GPE-Πηλίου

Taxonomy

Code

Scope note(s)

Source note(s)

Display note(s)

Hierarchical terms

GPE-Πηλίου

Equivalent terms

GPE-Πηλίου

Associated terms

GPE-Πηλίου

53 Archival description results for GPE-Πηλίου

53 results directly related Exclude narrower terms

192_d_070.pdf

.ΚΠΟΚΟι'1ι ΄:Α UPI}: ίΡΙΔΟΣ "Έξχ Με Η"… TA των…" …: κγΡιΑκΗΣ ΕΝΤΑΣΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΘΥΜ0 TOY ΒΟΛΟΥ ΜΜΜ… οι ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ τα πΑΣο&% Άη"6λ-ππς εξΞ΄ιξεις ο……- δόηκαν κατα την προχ cm ' βοοδυνή συνεδρίαση mu Δηµου ιού Σι":'Βουλίοο Βόλου, που εξ' … ηαουν ενώ: ανσλι…ιο σύµβου- Ξοι της ποσοταξης -.ΩπππιΩκ χαν σαν αποτέλεσμα ν' Συγκ;ιοιµι΄Νο το θέμα npoc' ινα". ι αν o σύµβουλος :. Αν- δ ,.ο'ουλος. ατ ν 0 δεν "ης συνεδρίασης και πριν αρχί- σει " ι ων Θεµοτων της nu: …: δ|υ'.οΕη=. ζήτησε .… λογο από τον πρόεδρο του Σι… βουλίου ι. πω…… λεγοντας ότι Θε.".. να κανει δύο δηλώσεις. H "…η δήλωση αφορούσε Μην εισαγωγή προς συζήτηση Σ. ;βου ιο των ο… Δηµου…" .ηαονότων που 5.050%”;an- '& ιον " | |" η µας "αν πεσσοί "η Κυριακή μεταξύ οπαδών της ΝΕ και του ΠΑΣΟΚ. Πριν… προλάβει νο ολοκληρώσει " δήλωσή mu 0 κ. Ανδρεόηο… ποπ δοκοπηκ; ο… τον r δώρο που οστικά ουµβαυλ'ιαΟ, o o- ποϊος ως υπεν99υιΩε τον ,που" να… λειτο…γϊοε "αφού…" με, λέγαν/Με του ό-ι δεν one ΆώΘηος. :η σωστή διοδνκσοϊο. Μεν µωρε? του ειπε. τένοιου είδους δηλώσεις νο εφαγαν-πι ως Θεµατα και µολ|σω τον. κι- λειπα'ιο οπγµη-. O κ. flannoc χαρακτήρισε τις δηλώσει:. ως "ερωτησεις και ειπε στον κ. Ανδοεόηουλο ότι κανονικα Θα επρεπε να κατατε- Θαύν στο προεδρείο V'o va ενη- "σωθεί το Σώµα, πριν 24 ώρες. Ακολούθησαν αν1εγκλησ:|ς µε… &) ηροεδεεϊου και του κ. Αν… δον"… .… και αποτέλεσµα η'.:ν ν' οηοχωρηαα… από τη συνεδρί- αση c: σύμβουλοι Γ,. Ανδρεοοου λος, Γ. Κοραιανος. E. Κµομμυ' δος, Αθαν. Οικονοµου. Νικ. Πε' γιος, Κων. Σακελλαρίου. τω…… Στάµος και Γ. ΤέντΖερε:. OI ΄ΔΗΛΩΣΕ|Σ Ειδικότερα οι δυο δηλώσεις … οκτώ συμβούλων του ΠΔ ΣΟΚ είναι? -Δεν είχαμε την παοοµικρη ':Βολϊσ ότι το συγκεκριμενο προεδρείο του δηµο=ιιού συµ- βοιι.' ζου "ο ιην ευσιοθησϊο να φάω ης ουΖητηση στο Δ Σ :- γ"- η '.Συνεχεια α…! Η] DEM-50 νεδρΐαση του ιΝΕΝΤΑΣΗ ΣΤ.Όι'… ME ΑΦΟΡΜΗ τι ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Συνέχεια από την In σελίδα διαδοαµστ'ιοθηιαν στην πόλη µας µε πρωταγωνιστεί τον βου- λευτη "ης Νεος Δηµοκρατίας κ. Γεώργιο {ovoid και &")… τον κ. Θοναοη Ποπσν…ιαννη. Είµαστε σιγουαπ. όµως. πως cv διαφορετικη ηταν [] εξελιξη των πραγµατα… τα… και ενώ" οθηοιες "ο υπηρχαν, και εκτα- um συνεδρίαση του Δ.Σ. Θα ειχε γινει και σωοειο καταγγε' ).ειων Θα είχε κατατεθεί και ψη- φίσµατιι καταδίκης υιοθετηθει. για να αποδειχθεί για αλλη μια φορα η oxen-porn”) που το δισ" κρινι:ι. Δεν εχουμε επίσης την napo- µικρη αµφίβολη; για το τι θα δηλώσουν ο. συνσδελφοι του Αττικού Δηµοτικού Κινήµατος για το συγκεκριµενο γεγονότα. Θολουμε μονα Va ελπίζουμε ό… τι Θα περιοριστονν - οπως µεχρι σηµερα. το έχουν αποδει- ςει - στην πολιτική αντιπαρο- econ και δεν θα οκολοώηοουν να "αναδειγμο του κ. {cup/b. Δεν περιµενουµε επίσης οι)… σντικειµενικδτητσ, σας πολυ πε ρισσπτερο δικαίωση απο τους συνοδελφους της Δηµοτικης κι- νησης. ήταν ειναι γνωστο οτι o πολιτικός φοοεας του ΚΚΕ ονό- μαζε προδοτες αγωνιοτες 00v τον Βελουχιώτη… Πλουµπιδη και Καραγιώργη-. H δευτερη- δηλωαη που δεν . αναγνώστη" στο ήσυµΒουλιο και ειναι σχετικη µε Την unouom του δηµαρχσυ Βολου απο το Πα νεπιοτηµια Θεσσαλιας. να??? ,1Μ- .. . .… . Α Π…υ το περασµενο Σαβ Bozo. Συγκεκριµετα στη δηλω- ση αναφεροντα. το εξης" "Η 999… ότι οι… θ…………… µια ευκαιρια …για να =εΘουν επί τάπητος και να ζη'.ηθι:ί δεσµευ' ση του ιδίου για τη λύση npo- βληυστων της πόλης µας. Δυ- στυχως όμως. ο…» ΜιχαλΩς Κουντούοης. ως δήμαρχος αυ- της της no nc. επέλεξε τον τον no της ι:πιδεικτικης απσυαιας ακόµα κιιι΄απα τ ν cnIo-Ic u .. Με στο Ποτ'|:…οτηµιο Θεσσαλίας ον κει αποτελει µακ της Διοικού σας Επιτροπης του. όταν αν… |ογισΘουµε ότι πριν απο µερικα χρονια, ε…Ζητουαε ο ίδιος ο… νοντηση µαζί του - επικεψολης πολυµελους αντιπροσωπεισς φα οσων της πόλης και της περιο- xnc .- για να επιτύχει την δι' κι'. του παρέμβαση για τη θεαµο' Θετηαη της εδρος του ΠονεΠι-. Μία: και επιφυλπωοµεΘα για "ην ο… µας. .(Km στις δύο δηλώσεις ακολουθούν οι u- πογροΦες των οκτώ mommy“— ίππων συµβούλων). Μετα απο ολιγΜεπτη δισκο… Μ της συνεδρίασης το προς" όµως) τον συμβουλιο… έκανε την ακολουθη δηλωαη για την στα- ση των ουµΜν που ΠΑΣΟΚ. Anabel-polo“); ενώ… την Ενέργεια των οκτώ δημοτικων συµβασλων επειδη - flood-blown: καταρωρα τον κανονιοµο λειτουργίας του énuouuou συµβουλιο... επιχειοη σαν τη συζητηση θεµατα" για 1o οποίο, ον και είχαν τη οχε- τικη χρονική και. Mound} ευχέ- πια να "τα προτείνουν εµεινα για να συζητηθο…. απεφυγαν Νο το πράσα. - Η µεΘόδευαη αυτή αποδει' κνυει οτι σκοπος τους δεν ηταν n συζητηση των Bun-mm αυτων '.(γιο τα οποια όλες οι πτερυ. να ΜΜΜ…" να ουΖη'ι'ηΘουν στην επόµενη συνεδριαση του δηµοτικου συμβουλών) αλλα η δηµιουργια εντυπωσεων και η μα…… της σηµερινα: συζη- τηοης σοβαρότατο" θεµοτων της πολης. όπως αποδεικνυεται από την καταγγελία τους. στην onoio προαναγγελεται η anon.)- Ματ τους… χωρίς να είναι …ο- … γνωστη η θεση του Δ.Σ. - Δυοδηλώνουμε την δούλη… ση μας να ποσασπισσυµο το κι) µας του Δ.Σ., ως κορυφαίου δη- μοκρατικου θεσµού και ως αργα" ναι, προώθησης και επίλυσης Ο κ. ΣΚΟΤίΝ|ΩΤΗΣ Τη σταση των συγκεκριµέ' νων ο…βσολων του ΠΑΣΟΚ κο- τηγγειλε µιλωντος στη συνεχεια ο Πόνος Σκοτινιωτης, ο onoioc υπογραμυιαε ότι προθεση της o- µαδας του ΠΑΣΟΚ ήταν η δη" µισυργ…ίο κλίµατος εντααη€ και ο τορπιλλισµσς του δηµοτικαυ συµβουλών. Ο κ. ΠΡΩΤΟΣΥΓΓΕΛΟΣ Άλλο και ο αντιδήµαρχος κ. Φ. Πρωτοσι΄;γγελος ανέφερε ox: …ο ο:. o τροπος των συμβάν λ… αυτων, ήταν σπσροδεκτσς πρεπει να οποδοκιµαοθεί και χαρακτήρισε τη συγκεκριµενη ενεργεια προσχεδιαοµενη. 0 προεδρος του συµβουλίου κ. Ποππσς δεσµεύτηκε να σε- ρει τις δυο δηλωσεις. ως επε- ρωτησεις πλεον, στην επόµενη συνεδριαση του δηµοτικού ο…" βουλιου για να συζητηθούν. Στο σηµείο αυτο o δηµοτικός οτηµιου στο Βολα. Είναι δικαίωµα του κ Κουν- τους… — οπως και vou ΕΞΩ: EX ' λη… πο).ίτη - να έχει την α' ποιαδηπστε ο…… και δεολογι- κή και ποΠ.ικπ…. '- Δεν είναι δικαίωµα .ou ομως ως δηµόσιου να προσβοΧει αυ- τη την πολη κα… πολη αυτή διακρινεται για το φιλοξενο αισθηµατο της και θα επρεπε o κ. Κουκ/τω…… να είχε nooESI αναλογα µε ότι εκανε κατα την επισκεψη του τότε πρωθυπουργω χ. Γεω!!ιου Ραλ- … | Όταν λοιπόν ίδιος. όπως φαίνεται, δεν αναγνωριΖει τον κ. Ανδ;έο Γ. Παπανδρέου ως πρωθυπουργό της χώρας. δεν µπορεί να αξιώνει που τους ολ' λους τον σεβασµό στους UC- apouc Km απο εµας. την ανα- γνώριση του ως Δηµαρχου. ό- ταν µαλιστα αυτη την εξουσία αωετεα'ιΖετπι, µετα το πρόσφατο γεγονι'ιτο του Γενσρη του 1989. Για τους παραπανω λόγους σΠέχπυµς από την σηµερα… συ Δηµοτικω Συµ' ΕΙ(ΔΡυΜΕΣ . ....ιιΛυΙ |0Ι'Ριι…υΥ K. "'ENAMHTPOY ΣΏΨΡ|ΔΝ IO "ΓΝΑ. 26:43? & 36.076 ΙΓιιο'ιιι 27)4 έως I): κΩΝΣ…ΤΛΗΤ| ΝΟΥΠΟΛιΗ.1 2Β)4λξα έδΛΕ…ΜΑ και… SBRBPKYIJA. 1—5)5 ΚΩΝΣΤΛΝΤ| Ν… "ΠΑΝ "σας… ι'εΝικοτ τοπικ"… ΚΩΝ)Ν0Υ r. ΠΟΛΙΤΗ ετσι εκει" ε τι…. 36.912 EKAPOMEI εΣΩτερι κατ - ε.-.ρτεΡικοτ 14—4 ποπ… KAI KA- ΒΕ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΒΡΑΔΥ, Με… I939 Ζωα-ι… ΚΕΡΚΥΡΑ 2ει4-ι)5 ΛΕΥΚΑΔΑ 28)4-2)5 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙ- ΝΟΥΠΟΛΗ - προν:Σλ - Πι>ιΓκΗΠοΝΝΗ:Α 27)4—2)5 BOYAAI'IEITH 5ι5-7)5 οτριΔλ - Σκι)… Η… συµβουλος :. -' Μ. 6ης ασκώντας λε… ότι αποχωρεί οι; αδειξη δωρο…" oioc για τη συµπεριφορα του Προεδρείου στη νοµιµη πλιιοψ.1 φ|ο του δηµοτικού συμβουλιο… .ΤΟ ΘΕΜΑ Κ…ΡΑ.'ΥΣ |ΔΩΝΑ΄ Οπως είναι Με), µε ποδ- τιιση που κατεδεσαν την πραη' γραµµη µέσα της συνεδριασης του δηµου-ιού συµβουλίου οι σύμβουλοι Παν. Σκστινιωτης. Νίκος ΓκστΖης και Many. Πα" τοισντσς, Ζητούν… να συζητηι ΒεΕ µε τη διαδικασία του καπ. π:ίγοντος. εκτος ημεοηαίας δισ τοΕεως το Θέµα της εαικσλυψης του Κρουσιδωνσ. Το προεδρείο του συµβουλίου δεν εκανε δεκτη τη cub-nor) της πρότασης. γιατί - όπως ο" νεφερε ο πρόεδρος κ. Πσππσς την εποµένη µε… ι[Παοαακευη)[ 8: συνεδρίαζε το Νοµαρχιοκα Συμβούλιο. στο οποιο o κ. Nn' νό9χης Θα εκανε δηλωσεις ox:- …ο µε το τις… ενω παραλλη- λα αναµένονταν κο. η καταθεση πιοιΒαλλσντολαγικης µώεΤης. Τελικα σποΨσσισΘηκε να ou- Ζη:ηΘεί το Θεμα στο ερχόµενο δηµοτικό συμβούλιο εν αναµονή και των εξελίξεων από τη ουνε' Saloon του Νοµισµα… Συ… Βουλιαυ. fl ΙΣΤΩΣΕΙ Σ I'IA ΕΡΓΑ Σ E ΒΟΣΚ0Τ0Π0ΥΣ Συνέχεια από την 3η σε).΄|δαΧ Μαι… από το Ε…αι'.κΕ ΚοινοΘώλιο. Η εισηγηση (Ντελεδηµω * Καλλίνικου)΄: κατασκευη ι.- χθ.-όσκαλας Βόλου και η u- παγωγη της στον κανονισµό της EOK. "Να γνωµοδοτήσει υπερ το Η. Σ. για την κατ' εξαίρεση λειτουργία λατοµείων αδρα'… νών υλικών, έξω από τις λατα µικές περισχες (εισηγηιης o διευθυντής Διευωνσης Τεχνι- κών Υπηρεσιών κ. Δογκάι κηςΥ -Να ιγνωµοδστη«:ιει …υ1τερ τα Π.Σ. για ένταξη εργω στον Λη-Γιάννη Πηλίου (λου τρικές εγκαταστάσεις, κηπα Θέατρο κλπ.) στο Ευρωπαικά Ταμείο Περιφερειακής Ανά- Μάης. Τέλος ορίστηκε ο Π.Σ. κ. Ματσάγγος, ως µέλος του Πε ριφερειακώ… Συµ6ωλίου (µε ψήφους 7, έναντι 6 του Ν Σ. κ. Κρσνό) και οι κ.κ. Παπα- γεωργίου Βόλω, Πρε6εζάνος Σκοπέλου, Ζιοι΄ψας Η. Αγχιά- λου, Κρανός Αλµυρού, Πα…: ποστόλου Bake-rim, στις ε- πιτρσιτές ενεργοποίησης των γενικών πολεοδομικά… αχεδ΄ι* ων του Νομού Μαγνησίας. "πως… τσνπι:Μον αΓκε-Ι'ΣΛ το!!!!» ΒΑ'Ι'0Σ "Λασκώ…" "σας… τε…κοτ τοπικ"… ΕΛ". BENIZEAOT 82 ΤΗΛ. 47569. :… ετ,-ιτι κάθε Παρασκευή Σκόπια για ψώνια. Επιστροφή Σάββατο Βοά αν. Τιµή πω…: ότι…" 2.500. Σόφια κάθε Η…" . Με 06 Σά8βστο. Τιµη …"!!!" δον. 6.800. "…. Ναού… Μιµή. Παναγια room; — Α΄- γιο Κωµικά. κ…… 9 Ακου µι… . - ΠΑΣ…1ΝΒΣ BKAPO. ΜΕΣ /

Παντελής Γ. Λαζαρίδης

190_d_104.jpg

χ Ξά…ρΘρ Σα ΄ BAZEI EIzHrHZHTH: ΕΦοΡΕιΑΣ ΝΕΩτΕΡΩΝ ΜΝΗΜΕιΩΝ µθ€66άΆι'αΐ 5-λοΛ% &? 8 ΤροΧοπέδπ στη δηµιουργία της πλατείας Πανεπιστηµι Αντιμέτωποι με την 5η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων. θα εξακολουθούν να βρίσκονται φορείς του Δήµου Βόλου και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με το κυριο Ματσόγγου, στην καρδιά της πόλης. να βρίσκεται στο επίκεντρο της , wIapdeeong. . …… ε. ασια… o θέµα της κατασκευής πλατείας Πα- … νεπιστημίου. τέθηκε από τη νέα Δη- µοτική Αρχή. µε τη συγκατάβαση και της μειοψηφίας. ως έργο πνοής για την ποκτήσει σε ένα κεντρικό σηµείο έναν με- γάλο υπαίθριο χώρο. σε συνέχεια των ε- γκαταστάσεων Ματσάγγου. ώστε τα συν- δεθεί ο εμπορικός τομέας (πεζι. δρ ,για; Ερµού. πλατεία Ελευθερίας) µε την πα- ραλιακή ζώνη. Οι απόψεις όµως του Προ'ι'σταµένου της Εφορείας κ. Δηµ. Παλιούρα. να ζητή- σει τον χαρακτηρισμό του κτιρίου ως δια- τηρητέου. μορφοποιήθηκαν και από τις 24 … Σεπτεμβρίου ο σχετικός φάκελος βρίσκε- ται στη Διεύθυνση Λαϊκού Πολιτισµού του Υπουργείου Πολιτισμού. Στον φάκελο περιέχονται οι ίδιες α- πόψεις τις οποίες είχε διατυπώσει στη συ- νά' τση µε το Δήµαρχο Βόλου κ. Μ. Κου- … …η και τον Πρύτανη του Πανεπιστη- υ κ. Π. Λαζαρίδη. προ πενταµήνου. Θέ- ς οι οποιες συζητήθηκαν και στη συνε- δρίαση του Δηµοτικού Συµβουλ΄ ιου της 7 Ιουνίου 1999: ‘MIa τέτοια παρέµβαση τώρα. θα ση- µάνει ανατροπή της πρότασης µας" είχε αναφέρει σε εκείνη τη συνεδρίαση ο Δή- µαρχος επισηµαίν όντας ότι στην σύσκεψη η οποία είχε προηγηθεί ο Πρύτανης του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας κ. Π. Λαζαρί- δης. πρότεινε μερική - όπου υπάρχει πραγματικά ιστορικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον - διατήρηση εξωτερικών στοι- χείων κτισµάτων της περιοχής (π.χ. κτί- ριο Καλλιντζε'ου). Από την πλευρά του o κ. Δ. Παλιού- ρας υποστηρίζει ότι "δεν έχει καµία σχέ- ση η πλατεία Πανεπιστηµίου µε το κτίριο Ματσάγγου. Η πλατεία Πανεπιστημίου είναι κάτω από την Ερμού. Μεταξύ Ερµού και Δηµη- τριάδος. Εµείς εκεί δεν έχουμε καµία πα- ρέμβαση. Η πλατεία Πανεπιστηµίου εµάς ' δεν μας αφορά Κάποια κτίρια από κάτω ' Ερμού - Π. Μελά. . Ερμού και ένα µι- πό… Ως ιστορική ευκαιρίαο Βόλος να α- ΄… από τη στοά. ένα (στο νότιο τµήμα). µετά από αίτηση του Δήµου Βόλου. τα προχωρήσαµε. Μας ζήτησε o Δήμος Βόλου και τα προχωρήσαμε. O κ. Κουντούρης μας ζή- τησε να τα στείλουµε. Να χαρακτηριστούν ωςδιατηρητέα; Ναι. Για παράδειγμαηπα- λιά Ιονική Τράπεζα. " . Για το κτιριακό συγκρότημα αναφέ- ΄ρει πως "έχει µια ιστορική πορεία µέσα … στην πόλη. Σηµαντική βιομηχανία όχι μό- νο για το Βόλο αλλά για όλη την Ελλάδα και γι' αυτό είπαµε να χαρακτηρισθεί όχι όλο αλλά κάποια τµήματά του. Μιλάμε για το κτίριο στη συμβολή των οδών την όψη επί της o- δού Π. Μελά από την στοά έως την κρό κτίριο. πίσω κτίριο του 1890. Το υπόλοιπο µπορεί να κατε- δαφιστεί. Αυτή είναι δική µας πρόταση. Τώρα τι θα κάνει το Κεντρικό Συμβοι λιο Να >ιέρων'.1νηµείων είναι δι >. ό τους θέ- μα. Μπορούν να πουν ότι δεν τα κηρύσ- σουν. Στο έγγραφο προς το Υπουργείο Πο- λιτισμού. ο κ. Παλιούρας. αναφέρει μετα- ξύ άλλων : "Σας στέλνουμε το φάκελο της υπόθεσης που αναφέρεται στο θέµα για να εισαχθεί στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέ- ρων Μνηµείων και να γνωμοδοτήσει σύµ- ' φωνα µε τις διατάξεις του Ν.1169|50"πε-… ρί ειδικής κατηγορίας οικοδομημάτων- και έργων τέχνης μεταγενεστέρων του I830". (...) Επίσης απαγορεύεται η εκτέλεση ο- - ποιασδήποτε οικοδοµικής εργασίας στο συγκρότηµα ενώ η Πολεοδοµία στην ο- ποία κοινοποιείται το παρόν. παρακαλεί- ται να μην εκδώσει άδεια κατεδάφισης. " "Επικίνδυνο το κτίριο" & Εκτός από το Δήμο Βόλου και το Πα- νεπιστήµιο εκτιµά πως η κίνηση της 5ης Εφορείας να ζητήσει τον χαρακτηρισµό του κτιρίου Ματσάγγου. αποτελεί τροχο- πέδη για την ανάπτυξη και τον προγραμ- ματισµό του Ιδρύματος. ' "Αν θέλει να το αναδείξει η 5η Εφο- ρεία. ας το…αγοράσει η υπηρεσία και ας το αναδείξει. Ας πάρουν τους προύπολογι- σµούς του Υπουργείου Πολιτισµού για πέντε χρόνια κι ας κάνουν κάτι για την πόλη. Εµείς ανακαινίσαµε κτίρια όπως Παπαστράτο. Παπαρήγα. ΚΤΕΛ. Τ. Οι- κονομάκη." τόνισε παλαιό στέλεχος του Πανεπιστηµίου. Σύµφωνα με τον ίδιο. "υ- πάρχει μελέτη από το 1987 για το συ- - π- To κτίριο Ματσάγγου΄ δεν έχει΄καµιά σχέση, λέει ' ο κ. Δ. Παλιούρας 0v ' γκρότηµα. το οποίο χαρακτηρίζει επικίν- δυνο." Η Τεχνική έκθεση ως 5ης Εφορείας "Τα κτίρια της Καπνοβιομηχανίας Ματσάγγου. αναφέρει µεταξύ άλλων η τε- χνική έκθεση της 5ης Εφορείας. βρίσκο-" νται στο κέντρο της πόλης του Βόλου και καταλαµβάνουν σχεδόν ολόκληρα δύο οι- κοδοµικά τετράγωνα. που περικλείονται από τις οδούς Αλεξάνδρας. Π. Μελά. Ερμού και Μακεδονομάχων. Πρόκειται για ένα συγκρότηµα βιο- µηχανικών κτιρίων. από τα σηµαντικότε- ΄ ρα της πόλης του - Βόλου. το οποίο …= ' πριν από . λίγα . χρόνια. περιήλθε προκειµένου να το διάφορες δρα- στηριό΄τ΄ητές του. Η Καπνοβιομηχανία Ματσάγγου για πάρα .τολ λές δεκαετίες υ- πήρξε ο "οικονομικός πνεύμονας" του Βόλου. ενώ παράλληλα διαδραμάτισε και ένα σημαντικότατο ρόλο στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή της πόλης. Νικ. Ματσάγγος από το Κατηχώρι του _ Πηλίου. o οποίος αρχικά ξεκίνησε ως έ… µπορος καπνού και στη συνέχεια επέκτει- ' νε τις δραστηριότητές του δημιουργώντας το υπάρχον εργοστάσιο. Ως έτος ιδρύσεως της Καπνοβιοµηχα- νίας αναφέρεται το 1890. η οποία στεγά- στηκε στο κτίριο της οδού Σωκράτους και Π. Μελά. Πρόκειται για διώροφο µε ημι'ύπό-… . γειο. λιθόκτιστο και κεραμοσκεπές κτί- ριο. το οποίο είναι λιτό στη µορφολογία του και συµμετρικό στην οργάνωση της πρόσοψής του. Γύρω στις αρχές του αιώνα μας κατά- σκευάζεται η κατοικία της οικογένειας επί της οδού Π. Μελά. λίγο βορειότερα από την πρώτη εγκατάσταση του εργοστασίου. Στην αρχική της µορφή ήταν διώροφη. λι- θόκτιστη και κεραµοσκεπής. κτισμένη κα- τα τα νεοκλασικά πρότυπα της εποχής. η οποία µισοκαταστράφηκε από τους σει- σμούς του ‘55 (ενώ πριν λίγα χρόνια κα- ταστράφηκε και το εσωτερικό του από πυρκαγιά). Σήμερα σώζονται µόνον οι πε- ριμετρικοί τοίχοι του ισογείου του. Το 1918 ο Ματσάγγος ανέθεσε τη δι- εύθυνση του εργοστασίου στους δύο γιους του. οι οποίοι µετέτρεψαν τη βιομηχανία σε ετερόρρυθµο εταιρεία και προχώρησαν σε επεκτάσεις. αγορές µηχανηµάτων και… …. στην ιδιοκτησία - του Πανεπιστημί- Θεσσαλίας. στεγαστούνσ' αυ- ' αυξηση της παραγωγής. Την ώ… "Ο? κατασκευάζεται και το κτίριο της γω» ι των οδών Π. Μελά και Ερµού κτίριο ( που είναι από τα αντιπροσωπευτικότε της εκλεκτικιστ΄ικής Αρχιτεκτονικής στ πόλη του Βόλου. Είναι τριώροφο. λι€ κτιστο και στην αρχική του μορφή η … κυκλική διαμόρφωση της γωνίας στη ' ζόταν µε ηµισφαιρικό τρούλο. ο οποί διακρίνεται στην παλιά λιθογραφία π παριστάνει τη μακέτα του εργοστασίοι Το κτίριο αυτό έχει πλούσιο διά; σμο τόσο στο εσωτερικό του. όσο και (:Δ εξωτερικές όψεις του από τραβηχτά ε χρωματα. γύψινες διακοσμήσεις. μαρι΄ ρινα αρχιτεκτονικά μέλη και περίτεχκ σφυρήλα΄τες 0I6£QIég που το καθιστο ένα από τα σημαντικότερα κτίρια του I σοπολέμου. Το 1926 κτίζεται το τριώροφο κτίι της οδού Π. Μελά. στη συνέχεια τ προηγούμενου κτιρίου. το οποίο φθά μέχρι και την οδό Σωκράτους. που μετ γενέστερα στεγάστηκε και δηµιουργήθτ ή ότι νά Ματσάγγου. Πρόκειται για καίριο λιθόκτιστο ; γάλων διαστάσεων. βιοµηχανικής αρχι κωνικής µε μεγάλα τοξωτά παράθι΄ συµµετρικά τοποθετηµένα στον κατά", , . … . ρυφο άξονα της εισόδου. Το κτίριο αι Ιδρυτής του εργοστασιου ηταν ο κ." - είχε δύο εισόδους. µια από την Π. Με και η δεύτερη από την οδό Σωκράτους. οποίες προστατεύονταν από περίτεχ Δ΄σφυρήλα΄τε.ς σιδεριές που σώζονται μέ τις µέρες μας … ' Για την κάλυψη των αυξηµένων αι γκών. το 1936 γίνεται η μεγάλη επέκτσ ' του κτιρίου Β το οποίο κάλυψε ολόκλτ, τον ελεύθερο χώρο της γωνίας των οδ Αλεξάνδρας και Μακεδονοµάχων. κά] ψε τμήµα της οδού Σωκράτους. δημιο…. γώντας τη στοά Ματσάγγου. ενοποι ντας τα δύο οικοδομικά τετράγωνα. o: τε πήρε και την τελική του µορφή. Το κτίριο αυτό είναι τριώροφο, κ σµένο με σύγχρονα υλικά και anon - χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτέκτων του µοντέρνου κινήµατος. Σήμερα. όπως προαναφέραμε. ανή στην ιδιοκτησία του Πανεπιστημίου Θ σαλίας και) τα περισσότερα κτίρια εί' κενά. εκτός από το κτίριο (Β) που οτε" ζει κάποιο κατάστηµα υποδημάτων : έν α τμήµα του κτιρίου (Γ) που στεγάζει φοιτητική Λέσχη. Η κατάσταση διατήρησης των 7. ρίων μπορούµε να πούµε ότι είναι σε ι νοποιητική κατάσταση. δεν παρουσ ζουν προβλήµατα στατικής επάρκει χρειάζονται όµως επισκευές και κα σκευές. ώστε να µπορέσουν να δεχθι Νέες χρήσεις-- "

190_d_102.jpg

&… !; έξ>ΐξα ΣΧΟΛΙΟ Της ώ… πω…… "…να που για πολλοστή φορά σε τούτη την πό- _' φθάνουµε να σαπτούµε το γκρέµισµα ενός …γακόµη κτιρίου, από τα τελευταία άλλωστε, που συ- ϊ΄|ιπορεύεται… µε την ιστορία του Βόλου από τον *. προηγούµενο ακόµη αιώνα: Του κτιρίου Ματσάγ- γου… …Κι αν δεν το συιητούµε. πάντως, αντιδρούµε σπιν προοπτική που διαφαίνεται, µέσα από µια ει- σήγησπ της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνηµείων, να διατηρηθεί αυτό το κτίριο στην ""καρδιά της πό- λπς, που ανήκει από το 1984 στο Πανεπιστήµιο θεσσαλίας. …… . Ο Δήµος Βόλου, ως γνωστόν, προγραµµατίιει πιο άνοιγµα µιας µεγάλης πλατείας στην περιοχή '…αυτή…όπου και το κτίριο Ματσάγγου. χωρίς να έχει διευκρινίσω. τουλάιαστον σαφώς, το χώρο που "έπεται να αξιοποιήσει για το σκοπό αυτό. Όσο ;.για την πρόταση της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνη- . V "Θεος… 'α/ µείων,΄ για την ιστορία αξίιει να αναφέρουµε, ότι ήταν γνωστή στο Δηµοτικό Συµβούλιο Βόλου από τον περασµένο Ιούνιο. Τί µεσολά8πσε και το θέµα ανακινήθπκε, με τον τρόπο που ανακινήθηκε, ουδείς γνωρί:ει, αλ- λά και δεν ενδιαφέρει. Αυτό που φαίνεται να "καί- ι"πολλές πλευρές και από διαφορετική σκοπιά την κάθε µια, είναι τί θα γίνει τελικά µε το κτίριο του Ματσάγγου. ΄ Θα πέσει" κι αυτό ηρωικώς όπως τόσα και τό- σα κτίρια στην n6An; Και στο όνοµα ποιού σηµα- ντικού για το Βόλο έργου; Αυτό το ερώτηµα έχει διατυπωθεί, ασφαλώς, πολλές φορές στο παρελθόν και για άλλα κτίρια σε τούτη την πόλη. Θά 'λεγε κανείς, λοιπόν, ότι έχου- ' µε εθιστεί στην επέλαση της µπουλντόιας αλλά και γίναµε ευκολόπιστοι απέναντι στις σναγκαιότπτες που κάθε φορά προβάλλονται όταν πρόκειται για ένα παλιό κτίριο το οποίο θα θαφτεί κάτω από την Θ΄ λΟ΄61ΐ Μπουλντόιες και |… στο κτίριο… Matadvvov; &? 24 προοπτική ενός νέου οικοδοµήµατος µε το οποίο τίποτε και ποτέ δεν πρόκειται να µας δέσει. ' Ευτυχώς'…που……η µνήµη ακόµη δεν µας εγκατέ-… » λειψε και µπορούµε να θυµηθούµε το κτίριο Πα- παστράτου που την τελευταία στιγµή και µετά από κινητοποιήσεις, σώθηκε, αναστηλώθηκε και κο- σµει΄ σήµερα την πόλη. Ιδιοκτησία του Πανεπιστη- µίου Θεσσαλίας και αυτό. Δεν είναι δυνατόν επίσης να ξεχάσουµε ότι το πολυδιαφηµισµένο σήμερα Τρένο του Πηλίου δεν" θα είχε ράγες για να συνεχίσει το δροµολόγιό του, * αφού το ξήλωµά τους ξεκίνησε και σταµάτησε επί- σης την κρίσιµη στιγµή. Το πιο πρόσφατο, το κτίριο του "Αχίλλειον", α- - αφελώς θα το θυμούνται οι περισσότεροι ότι για να µην περάσει η µπουλντόια που έκανε την έφο- δό της από την οδό Ιάσονος, χρειάστηκε κάποιοι πολίτες να μπουν μπροστά στη δαγκάνα της... Δυστυχώς, οι ίδιοι άνθρωποι δεν κατάφεραν να σώσουν το καταπληκτικό κτίριο των Λοιµωδών στον προαύλειο του Νοσοκοµείου Βόλου χώρο. Και τώρα ήρθε η σειρά του Ματσάγγου; Τί άλ- λο να υποθέσουµε από την επέλαση της µπουλ- ντόιας όταν µέσα από αδιευκρίνιστες προθέσεις υ- πάρχει µια οργΩη αντίδραση απέναντι σε µια πρό- ταση και µόνον της αρµόδιας υπηρεσίας; ' Μια πρόταση που µόνο µέρος, αυτό που δια- ' ' τηρεί την αξία του, του κτιρίου θέλει να διατηρεί-' -- ται. Μια πρόταση που έφερε στο "µάτι του κυκλώ- να" την υπηρεσία που, απλώς, έπραξε αυτό που έ- πρεπε να πράξει. … Μια πρόταση που πρέπει να θρει υποστηρικτές µέσα στην n6An, στον απλό της τον κόσµο αλλά και … τους φορείς που µπορούν και πρέπει να έχουν λό- … yo. Για να πούµε ότι τουλάχιστον αντιδράσαµε, α- ντιδρούµε στο συστηµατικό ξερίιωµα της ιστορίας του Βόλου, όπως αποτυπώθηκε στα κτίριά του και στην αποψίλωση των χώρων που διατηρούν τις µνήµες και το άρωµα των ανθρώπων του.

088_d_084.jpg

ΤΘΥ Θ 'Ολσκληρώναυµε τις …… παραγόντων 700 Βόλου για 76 ύ- πο ίδρυση θεσσαλικα Πανεπιστή- µιο, 76 οποίο σύµφωνα µε τήν ..Γ.αγγελίσ του πρωθυπουργώ κ. 'Ανδρεσ Παπανδρέου Θα έχει ι- δρα τον Βόλο. Στό ερωτήματα τής ερευνας του -Τσχυδραµου- 6 πρόεδρος του δικηγορικού Συλλόγου Βό- λου ν. Ιωδαε Σταθόπουλος mo: ώς έξής: . Δικηγαρ. in: Σύλλογος 86- I . σαν 6 πρώτος ω………ος Συλλογος της πόλης. ενδιαφέρε- ται Ιδιαίτερο για το πολιτιστικό. πνευµατικό προ6λόιιοτσ. καθώς και προδλήµατα περιδαλλσντος που αφορούν 76v το… μας. -'Ετοι 6 Σύλλογος µατ… " ;χτη- κε πρόθυµα τ"ν πρόσκληση των Δημαρχου κ. Μιχάλη Κουντούαη' να µετααχει στήν επιτροπή των προέδρων τών 'Επιστηµονικών Συλλόγων της πόλης. που, με ακτινωτή πρωτα6ουλΙα του, συγ- ΄κρατήθηκε για να εργασθεί πανω I676 &… της ίδρυσης Πανε- πιστηµίου οταν ευρύτερο χώρα τής Κεντρικής 'Ελλαδας, όπου ανήκει γεωγραφικό καί ή Θεσοα λίσ. .Στίς συζητήσεις πού ε…… για v6 καταλήξουµε ΄στι'| σόγια Εη ενας (πιουνήµατας που ' Βαλαµε στόν κ. Πρωθυπουρ ο" καί οταν κ. Υπουργό Παιδια?" I I παµε τους λόγους για τους; Δ...... επιδαλλεται η ίδρυση επιατηµ…οιι στα Θεσσαλικό ιχώρο. Δεν εϊπαμε για τήν εδρα ϊτου. Δεν κατηγορήσαµε καµµια Θεσσαλική πόλη. . Av ή κυ6έρνηατ …… για τήν έδρα του. ασφαλώς ωό… ροκ-αν στην ο… της τα ΄πλεονεκτήµστα που παρουσιάζει 6 Βόλος καί ή ευρύτερη περιο- χή του. H πόλη µας έχει - πώς ;…νό το κάνουμε. - πολιτιστική. πνευµατική ιστορική καί αρχαιο- λογική παράδοση απαράµιλλη καί µε τον συνδυασµό της θάλασσας καί του πονέυσρφου Πήλιου, Εε χωρίζει από οποιαδήποτε δλλη' περιοχή τής Κεντρικής Έλλα δος και τής θεσσαλίσς για 71c Θαυµαοιες συνθήκες. κλιµατολο- γικές καί περι6αλλοντος. Διαθέ- τει εξαιρετική υποδοµή για να δεχτεί τήν εγκατασταση. όχι υσ- ναν της έδρας καί τών σχολών Μου 9ο αποφάσιζε ή κυθέρνηοη …να λειτουργήσουν ως». αλλά και να εξυπηρετήσει, από άποψη οτε ως καθηγητες. φοιτητές. διοικη- τικό προσωπικό τόσο µέσα στήν μύλη. όσο καί στη γύρω του |Βόλσυ περιοχή no: όξ'.-υπηρετε ται μέ πυκνή 6c !) συγκοινω1 "τα. | πάγιο αίτηµα και σα κά … ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ - 19/4/83 π…… π…΄ωιιΜιιπ Μπιτ: … . . _ Μόνο με α.υεικειμενικα κριτηρια" ή όπου… του Ιόλου ώς" έδρας πιο …επι"… του… τα… mm -Προσωπικα νοµίζω 67: δεν έχουν δίκαιο oI γειτονιές µας ίΛαρισινοί v6 διαμαρτύρονται και να θέλουν να ορισθεί ή Λαρισα εδρα 700 πανεπιστηµίου - και δεν νοµίζω 67: είναι ΜΜΜ…» γιατί στή Λαρισα έχουν αν…" τρωω ol µεγαλύτερες υπηρεσί- .ες (στρατιωτικές. διοικητικές. Έφετεία κλπ.) - ούτε είναι έ… πιχει'ρηµα ότι ή γειτονική πόλη [είναι στο κέντρο τής Θεσσαλι- ας, γιατί ο µερα & Με… …τωεις.ή . .… τήν ευκαιρία σε)…» v6 6- παινόσω 76v δήµαρχο Βόλου κ. Μιχάλη Κουντοωη, όχι µόνο για τις πρωτοθουλίες του, αλλά καί τους κόπους πού "που: για v6 προδόλει στους αρµόδι- ου…ς παράγοντες τους λόγους που έπεσαν… τήν ίδρυση ο… για… Με…… Ιδρύµατος οτή θεσσαλία-. Ο κ. Γ. ΛΑΡΙΣΑίΟΣ 'ΕπΜ= στο ερωτήµατα της ιερευνας του -Τσχυδρό…. ο. |πόντησε ώς εξής 6 πρόεδρος ' Μπας… … τής "Ενωσης Λειτουργών Με σης 'Εκπσιδευσεως Μαγνησίας κ. Γιώργος Αόρατος: .Η Μ… Θεσσαλικο0΄ Μεν Μαίου ήταν γιό *… ΕΛΜΕ Μαγνησίας 76 τελευταία χρόνια … µας με αρµόδιους από???" τες 76 Ζητοωσµε ουτοπικό. 'H ελλειψη ενός ανώτατου πι… β' Ετσι, ή κυβερνηση στήν προ «σε… για "ένα… και n2 αστραπή ανάπτυξη. "οπών". σε στήν που… 760 Θεσσαλικου πανεπιστηµίου |κσνοποιώντας b- να πολύ"… αίτηµα όλων τών κατοίκων τής θεσσαλίσς Για να σταθεί όµως, να λει- τουργήσει ως και v6 αν… χω 76 Θεσσαλικό Μ…… χρειαζεται τήν στήριξη όλων µας και 67o: πρώτη"; 76 Με 6- . λοι οί Θεσσαλοί. ΄|διαίτεσα ol πνευµατικό! Μο… τής Θες ασλίας πρεπει να, 76 δουν σαν δικό τους Θεµα Κα! v6 αν… λουν στήν οτε του µε 6- αους 76 δυνατόν περισσοτερους Θεσσαλούς δισκ κριμόνως …- Μονος για v6 δώσουν 76 Θεσσαλικό χ για. να λύσουν T6 νεο πανεπι΄ατήυια τα…" v6 αντιµετωπίσει πως ΜΜΜ-σ τα από τήν πρώτη στιγµή λειτουργίας του 76 όποια … ,πει v6 ξεπεραστούν γρήγορα κα v6 ΜιµεΕωπ… σωστα γιθ να µπορέσει να αναπτυχθεί. ‘E noptvwc είναι λΘσς να 760 δη µιουργουµ΄ε καί. νεα η… το όπως αυτό τής έδρας του. ~ και… ότι 6 Μυθος για τ από πόλη σε πάρει την εδρ του πανεπιστηµίου είναι τεχνη τος. καλλιεργε!ται ΄δντι:χνα 6 µερικούς που αλ… v6 αποκο µία… κοµματικό …… … προσανατολίζει και Μιθόζει ,τη σπουδαιότητα τής αυτή…" μις της ίδρυσης του Θεσσαλικω 4… Συνέχεια στήν 7η Μίδα , "…. \ I .—qI-.‘..———.. ΄΄΄΄Συνέχεια από τήν 3η σελίδα τικοι'ι Ιδρύµατος …στόν ευρύτερο θεασσλικό χώρο ήταν σε όλους µας φανερή και δηµιουργούσε κοινωνικό-καί πολιτιστικό προ- 8λήιιστρ στήν Μαρ… ανάπτυ- Ξη… τής Θεσσαλίας που ορίσατε… ται στή ραχοκοκκαλιά της πατρι- δας µας. … Πραγµατικα ένα και… τής νεολαίας μας, 76 πιό Ζωντανό, έφυγε από 76v το… του-καί α- φηνι: &… κενό. 76 θλόπσυε 6 λαι µας, αλλα…: µια γενια. Με. το 76 τελος τών σπουδών τους ο; «ετσι γύριζαν στον τόπο τους αλλά καί πολλοί έµεναν και στα- διοδρουσύοσν στήν "Αθήνα ήστή Θεσσαλονίκη ουµ6όλλοντσς 6 κόµη περισσότερο στήν-Ναι ανάπτυξη του κόπο… καί τής . . πανεπιστηµίου. | 'ο σε… καί η'…οαοω εχουν v6 χωρίσουν τίποτε,-ών- τ|θετα εχουν v6 κερδίσουν. µα ΄Ζί µε τις" &… πόλεις … τη δηµιουργία … σχολών που οι. κατανοµή… am θεωσλ΄σ Έξ ελ… για v6 Wow να Μπι"… σωστα ol σχολές. & πρεπει v6 είναι ευρωπαι- νες με 76 από…" καί τή φυ- σιογνωµία 760 τα… στον οποίο είναι εγκ…ενες.΄ Έτσι 76 ρος το". σ΄τή' σωστή κατα των σχολών! στόν ευρύτε- θεσσαλικό χώρα, στη γρήγο- ρη ύλωοίηαγ τής εξω…". καθώς και στήν ολοκλήρωση 700 πανεπιστηµίου… µε "µποτ"… |πεοιφερειος του ελληνικού χώ IPOU. … "41'΄ι " ' τής Κεντρικής "Ελλάδας. ΜΚΟ πως ο… και ολοκλήρωµα "ολες. Κι' αυτό νοµίζω πώς οι γίνει όταν όλες οί Θεσσαλικες πόλεις αγωνιστούν ενωµένες. παραµερίζοντας …φικό συµ φέρονται. … , Μ, .; ., ,"; ΤΟ ΟίΚΟΝΟΜ|ΚΟ΄'΄ .. ΄… ,΄ι΄ ΕΠΙΜ!ΜΤΨ|Οι ι" … τό &… του θε…λικ΄σΘ πανωατήµιου ασχολήθηκε το διοικητικό συµβούλιο 700 παρασ- τήµστος Μαγνησίας, τα) Συν αµα: δηµιουργίας οίκηµα!) ο πιρελητηρωυ, καί σε Ψήφισμα που πό… ακούει και… ‘76 εξής. -'΄ι΄? ??… ξ'Ήιη if‘ ΄-Τήν &…… (καί "….- vacuum (Mon) µεχρι σήµερα ελλειψη ανώτατων εκπαιδευτι- τών ιδρυμάτων στόν εύρύ χώρα τα v6 καλωειή ασ… Με σηµερινή: κυδώνια: γιό τήν Ιδρυση 760 Θεσσαλικο0 πανε… στήµιου µε τα… το… Βόλο. . 'H κατανοµή τών σχολών ΄΄ε΄΄α| τα διάφορα Μήνα… …ο οι. ανακύπτουν για τή δηµιουργια νου π………ψ…΄ Θα "το… Η" επιλύονται σε συνεργασία σε τούς εκπροσώπους τών αλλων πόλεων καί σύµφωνα µε την I- διαιτερότητσ τω καθε τόπου. -'Ο Βόλος, πως τή στο… πολιτιστική που "µε… … τίς- αρχες 700 clam: µας στα χρόνια 700 ΔελµουΖαυ. µε τους αγώνες για μια σωστότερη εν.- παίδευση. µε τήν ανωτυξη τών γραµµάτων και 760 δυναµικού ντόπιου τύπου. µε τήν πρωτο-…. nopIa 700 εργατικά) κινήματα: ων, βρίσκεται σήµερα "χωρίς και ποια, εατω΄' ανώτερο, Μιά… 'τικα ιδρυμα. ΄' υ…Η όΝΏΜλΜ΄ ίτο0 νεου πανεπιστήµιου µε που 76 δόλο, ερχεται πραγµατικό να επιωραγίσει αυτή τη συνεχεισΐ .… πόλη Με. καί v6 καλύψει 76 όπου αν της παράδοσης μα.… OI οικονοµικοί …στήμονες΄ ςτής Μαγνησίας ουµπσρ|σταντσι σ' αυτή τή προσπαθεια και οι; …… µε κάθε τρόπο στην υλοποίηση της εξαγγελίας για τήν ΤΜα1΄του νεου σαν…… , "|! W91"- - ΄΄΄΄ιι… ".! και; τών προοδευτικωγ΄΄-΄ δαν…." ΄ τη! παικτης-

087_d_190.pdf

«Κρυφόςπόλεμος» στο Βόλο ΠΟΙΟΙ είναι αυτοί που δε θλέπουν µε καλό µάτι την ανάπτυξη του Βόλου και γιατί τον πολεµούν; Αυτό το ερώτηµα φαίνεται να απασχολει ιδιαιτερα τους Βολιωτες τις τελευταίες µέρες και το ακούει κανείς όπου κι αν σταθεί. από τα ιταπιουρόδικα- της παραλίας µέχρι το γραφείο του νοµάρχη και του δηµάρχου... Το πορτρέτο και τα κίνητρα του ισόµο- του πολέµιο… της πρωτεύουσας της Μαγνησίας είναι… θέµα της θδοµάδας. για τους ντόπιους. Για το δυσπιστο και περίεργο επισκέπτη αν µη τι άλλο είναι ένα ερώτηµα που θέλει κάποια απάντηση... | Αφορμή για τα ερωτηματικά αυτα η ταυτοχρονη δημοσίευση στον αθηναϊκό Τύπο δύο φωτο- γραφιών, που ήθελαν την πόλη του Βόλου πρώτη µε ρεκόρ ρύ- πανσης η κι ακόµα µια επαρ- χιακή πρωτεύουσα δρόμικη που πνιγεται στο σκουπίδι... Η δη- µοσιευση των φωτογραφιών . αυτών που προκάλεσε την αγα- νάκτηση των Βολιωτών κι είχε σαν αποτέλεσµα να σταλούν τη- ραφηµατα διαµαρτυρίας. εσε µε την έναρξη της 3ης Βάλκανικης Έκθεσης Χειροτε- χνιας στο Βόλο κι ακόµα µε την πρώτη… διήµερη σύσκεψη της διοικούσα; επιτροπής στο Βόλο γις…'το 1|ανεπιστηµιοζ'΄της Θ…- ράλι αι οι συμπτώσεις αυ- τες µαζί με κάποιες άλλες δεν σαν ασχολίαστες. 'Πόση αλήθεια όµως κρύ6εται πισω από τους τίτλους των φω- τογραφιών που δημοσιεύτηκαν; Μπορεί o Βόλος να µην είναι η πιο καθαρή πόλη. σίγουρα όμως η εικόνα που δόθηκε δεν ανταποκρίνεται στην πραγµατικότητα. Ο σημερινός Βόλος, παρά τα προδλήµατα που αντιµετωπί- ζει από την τεράστια διοµηχανική ανάπτυξη σ' ολόκληρη την περιοχή. είναι μια πόλη αναγεννηµένη. µε ποι- κίλες δραστηριότητες. που πολλές άλ- λες πόλεις θα ζήλευαν. Και Θα 'ταν άδικο αν δεν οµολογούοε κανείς τη μεγάλη πρόοδο και τις δελτιώσεις που έχει επιτύχει τα τελευταία χρόνια η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην όλη εµφά- νιση και τη λειτουργία µιας πόλης µε πληθυσµό I20 χιλιάδες κατοίκους. H ολοκλήρωση του τεράστιου έργου της αποχέτευσης και η προσπάθεια απορρύπανσης του Παγασητικού. η δηµιουργία περιφερειακού… δακτυ- λίου. για την αντιµετώπιση του κυκλο- φορια… "Θέματος. η Μυωνία… πάρκων αναψυχής και ιο- ιοί ση για ανα ' π - σ…… κτ ιων έ... ; εστία… Πανεπω…' ,… _ οψη… των, έργων στο λιµάνι…. µερικές "από τις δραστηριότητες. που συνθέτουν το πορτρέτο µιας πό- λης σε …… (low; όλο αυτό κάνουν το Βόλο µια πόλη που ορισµένοι την αντιµετω- πίζουν ζηλόφθονα και θέλουν να…την Μο… καθ' οιονδήποτε τρόπο...». ' Η διαπίστωση αυτή 6γαίνει από επίσηµα χείλη παρά τις όποιες επιφυ- λάξεις… Για το θέµα αυτό. όπως δηµιουργή- θηκε. αλλά και για το σηµερινό Βόλο. αφήνουµε τον νομάρχη Μαγνησίας κ. . I. "πούτσο και τον δήμαρχο της πόλης κ. Μιχ. Κουντσύρη να μιλή- σουν. 0/ ΕΧΘΡΟΙ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ Θα πει στα «ΝΕΑ» 0 νοµάρχης Μαγνησίας κ. l. Πανούτσος: «OI. φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν στις αθηναϊκές εφηµερίδες σίγουρα δε δίνουν την αληθινή εικόνα της πόλης. Ενδεχοµένως να ήσαν επιλεγµένες. χωρίς να ξέρω αν υπήρχε πραγματικά δόλος... Ο Βόλος σήµερα είναι µια πόλη. που 6ρίσκεται σε οργ και που αναπτύσσεται συνεχώς και 0 δή- µος. µε τη …… της "Μορς πάντα. έχει προχωρήσει κι ολοκληρω- νει µια σειρά από µεγάλα έργα. Πι- 44 ' ? ΚΑΠΟΙΟ-|.ΔΕ ΒΛΕΠΟΥΝ ΜΕ «ΚΑΛΟ ΜΑΤΙ» ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞ στεύω πως η δηµοσίευση των φωτο- των… ίσως είχε σχέση µε συμφέρα ντα mammoth ή άλλα. αφού o Βό- λος. µεταξύ των άλλων. παρουσίασε φέτος και µια τεράστια τουριστική ανάπτυξη... -8εκάθαρα κ. νοµάρχη, έχει Με 0 Was; - ΄ίσως ναί. Αν και δεν μπορούµε να τους πούμε εχθρούς. ορισµένους που 6λέπσυν τα συμφέροντά τους να …… από την ανάπτυξη της περιοχής. "Ανθρωποι κοντόφθαλµοι. που αντ…ίζουν µε ζήλεια αυτή "ο … της πως… Ολόκληρη η Μαγνησία. σήµερα. είναι ένα απερα- … ψάξω … χωριά ή πρωτες που ήσαν αποµονωµένες απέκτησαν σύνδεση. Ακόµα και το αποµακρυσµέ- νο Τρίκερι απέκτησε σύνδεση και απο το τέλος του έτους θ' αρχίσει η ασφαλ- τόστρωση του δρόµου... Ακόµα δη- µιουργούνται έξι κέντρα υγείας στη Σκιάθο. τη Μάο. την …η. τη Ζαγορά. το Βελεστίνο και στον Αλµυρό. Και στα έξι αυτό κέντρα "πως. οι εργασίες προχωρά! με . γοργά ρυθµό. ώστε µέχρι το τέλος του έτους θα, έχουν απορροφηθεί τα δύο τρίτα του. πΜ"9λψψφύ.'. .... '.ιΕΜψμξφ.ψψ;ψά η… u; …ψύς'πού πήραμε τη δεύτερη της και… ' σης της τάξεως των 50 εκατοµµυρίων. Έχω ζητήσει δε µέχρι τέλος του Δεκεµ6ρίου ακόµα 70 εκατοµµύρια που θ΄ απορροφηθούν. 'Ooov αφορά. µάλιστα. το κέντρο υγείας της Σκιάθου. θα παραδοθεί από τον εργολά60 µέχρι τέλος Νοεµ- 6ρίσυ... Γενικά ηςΜαγνπ&είναι-ο "&; που παρουσιά'έ'ι Μ……" "Μ… και πως τρεις "η; της οικονομιας. Ή ΡγπΑΝΣΗ TOY AIMANIOY Από τα δασικά προόλήµα'τα που αντιµετωπίζει o anus9w0;_80}.o; ει- ναι η ρύπανση του λιµανιού και 'γενι- κότερα του Παγασητικου.'αφου και σήµερα µέσα στο λιµάνι χύνονται το λύματα της πόλης αλλα και τα θωρη- χανικά απόδλητα. 'Οµως..εδω το θεµα της ρύπανσης έχει πολλες µορφές... Συνεχίζει ο κ. νομάρχης: Η «Είναι γεγονός ότι παρά τις όποιες προσπάθειές µας. η ρύπανση του Πα- γασητικού. σε ορισµένες εποχές. πα- ρουσιάζει κάποια έξαρση (θα ανα- φερθούμε ειδικά σε επόµενο ρεπορτάζ για το θέµα αυτό). Υπάρχουν ορισµέ- νες διομηχανίες που ρίχνουν τ΄ από- 6λητό τους στον Παγασητικό µε κρυ- φούς αγωγούς. Κι είναι κι άλλες διο- µηχανίες που κάνουν το ίδιο από την κατεύθυνση της σήραγγας της Κάρ- λας. Οι διοµηχανίες αυτές Βρίσκονται και στη Μαγνησία. αλλά και σε περιο- χές της Λάρισας. Οι περιπτώσεις αυ- τές θα εξεταστούν µε επιµέλεια και θ' αντιµετωπιστούν με αυστηρότητα... Φυσικά. ακόµα έχουµε τα λύµατα τη; Του απεσταλρενου µας… ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ πόλης που χύνονται µέσα στο λιµάνι. όµως το πρόδλημα αυτό θα λυθεί οριστικά µέχρι τον επόµενο χρόνο με την ολοκλήρωση των έργων στο δί- κτυο αποχέτευσης. -΄Ηδη µάλιστα. έχει γίνει και το εργοστάσιο του 6ιολσγικού καθαρι- σµού των λυµάτων του Βόλου. Άλλη µια πηγή ρύπανσης για την πόλη. αλλά και για την Αγριά. είναι το «τσιμεντάδικο- της ΑΓ ET. που ρυ- παίνει την ατμόσφαιρα και σίγουρα υποδαθµίζει την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Συχνά δεχόµαστε παράπο- - Μιλάνε 0 νομαρχης Μαγνησιας κ. I. Πανούτσος και ο δήμαρχος κ. Μ. Κουντούρης — να των κατοίκων κι αυτό γιατί τα φίλτρο του εργοστασίου δε λειτουρ- γούν πάντοτε. Ευτυχώς. τελευταία το κακό έχει περιοριστεί...» ΠΡΟΟΠ 7'|Κ ΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ -- "σας είναι οι παραπέρα προοπτι- κές …; του Βόλου: -- Με 9… Βολο; θ' αποτελέσει το µε»; λιµανι της Ευρώπης. Πυλη.της προς την Μ.λΑνατολή και γενικα προς την νατο ή. τόσο νέα οδο Ηγουµενίτσας - Βόλουµδά2 και µε τη σιδηροδροµική σύνδεση Βό- - Συριας… . Η ανάπτυξη αυτή Θα δημιουργήσει ισως καποια 1190611111010 10 οποία όµως φροντιζουμε από τώρα να αντι- 111-1011110011115. και 1.1110910110150601“- κή ομαδα. που εργάζεται πάνω σ' 01110 τα Μιά προδλήµατα. Τα καλα 01101; που θα προκύψουν από την ανάπτυξη αυτή. θα είναι πολύ περισσοτερα από τα 1190611111010. 11011 ισως αλλάξουν τον κοινωνικό χαρα- κτηρα της περιοχής… Θέλω να πω. πως δε θα διακινούνται µόνον ναρκωτικά όπως πολλοί υποστηρίζουν. αλλά και ιδέεςαφούοΒόλος ε ιαπξιό πν …ική……ζωή. Με ιουργιιΐ ιστα του Πανεπ ίου ςΌέδ-΄ Ελιάς. που οι &σικές ων σέξ -θ-α …… "Ρ 0 … γινει o ψαρος που θα μεταφέρει…" πνεύµα και τις σύγχρονες επιστηµονι- κές αντιλήψεις προς την Ανατολή... Τέλος. για το ενδεχόµενο της επανα- λειτρυργιας του τρένου του Πηλίου. ο νοµάρχης κ. 1. “011013100; θα πάρει την παρακάτω θέση: «H επαναλειτουργία του τρένου εί- ναι δυνατή στο τµήµα από Α'. Λεχωνια µέχρι Μηλιές. Κι αυτό γιατι στο κοµ- µάτι από Αγριά µέχρι Α. Λεχωνια υπάρχει 006096 11906111110. H Τοπική Αυτοδιοίκηση στις κοινοτητες αυτές. θεωρεί πως δεν µπορεί να επαναλει- τουργήσει το τρένο στις 11011579011- µές. αφού κάποτε που περνούσε το τρένο. τ΄ αυτοκίνηταλέτρεχανρ:ξµ2έ(; . ν ' και ιπ αστιςγ Χ…… &&. "Αλλωστε 011611; κοινότητες αυτές. περνάει όλη η κινη- ση προς Πήλιο. Ακόµα µπορω να πω πως στο κοµμάτι αυτό. δε θα εξυπηρε- τούσε τουριστικά σε 1111010‘11 επανα- λειτουργία του τρένου. αφου η περιο- χή είναι ήδη 6ε6αρηµένη Βιομηχανικά και ιδιαίτερα από τη λειτουργια του «τσιµεντάδικου». Φανταστειτε 'να περνάει το τρενάκι µέσα από το χωρο του εργοστασίου. Δε΄θα ειχε καμια γραφικότητα. ενώ αντιθετα τη γραφι- κότητα αυτή την προσφερει η διαδρο- µή από τα Α. Λεχώνια ιιέχρι τις Μηλιές. Για το τμήµα απο Βολο µέχρι Α. Λεχώνια. υπάρχει κάποια πιθαγή λύση και συνδέεται µε τη δηµιουργια του περιφερειακού δακτυλιου. που θα πα ' τει και την Αγριά. Θα µπο- " πα΄αναπτυΜ κατά μήκος του περιφερειακού η σιδηροδροµική γραµµή. που θα 11090110011151 τις κοι- νότήτες και σ' αυτή την περιπτωση δεν ' ε π ίπτωση να µη συνηγορη- 'ά,άτηιναόλο?για την επαναλειτουργία του τρένου...». .αυτή και είναι αρκετές. όπως η Μ|ΛΑΕ| Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ * Σειρά όµως του δήμαρχου Βόλου κ. ίΜιχ. Κουντούρη. να δώσει τις δικές του απαντήσεις για την «61111 εικόνα» του Βόλου... «Γι' αυτό το Θέµα θα πρέπει να µιλήσουµε ανοιχτά. Είδαµε τις δύο φωτογραφίες και πιστεύουμε πως δεν 'ήταν τυχαία η ταυτόχρονη αυτή δηµο- σίευση στον αθηναϊκό Τύπο. Και δεν ήσαν τυχαίες ακόµα οι λεζάντες που δόθηκαν από εκείνους που είχαν συμ- φέρον να δώσουν αυτή την εικόνα του Βόλου με τίτλους. όπως «o Βόλος . i ρεκορ ρύπανσης» ή «o Βόλος πνίγεται στο σκουπιδι». Γιατί εδώ πρέπει να πούµε ότι ο Βόλος είναι η πρώτη πόλη που ολοκληρώνει το σποχετευτικό της σύστηµα κι άλλες ακολουθούν. Έχου- µε πάρα πολύ αγωνιστεί γι' αυτό το έργο και για τη δηµιουργία των ακα- ταστάσεων του διολογικού καθαρι- σμού. ώστε να µπορέσει να καθαρίσει .10 λιµάνι και οι ακτές του Βόλου... Θα ήθελα να προσθέσω τις συµπτώ- σεις που συνόδευσαν τη δηµοσίευση έναρξη της διάκενου; &"!!! πιω- τ 10;,l1fl115101'10xemm; Επιτρα- ς για το πανεπιστήµιο κ.α. ΄-"Πισ'τεύΞτε΄ πω..…. πως κάποι- οι πολεµούν το 3610; — Δε θα "θελα να πω τη λέξη «1101.1:- µούν». Πιστεύω όµως. πως υπάρχουν κάποια «συμφέροντα» που δε θέλουν αυτή τη σωστή ανάπτυξη του Βόλου. Η πόλη που πέρασε πολλές δύσκολες στιγµές στο παρελθόν 6ρίσκεται σήµε- ρα σε μια σηµαντική ανάπτυξη κι αντιµετωπίζει ριζικά µεγάλα 11906111- 11010 11011 εκκρεµούσαν... Και πρώτα απ' όλα η αποχέτευση. Είναι παλιά ιστορία κι είχαµε μια διαφορά με την τότε κυ6έρνήση. αφού εµείς επιµέναµε πως θα 'πρεπε να είναι αμιγής δημοτι- κή επιχείρηση- Τελικά το καταφέραμε. Τα έργα άρχισαν το 1980 και σήµερα το έργο αυτό 6910110101 στο τέλος του. όσον αφορά το δίκτυο μέσα στην πολη. Θα λειτουργήσει τον επόµενο χρονο και o τελευταίος προύπολσγισρος ήταν Η… ΜΜΜ…- Τε…ν Ρε. …. …'. τα'.δύο…ήις…. Υπάρχει…αΞορα το , ςψω … … το 6……;.=. 80910116. Με την ολοκλήρωση του έργου. πιστεύουµε πως…το λιµανι θα γλιτώσει από μια σοδαρη πηγη ρυπαν- Χ σης. αφού το δίκτυο επεκτείνεται και καλύπτει και τη διοµηχανική περιοχη.- -. "ΜΜΜ μας όµως. πα…… η πηγή ρύπανσης που αντιµετωπιζσυµε από το... νομό της Λάρισας. µεσω της … σήραγγας της Κάρλας- _H mm (mm ρύπανσης αφορά ορωμεν…ες 610111119- νίες που 6ρίσκονται κοντα στο «00110- …» της Κάρλας και χύνονται'τ από- 611116 τους τελικά στο λιμανι. µας. χώρια τα αξεπλύµατα- της .Καρλα'ς που µε τις δευτές φέρνουν µεχρι εδω τα φυτοφάρµακα του κάµπου και τις άλλες χημικές ουσίες. Κι ολα αυτα πέφτουν µέσα στο λιμάνι. Αν δε γίνει κάτι. θ΄αποδυναμωθεί ολοκλήρο το σύστηµα της αποχέτευσης που κα … µε και η προσπάθεια απορρυπανσ…ης του λιµανιού. !

087_d_163.jpg

&… ΘΕΣΣΑΛια "-΄('*Ι' =' . " '" Με ιει: "πτώµα: - -., , Γ--.-υ. MONO ένα ενθουσιώδες ξε- κίνηµα στο παρελθόν χωρίς συνέχεια. θυµίζει. στην εγκα- τάλειψη και στην άθλια εµφά- νισή του. το κτιριακό συγκρό- τηµα στο Κατηχώρι. όπου ε- πρόκειτο να στεγασθούν κατά καιρούς διεθνή συµπόσια της Εταιρείας Ανθρωπιστικών Ε- ρευνών. Ερειπώµένα τα χαµη- λά. ακαλαίσθητα οικήµατα. πνιγµένα στα χόρτα και με …θαρµένους τοίχους. σήµερα, δηµιουργούν πολλές απορίες σε ντόπιους και επισκέπτες του Κατηχωρίου. γιατί αυτή η προγραµµατισµένη για πνευµατική «εστία, γωνιά του Πηλίου. να έχει εγκαταλει- φθεί. χρόνια τώρα. χωρίς α- ξιοποίηση. Μια απόπειρα του τοπικού πολιτιστικού συλλό- γου Κατηχωρ'ιου για να το χρησιµοποιήσει ως χώρο εκ- δηλώσεων και παραδοσιακής προθολής του τόπου. αντιµε- τώπισε την κατηγορηµατική άρνηση τόσο της Ελληνικής Εταιρείας Ανθρωπιστικών Ε- ρευνών. όσο και του υπουρ- γείου Πολιτισµού. Αλλά. ποι- όν. επιτέλους. σκοπό πρόκει- ται να εξυπηρετήσει αυτό το σύνολο των κτισµάτων που α- πό χρόνια έχουν αφεθεί στη φθορά του χρόνου: Μήπως θα πρέπει να µελετηθεί και η δυ- νατότητα να χρησιµοποιηθούν .., έστω και εκτός ιστού της πό- λης και των υπολοίπων κτιρί- ων του. από το Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας. ιδιαίτερα για τις Μολέ: ανθρωπιστικών µελε- τών: "Όποια τό η κι' αν πρό- urn-m να χαραχ εί για τα εγ- καταλειµµένα κτίρια του Κέν- τρου Ανθρωπιστικών Ερευ- νών. θα πρέπει πάντως οι οι- ποφάσεις να ληφθούν σύντο- µα. Και µε το θέµα αυτό ο- φείλει ν΄ ασχοληθεί κάθε το… κός φορέας που έχει σχέση με την πολιτιστική και μορφω Ind) ανάπτυξη της περιοχής. Σε καµ.ά, πάντως. περίπτω- ση δεν κολακεύει την περιφέ- ρεια η ερήµωση του Διεθνούς Κέντρου Ανθρωπιστικών Ερευ νών. µέσα σ' ένα περιβάλλον απεριποίητο. ρυπαινόµενο και µε εικόνα που αν µη τι άλλο εκφράζει αδιαφορία και εγ- κατάλειψη. ' .. .- .....-

087_d_022.jpg

(χχΧ ) Συµμετοχή Inc Ap πΛποτπς ] ΄ζΜΠΡΟξ|, βοΛογ 195 στο πονεαιοιιψιπκό πλέγµα Την δωρεάν r ."ιι'|.…ι:ιια Του μονα ρό. στηρ'.οι΄' Αγιου λ .…) ("(οι της 1100111 ' . παρεχωρησε η γ.…π΄πητ(( τη: .Χργ(ι λαού]; στο Θεσ…,(]. …ι|.ύ Π…ε1(σπ΄]-' ' μµ) για Την δηαιυι'ργ'ια Ι!ο).ιΤιοτ;' ' "κού Κέντρου διεθνούς επιπέδου. . … Το παλιό αντι"; αξιόλογο ιι|ιι"(|.1ιι΄1 * οι (14ος αιώνας" ιιε ν.τ΄ιρια που χα λι'Πτουν( ΄χΤ(ωη 1360 τ 11. αφού u . …οτηλωθε'ι θα .uoown, λάκκο- MIL/0'1 .ταραγοκτις να αιλοξ€…ι ' στις εγι(ιιουτ(΄ισιις και εκτάσεως ΄. Του ερειπητι;.ες ομάδες quantum: γεωπονιν.ι΄]ς Η έκτο… που …ιΤέμ.ι΄ ] το µοιαυτι']ι]ι είναι 60" στρέµµατα. 1, Ηδη εχουν ιπογι»(].(ςεϊ Τα συµβει] Μια της ω(ροχωρ(']σ(ω; ναι το Θέµα αναµένεται να εισαχθεί στο" Νο]ιαρχ'.(…ό Σ η('ιοι΄'ΐ.ι,ο για να 50- l θ(]ι΄ιν οι ν.((τ(΄(λ΄ Με; πιστώσεις. ( Η δι]αιο(ργΞ . ("σού Τον Πολιτι- ξ στιχοι… Κέντρο " αναμένεται να δώ ' σει µια νέα και] στο µεγάλο να… | λοχώρι "του Πηλίου και να γίνει. έ" - 1 να; νέος πόλος έλξης επιστηµόνων | | | ( ! χω επισκεπτών. Στο µεταξύ σν΄ξ…ητώντας για τα προ6λ1΄µατ';. τη; Ar1H11Ic1.r1‘r115 µε : ….το'……ς τον χ…ριον επισηµ((."(νον ται. Τα εΞτ']ς: … 1 Eva ((το τι". σοδας](']τε(…… ΜΜΜ I ' µ(ιτα είναι να Την περιοχή (] έλ- ' λειψη ("και")… ως τον κτηµ,(΄ιΤ(-ιν. ' " Πολλά ετη…" κι δεν είναι προσιτά ' και έτσι η ]] ."λ΄'ιέργειά του; είναι δυσχερή; αν όχι u61111111‘1.Aev υ "πάσχουν (1Y()Tl'/.0'L δρόµοι γ. α να µ. ορέσει ο ι(ι)΄|ιερχητής να Μη- σώσει To χτήιι α Τον "και να το εν μεταλλευθε'(.΄ Ούτε επισης εργάτες δέχυ.ται να δουλέψουν σε τέτο:α αποµονωµένα πήαο.Τα. Γι΄ αντι") σ΄ ΄ όλη την περιφέρεια Τονϊ΄;ονν οι …'. " των… πρέπε. να. ακριβών πολλοί … (moon/.01 δρόμοι γι (( να αξιώσιη. θε! μεγαλη 11.ΤηιιαΤι/.1΄| πιο. ουσία. ΄΄ Ενα «Ελλ» Πίου; σοβαρο πριν… 6)ημα ΄΄για… {a κύµατα της ποιο] ' χι"; όπως 7 L". ολο" τοι “one" Πτ '. ΄ Nov είναι .λειψιορ(α. Τα νερά'ε ' ναι πο). ι"… μια και τα κτήματα πο] 1 " ! ποτ'ιϊ ονΤαι ελαχιστα Από". είνα και ένα; (1:10 τους λόγους που στι . χωριο εννοια… η …ι(ονοκαλλιέογ…ι (ελιά). μια και η έλλειψη νερού δεν &… την διηαώτηΤα. να πιο). . λιεργηθούν οπωροφορα, λαχανιχ6ξ πχ… … Ετσι άµεσα o ο το χωρ. (: των ή ριξει…» στην καλλιέργεια της 8 … . : -λιάς. Και σε µια Μαη χρονια", (: : ' πως η (ριτινη, που η ξηρασια 7.1- 11 τέστρεψξ πολύ …για o ποσοστο ":? 1 1 | .....-.-.-.. . “mom/111‘; Έξι δεν πάσχει Τιποτα (΄ I λο για "+ ξισοι]υοπήοιι την να 11 . . (ντροπή. .ιαι (".-μις. όπως …το…) .ν . παλιοί Α])…γαλαστιώτι…; στο. µα? .6. 4 χρόνια το χωριό αψι΄;όταν '… τα αμπέλια του ως… το κ(ι.λό.'|.ρ.ισ'ι ' του καθώς "και για τα '.ιι΄]λα τον. . Ο πρόεδρος του χωριού %. Στά 0ης Γιαννοι΄»τσο; µιλώντας για τα ] π]ιοδ7.1΄µιατα …για ανέφερε ότι (ι:έ- 1 Ι 1 ? | Ι =… δε)τζ(.)ση τη; |΄ι(ιτ(ιτηΤ(ι; Των αν…» ι ΐ διανο΄ιΞ: ".; - πρόβληµα τη: λιι1]ινδρϊ(ις στην πιτ. ] µωβ] . 7'΄΄ το; (΄ι]-.…ι ("µπώ την ισ(]ττ(ιιγ;(΄] (|… |,' ξ…π…(… του χ(ο.ι…ι΄ (πια-γι πίστη»! ση :11 ντε επ;ατ(>…(.υρ ων |,(΄ιΜΌ(ι (το χϊσει …' λίγο 10 στρώσιμο" TmIv' δ(…κ΄)(( » , ενω για την αγροτική 11' " πάρχει πισω… 2,5 ε:ι(ιτ(ηιιιι'ρ΄ι(-ιν. Αυτό το :…… θα διατ(Όε"ι . στην τιµών δρόµων ναι σε >τι(ιν΄ονσγιες Τόνισε &? ,και ο "Α.… Γιαννάτου: τι: ]((γι'(7.(': …αν]; στην έχει η περιοχή για "/σ.'.ν…΄'()'…'ιΓς διανοίΞει: ιιγ(…;οτ:…"ν; δρόμο.]; '] Οσον …] …ο Το (Η… ( της 1ιδ(…ιει΄ι΄… '" σε…; 0 ποδιά"): της Κυινι'ιτι]τ(ις' αν… ρε "πι … (αυτό να ',(ιλυ(τΌ(-"ι όσο Το δικια… . ετ…ιιοσ("ιτ(ρο Το έχων "]]"? …. ς: ι'νητιν.:΄": 'χ(()…(ισΤ1΄ι. πέτο; τρεις ι'- γ]…τ(…»ι΄]σ("ις στην Δ…- &… αντί"; "η 11w. (κατι" εν|…ΐζι …. να… 01,715: Ό.τέΌι…ψυΥ ΚΕ Γ |ιοτρησεις επίσης θα γίνουν στο. Κάλαμο και στο Χόρτα. Επί σης έγει υδροοοΤηΗε'ι ο οι πως Κου Λ" Ktwamvrwou mm Πολ rm; ενώ σε λιγες μια…": θα γινει η :]ι'΄ο'".(…>ασω για την 1'δψ05όΤ1Μ΄ (…' άλλων γειτονικών πηγών. Η! "- Μ . µι .…" ΄ πάσης ολονληρ(΄-ινεται Το δίχτυ: ν' δρεύσεως στο .Χεατόχ(ωτοο. . Μιλώντας για… Τα άλλα προ…]ή ματα του χωριού ο πρόεδρος ανα" φέρθηκε και στα δύο πυροσ6εσΤαά σχήματα που διαθέτει η κοινότητα - M; .… …-ωΉΞέ τα… M … µιας ται ς πω…-…ή; ακούω… στΐνΞ-υν(%ρυση. στην "΄΄- οποία χρησψο:ωι60ψαν τα δύο (… τα οχηματα και Με… απο την ε- ιωνικά… μειολά6ηση . μια"… που δούλευε σΐην, Ταινία αυτή και έχει σπίτι στην πε οχι'ι της Αρ… , - ,τα δύο αυτ οχήματα και… 1 "X.UIQI']n1rva στην κοινότητα της Λ]… ] γαλα…υτής, Εχουν ΄µάλιστα επαιξα : τα πω εθελοντές" ανδρες ,του χω- Με ναι τα χειρίζονται. | ΄.…"Τώρα όμως "µε "( ν έναρξη τη΄;'… Μά;ρινής πε , '… Το]. .΄. κατά… τα πυρ ' Ξ paw. (διακονία μονη… προ…… | από. Η ova: 'ε'ιχοΜε"ι "πίστωσιι … πρώτ|η((θηχαν τεσσερα; αν .! ' Q1799 …. όμως "τέτοια έστω… δεν δύο… ΄ναι τα οχ΄ϊμιατα (LL-1'61 ραιιΝοι'ν…οΜαεν …σέ .] .… τόσο ε τέρώχή και… .--..-… «. &? α…ό ΄Ττκ. 31604616 ο." ( Δύσκολη n πρόοδος… στα κτήματα των κατοίκων "" & "ο. οι Πυχ1΄".ψµ; ως τα…" .»??? Με και ""-Ο 'Ρ- . (… το 1… και µετά ,τον αύξησε. Στ. µερα €… 2050 µον. µου; κατά»… . .Σ…εντρωντ. mod/0.11m 7.111 Τ..]- πρώιμη… πολλών (()--0ο… … |: (πως Y‘ ρ'((ιν΄-( ιν (". 0" (ιωι η(νν "'! χατασταΘε΄ι (πινω): στ… :( και… µε τις οικογένειές τονς.1Ξχ…η ετ σει οι περ. σσοτιροι σπιτια (mum: νοι τα νοιπι('ιζοιν τρ.…,ι((λομ--ρι (( σνιΨαψιζπε; τους. -".|.((ρν] τη γη]. "τρέφουν (µ…-…ο- (.? µου µαφ:…(΄ιδ΄ε: … τα :». ..…."…'. ." να Ντιάνα ναι τ. ; γ'." . Μ).α-.ιξ)αΗΐ' "ο τΠι΄""1ι΄.'΄'.Χ… (ι… '" ο΄τι Τη; .λργώ.αστι΄]:… την ιι …'… και Την δίκαια τη; Π('ι΄(ωτ…; "΄΄." ΧψΤοι'ι του Κάλαµο… Τον λες-) προτιµώ &… τη: (δω… των Μάι :…" …ο… ο. χιτ… '1'. "τοι (αν. των: στην «οι νιότη… της. Αργά…" . ΄΄…" ΜιΡ1ι κώµα/.! (τ΄-…' (* ...ο". ….

01_b_502.pdf

Κ|ΤΣΟΥ &. ΜΆΚΡΗ Πηλιορει΄τ…ες φορε6ιες …- ΒΟ΄λ0ς 1.949 …- ΠΑΝΡΠ|ΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Β|ΒΝΟΘΗΚΗ ΣΥ.΄/κ( Ξ Λ,'».ΟΓΡΑΦ|ΚΟΥ … "….Ξ΄΄΄!ι΄. , χ!΄Γ΄ΣΟΥ ΜΑΚΡΗ …ο ., 50.2 ........... …'… μπω Α. ΜΑΚΡΗ HMO ΠΗΛΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ Φ Ο Ρ Ε Σ Ι Ε Σ Κέτσος Α. Μακρής γενικά ιά άπό τίς πιό ενδιαφέρουσες ελληνικές λαϊκές φορεσιές, ή γυναι- κεία πηλιορείτικη, πέρασε πιά όριστικά στα περασμένα. ΄Π αντρική φοριέται ακόμα από λίγους γέρους, που κυκλοφορούν, σά νά τους ξέ- χασε όχρόνος, στά καλντερίµ…ια καί στίς πλακόστρωτες πλατείες τών ]. χωριών. Έφυγαν απ, ανάμεσά =µας κι οί στερνές πηλιορείτισσες που φορούσαν τήν παλιά φορεσιά. Τό πηλιορείτικο τοπίο μοιάζει σά νά όρφάνεψε. Δέ θά ωφελουσε σέ τίποτα νά κλάψουμε γι, αυτό. Οί καινούργιες κοινωνικές συνθήκες, που δημιουργήθηκαν στό Πήλιο, μαςί μέ τήν αλλαγή πολλών άλλων μορφών έφε- ραν καί τήν αντικατάσταση τής παλιάς ντόπιας φορεσιάς από τή σύγχρονη ευρω- παϊκή. Χρέος μας είναι, όχι νά προσπαθήσουμε νά κρατήσουμε μορφές που δέν ανταποκρίνονται πιά στή σύγχρονη πραγµατικότητα, αλλα νά μελετήσουμε καί νά διαφυλάξουμε τίς μορφές αυτές, που είναι σημάδια τής πορείας μας µέσα στό χρόνο. Έκτός από τ, άλλα ώφέλη,θά πάρουµε καί ένα μάθηµα καλαισθησίας καί δημιουργικής άφοµ.οίωσης ξενικών στοιχείων. Δέν είναι καθόλου ευκολη ή μελέτη αυτή. Στα τελευταία της χρόνια ή φορεσιά αυτή έπαθε τόσες αλλαγές, που χρειά- στηκαν μακροχρόνιες έρευνες γιά ν, άποκάτασταθή στήν παλιά της μορφή. Δυσκο- λος, ακόµα, ήταν 6 καθορισμός τών γεωγραφικών της όρίων. Παλιές οίκογενειακές φωτογραφίες ή ζωγραφιές, ξεμοναχιασµ.ένα κομάτια τής φορεσιάς ξεχασμένα μέ- σα σέ σεντούκια, κουρέλια παλτών κεντήματα»), θαμπές αναμνήσεις από γριές πη- λιορείτισσες, σκόρπιες πληροφορίες σέ Θιβλία, τοιχογραφίες κτητόρων εκκλησι- ών, καθετί που μπορούσε να γίνη χρήσιµο €εήθησε τήν έρευνα αυτή. Έλέγχοντας τή μία πληροφορία µέ τήν άλλη μπορέσαμε νά άναστήσουρ…ε τήν παλιά πηλιορείτικη φορεσιά καί νά παρακολουθήσουμε τήν εξέλιξή της. Είναι χαρακτηριστικό πως ή φορεσιά, που μελετουμε σήμερα, φοριόταν 0’ έ- λόκληρο τό Πήλιο, έκτός από τό Τρίκερι. Έιρ") ή Τρικερίτικη έχει «όλα τά στοι- χεία τής νησιώτικης φορεσιάς καί μοιάζει περισσότερο μέ τή σκυριανή>>, όπως τονί- ζει ή κυρία ,Λγγελική Χατζημιχάλη, που τή μελέτησε, 1 ήπηλιορείτικη παρου- σιάζει ένα μικτό χαρακτήρα, νησιώτικο καί στεριανό µαζί. Καί είναι φυσικό αυ- τό. Τό Τρίκερι, άν καί 6ρίσκεται στήν άκρια του Πηλίου, ουσιαστικά είναι νησί, γιατί μόνο μέ τή θάλασσα επικοινωνεί µε τήν υπόλοιπη 'Ελλάδα. 'Η στενή κακο- τράχαλη λουρίδα στεριάς, που τό συνδέει µέ τό άλλο Πήλιο, μόνο μερικές, σχεδόν άδιά€ατες, γιδόστρατες έχει. Καί οί ασχολίες τών κατοίκων τους είναι νησιωτικές: ναυτικοί καί σφουγγαράδες είναι οί άντρες τους. Οί πηλιορεϊτες είναι καλλιεργη- τές τής γής καί βιοτέχνες αλλά καί ναυτικοί. Τό Πήλιο, µοναστικό 8οινό άπό τόν δέκατο αίώνα καί δώθε, άρχισε κυρίως νά κ' τοικεϊται άπό τον δέκατο έκτο, καί τα περισσότερα χωριά του είναι νεώτερα κτίσµατα. Οί κ ΄…τοικοί του είναι παλιοί κάτοικοι του θεσσαλικου κάμπου, τών Ά- γροίφων, τής Ευβοιας καί τής Χαλκιδικής, που τους τρά€ηξε ή γονιμότητα του τόπου καί οί σχετικές πολιτικές έλευθερίες που δόθηκαν στό Πήλιο από τό δέκ το έ€δοµο αίώνα. Ξενοφερμένοι είναι καί οί άρχιμαστόροι καί οί άλλοι τεχνίτες που έδωσαν τόν άρχικό χαρακτήρα τής τέχνης του. ,Αργότερα όμως μαρτυρουνται καί τεχνί- τες γεννημένοι στό Πήλιο. ΄Στήν αρχιτεκτονική ακολουθεί τόν τόπο του 60055051105— δίτικου σπιτιου. Πώς καθιερώθηκε αυτός ότυπος φορεσιάς. άντρικής καί γυναικείας. δέν Ξέ- Χ 11 µ.εγ ΄λησ συγγένεια 0.'5 τίς φορεσιές άλλων περιοχών τής Θεσσαλίας, καί ποοτάντός της 5757.0 χίάς Άγιάς, 0.025 κάνει νά υποθέσουμε ότι τήν έφερα αν οί πρώ- .ζί τ.ους ']Ιγ ειτονεία 0'5 τό 'Γρίκερι επιδράσ αυτήν, σο στ ή γυ- ναικεία. όσο καί στ ήν αντρική. γιατί κι ή βράκα είναι νησιώτικης προέλευσης. Όπως 7 'όλόκληρη την "Ελλάδα, έτσι καί στό Πήλιο θα φορέθηκεή ηφουσ. τάνέλλα, άπό μιαν όρισµ.ένη κοινωνική τάξη. Στήν εκκλησία του "A5 Γιάννη τής Βυζίτσας υπάρ- χει ένα ανάγλυφο που παριστάνει φουστ .ανελλά πολευ.ιστή 05'5 τουφέκι καί σπαθί. '11 5710501805 τής Χ'Ιάκρινίτσας, στήν επανάσ τάση του 1878, Μαργαρίτα Μπασδέκη, παριστάντε αι 0.5 φουσ. τανέλλα. 2 Αντίθετα οι, οί προ υχο τες (ΜΜΜ… µ.α/.ρυ πό" όάοι, τζουυ.πέ, καί στό κεφάλι σαρίκι. ’51175 ειδή όαως ή τάξη τών πολε =…υ.ιστών δέν ευδοκίυ.ησε στό Πήλιο,3 καί οί .. τλιιουσιοι ξενητευτηκαν ή κατέβηκαν στόν και- ξη τών νυ.ικρονοικοκυρε΄ων, κι αυτής ή φοοεσιά επικράτησε. 11 έπικράτησή της ήταν ολοκληρωτική. ( 800 ;\1r λιώ τες λόγιοι Ιρηγ. Κωσ ταντάς WJ.1.\7.‘71"/)7.111L7.1757518ng, στή «Νεωτ= ερική 1 εωγραφ ια» τους, άνάαεσά στίς τόσες άλλες πο- λυτιυ.ες πληροφορίε ς, που δίνουν γιά τή ζωή καί τά 51150.7. τής εποχής τ υς στό Πήλιο, σημειώνουν: «οί άνθρωποι όλοι καλοφορεµένοι κατά τή συνήθεια του τόπου». Τό πρώτο ρήγµα σημειώνεται λίγο πρίν από τήν Έπανάσταση του 1821. Γ() παλιός λόγιος Ρήγας Καµ.ιλάρις στή όιογραφία του Γρ. Κωστα- 077, που εξέδωσε, γράφει.- « '(1NLA. Γαζής ήτο ήρραόωνισµ.ένος ..... Είχε κληθεί΄ό γάµ.βρός μετά 7053 7857.500?) αυτου Κωνσταντίνου, όστις πρώτος είχε φέρει τήν ευρωπα΄ίκήν ενδυμασίαν είς Μηλέας καί τόν 7517.052.»5 Αυτά έγιναν τήν Πασχαλιά 700 1821. ’A- 5000 οί Μηλι 5'55 ήταν τό έκπολιτι 'σ.'ικό κέντρο τής πε- ριοχής, γυρω στη χρονολογία αυτή πρέπει νά 70770— Στάθης "αϊ,Μυΐδα)ΐά ψωμί… 11577100005 την πρώτη έι;.φά ιση άντρικ'"ς 5 ευρωπαϊκής Έΐιχ΄΄γίαψα",υ"α΄…ε""Σπυ΄ ι µου)… καµωµενη στα 1819 - φορεσιάςστόΠήλιο. '11 επικράτηση τής γυναικείας 1116th551116500- ει Ο … κ & η 9 Ν Ο .. ".: Ω v7.5. συντηρητικότερε ς καί δε μπορουν μέυ.ιάς να παρουσια -70 … τη δημιουργία .0 ως τής καινούργιας πόλης του Βόλου, νέα στον εία 0.7771) ουν στη 700 εσια αυτή καί τής άλλάζουν τό χαρακτήρα Στό μυχό 700 Παγασιτικου κόλπου, γυρω 0'575’ 70 παλιό Κάστρο του Γόλου, ώς τις αρχές του 11100 άίώνα δέ όρίσκονταν παρά ιιερικά άθλια µαγαζιά κι άπο- I θήκες. ()ί χωρι άτ ες καίοί 7500505 τευτάδες έκαναν τις συναλλαγές τους καί 2050705— 6άινάν στά χωρ οιά .57005. Στά 0.507- 700J αίώνα ( 0.0700 άρχίζει νά χτίζεται ήκαινοόρ- γιαπ όλη ητου Γή όλου, 7500. πήρετ όνου.ά της 0'575’ τα χωριά που ξαπλώνονται στα … … ριζά του 007 5700 Πηλίου Πολ 7.01 κάτοικοι τών χωρ: ών 750 Πηλίευ κάτεζ.αίνουν τώρα στήνκ καινουργια πολη. Μαζί τους φέρ ρνουν καί τόν τρόπο ζωής τους, τα έθιμά .005. τις φορεσ .55 5 7005. τήν ίδια πόλη όυ.ως έρχονται καί 5.700507750701855 άπό τό εςωτερικό, 075050 λλαδίτ.ς, νησιώτες A5’ άλλοι. Χάρη στο νκάινουργιο 0107570700— 9 πο ζωής καί στήν έπαφή 0'5 ελεύθερους Γ'Ελληνες, ό παλιός τρόπος ζωής χάνει τόν πρώτο του χαρακτήρα καί ή γυναικεία φορεσιά προσαρμόζεται στόν τύπο τής φορεσιας τής ,Αμαλίας, 7705') πάει νά γίνη πάνελλήνιος. Λίγα χρόνια 1307500- απ' τήν ίδρυση τής πόλης, έπικρατεϊ όριστικά τό 01200.05 Βόλος.7 'H νέα πόλη αναπτύσσε- ται γοργά. έρχεται σέ συναλλαγές 05' 70 εξωτερικό. 8 '11 ευρωπαϊκή φορεσιά, 7500 πρωτοφάνηκε στίς Μηλιές τίς παραµονές τής ,Επανάστασης 700 1821, κερδίζει κάθε 05'005 έδαφος. Ή ντόπια, κρατιέταν ακόμα σέ μερικα χωριά, ή γυναικεία πα- ράλλαγ…υ.ένη, ή αντρική πιό κοντά στόν αρχικό τύπο.Τώρα δέ μένουν παρά 0505Ao1 γέροι βρακάδες για νά μας θυμίζουν τό χρέος 0055 νά περισυλλέ΄ξουµ.ε ότι 557500.5— νει από τήν πρόσφατη ίστορία 0055. Παλιότερες πληροφορίες για τήν πηλιορείτικη φορεσιά δέ λείπουν. "Ωστόσο . _ πρέπει νά τίς αντιµετωπίζουμε 0'5 αρκετή δυσπιστία, ' ,; "΄;.….ξ.& γιατί τίς περισσότερες φορές είναι αυθαίρετες. '11 A0.- "" κή αρχή γίνεται από τόν Siackelberg ο 05 μιαν …… παράσταση 7501) πολυ απέχει από τήν πραγματικό- τητα. Τήν ίδια απεικόνιση αναδημοσιεύει ό Δ. Εισι- λιάνος … σάν σίγουρη «ενδυμασία τής Μακρινίτσας κατά τό 1825 >> χωρίς έλεγχο τής πιστότητάς της. Μέ τήν ίδια εμπιστοσύνη αναδηµ.οσιευ΄εται καί στό πανηγυρικό τεύχος τών «Θεσσαλικών Χρονικών» " 7505') έχει χρονολογία έκδοσης 1935 αλλά κυκλοφό- ρησε αρκετά αργότερα. ,Εκεϊ 87100055057055 σάν «Πη- λιορείτισσα κανηφόρος 0'5 γραφικήν στολήν>> χωρίς νά σημειώνεται 750500 αίώνα καί τίνος καλλιτέχνη είναι ή απεικόνιση αυτή. '11 κυρία ,Αθηνά Ταρσούλη. στίς «'Ελληνικές φορεσιές » της δημοσίευσε μια άν- τρική καί 055'5 γυναικεία πηλιορείτικη φορεσιά τής τε- λευταίας περιόδου. … ΄Επίσης στό «Λεύκωμα'Ελληνι- Πηλιορείτης, απόσπασµα από … , … … , , . , ,, ζωγραφιά τού .εόφ…… "…. κων Ενδυμασιων του Μουσειου Μπενάκη» υπαρχει εγ- μέ… στόν "Αλλη-Μπιλ "Ανω χρωμη αναπαράσταση τής γυναικείας φορεσιας από - g ί , , . , ι … , Βόλου 1 … το μικρογραφο Sperhng, A5 αυτή της τελευταίας πε- ριόδου. 13 ,Αντίθετα, οί απεικονίσεις, σέ τοιχογραφίες, δωρήτών 7Εκκλησιών είναι σχεδόν πάντοτε πιστές, 0’ όλη τήν αφαίρεση A051 τή σχηματοποίηση που τίς δια- κρίνουν. Στίς Μούζιες, 050'5 τοποθεσία κοντά στό χωριό Λαυκος, στή εκκλησία τής Κοίμησης τής Θεοτόκου είναι ζωγραφισμένα οί κτήτορες Στάθης καί Μυγδάλιά Σταμάτη, από τόν καλόγερο Σπυρίδωνα, στα 1819. '11 φορεσιά 700 Στάθη 51527.5 ή συνηθισμένη φορεσιά 700 050005700 προύχοντα .- μακρυά ανοιχτόχρωμη βράκα, τζου…υ.πές χωρίς μανίκια καί στό κεφάλι σαρίκι. Τής Μυγδαλιας (01200.05 συνηθισμέ- νο καί 07’105055 στήν περιοχή αυτή ) διακρίνεται τό 0.0.A00 κεντητό πουκάμισο. τό φουστάνι, ό αλι…υ.παντές. Στό Χορευτό, κοντά στή Ζαγορά, στήν εκκλησία του "A5. Νικόλα, είναι ζωγραφισμένες από άγνωστο λαϊκό καλλιτέχνη ενδιαφέρουσες ήθο- γραφικές σκηνές 05 απεικονίσεις κοστουμιών. '0 λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος ζω- γράφισε αρκετούς πηλιορείτες καί πηλιορείτισσες, 14 αλλά στήν εποχή του κυριάρ- χοι")σε πιά ή ευρωπαϊκή φορεσιά. "Εκανε, 00505, καί 0505Ao125 πηλιορείτες 0‘5 ντόπια .---- φορεσιά. "() παλιός φωτογράφος καί ζωγράφος τού Βό- ΄ : ' λου Στέφανος Στουρνάρας είχε κυκλοφορήσει µια σειρά από κάρτ-ποστάλ μέ θεσσαλικές φορεσιές, κι ανάμεσά τους ακριόείς φωτογραφικές αναπαραστάσεις πηλιορείτι- κων γυναικείων τής τελευταίας περιόδου, ακαλαίσθητα όμως χρωματισμένες. ,Αργότερα πολλοί ζωγράφοι (καί ίδιαίτερα οί Θεσσαλοί Ιίοσµ.αδόπουλος, Γκέσκος, ,Αστε- ριάδης, ό ξυλογράφος καί γλύπτης Νικόλας κι άλλοι)είτε µέσα σέ τοπία, είτε σέ ήθογραφικούς πίνακες απεικόνισαν πηλιορείτες καί πηλιορείτισσες μέ τοπικές φορεσιές. Λα- θεµ.…υ.ένη αναπαράσταση δόθηκε στό πανηγυρικό τεύχος τών «Θεσσαλικών Χρονικών» στήν έγχρωµη είκόνα έκτός κειμένου. "Όπως φαίνεται από τήν περιγραφή κι από τίς εί- κόνες πού συμπληρώνουν τό κείμενο, ή πηλιορείτικη φο- ρεσιά δέν έχει τίποτα τό φανταχτερό. Είναι απλή αλλά όμορφη. Ή μακρυά μετα- ξωτή φούστα. πού είναι τόσο φαρδιά καί στενεύει στή µέση σουρώνοντας, κι ό έ- φαρμωστός κορμας αναδείχνουν όλη τή χάρη τού κορμιού. Τό κεντητό πουκάμισο προόάλλει κάτω των τόν ποδόγυρο τού φουστανιού, στα µανίκια καί στό λαιμό. I Τό κοντογούνι, ακριόώς στό μάκρος τού θώρακα, προσθέτει κι αυτό στόν τονισυ.ο . ; δι΄!" Δελταριο Στε'ρ Στουρναρα l του καί στό διαχωρισµό του από τό υπόλοιπο κορµί. "Η μέση υπογραμμίζεται με τή χρυσοκέντητη ζώνη που καταλήγει στά ώραία κλειδωτάρια. ,Αργότερα, που φοριέται ή φαρδυά ζώστρα,οί δύο άκριες της,πού κρέμονται έλεύθερες καί κυρ.ατίζουν στό όάδισµα, δίνουν έναν τόνο έλευθερίας καί χάρης στήν απέριττη αυτή φορεσιά. "() αλιμπαντές έχει ανασηκωτά τα μανίκια γιά νά προόάλλουν τά πολύχρωμα κεν- τήματα τού πουκάμισου. Τό µέσα μέρος τών µανικιών που αποκαλύπτεται με τό ανασήκωμα, δέν έχει φόδρα πού θα μείωνε τήν έντύπωση τών κεντημάτων. Είναι από τό ίδιο ύφασμα, αλλά υποδηλώνεται διακριτικά μέ τή διαφορετική κατεύθυν- ση που έχουν οί ρίγες. "Όταν αργότερα 6 αλι…ιιπαντές αντικαταστάθηκε από τή τζά- κα στή θέση τών κεντημάτων µπήκε δαντέλλα. ,Επάνω στό βελούδο τής τζάκας διαγράφεται ώραίαή αρματωσιά, χρυσοκέντητη στήν αρχή, μεταξωτή αργότερα. 1ο κοκκινο φέσι, κοινό 0’ όλόκληρη σχεδόν τή .εσσαλία, αφίνει τή χρυσή φούντα του να χύνεται πίσω μαζί µέ τα ξέπλεκα µαλλιά. Τό μεταξωτό µαγνάντι ρίχνει ένα φωτεινό τόνο στό κεφάλι. '0 φιόγκος του στό πλάι" δίνει τήν τόσο ταιρια- στή στόν κεφαλόδεσµο ασυµμετρία. ,Αργότερα οί χρυσόκοσιες πειθαρχούν τα Ξέ- πλεκα µαλλιά σέ δυό κοτσίδες, που τό πάχος καί τό μάκρος τους ήταν στοιχεία 6- μ-ορφια΄ς. 'I Ι αντρική δίνει έναν αρρενωπό τόνο καί κάποιον αέρα αρχοντιάς μέ τό πλουµ.ιστό σταυρωτό γελε΄κι καί τό φαρδύ ζωνάρι. Αυτά κυρίως αφορούν τίς παλιό- τερες φορεσιές γιατί τόσοή αντρική όσο καίή γυναικεία δέ μένουν αμετάβλητες τό πέρασµα τού χρόνου, όπως καθαρά Οι. φανή στήν περιγραφή τους. Πρίν παρα- χωρίσουν όριστικά τή θέση τους στήν ευρωπαική, έχασαν σιγά-σιγά τήν παλιά τους λαμπρότητα κι απλουστεύτηκαν υπερόολικά. ,Εκεϊ όπου ή απλούστευση αυτή διαγράφεται έντονώτερα είναι τό σκέπασµ.α τού κεφαλιού τών γυναικών. "Από τό . '. . . . : ". | …' … … | | 1 ! , κοκκινο χρυσοκεν.ητο φεσι με .α μακρυα κροσια. και το μεταξωτο µαγναντι, ως ….. 11 ___ τό πενιχρό καλεμκερί ή διαφορά είναι μεγάλη. Ή χρησιμοποίηση μεταξωτών υφασμάτων όφείλεται όχι µόνο στόν πλούτο τού τόπου αλλά καί στήν υπαρξη ακραίας βιοτεχνίας καί παραγωγής μεταξιού. «Τά είσοδήµ.ατα τού τόπου πρώτα είναι τό μετάξι...» σημειώνουν ό Κωσταντας καί Φιλιππίδης. ,Αναφέροντας οί ίδιοι ένα-ένα τα χωριά. σημειώνουν στά πιό πολ- λά σάν ένα από τα σπουδαιότερα προϊόντα τους τό μετάξι. Μπρισί…υ.ια, γαϊτάνια, µαντήλια κι άλλα τέτοια είδη παράγονταν σέ μεγάλες ποσότητες, που όχι µόνο έ- φταναν γιά τή ντόπια κατανάλωση αλλά καί για έξαγωγή στό εξωτερικό σέ µεγά- λη κλί…ιιακα. Οί πληροφορίες για τή όιοτεχνία αυτή τού Πηλίου αφθονούν στους συγγραφείς, παλιούς καί νεώτερους, πού ασχολήθηκαν μέ τήν περιοχή αυτή. 15 "Η ύφανση τού μεταξιού, κυρίως προκειμένου γιά τους αλατζάδες μέ τούς όποίους γί- νονταν οί παλιοί αλιµ.παντέδες, γίνονταν ή στή Μακρινίτσα … ή στίς κωμοπόλεις τής όόρειας Θεσσαλίας, στήν περιφέρεια ,Αγιας. " 'Η κατεργασία καί ή ύφανση τών ταφτάδων καί τών µεταξωτών βελούδων δέν γίνονταν στόν τόπο, αλλά σέ μέ- ρη µέ τα όποία τό Πήλιο είχεν επικοινωνία γιατί τους έστελνε τήν πρώτη ύλη. “H όιοτεχνία τού Πηλίου ξέπεσε γρήγορα καί στά τέλη τού 19ου αίώνα δέν σώζονταν παρά ή όυρσοδεψία καί ή κατασκευή σκουτιού στή Μακρινίτσα … καθώς καί μεγά- λο μεταξουργείο στα Λεχώνια. … Χρησιμοποιήθηκε, καί θά χρησιμοποιηθή καί παρακάτω συχνά, όόρος «πα- λιότερα». Μέ τόν αυτό έννοούµ.ε τήν περίοδο τήν πρίν από τήν απελευθέρωση, στα 1881, τής Θεσσαλίας. Οί αλλαγές δέν είναι απότοµες, ούτε ταυτόχρονες σέ όλα τα χωριά. Συντελούνται. κυρίως, από τήν απελευθέρωση ώς τή λιγόχρονη κατοχή τή; περιοχής, από τούςΤουρκ>υς, μετά τόν άτυχο πόλεµο τού 1897. Αυτό, φυσικά, δέ σημαίνει πως στα προηγούµενα χρόνια οί φορεσιές έμειναν ανεξέλικτες, αλλά στήν περίοδο πού σημειώσαμε, ή ουσιαστική αλλαγή τών πολιτικών καί κοινωνικών όρων έφερε καί στή φορεσιά γοργή εξέλιξη. Κύριο μέλημά μας είναι νά δούμε τή φορεσιά, όπως καί τή λαϊκή τέχνη γε- νικότερα, όχι σάν κάτι ακίνητο αλλά σα μια διαρκώς εξελισσόμενη πραγματικό- τητα, όπου οί παλιές µορφές σ, ένα διαλεκτικόν αγώνα µέ νέα στοιχεία συνθέτουν μία νέα μορφή, που κι αυτή θα αντιμετωπίση άλλα . … στοιχεία καί Θα ε΄νωθή ι! αυτά σέ μια νέα σύνθεση. " *' "'Οταν περιγράφεται ένα είδος, όπως τό είδε ό λαο- γράφος σε µιαν ορισμένη στιγμή, τότε ακινητοποιη- μένο μέσα στό όιόλίο γεννάει τήν ψευδαίσθηση ότι αυτή είναι ή μόνιμη μορφή του. Μόνιμη δέν υπάρχει" υπάρχει ή µορφή σέ µιαν όρισµένη έποχή. Ή σχέση τών μορφών αυτών μέ τό κοινωνικό τους περίγυρο, δέν θίγεται εδώ γιατί πρόκειται για πρόόλη…υ.α κο".- νωνιολογικό. Μιά έργασία, σάν αυτή εδώ, δέν θα ήταν κά- τωρθωτή χωρίς τή συνεργασία πολλών. Ευχαριστώ όλους όσοι μέ βοήθησαν. Αυτούς πού µού δάνεισαν στολές ήε΄ξαρτήματά τους για μελέτη, όσους μού εμπιστεύτηκαν παλιές οίκογενειακές φωτογραφίες Ή άπΞ…,;…η … Stackelberg καί ζωγραφιές, τίς ήλικιωμένες κυρίες πού μου χάρισαν τίς γνώσεις τους, τίς νέες κοπέλλες που ντύθηκαν τίς φορεσιές, τούς αγαθούς πηλιορείτες πού καλόόολα πο- ζάρισαν. τούς κατόχους σχετικών όιόλίων πού τάθεσαν πρόθυµα στή διάθεσή μου. "Αν υπάρχει κάτι χρήσιµο στήν έργασία τούτη δώ, χρωστιέται αποκλειστικά 0’ αυτούς, κι άς είναι δικός τουςό έπαινος. ,Από τό ποικίλο 001310 υλικό, πού είχα στή διάθεσή μου, κράτησα γιά τήν εί- κονογράφηση μόνο ότι ήταν πιό αντιπροσωπευτικό καί ότι ήταν κατάλληλο γιά τσιγγογράφηση. 'Ο αναγνώστης θα διαπιστώση ότι για τήν τυπογραφική έµφάνιση τής έργασίας καταόλήθηκε κάθε προσπάθεια νά έΞαντληθούν οί περιορισμένες δυ- νατότητες πού προσφέρει ή έπαρχιακή τυπογραφία. Οί δυσκολίες πού έπρεπε νά ύ- περνικηθούν ούτε λίγες ήταν ούτε μικρές. Οί μικροίαριθμοί μέσα στό κείµενο παραπέµπουν στή βιβλιογραφία, ένώ οί µεγάλοι μέσα σέ παρένθεση παραπέµπουν στή σχετική είκόνα. T00 σχέδια τών κοματιών τής φορεσιάς έγιναν σέ κλίµακα 1:5. Τα σύνολα πού τά συνοδεύουν είναι έλεύθερα σχεδιασµένα. Χωρικοί από τή Βούλγαρων); τού Μαυροότυνωύ ή γυναικεία ι.ι.ί.= !? Έ… &; ως… ??; µπαμ. ΕΚΩΣ 4.432.303 .μΟ,…. πω./..…4 Ξ…. ©…Ξ ΜΞΝΞΆΟΘ ΜΞΞµ.Ξ.…ΞΞΞ Μ΄...ΞΞζΖ.Γ… Η?" πωΞωωΞ : πηλιορείτικη γυναικεία φορεσιά, όπως όλες οί φορεσιές, έχει και τον 11091590 καί τόν καθημερινό της τύπο, που στίς γενικες τους γραµμές είναι ίδιοι. Διαφέρουν µόνο στην ποιότητα των υφασµάτων, πού στό γιορτερό είναι καλλίτερης ποιότητας, καί 0100 κεντήματα, που στό γιορτερό είναι πλουσιότερα καί ώραιότερα. Για ασπρόρουχα φο- ριούνταν οι άσπρού δ ες, χασεδένιες μακριές ώς τόν αστράγαλο σχεδόν, χωρίς μα- νίκια. Οί ασπρούδες φοριούνταν απανωτές από τρείς ώς πέντε, καί πολλές φορές ένισχύονταν από τή μέση καί κάτω μέ ένα ή δυό µισοφόρια, για νά φούσχών71 καλλίτερα τό φόρεμα που θα . . .. * ’1111001125 από πάνω. "Υστερα φο- ριόταν τό πουκάµισο (1) μονοκοματο, 110091913 ως τα κό- τσια, µέ φαρδιά δίφυλλα 1100— 11190100. T00 110915900 πουκάμισα ήταν άσπρα (γιά τίς νύφες) χρωµατιστά (κόκκινα, 6130112100, πράσινα) μεταξωτά. Τ ά πιό λεπτά ήταν τα σκεπένι α, 7.00— μωμένα δηλαδή από σκέπη, λεπτότατο μεταξωτό ύφασμα, πού ύφαίνονταν απ τίς γυναίκες. T00 κάπως χοντρότερα ήταν τα κουκ' λίτικα (κουκουλίτικα) από νήμα πού έόγαινε από τό 1 κουκούλι καί γνέθονταν στό μαντανι. T00 δυό φύλλα τών µανικιών, καθώς καί τα φύλλα τού κορµιού 11100 περίπου πιθαμή γύρω στόν ποδόγυρο, δέν 900601110012 115— ταξύ τους 001100 συνδέονταν μέ κέντηµα. Στά σκουρόχρωμα τό κέντηµα αυτό ήταν χρυσοκέντητο. Γά πουκάμισα γύρω στό 1001130,0100 μανικέτια (2) καί στόν ποδό- γυρο (3) ήταν κεντημένα μέ ωραία πολύχρωμα κεντήματα. Επειδή 10‘0 φουστάνια ήταν αρκετά (10-15 πόντους) κοντότερα από τα πουκάμισα, καί το. μανίκια τής τζάκας ήταν ανασηκ τά, τά κεντήματα τού πουκάμισου φαίνονταν. Τα 01201101100 τών κεντήμάτων αυτών δέν σώζονται γιατί τα πουκάμισα καταργήθηκαν έδώ καί πολλά χρόνια. T00 χρυσά κεντήματα λέγονται 910139101313009019’1100. (4) Τά καθημερινα πουκάμισα ήταν στό'ίδιο σχέδιο μέ τα 11091590001100 από χοντρότερο βαμβακερό ύφασμα, μπλέ σκούρο, καί τά κεντήματα, τα Ξό 11111101 ήταν 0100139065 c1012100. Πάνω από τό πουκάμισο φοριέται τό φουστάνι, φ 0.00121 (δ ΄") οπως Τό ΤΕΡΟ' φέραν, από μεταξωτό ταφτα (παλι τερα μουαρέ α΄ε ανθάκια). Τό επάνω μέρος τού φουστανιού. πού σκεπάζει τό θώρακα, λέγ..ται κορμας ή πανωκό 913.1. Ο 7.09— 2 μας είναι χωρίς μανί- κια κοί πάντοτε φο- δραρισυ…ένος. Παλιότε- , ρα ήταν πάντοτε ανοι- '. …, χτός στό Λαιµ.ό να φαίνονται τα κεν 11111.0.— τα τού που- κάμισου.,Αρ- γότερα ήταν άλλοτε κλει- στός στό λαι- 110 (καί τότε είναι στολι- σµένος 11'5 φρίλια από πλισέ) κι άλ- λοτε ανοιχτός 93% ή" '…έ"*** «& …. …θα, % όπότε από κά" 3 τω φοριόταν 11100 τούλινη τραχηλιά κλειστή στό λαιμό. 'Η φούστα είναι πολύ φαρδιά καί σου- ρώνεται στή µέση, έκεί πού ένώνεται 115 τόν κορμά. Παλιότερα ή φούστα έφτανε λιγο πιό κάτω από τή μέση τής γάμπας. κι από έκεί καί κάτω φαίνονταν τό κεντη- τό 1100910011100. "Υστερα όμως μάκρυνε ή φούστα ώς 101 κότσια καί τό πουκάμισο καταργήθηκε. Τότε, για νά μήν τρίβεται 0 ποδόγυρος, τοποθετήθηκε γύρω τό βουρτσάκι, 115' κάθετες σκληρότερες τρίχες, πού αυτές έρχονταν σέ επαφή µε τό έδαφος. T00 φύλλα που αποτελούν τή φούστα λέγονταν 110012 ες, κι από τόν αριθ- 110 τους κρίνονταν ή αξία ένός φουστανιού. «Τό 10’0100121 τής Μαρίας έχει πέντι μά- νες!>> Οί δίπλες που σχηματίζονταν λέγονταν ντούκες. Πολλές φορές 101 1901)- 010012100 ήταν κεντημένα από τίς ίδιες τίς γυναίκες, άν καί οί ραφτάδες τους ήταν κατά κανόνα άντρες. "Π φούστα έχει φαρδύ στρίφωμα, γιά νά 60190001271. Τά φου- στανια γίνονταν ανοιχτόχρωμα για τα κορίτσια καί τίς νέες γυναίκες, καί πιό σκού- ρα όσο περνούσε ή ήλικία, για να καταλήξουν σέ μαύρο στα γερατειά. T01 01201100— τα τών χρωμάτων ήταν παρμένα από διάφορους καρπούς ή άλλα προϊόντα τής περιοχης. Χ|;… )|'΄|΄ .. μή βάζης τά μελιτζανιά γιατί μας καίγεις τήν καρδιά λέει 0 λαϊκός στιχοπλόκος σέ :]… όμορφη πορταρίτισσα, κι ό ερωτευμένος... ..έόγα Μαργιολή 115 τό φίστάνι τό κο ροµπλί φωνάζει στήν αγαπηµένη του. Βυσινί, πορτοκαλί, κόκκινο τής ντομάτας, κόκκινο κρασάτο, λαδοπράσι- νο κι άλλες τέτοιες είναι οί όνομασίες τών χρωµάτων Πάνω από τό φουστάνι, στή μέση φοριότ : ή ζώ νη. (Ο) μεταξωτή μέ χρυσοκεντήµ.ατα. Τίς ζώνες τίς κεντούσαν οί γυναίκες μόνες τας. σιγά- σιγά όμως είδικεύτηκαν µερικές που αναλάβαιιαν τό χρυσοκέντημα. Οί ζώνες έπιαναν 1111900100 μέ τα κλειδωτάρια ή θίληκωτάρια(7) µεγάλες 111- ταλλικές πόρπες ασημοκαπνισµένες ή έπίχρυσες, σέ .- I? -- σχήματα στρογγυλά ή αμυγδαλωτά. Τα θ΄ληκωτάρια rd έφερναν από τα Γι- άννενα ή από τήν Πόλη. Κατασκευάζον- ταν όµως καί ντόπια καί φτάνει ώς τίς μέρες μαςή φήμη τού Μήτρου Στουρ- νάρα, πού έκανε θίληκωτάρια κι άλλα κοσμήματα στόν "Αι Ααυρέντη, κι έγι- νε γνωστός μέ r’ όνοµα: ό Μήτρος ό Χρυσικός. Έπίσης ό Ντίνος Χρυσοχοΐ- δης απ' τήν Πορταριά κι άλλοι. Στήν τελευταία περίοδο αντί για θληκωτάρια έμπαινε ασημοκαπνισµένη αγκράφα. Πολλές φορές φοριόταν στή μέση καί τό λαχούρι μεταξατό μαντήλι μέ κρόσια. ίΑπί τίς αρχές τού αίώνα µας. … …… … άρχισε να συνηθίζεται ήζώστ ρα, φαρ- 5 διά ζώνη από κλαδωτό µεταξωτό. µακρυά περισσότερο από δυό μέτρα, πού, αφού κάνη τό γύρο τής μέσης, δένεται µέ φαρδύ φιόγκο στό πλάι, συνηθέστερα αριστε- ρά. Οί άκριες τής ζώστρας κρέµονται πρός rd κάτω, φθάνοντας ώς τό γόιατο καί χαμηλότερα ακόµα. Οί ζώστρες ήταν ζωηρόχρωμες καί τίς φορούσαν κυρίως rd κοριτσια και οι νε- ες γυναίκες. Πολ- λές φορές στίς ακριες ήταν κομ- μένες όδοντωτά ή είχαν κρόσια ή δαντέλλες. 6 Πάνω από τό φουστάνι παλιότερα φοριόταν ό αλι µ.παντές, (8) κοντό σα- κάκι, ανοιχτόχρωμο ριγο;τό από άλατζα, μαλλοµ.έταξο ύφασµα πού κατασκευά- ζονταν στή Μακρινίτσα καθώς καί σέ µερικές πολίχνες τής βόρειας Θεσσαλίας. (Τσαρ΄τσανη, Ραψάνη, Σελίτσαιη κι άλλες). Ό αλιμπαντές ήταν φεδραρισμένος 7 μέ κάµποτ καί ' ' ' είχε rd μανίκια πολύ µακριά. Τό κάτω μέρος τών µανικιών, τό απο- μάνικο, ήταν σκιστό από τή μια μεριά καί φοδρα- ρισµ.ένο πάλι με τόν ίδιον αλατζα, μέ µια διαφορά: ένώ τού μανικιού οί ρίγες ήταν κά- θετες στό μάκρος του, οί ρίγες τής έσωτερικής με- ΄ ριας τού απομάνικου ή- ταν παράλληλες. Τό α- πομάνικο αναδιπλώνο- νταν κι έφτανε έτσι ώς τόν αγκώνα περίπου. "Ο αλιμπαντές μπροστά σταύρωνε, καί στά δύο πλάγια, χαμηλά, κο- τά στή μέση, είχε δυό αυτάκια, δηλαδή δυό τριγωνικές προεξοχές πού καρφι- σ ΄νονταν στήν πλάτη για νά έφαρμόζη έτσι καλύτερα στό σώμα. Γύρα-γύρα ό "λιμπαντές ήταν κορδελιασμένος µέ μαύρο γα΄ι'τάνι, αλλά στό απομάνικο τό γα΄ι'- τάνιασμα ήταν διπλό. Στή θέση τού αλιμπαντέ φορέθηκε αργότερα (από τα µέσα τού 19ου αίώνα) τό κοντογούνι ή κοντογ'νάκι ή τζάκα, (9) κοντό σακάκι πού έφτανε ώς τή μέση, από όελούδο, κατ' φεδένιο κατά τήν τοπική έκφραση, πάντοτε σκου- ρόχρωμα μπλέ, γκρενά, μαύρο. Τό κοντογούνι άφινε ανοιχτό τό στήθος νά φαίνε. ται ό κορμάς τού φουστανιού ή ήτραχηλιά. Στίς παρυφές τό κοντογούνι είχε τήν ο ρ μ ατω σ ι ά, (10) κεντητό διάκο- σμο. Παλιότερα ή αρματωσιά ήταν χρυσοκέντητη. Τήν κεντούσαν μό- νες τους οί γυναίκες. σιγά-σιγα ό- μως είδικεύτηκαν μερικές κι ανα- λάβαιναν τό χρυσοκέντημα τών κοντογούνιών µέ πληρωμή. "Υστε- ρα όµως ήδιακόσµ.ιση γίνεται μέ φτηνού γούστου κεντήματα πού τί αγόραζαν στο Βόλο. Τό γαρλιμέντο, ή όελονιά, τό πασματερί (από τό ταυτόσημο γαλλικό Passementerie), όλα µεταξωτά, ποικιλµ.ένα πολλές φορές καί µέ χάντρες ή πούλιες. Στή θέση τών µανικετιών υπάρχει φαρδιά δαντέλλα, συνήθως άσπρη. "Π δαν*τέλλα αυτή πήρε τή θέση τής άκριας τού μανικιού τού πουκάμισου, πού ήταν κεντηµένη καί πρόβαλε από τό δίπλωμα τού αποµάνικου τού παλιού αλιµπαντέ. Τα κοντογούνια ήταν φοδραρισµένα καί πολλές φορές είχαν γούνινη ε΄σωτερική επέν- δυση, εκτός από rd μανίκια. Αυτά φοριόνταν τό χειμώια καί λέγονταν γουνωµ έ- να. Άλλοτε γούνα υπήρχε μόνο στίς παρυφές. 'Η πιό συνηθισµένη γούνα ήταν τό σαμούρι. Στό στήθος, όχι συχνά, κρέμονται από αλυσίδα χρυσά φλουριά: κω- σταντινάτα, ρου- 9 μπιέδες, αυστρια- κά. Στήν αρραβω- νιασ… ένη κοπέλ- λα, όταν τα… Ξωνιαστικός ήταν πλούσιος, χάριζε χρυσό ρολόι µέ € Τ (αδένα, κι αυτή χρυσή, πού έκει΄νη τό κρεμαγε μέ κα- μάρι στό στήθος της. τό κεφάλι οί γυναικες κόκκινα. Στήν αρχή τα φέσια είχαν στόν τεπέ τους απλά σχέδια κεντημένα από μαύρο μπρισίµ…ι. Από τήν κορυφή τους ξεκινούσαν δύο φούντες, μια από μαύρο μπρισίµι καί μια χρυσή. ίΑργότερα ό διάκοσµος τού τεπέ γίνεται χρυσοκέντητος. Από τό ένα µέρος τής στρόγγυλης περι- φέρειας τού χρυσοκέντητου τεπέ κρατιόταν πλούσιο χρυ- σοκέντημα πού κατέληγε σέ µακρια χρυσά κρόσια. Τό φε- σάκι φοριόταν τ σακι στό (12-13) στήν κορυφή τού κε- φαλιού καί ή φούντα του έπεφτε πίσω, πάνω στα ξέπλε- κα ααλλιά. l ύρω από τό φεσάκι τυλίγοντ αν στό κεφάλι -Η]- φορούσαν φεσάκια (11) τό υ…αγνάντι τούλι- νο ή από λεπτό μεταξυ.- τό ύφασμα μαντήλι, πού αφού έκανε τό γύρο τού κεφαλιού, δένονται) µέ μισό φιόγκο μπροστά, λίγο πλαϊνά, αφίνοντας τις ακριες μέ τα κρέσ;α να πέφτουν στόν ώμο.Τό φέσι έδινε μεγάλη χάρη στό γυναικείο κεφάλι και είναι χαρακτηριστι- ._ κό τό λαϊκό τετράστιχο, * 11 άλ710!νδ διαµάντ ι της δ7ι'ι0τι/ης μας ποίησης, γνωστό κι έξω από τό Πήλιο: Όντας όάζ τού αλ κου φέσι υ.'ε τή φούντα τή χρυσή τρεµ οί μ ούλατ, - ήταν τα σταμπάτα σχέδια, είτε κλαδιά ειτε ουρανός να πέση άστρα του υ.αζί. Στά τελευταια του χρόνια τό φέσι, από έπίδρασ | τή; ιιόδας τής Αμαλίας, φοριοταν χωρίς τό ραγνάντι λοξά πανω από τό αυτί καίή φούντα του έπ εφτ ιεστ πλάι. (14) Τότε, για να στερεώνεται πανω στό κε φάλι, προστέθηκε ένα αεταξωτό κορδόνι πού πε; ν τύ- σε κατω απ το σαγόνι. Λίγο- -λίγο αρχίζει να έγκατ α)ε είπ ται τό φέσι και να έπικρατ ή το υ. α φέσι (16 ), που ως τοτε σον- ηθι΄ζονταν αονο σαν πρόχειρος κεφ αλόδεσµ ago .Τό πια- ί φε΄ ι &… ελείται από ένα ζευγάρι τσευ περια στατι- πκ΄τα. Στίς νεώτερες γυναίκες,τ άνω σέ υαύρ π J 3 0A αες κουκίδες. Για τίς γερασυ.ε νες γυναίκεςο 14 δες αραιώνουν καί γίνονται άσπρες. Στίς χήρες το μαφέσια ήταν όλόμαυρα. Τό δέσιµο γίνονταν ώς εξής : (15) Τό πρώτο πσεμπέρι διπλώνονταν δια- γώνια στα δυό ώστε να σχηματισθή ένα τρίγωνο. Τού τρίγωνου αυτού ή µεγαλύτερη πλευρα περνιό- ταν γύρω στό πρόσωπο, αρχίζοντας από τό μέτω- πο, καί δένονταν κάτω από τό σαγόνι. Τό δεύτε- ρο τσεμπέρι διπλώνονταν πολλές φορές, ώσπου να γίνη στενό ίσαμε τρία δάκτυλα, κι έτσι αποχτούσε κι αρκετό πάχος.Τυλίγονταν γύρω στό κεφάλι καί ή έλεύθερη άκρια του, χωρίς να δένεται, περνιό- ταν ανάμεσα στό κεφάλι καί στήν κουλούρα πού σχηματίζονταν. "Ετσι γίνονταν ό σού ρλος ή τό χουνί. Πολλές φορές οί άκριες τού πρώτου τσε- μπεριού λύνονταν από τό σαγόνι καί ανασηκώνον- ταν. ΄Αφού σκέπαζαν τα πλάγια τού σούρλου περνιόταν ανάμεσα στό κεφάλι καί στό σούρλο. Στίς νεώτερες γυναίκες, πολλές φορές τό πρώτο τσεμπέρι λύνονταν από τό σαγόνι καί δένονταν στόν αυχένα. Τα μαλλιά δέν είναι πιά λυτά αλλά σχηματίζουν δυό κοτσίδες πού κρέμονται στήν πλάτη. Τό μάκρος καθώς καί τό πάχος τής κοσιας ήταν σημάδι όµορφι- ας. Οί κοσιές στολίζονταν μέ τίς χρυ- σόκο σιες, ή οι; μόκοσιες (17) με- ταλλικά τριγωνικά κοσμήματα πού κα- τέληγαν σέ έξη γα΄ι'τάνια πού πλέκον- ταν ανά τρία σέ κάθε κοσιά. Τήν τελευταία περίοδο έγκατα- λείπεται καί τό µ.αφέσι καί στό κεφάλι δένεται τό καλεμκερι΄, αράχνούφαντο µαντήλι με μπιμπί…λες ή μπόλια στήν άκρη. ίΑξιόλογη €ιοτεχνία κατασκευής τους υπήρχε σέ πολλα χωριά τού Πηλίου, πού έφτανε όχι μόνο γιά τή ντόπια κα- τανάλωση αλλά καί για έξαγωγή. Οί μπιμπίλες, όµως, ήταν καί προϊόντα οίκια- κής κατασκευής τών γυναικών καί είναι καταπλη- κτική ή ποικιλία τών σχεδίων καί τών συνδυασμών τών χρωμάτων τους. Πλέκονταν είτε μέ βελονάκια στό χέ- ρι είτε μέ κοπανέλια. Τό δέσιμο τού καλεμκεριού γίνεται ώς έξ7"1ς : Διπλώνεται διαγώνια ώστε να σχημα- τισθή τρίγωνο. 'Η µεγαλύτερη πλευρα τού τριγώνου κάνει τό γύρο τού κεφαλιού περνώντας από τό μέτωπο, r’ αυτιά, γυρίζει στό σόέρκο καί. ξανακάνοντας τόν ί- διο γύρο, δένονταν αριστερα στό κεφάλι σχηματίζον- τας φιόγκο. rH τρίτη γωνία τού τριγώνου κρέμεται έ- Λεύθερη πίσω. Καί μέ το καλεµ.κερί φοριόνταν οί χρυ- σόκοσιες. Στα τελευταία χρόνια κ ταργήθηκαν κι αύ- τ΄ες καί στή θέση τους έμπαινε μια σκέτη κορδέλλα με- ταξωτή. Στα πόδια φοριόταν κάλτσες, μάλλινες τό χει- μώνα καί βαμόακερές τό καλοκαίρι. Td παπούτσια τους, rd τερλίκια ή τερλικοπάπ,τσα ήταν μεταξωτά κεντητά. Τό κέντημα τό έκαναν μόνες τους οί γυναίκες, είτε μέ µεταξωτές κλωστές είτε μέ χρυ- σόνηµ.α καίύστερα τά έδιναν στούς τσαγκάρηδες πού τούς περνούσαν τίς δερμάτινες σόλες, χωρίς τακού- νια. Τα τερλίκια γρήγορα αντικαταστάθηκαν από δερμάτινα παπούτσια. Αυτή ήταν ή καλή φορεσιά τής πηλιορείτισσας. Τή φορούσε µόνο τίς πί ση μες ήμέρες: Td Χριστού- γεννα, τή Ααµ.πρή, στό πανηγύρι τού χωριού, σέ γά- μους καί σε βαφτίσια, όταν πήγαινε στήν έκκλησιά. Πολλές φορές στό δρόμο έριχνε στό κεφάλι της ένα σάλι, τή μπό γ α πού τήν έόγαζε μόλις έμπαινε στό σπίτι ή στήν έκκλησιά. Στήν καθημερινή φορεσιά τό πουκάµισο ήταν από βαµβακερό ύφασμα. Τό φουστάνι, τό χειμώνα ήταν καμωµένο μέ μάλλινο χοντρό ύφασμα καίτό κα- 18 λοκαίρι πά. νινο. Τ ζάκα τό καλοκαί- 17 ρι τίς καθη- μερινές δέ φορούσαν. Τό χειμώνα φορού- σαν σκουτίσια τζάκα. Τό φέσι καί τό μαγ- νοίντι είναι μόνο τής καλής φορεσιας. Τίς καθημερινές έπλεκαν τα µαλλιά τους κο- σίδες πού τίς έδεναν γύρω στό κεφάλι…" Tare. ρα έριχναν ένα μαντήλι. Οί γρηές είχαν μαζί τους καί ταµπακιέρα για να ρουφούν το ταµ.πάκο τους. ίΑνακεφαλαιώνοντας όσα γράφη- κ"|.ν παραπάνω σημειώνουμε πώς στίς άρ- χ΄ες τού δέκατου ένατου αίώνα οί πηλιορεί- τισσε; φορούσαν μακρύ κεντητό πουκάμι- σο, πάνω από αυτό ένα κοντό σακάκι από αλατζά, τόν αλιμπαντέ. Στή μέση ζώνο- νταν ή χρυσοκέντητη μεταξωτή ζώνη μέ τα θίληκωτάρια. Στό κεφάλι φορούσαν κόκκινο φέσι μέ χρυσή φούντα, καί γύρω τυλίγονταν τό μαγνά τι. ίΑργότερα καταργείται τό πουκάµι- σο καί τό φουστάνι γίνεται μακρύτερο, ώς τόν αστράγαλο. ΄( ) αλιμπαντές αντικαθίσταται από τή βελουδε΄νια τζάκα, και γύ- ρω από τή µέση δένονταν φαρδιά κορδέλλα, ή ζώστρα. Στό κεφάλι για ένα διάστη- μα φορέθηκε τό μαφέσι, κι απ' τίς αρχές τού αίώνα μας έπικράτησε τό καλεμκε- ρί. Ή είκόνα (18) παρουσιάζει τήν πηλιορείτικη φορεσιά τής τελευταίας περιόδου. #; αντρική ι΄γοι γέροι φορούν (τα)… τήν παλιά πηλιορείτικη σκουτίσια φορεσιά, καί δέν είναι µ.ακριαή μέρα που κι ή φορεσιά αυτή θ,ανήκη στην ι- στορία. λείψανε πια καί οί παλιοί ραφτάδες πού τή φιλοτεχνούσαν, γι'αυτό καί δέν υπάρχει σήμερα ή διάκριση ανάμεσα στους ραφτά- δες, σ,αύτούς πού έραόαν τίς ντόπιες φορεσιές, καί στους φ ραγ γο- ραφ τ αδες, σ, έκείνους πού έρα€αν ευρωπαϊκές φορεσιές. 'H πηλιορείτικη αντρι- κή φορεσιά, όπως θά δούμε λίγο πιό κάτω στήν περιγραφή της, δέν έµεινε στερεό- τυπη. M‘s τήν πάροδο τού χρόνου καί τήν αλλαγή τών κοινωνικών όρων, παθαίνει κι αυτή μια συνεχή μεταόολή. Στίς μέρες µας όμως ή ' ' ' παράδοση σπάζει απότοµα μέ τήν όλοκληρωτική έπικρά- , τηση τής ευρωπαϊκής φορεσιας. : "τό κεφάλι φοριόταν κόκκινο φέσι μέ κοντή μαύρη μεταξωτή φούντα. 'Αργότερα όμως αντικαταστάθηκε από τό καλπάκι, (19) είδος φεσιού από µαύρο αστρακά, διπλοφοδραρισμένον, για να γίνη σκληρός. 'Ο τεπές γί- * 19 νονταν κωνικός καί ύστερα διπλώνονταν ώστε να γίνουν δίπλες πού σχηματίζουν όμόκεντρους κύκλους. μέ κέντρο τή μέση τού τεπέ. Το σχέδιο (20) δείχνει πώς είναι αρχικά ή κάθετη τομή τού καλπάκιού (α) καί πώς γίνε- {Lie το δίπλωμα (6). Στο στήθος, μετά τα ασπρόρουχα, φοριόταν τό που- κάμισο, π7 κάμσου, άσπρο από χασέ ή λινοµ.έταξο ύ- α' φάσµα, μέ παστάκια καί κολαρισμένο. Τό πουκάμισο, κοινό στα περισσότερα µέρη τής "Ελλάδας, είναι χωρίς γιακά, κι έφτανε αρκετά χαμηλά αλλά τό µέρος πού ήταν κάτω από τή μέση σκε- πάζονταν από τή όράκα. Td πουκάμισα τής τελευταίας περιόδου γίνονται από ξ, φό ρτι χρωµατιστό, ριγέή καρρώ πάντοτε σε σκούρα χρώµατα. 'Η βράκα ή το σαλόάρι γίνονταν από μαύρο ή σκούρο μπλέ αλατζά. 7Hrdv πολύ φαρδιά, μέ άπειρες δίπλες, καί πίσω σχημάτιζε ένα θύλακα, τήν κόφ α, πού στό όάδισµ.α πήγαινε δεξια-ζερβά. Τόν αλατζά πού προορίζονταν για σαλόάρια τόν ύφαιναν άσπρα/΄΄ Υστερα τόν έδαφαν οί µ. το ο γ ιατζή δ ε ςτών χωριών. 21 , … Για να σιδερωθή καί να πάρη τό ύφα- σμα γιαλάδα, περνιόταν από ένα µαρ- μάρινο ή πέτρινον κύλινδρο. Το σημείο του υφάσματος που όρι΄σκονταν σε επα- φή µέ τόν κύλινδρο χτυπιότανε μέ εί- δικούς ξύλινους κόπανους. από δυό συγ- χρόνως μπογιατζήδες, "ένα &… τίς δυό µεριές τού κυλίνδρου. Είχαν τόσο έξα- σκ'|,θή πού χτυπούσαν ρυθµικό καί τή στιγµή που ό ένας κατέβαζε µ." δρχ ή τον κόπανο, ό άλλος ανασήκωνε τό δι- κό του. "Οταν το µέρος ε΄'.είνο τού υφά- σματος σιδερώνονταν καί γιάλιζε, προ- χωρούοαν σέ καινούργιο, αοιδέρωτο µέ- ρος τού υφάσματος. ΄Εννοείται πώς ό κόπανος καθώς έ- πεφτε έκανε έναν θόρυόο πού ένοχλούσε τούς γειτόνους, κι από αυτού έμεινε καί ή γνωστή έκφραση ...καί τού μπογιατζή ό κόπανος "Υστερα τό σαλόάρι αντικαταστάθηκε από τό ό ρακί ή παν ου€ράκι,(21)από μαύρο σκ,τί (σκουτί), χοντρό μάλλινο ύφασμα πού γίνεται στόν τόπο.Γίνεται έπίσης κι από ρούχο (τσόχα) πολύ όαρύ. Τό βρακί είναι φαρδύ, όχι όμως όσο τό σαλόάρι, καί στή μέση σφίγγει, σουρώ- 22 νοντας, μένα κορδόνι. Το ποδονάρια στενεύουν πρός τα κάτω καί είναι κορδελιασμένα γύρω-γύρω μέ σειρήτι (γα΄ι'τάνι) μεταξωτό, κι αυτό προϊόν τής ντόπιας όιοτεχνίας. Δεξιά καί αριστερα έχει στα πλάγια κι από μιά έσωτερική τσέπη μέ τίς παρυφές κορδελιασμένες. Τό όρακί πέφτει μέ λίγες φαρδιές πτυχές ώς τό καλάμι τού ποδιού" μισή περίπου πιθαµ.ή πάνω από τόν ο… στράγαλο. 'Ο γενικός αυτός τύπος τού βρακιού έχει παραλλαγές από χωριό σέ χω- ριό: «βράκα αγιολαυρεντι'τικη>> (µακριά ώς τόν αστράγαλο σχεδόν) «όράκα μακριν- τζιώτικη>> (λίγο κοντότερη) Στή μέση ζώνεται τό ζωνάρι, ζ,νά ρι, από μαύρο σατέν ή σόφι, σόφ. Τό ζω- νάρι είναι φαρδύ περισσότερο από δυό πήχες καί μακρύ πέντε περίπου Μ πήχες, κι έτσι κάνει πολλές δίπλες πού χρησιµεύουν καί για θήκες τής καπνοσακούλας, τού τσιμπουκιού, τού πουγγιού καί άλλων αντικειμέ. νων. Στίς έπίσηµ.ες μέρες στό ζωνάρι, µπροστα δεξιά, διπλώνεται καί ένα άσπρο µαντήλι, μεταξωτό τίς περισσότερες φορές. Πάνω από τό πουκάµισο φοριέται τό γελέκι (22). Παλιότερα τά γελέκια γίνονταν από όελούδο, κατ' φεδένια, καί αντί για κου- 3 μπότρυπες είχαν θηλίτσες για να κουμπώνουν, κι αυτές μεταξωτές. Td χρώματά τους ήταν σκούρα, (πράσινο, γκρενά, μπλέ) µερικοί όµως νέοι τής έποχής φορούσαν καί κατακόκκινα γελέκια."Υστερα άρχισαν να χρησιµοποιούν τσόχα (ρούχο).Διπλώ- νουν σταυρωτά, µπροστά στό στήθος, κουµ.πώνοντας μέ μια σειρά από μεγάλα µεταξωτά κου… ι'., «πού τα δίλεύνι οί γ"ναίκις>>. Ή σειρα τών κουμπιών αυτών αρχίζει από τό κέντρο τής µέσης (πάνω από τόν όφαλό) καί κατευθύνεται λοξά πρός τόν ώµο. Td κουμπιά συνδέονται μέ τό γελέκι, μέ διπλό γα΄ι'τάνι μή- κους περίπου δυό πόντων, είναι σφαιρικά καί καταλήγουν σε μικρή φούντα. Μια άλλη σειρά από κουμπιά, συμμετρικά αντίθετα πρός τήν πρώτη, κατευθύνεται πρός τόν άλλον ώμο. Γύρω-γύρω τό 94 γελε΄κι, καθώς καί οί κουμπό- τρυπες, είναικορδελιασμένο μέ γα΄ι'τάνι. Στό έπάνω µέρος, μπροστά, υπάρχει πολλαπλή σειρα γαϊτανιών, σέ οπλο. σχέ- δια. Τό γελέκι δέν έχει µανί- κια, είναι πάντοτε φοδραρισμέ- νο καί πολλές φορέςή πλάτη είναι καµ.ώµ.ε΄.νη μόνο από δι- … θα..." , . πλή φόδρα. Στή ράχη, μερικές φορές, υπήρχε άνοιγ- μα πού έφτανε σχεδόν ώς τό σβέρκο. Το άνοιγµα αυτό ανοιγόκλεινε μέ κορδόνια σταυρωτά, όπως δείχνει τό σχέδιο (23). Τα κορδόνια ήταν μεταξωτά καί κατέληγαν σέ µικρή φούντα. Παλιότερα στήν πλάτη τού γελεκιού ήταν κεντημένος δικέφαλος αε- τός. "Οταν τό γελέκι ήταν χρωματιστό ό αετός ήταν κεντημένος µέ µαύρο μεταξωτό μπρισίμι. "Οταν τό γελέκι ήταν μαύρο γίνονταν χρυσοκέντημα. Τήν πα- ραπάνω πληροφορία, έπιόεόαιωμένη από πολλές προφορικές πηγές, δέν έγινε δυνατό να έξακριόώσω καί μόνος μου, παρ, όλες τίς σχετικές προσπάθειες. Πάνω από τό γελέκι φοριέται τό κοντογο ύ- νι, (24)παρόμοιο περίπου μέ τό γυναικείο, άλλα σημαντικά διαφορετικό στό κόψιμο. Τό κοντογούνι είναι κι αυτό από τσόχα ή από σκουτί, έχει μακριά μανίκια, είναι φοδραρισμένο καί στίς παρυφές κορ- δελιασµ.ένο. Δέν έχει κουμπιά ή θηλίτσες καί μένει πάντοτε ανοιχτό µπροστά, αφίνοντας νά φαίνεται τό σταυρωτό γελέκι. Τό χειμώνα ή φορεσιά συμπληρώνεται καί από κάπα ήτό καπουτέλι, (25) από τραγόµαλλο, "Η… μαύρο ήκαφέ. Οί κάπες τής Ζαγοράς ήταν όνομαστές σίόλη τή Μεσόγειο. '0 Fel. Beaujour μας πληροφορεί πώς στα τέλη τού 18ου αίώνα έξάγονταν επτά χιλιάδες κάπες. 20 'H κάπα είναι πολύ φαρδιά καί στό κεφάλι έχεικουκούλα, τό κ τσούλι ή κατσούλα. Τα μανίκια του είναι μακρυά καί φαρδιά. Δίπλα στή μανιγοκόληση, μπροστά, υπάρχει άνοιγμα, κιαπό τα δυό χέρια, σέ σχήμα Γ αναποδογυρισµένου. Τό άνοιγμα αυτό κουμπώνει, στή γωνια τού |-, µέ κουμπί καί θηλίτσα. Στό πίσω μέρος τής κατσούλας, ακριόώ; στόν αυχένα, υπάρχει μια μικρή φούντα, πάλι από ….. ., τραγόµ.αλλο. Ή κάπα φοριέται κατά τρείς τρόπους: Ρίχνεται αναπεταρίκι στό σώµα καλύπτοντας καί τα χέρια, ή rd χέρια όγαίνουν από τα ανοίγματα πού είναι στή µανικοκόληση, αφίνοντας rd µανίκια να κρέμονται έλεύθερα στήν πλάτη, ή φοριένται κανο- νικα rd µανίκια. '0 πρώτος τρόπος είναι ό πιό πρό- χειρος,ό δεύτερος χρησιμοποιείται στίς χειμωνιάτικες έργασίες στό ύπαιθρο, για νά µή έμποδίζονται οί κι' νήσεις τών χεριών από τα χοντρά μανίκια ότρίτος είναι όκανονικός. '0 καρπός τού χεριού προφυλάγεται από τό κρύο μπαίνοντας, σα σε τσέπες, σέ δυό πλευρικά ανοίγματα τής κάπας. Τό καπουτέλι είναι λα΄ι'κότερη φορεσιά. Οί πλούσιοι κιοί αρχόντοι φορούν τό χειμώ- να τή γούνα ή r’ αρνιακό κοντόπαλτο από μαύρο χοντρό ύφασμα, συνήθως τσόχα, φοδραρισμένο όλο 27 δα. Τό πουγγι΄, (27) για να όάζουν τα νοµίσματα, είχε κι αυτό κεντήματα μεταξωτά ή μέ χάντρες. Στό χέρι έπαι- ζαν συχνα χοντρόκοκο κεχριμπαρένιο κο µ.πολόί. ίΑνακεφαλαιώνοντας όσα γράφη- καν παραπανω σημειώνουµε πώς στίς αρχές τού 19ου αίώνα οί πηλιορείτες στό κεφάλι φορούσαν κόκκινο φέσι {1.‘5 ι.".αύρη φούντα καί στό κορµί άσπρο πού- κάμισο. μαύρο άλατ ζαδένιο σαλβάρι, χρωματιστό Θέλουδένιο σταυρωτό γε- λέκι καί μαύρο τσόχινο κοντογούνι. Στα πόδια άσπρες κάλτσες {1.5 χρωματιστά σειρήτια. καί µονοκόµατα παπαδίκα παπούτσια. Αργότερα τό φέσι αντικα- τασταθηκε από τό μαύρο καλπάκι, κα- μωµ.ένο από αστρακά, τό σαλόάρι από τό όρακί πού είναι ίδιο σχεδόν, τό γελέ- κι έγινε μαύρο καί τό κοντογούνι έμεινε ίδιο.Στά πόδια οί κάλτσες είναι µαύρες καί rd παπούτσια τα ίδια παπαδίκά. έσωτερικα {1.5' γούνα. Τό άρνιακό έχει μεγάλον γού- νινο γιακά, πού, όταν κάνει πολύ κρύο. τόν σηκώ- νουν κουμπώνοντάς τον απροστά {1’ ένα κουμπί, πού πιανει σέ µ.εταξωτή θηλίτσα. Στα πόδια φοριένται τό χειµώνα rd σκα- πίνια, χοντρές µ.άλλινες κάλτσες, καί τό καλο- καίρι πανίτικες. Οί κάλτσες, όπως σ, όλόκληρη τήν "Ελλάδα ήταν πλεχτές 1.5 τό χέρι απ' τίς γυ- ναί |.ςε ,Αρχικα ήταν ασπρες, A εντητές στα πλάγια, αργότέρα μαύρες. Τέλος, rd παπούτσια είναι μόνο- κύµατα έπάνω, χοντρά, χαμηλά, τα παπαδίκά Οί παλιοί ασίκηδες τών χωριών τα φορούσαν κο- λ 0 πα τ η τ ά, δηλαδή τού ένός παπουτσιού πατού- σαν τή -φτέρνα κι έτσι τό ένα πόδι αναγκάζονταν νά σέρνεται λίγο. Μερικά αντικείµενα συμπληρώνουν τή φορε- σιά: 'II καπνο σακούλα, κεντημένη από τήν αρ- ραόωνιαστικια {1.5 μετάξι ή µέ χάντρες. Πολλές φορές αντί για καπνοσακούλα είχαν µεταλλική ταµπακιέρα(26) που τή συγκρατούσαν µέ αση- μένια ‘28 αλυσύ βεβλδΟΥραφι΄α —- οι * 1) Αγγελικής Χατζημιχάλη: ιΕλληνική λαϊκή τέχνη . Ρουμ.λούκι, Τρόποι, 'Ικαρία. Αθήναι 1931 - σελ. 141. 2) Σοφίας Σ. 'Ηλιάδου: ‘0 μύθος τής ΄Αλκήστιδος καί di Θεσσαλαί γυναί- χεΒ - Αθήναι 1934 - σελ. 13. 3) Τό κουστούμι τών Έπαναστατών τού I878 δέν είναι ντόπιο. Βλέπε καί: Νικ. Γαντζοπούλου: "Ιστορικαί σελίδες της έν Πηλίου έπαναστόισεως.-ίΕν Βό- λω 1906 - σελ. 19.- «καί ήλθοµ.εν είς τήν θέσιν Φτιλιό αντικρυ τών Τρικέρων' έκεί έστάθηµ.εν όλη τήν ήμέραν καί ώπλίσθημεν ένδυθέντες άπαντες έπαναστα- τικά>>. 4) Δανιήλ ίερομονάχου καί Γρηγορίου ίεροδιακόνου, τών Δημητριέων: Γεωγραφία Νεωτέρική - Βιέννη 1791. 5) Γρηγορίου Κωνσταντα, Βιογραφία, λόγοι, έπιστολαί. 'Εκδιδόμενα υπό Ρ.Ν. Καμιλάρι. 'Εν Αθήναις I897 σελ. 29 6) "Αθω Τριγκώνη: Χρονικά του Βόλου. Βόλος 1934, σελ. 26, όπου καί ή σχε- τική με τή χρονολογία τής ίδρυσης τού Βόλου βι6λιογραφία. 7) Μ.Μ. Παπαϊωάννου: Γόλος- Βόλος καίτοι συγγενή σλαβικά τοπωνύμια στήν Έλλάδα. Αθήνα 1947, όπου καί οί σχετικές γνώμες για τήν καταγω- γή τού όνόματος καί ή βι6λιογραφία τού θέματος. 8) Δημητρίου Κ. Τσοποτού: '0 Βόλος(ί΄δρυσις καί εμπορική κίνησις αυτού κατά τα πρώτα δέκα έτη) 'Ev Αθήναις 1933. _ 9) O. M. de Stackelbergz Costumes et usages des peuples de la Gr‘ece moderne grav‘es d aprésles d3ssins exécutés sur les lieux en 1811 par 15.... Roma 1825 πίναξ XIV 1())Δηµ.ητρίου K. Σισιλιάνου: ‘H Μακρινίτσα καί τί) Πήλιον Οσπρια. μνη- μεία, έπιγραφαί) Αθήναι 1939 - Είκόνα έκτόςκειµ.ένου στήν αρχή τού όιβλίου. Λάθος είναι ακόµα καί ή χρονολογία 1825 γιατί σαφώς τονίζεται στόν τίτλο τού 6ιόλίου τού St πώς τα σχέδια έγιναν στα 181 1. 11) ((Θεσσαλικα χρονικά» "Ιστορικής καί λαογραφικής έταιρίας τών Θεσσα- λών (έκτακτος έκδοσις) Αθήναι 1935, σελ. 42. 12) Αθηνάς Ταρσούλη= 'Ελληνικές φορεσιές. - Αθήνα 1941, Τέταρτος φάκε- λος άριθ. 18 Adi 19… 13) Λεύκωμα Έλληνικών ΄Ενδυμασιών Μουσείου Μπενάκη - Αθήναι 1948 τόμος Α΄ πίναξ 28. 14) Κίτσου Α. Μακρή.- ‘0 ζωγράφος Θεόφιλος στό Πήλιο. Βόλος 1939. πί- νακες έκτός κειµένου 17,18,25,41 15) Δ. Κ. Τσοποτού: Γή καί γεωργοίτ1΄|ς Θεσσαλίας κατά τήν Τουρκοκρα' τίαν. ’Ev Βόλω 1912 σελ. 158. 16) Λεξικόν Έγκυκλοπαιδικδν (έπιμελεία Ν. Γ. Πολίτου) Αθήναι 1894-1896 τόμος πέμπτος, στη λέξη Μακρυνίτσα. «'Η άλλοτε ακµάζουσα 6ιομηχανία τών αλατζάδων έξέλιπε>>. 17) &… Κουκίδη: Τό πνευμα του συνεργατισμου τών νεωτέρων Έλλήνων καί τ΄ Αμπελάκια. Αθήναι 1948. σελ. 32. 32 — 18) Ν…… Γεωργιάδου: Θεσσαλία - 'Εν Βόλω 1894 σελ. 109. …) Ά Φιλαδελφέως; Ακτίνες έκ τής Θεσσαλίας - ίΕν Αθήναις 1897. σελ. 10 211) Felix Beaujour, ex consul en Grece - Tableau de Commerce (16 1a (Επεσε (1787 ' 1797) Paris τοµ.. Α' σελ. 252. σχέδια ΜΑΝ)… … ?? Λ ( (έ…ΘΟΣ (ΠΛΑΤΗ ΠΛΑΤΗ 7 / 1 … /'/'ίίίΨί) ΣΥΝΟΛΟ ΦΟΥΣ ΤΑ 3 ΦΥΛΛΑ ΛΈεΔΛιΜΠΔΝτ:Σ ΠΛΑΤΗ ξ ΜΑΝη ί… / ΣτΗΘοΣ 7 Σχ. Ώ Δα; * ΣγΝοΛρ ΛΑΤί-| … Γ|ΑΚΑΣ κΟΝτΟΓΟγΝ ι ΤΌΑΧΗ/Χ|Α ΓΔΜ… ΠΛΑΤΗ Στ Με 09 ΚΑΒΑ/ΧΟΣΧ [| ΟΔΟΝΑΡ| \ / ΣΥΝ O/\O 3 ΕΑ Κ Δ Γ€/Χ€Κί / |"ιΑκΑΣ Χ . …. « . …. ΧΣΥΝΟ/ΧΟ Θ .. .. * Μ »-ΣτΗοοΣ ΚΟΝΤΟΓΟΥΝ| Μπήκε) Τό βι6λίο τούτο στοιχειοθετήθηκε καί τυπώθηκε στό τυπογραφείο τού Κίτσου Α. Μακρή (Βόλος -Χατζηαργύρη 20) τό καλοκαίρι τού 1949 T0'1 σχέδια τυπώθηκαν στό λιθογραφείο Ν. Καλαμάτα (Κοραή 29) Οί έγχρωμες αναπαραστάσεις έγιναν από τό ζωγράφο Φώτη Ζαχα- ρίου. Τυπώθηκαν 350 αντίτυπα. Ή ξυλογραφική έκτέλεση τών αναπαραστάσεων τού Ζαχαρίου έ- γινε από τή ΛΟΥΚΙΑ ΜΑΓΓΙΩΡΟΥ. Ή ευγενική της προσφορά ήρθε μετά τήν έκτύπωση τού κειμένου, γι, αυτό καί δέν =… αναφέρεται στη θέση πού τής ανήκει. τα "πια τον πω…"!!! ει… ΣΕ "|…" l : 10

01_b_4340.pdf

ΥΦΑΝΈΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ ΑΘΗΝΑΙ 1961 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ' ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ | ΚΕΝΤΡΟΥ Κ|ΤΣΟΥ ΜΑΚΡΗ 434 (2 € Ι 4 ' ΣΥΛΛΟΓΗ ΛΑΟΓΡΑιΌΞΚΟΥ Ι Θέση: ..... .… ,... .. .… .............. ".. & -' (ΙΜΟ. ΥΦΑΝΤΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΄ ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ ΑΘΗΝΑΙ 1961 ΄Εκδοσις ύπ,άριθ. l ΕΘΝΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ Μητροπόλεως 9 - Αθήναι .» Σχέδια: KITZOY M ΑΚΡΗ Έκτύπωσις : I: P ΓΙ ΝΟΥ - Μ ΑΤΣΟΥ Κ Η ." 'Απαγορεύεται ή άναδημοσΙευσις τών εϊκόνων καί τών κειμένων 100 παρόντος τεύχους, άνευ γραπτής άδεΙας τοι"; 'ΕθνικοΌ ,ΟργανισμοΌ (Ελληνικής Χειροτεχνίας. ΠΡΟΛΟΓΟΣ « τα ΄Υφαντα τής Θεσσαλίας» είναι ή πρώτη έκδοση,πού 6 Εθνικός "Οργανισµός "Ελληνικής Χειροτεχνίας παρουσιάζει στό φιλότεχνο κοινό και στόν "Ελληνα χειροτέχνη. 'O EOEX, με τις εκδόσεις αύτού τού είδους, επιδιώκει τήν διατήρηση και προβολή τής λαϊκής παραδόσεως και τού έθνικού καλλι- τεχνικού µας πλούτου µέσω τής χειροτεχνίας. "Η κεραμική, τα µέταλλα και τά ύφαντα, τό κέντηµα, ή ξύλο- γλυπτική αλλά και οί άλλες τέχνες θάποτελέσουν τα θέµατα για τήν έκδοση σειρας τευχών, πού θα δώσουν στόν "Ελληνα χειροτέχνη πρότυπα αύθεντικα για αναπαραγωγή και για νέα δημιουργία. Κι έτσι, με τις εκδόσεις αύτές, έξασφαλίζεται ανά- γλυφη ή εικόνα τής λαϊκής πηγής και έμπνεύσεως, όπως αύτή έξελίχθηκε, ξεκινώντας από πολύ παλιά και πέρασε από χέρι σε χέρι και από γενεά σε γενεά, για να προσθέτει ό γυιός στό αρχικό σχήµα ή σχέδιο,πού φιλοτέχνησε ό πατέρας του. Τό τεύχος αύτό έγινε µε τήν επιμέλεια τού λαογράφου κ. Κίτσου Μακρή και σαύτόν όφείλεται ή συλλογή τού ύλικού και η αντιγραφή των διακοσµητικών θεμάτων. Πολλά από τα πρωτότυπα είναι δύσκολο ή και αδύνατο να βρεθούν σήμερα. eO EOEX έλπίζει ότι, με τήν έκδοση αύτή, συµβάλλει θετικά στήν ίστορία τής εΕλληνικής Χειροτεχνίας, παρουσιάζοντας ένα σπουδαίο κλάδο της, τ ά . Υ φ α ν τ ά , όπως αυτα εξελί- χθηκαν στήν περιοχή τής Θεσσαλίας. ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ "Αθήναι, *Απρίλιος 1961 ΤΑ ΥΦΑΝΤΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ., Οπως αντικρύζεις από τα κορφοβούνια των θεσσαλικών βουνών τόν καρπερό κάµπο τής Θεσσαλίας, σού φαίνεται πώς είναι στρωµένος μ" ένα απέραντο ύφαντό κιλίµι πανω στό όποίο ή Φύση κι ό "Ανθρωπος ύφαναν λογής-λογής ξόμπλια. Χωράφια καί μποστάνια, ποτάμια καί ξεροτοπιές, σχηµατίζουν γοη- τευτικούς χρωµατικούς καί σχεδιαστικούς συνδυασμούς, πού καταλήγουν στα θυσανωτα κρόσσια των βουνοκορφών καί των αίγαιοπελαγίτικων ακτών. Κι όταν περπατήσεις τό χώρο τούτο βλέπεις, πως όλη ή κοινωνική καί οίκογε- νειακή ζωή των ανθρώπων του, είναι τυλιγμένη στή ζεστασιά τού σπιτικού ύφαντού. Στή γέννηση καί στό θάνατο, στό γάμο καί στό πανηγύρι, στή δου- λεια καί στήν ξεκούραση, καποιο ύφαντό θα προσφέρει τή ζεστή μαλακότητα καί τό χρωματικό του χαµόγελο. Οί ανθρωποι στίς μεγαλες πολιτείες, παρα- συρμένοι από τό ρυθµό τής σύγχρονης ζωής, πίστεψαν πως τα ψυχρά κατα- σκευάσµατα τής μηχανής θα µπορούσαν να αντικαταστήσουν τα έργα των χεριών καί τής ψυχής. Δεν άργησαν να διαπιστώσουν πως τό σπιτικό δεν έγινε για να προστατεύει μόνο τό κορμί από τό χιόνι, τή βροχή καί τόν ήλιο, μα καί για να δημιουργεί τό ίδιαίτερο εκείνο κλίµα όπου ή ψυχή αναπαύεται, ζεσταίνεται καί δυναμώνει. Τότε έστρεψαν νοσταλγική τή ματιά τους πρός τα έργα έκείνα που μπορούν να δημιουργήσουν αυτό τό κλίμα. "Η στροφή αύτή δεν είναι µια ρωµαντική αναδροµή στήν παιδική κοινωνική µας ήλικία. Είναι µια ζωτική αναγκη τής ψυχής µας. Δεν είναι ούτε µια αντινοµία στή σύγχρονη πραγματικότητα, γιατί όσο πιό μηχανικός καί λαχανιασµένος είναι 6 τρόπος πού έργαζόμαστε καί κινούµαστε, τόσο πιο μεγάλη ή αναγκη, στίς δικές μας ώρες, να συντονίσουμε τήν ανάσα μας με τό ρυθµό τής καρδιάς. "Η λαϊκή ζω- γραφιά καί τό ξυλόγλυπτο, τό µπακίρι καί τό κανατι, ξαναγυρίζουν κοντά µας, καλοδεχτα σάν αγαπηµένα πρόσωπα πού επιστρέφουν από μακρινό ταξίδι. Μαζί τους καί τό ύφαντό αύτό µάλιστα µε τή φιλοδοξία όχι να είναι απλώς ένα στο- λίδι, μα ένα στοιχείο πού θα μας συντροφεύει στήν καθημερινή µας ζωή. Τό σημερινό λεύκωµα έχει σκοπό να παρουσιάσει τήν ύφαντική τής Θεσ- σαλίας. Διπλή ή έπιδίωξή του. Πρώτα να παρουσιάσει στό φιλότεχνο κοινό μερικά από τα πιό αντιπροσωπευτικά καί ώραία δείγματα τής θεσσαλικής ύφαν- τικής καί να χαρίσει έτσι, έκτός από τήν αίσθητική χαρά, τή δυνατότητα να δώσει συγκεκριμένη μορφή στήν έπιθυμία του να χρησιµοποιήση τα λαϊκά ύ- φαντα στή ζωή του. Κι ακόµα να προσφέρει στούς χειροτέχνες, άντρες καί γυ- ναίκες, ένα δειγματολόγιο καμωµένο από κορφολόγημα μέσα στο απέραντο λει- βάδι τής τέχνης τους. "Ένα κύμα κακού γούστου ξεχυλίζει από τίς πόλεις πρός τα χωριά καί απειλεί να σβύσει τήν ώραία παράδοση. Τό έργο δέν ήταν εύκολο. eH Θεσσαλία, στα χρόνια πού αναπτύχθηκε ή ύφαντική της, δέν αποτελού- σε ένιαία πολιτιστική περιοχή. Τ"Αμπελακια, µέ τήν περίφημη Συντεχνία τους, τό Πήλιο µέ τίς 24 ίδιότυπες δημοκρατίες τών χωριών του, τα "Αγραφα μέ τήν ανυπόταχτη ανεξαρτησία τους, 6 'Αλμυρός µέ τή γεωργοκτηνοτροφική του οίκονομία, ή Ραψάνη.καί τα κοντινά της χωρια μέ τήν αναπτυγμένη βιοτε- χνία, ό Τύρναβος µέ τήν έπίδοσή του στα σταμπάτα, ή Λάρισα µέ τό µεταπρα- τικό χαρακτήρα τής οίκονοµίας της, ή Καρδίτσα καί τα Τρίκαλα σαν αστικά κέντρα γεωργοκτηνοτροφικών περιοχών, ό κάμπος µέ τήν τιµαριωτική του κοι- νωνική διάρθρωση, δημιούργησαν μικρές πολιτιστικές ένότητες μέ ίδιαίτερα χα- ρακτηριστικά. ,Ανάμεσα στα σταθερά τούτα στηµόνια τού τοπικού πολιτισµού κι- νούνταν, ανοιξη καί φθινόπωρο, οί σαΐτες τών νοµαδικών πληθυσµών, ύφαίνον- τας έτσι μια κάποια ίδιορρυθμία στό θεσσαλικό πολιτισμό. Αλληλοεπιδράσεις πού έκτείνονται πέρα από τό θεσσαλικό χώρο, παλιότερες καταβολές, μεταφο- ρές διακοσμητικών θεµάτων καί τεχνικών μεθόδων πού πραγματοποιούνταν μέ τού πραµατευτή τή δραστηριότητα, μέ τίς έπιγαμίες καί μέ τίς έποχιακές μετα- ναστεύσεις τών νομάδων, καθιστούν δυσδιάκριτα τα ίδιαίτερα χαρακτηριστικα τού τοπικού ύφους. εΩστόσο αύτό ύπάρχει σαν μια ίδιότυπη σύνθεση όλων αύτών τών στοιχείων. "Οταν έκδοθούν τα ύφαντα καί τών άλλων περιοχών τής εΕλλάδος, θα είναι πιό εύκολο να ξεχωρίσουµε καθαρότερα τίς διαφορές τού τοπικού ύφους μέσα στόν ανεκτίµητο πλούτο τής έλληνικής λαϊκής ύφαντικής. Πανάρχαιη καί πανανθρώπινη τέχνη, ή 'Υφαντική, καλλιεργήθηκε µέ ίδι- αίτερη έπιτυχία στήν αρχαία 'Ελλάδα. "Αρετή τών γυναικών θεωρούσαν τήν καλή έπίδοση σαύτή. Τό ίδιο γινόταν καί στα βυζαντινά χρόνια, όχι µόνο για τήν οίκιακή χρήση αλλά καί για πώληση, από τίς «ύφάντριες» ή «ανυφάντριες». Μακριά από τίς άντρικές ασχολίες ήθελαν οί Βυζαντινοί τίς γυναίκες: αλλά να πιχειρίζονται τή ρόκα καί λινάρι να κάθονται στα σπίτια τους να κλώθουν να κεντούσι. Στα χρόνια τής Τουρκοκρατίας ή 'Υφαντική έμεινε απασχόληση κυρίως τών γυναικών. Από τόν δέκατο όγδοο αίώνα, όταν αρχίζει ή έµπορευµατική παραγω- γή καί δημιουργούνται οί μικρές βιοτεχνίες, έµφανίζονται καί άνδρες πού ασχο- λούνται μέ τήν τέχνη αύτή. Μέσα σέ μικρό, σχετικώς, χρονικό διάστημα ή κατεργασία τού μεταξιού, τού μαλλιού καί τού βαμβακιού, παίρνει µεγάλες δια- στάσεις. Μέ καραβάνια καί μέ πλοία τα προϊόντα της διοχετεύονται σέ πολλές πόλεις τής Μεσογείου καί τής Κεντρικής Εύρώπης. Από τα «χειροτεχνεία» τού Τυρνάβου, γύρω στα 1810, έβγαιναν 2.000.000 γρόσια βαμµένο βαμβακερό νή- μα, πανια καί μαντήλια καί 30.000 κοµμάτια μπουχασιού (ντόπιου ύφάσματος). Τήν ίδια έποχή τα χωριά τού Πηλίου, καί ίδίως ή Ζαγορά, έβγαζαν 10-15 χιλιά- δες όκάδες κάπες. Τό µετάξι καί τα µεταξωτά ύφάσματα είναι, γύρω στα 1790, τα σπουδαιότερα προϊόντα τού Πηλίου. 'Εµπορικοί άντιπρόσωποι από τήν Πόλη ζη- τούν, στα 1840, από έµπόρους τού Βόλου να καπαρώσουν στόν 'Αλμυρό αργαλει- ούς «διόσα πανια κάµουν» γιατί είχαν ζήτηση καί άφηναν μεγάλο κέρδος. cH Άγια είχε συντροφιές πού, µέ τούς αντιπροσώπους τους στό Βελιγράδι, στό Σεμ- λίνο καί στήν Πέστη, έκαναν μεγάλη έξαγωγή τών προϊόντων τους στή Βιέννη. ‘H Μακρινίτσα είχε «ακµάζουσαν βιοµηχανίαν» άλατζάδων, καί µαλλοµέταξων ύφασμάτων. Τα χωριά τής Πίνδου ύφαιναν μάλλινα κιλίµια καί μπατανίες για να συμπληρώνουν τό χαµηλό κτηνοτροφικό τους είσόδηµα. εΗ Συντεχνία τών Άµπε- λακίων έφθασε μέσα σέ λίγα χρόνια να έχει κεφάλαιο ένα έκατομµύριο γρόσια. ‘H Ραψάνη, ή Κρανιά, ή Τσαρίτσανη, τα Φάρσαλα, ή Λάρισα, τό Λιτόχωρο καί πλήθος άλλων χωριών αναφέρονται σέ παλια βιβλία καί χειρόγραφα σάν δραστή- ρια κέντρα ύφαντικής καί νηµατουργίας. "Αλατζάδες, μπουχάσια, μαντήλια, σκου- τιά, κάπες, κιλίµια, µπατανίες, χράμια, νήματα, έξάγονταν σέ μεγάλες ποσότητες στή Θεσσαλονίκη, στήν Πόλη, στή Σμύρνη, στό Τριέστι, στή Βιέννη, στό Λον- δίνο, στήν Οδησσό καί o" άλλες μεγάλες πολιτείες. «*Εργόχειρα καί χειροτεχνή- ματα έξαίρετα» σηµειώνονται ανάμεσα στα σπουδαιότερα προϊόντα τής Θεσσα- λίας. τα λίγα αύτα παραδείγµατα, ανάµεσα σέ πάµπολλα άλλα, φανερώνουν τή µεγάλη ανάπτυξη τής ύφαντικής στή Θεσσαλία κατά τό 18ο καί 19ο αίώνα. Αύτή τήν παράδοση συνεχίζουν μέχρι σήµερα οί γυναίκες τών χωριών µας. ’Avu- λογη αναπτυξη είχε ή τέχνη τών ξυλογλύφων (ταγιαδόρων), τών χαλκουργών (κα- ζαντζήδων), τών χρυσοχόων (χρυσικών), τών ζωγράφων, τών άρχιμαστόρων, τών λιθογλύφων (πελεκάνων) καί άλλων μαστόρων. Τώρα πού, όπως σημειώθηκε στήν αρχή, ξαναζωντανεύει τό ένδιαφέρον για τα γνήσια προϊόντα τής λαϊκής µας τέχνης, ό άργαλειός καί τό βελόνι µπορούν να γίνουν γερά στηρίγµατα τής χωρι- κής οίκογενειακής οίκονοµίας. «Χρυσοχέρα» λέει ό λαός μας τή γυναίκα πού έχει αξιοσύνη στα χέρια καί µεράκι στήν ψυχή της. Αυτός ό µεταφορικός χαρακτηρι- σμός μπορεί σήµερα να γίνει κυριολεξία όχι µόνο για τό σπίτι μα καί για τήν έθνική pug oilcovopiu. Τά ώραία σχέδια, πού δημοσιεύονται στό λεύκωμα τούτο, δέν φιλοδοξούν να είναι απλώς πρότυπα για αναπαραγωγή αλλά καί αφετηρία για τήν ανανέωση τής παραδόσεως. Φυσικα ή παράδοση δέν πρέπει να κρατηθεί µόνο στό σχέδιο αλλά καί στήν άριστη ποιότητα τού ύφαντού. *** Σήμερα, τούλάχιστον για τή Θεσσαλία, δέ µπορεί να γίνει λόγος παρά μόνο για τήν ύφαντική μάλλινων είδών: κιλιμιών, μπατανιών, χράμιών, μαξιλαριών, τρουβάδων, µέ µερικές σύγχρονες χρήσεις, όσες Θα προκύψουν από τή ζήτηση, έσωτερική καί έξωτερική. !Η ελληνική προσαρμοστική ίκανότητα θα βρεί τόν τρόπο να διατηρήσει τόν τοπικό χαρακτήρα σέ κάθε καινούργιο είδος. "Αλλωστε παράδοση δέ σηµαίνει συντήρηση καί στασιμότητα,αλλα συνεχή ανανέωση καί πλουτισμό μέ νέα στοιχεία, πού ένσωµατώνονται όμαλα στο ύφος πού προύπάρχει. 'Η κατεργασία τού µεταξιού, ή ύφανση μεταξωτών καί μαλλομέταξων, ή νημα- τουργία πέρασαν πια όριστικά στήν περιοχή τής βιοµηχανίας. Μένει, όμως, τό εύρύτατο πεδίο τής ύφαντικής µάλλινων, αύτό ακριβώς πού ένδιαφέρει τό σημε- ρινό άνθρωπο, κι αύτό πού καλλιεργείται ακόμα καί έχει τή δυνατότητα αναπτύ- ξεως. Τό είδος αύτό αφορα καί ή έκδοση τούτη. Ή ύφανση είναι τό τελευταίο, αλλά καί τό δυσκολώτερο, μέρος µιας μα- κριάς διαδικασίας.πού αρχίζει από τό κούρεμα τών προβάτων καί καταλήγει στό έτοιμο ύφαντό. Τό κέντισμα είναι γλέντισµα κι ή ρόκα τό σεργιάνι κι αύτός ό δόλιος αργαλειός σκλαβιά τών κοριτσώνε "Από τίς αρχές τ"Απρίλη ώς τα µέσα τού "Ιουνίου γίνεται τό κούρεμα, ό «κούρος». Μέ τό πρώτο κούρεμα βγαίνει ή «κολόκρα», κατώτερης ποιότητας µαλλί σέ μικρούς όγκους. “H κολόκρα βγαίνει από τό στήθος καί γύρω ως"… ούρα. Τό καλύτερο µαλλί μαζεύεται μέ τό δεύτερο κούρεμα καί βγαίνει από τό ζώο σ" έναν όγκο, τό «πουκάρι». Τό μαλλί πού βγαίνει τό τοποθετούν σέ καζάνια καί τό ζεµατίζουν µε ζεστό νερό. *Αφού τό αφήσουν λίγο τό βγάζουν καί τό-με- ταφέρουν, μέσα σέ πανέρια, στή βρύση ή στο ποτάμι όπου τό ξεπλένουν μέ άφθο- νο νερό. Τό καθαρίζουν από τίς κολιτσίδες καί κρεμούν τα πουκάρια να στραγ- γίσουν καί να στεγνώσουν. =Αφού στεγνώσουν τα έπεξεργάζονται στό λανάρι, τά «λαναρίζουν». Τό λανάρι αποτελείται από τέσσερα σανίδια πού σχηµατίζουν πα- ραλληλόγραμµο πλαίσιο. Στή μέση τού έπάνω σα-νιδιού είναι καρφωμένα κάθετα τα σιδερένια «δόντια» τού λανάριού. Μέ τό λανάρισµα τό μαλλί ξύνεται καί τακτοποιείται. Τότε γίνεται καί ή διαλογή του. Τά µακριά μαλλιά είναι κατάλλη- λα γιά καρπέτες καί φλοκάτες κουβέρτες. Τα κοντα μαλλιά, τα «ρούντα», χρησι- µοποιούνται για τήν κατασκευή τών σκουτιών, τών μάλλινων σεντονιών, τών κι- λιµιών καί τών άλλων ύφαντών αύτού τού είδους. "Υστερα γίνεται τό «γνέσιμο», ή κατασκευή δηλαδή τού νήματος από τα μαλλιά. Τα μακριά μαλλιά γνέθονται στή «ρόκα» καί τα κοντά στήν «τσικρίκα». Υπάρχουν πολλά είδη από ρόκες, βασικά, όμως,αύτή αποτελείται από μακρύ κυλινδρικό ξύλο πάνω στό όποίο «του- λουπιάζεται» τό μαλλί, δηλαδή τυλίγεται µαλακά.Συµπλήρωμα τής ρόκας είναι τό «άδράχτι», κοντότερο καί λεπτότερο κυλινδρικό ξύλο, πού λεπταίνει περισσότερο στίς άκριες. Στή μιαν άκρη τού άδραχτιού γίνεται µικρή έγκοπή ένώ στήν άλλη στερεώνεται τό σφοντύλι, μικρός ξύλινος τροχός, πολλές φορές σέ σχήμα χαµηλού κώνου. Καθώς τραβιέται, λίγο-λίγο, τό µαλλί από τή ρόκα, δένεται στό αδράχτι πού τό θέτουν σέ περιστροφική κίνηση μέ τό δεξί χέρι καί τό αφήνουν έλεύθερο. Χάρη στό σφοντύλι ή περιστροφική κίνηση συνεχίζεται για λίγο. =Αφού τό μαλλί στριφθεί όσο χρειάζεται για να γίνει νήµα, τό τυλίγουν στο αδράχτι. Τήν άκρη του τή θυλιάζουν στήν έγκοπή τού άδραχτιού κι ύστερα τραβούν πάλι µαλλί από τή ρόκα, ξαναστρίβουν. τυλίγουν κι έτσι συνεχίζεται τό γνέσιμο. "Οταν γεµίσει τό αδράχτι από νήµα τότε «τυλιγαδιάζουν» τό νήμα στό «τυλιγαδι», ένα ξύλο µακρύ μια περίπου πήχη, πού έχει διχαλες στίς δυό του άκρες. Μ"αύτόν τον τρόπο γίνονται οί «κούκλες» τού νήµατος. Τό νήμα βάφεται σέ κούκλες. Τα μαλακότερα καί τα πιό κοντά μαλλιά, τα «ρούντα» γνέθονται στήν «τσικρίκα», απλό ξύλινο μηχάνημα. "Αποτελείται από ένα μεγάλο τροχό, πού παίρνει τήν κίνησή του από χειροκίνητο µοχλό. 'Η κίνηση μεταδίδεται µε σχοινί στα «µασούρια», πού είναι σαν αδράχτια χωρίς σφοντύλι. 'Η διαφορά τής περιµέτρου τού τροχού καί τού μασουριού πολλαπλασιάζει τίς στροφές. Για τήν έργασία τής τσικρίκας τό μαλλί δέ μπαίνει στή ρόκα αλλά τοποθετείται σέ πανέρι. Κατά τα άλλα ή έργασία είναι ή "ίδια. Τό νήμα μαζεύεται στα μασού- ρια κι από έκεί τυλιγαδιάζεται καί σχηματίζει τίς κούκλες. "Υπάρχουν δύο είδών νήµατα, ανάλογα µέ τό ρόλο πού πρόκειται να παί- ξουν στήν ύφανση: τό στηµόνι καί τό ύφάδι. Τό στημόνι είναι λεπτότερο καί περισσότερο στριμµένο, τό ύφάδι πιο χονδρό (ανάλογα μέ τό ύφασμα) καί λιγό- τερο στριμµένο. Τώρα τα" νήματα είναι έτοιμα για βάψιμο, βέβαια μόνο όσα έγιναν μέ άσπρα µαλλια. Τα φυσικά μαύρα, τα «λά'ι'α», δέν επιδέχονται βαφή, τα σκουρόχρωμα, τα «σίβα», μόνο μαύρα μπορούν να βαφούν. * ** Γύρω από τίς μεθόδους βαφής τών θεσσαλικών νηµάτων δημιουργήθηκε ό θρύλος πώς ύπάρχουν σπουδαία μυστικά. Στήν πραγματικότητα γινόταν απλώς χρήση πολύ παλιών συνταγών πού ήσαν γνωστές σ,όλόκληρη τήν "Ανατολή. Είναι χαρακτηριστικό πώς ή μέθοδος βαφής τών ξακουστών κόκκινων νημάτων τών ,Αμπελακίων, όπως τήν περιγράφει ξένος συγγραφέας, είναι σχεδόν ίδια µέ τή συνταγή τού ριζαριού πού αναγράφεται σέ πανάρχαιο αίγυπτιακό πάπυρο. Πρίν βαφεί τό µαλλί ύφίστατο μια είδική κατεργασία,πού στή σημερινή επιστηµονική γλώσσα λέγεται πρόστυψη. Μέ διαφορα λουτρά προετοιμάζεται τό μαλλί να δεχθεί στερεά τίς χρωστικές ούσίες. Καταστάλαγµα στάχτης, διά- λυση στύψης ή αλατιού χρησιμοποιούνται για τα λουτρά αύτά. "Αφού τό νήμα στραγγίσει, βάφεται σέ βραστό νερό. Παλιότερα οί χρωστικές ούσίες ήσαν φυτι- κές: τό ριζαρι για τό κόκκινο χρώµα, τό ροδάμι τού πουρνάριού για διαφο- ρετικό κόκκινο, ό μέλεγος για τό πράσινο, οί φλούδες τής καρυδιάς για τό μαύρο, οί άγζίες για τό κίτρινο, ή φλούδα τού πεύκου για τό ανοιχτό καφέ, τό λουλάκι για τό γαλάζιο ..... "Επιτυγχάνονταν έτσι στερεοί χρωµατισµοί. αλλά παρουσίαζαν δυσκολίες στήν εύρεση τού ακριβούς τόνου. Οί καιρικές συν- θήκες τής χρονιάς, ή σύσταση τού έδαφους, ή σκληρότητα τού νερού, έπιδρού- σαν στήν περιεκτικότητα τού διαλύµατος σέ χρωστικές ούσίες. "Έτσι οί συν- ταγές δέν ήσαν σταθερές καί ή έπιτυχία τής βαφής έξαρτώταν από τήν ίκανό- τητα τής τεχνίτρας να βρεί τό σωστό τόνο. "Αργότερα χρησιμοποιήθηκαν οί µπογιές τού έμπορίου, πού, όταν είναι καλής ποιότητας, δίνουν σίγουρο καί σταθερό αποτέλεσµα. Για τή σταθεροποίηση τών χρωμάτων γινόταν τό «στύψιασμα», δηλαδή τελικό λουτρό τών βαμμένων νημάτων σέ διάλυση στύψης. Μετα τό στέγνωµα, τό νήμα είναι έτοιµο για τήν ύφανση, πού γίνεται στον «ξύλινο» αργαλειό. ,Από τούς τρείς τύπους αργαλειού, τόν «πλαγιάστό», τόν «όρθιο» καί «τού λάκκου» στή Θεσσαλία χρησιμοποιείται κυρίως ό πλαγιαστός. Στηρίζεται σέ τέσσερα κά- θετα ξύλινα πόδια πού συνδέονται χαµηλά µέ τέσσερα χοντρά σανίδια καί άλλα τέσσερα στήν κορυφή τους. "Επάνω στό απλό αύτό σύστημα τοποθετούνται τα πολυάριθµα έξαρτήματα τού αργαλειού. Λεπτοµερειακή περιγραφή τών διαφό- ρων έξαρτημάτων καί τής λειτουργίας τους, είναι έξω από τούς σκοπούς τού σημερινού κειµένου. "Ανάμεσα σέ διπλή σειρα νημάτων, τών «στημόνιών», κι- νείται παλινδροµικα ή σαΐτα από τήν όποία ξετυλίγεται, κάθετα στα στηµό- νια, άλλο νήµα, τό «ύφάδι». Μετά από κάθε διαδροµή τής σαΐτας, οί δυό σειρές τών στηµόνιών διασταυρώνονται µέ είδικό σύστημα κι έτσι τό ύφάδι πλέκεται µέ τα στημόνια. Τα δόντια ένός έξαρτήµατος τού άργαλειού, τού «χτενιού», πού κινούνται αναμεσα στα στιµόνια, παρασύρουν κάθε σειρά τού ύφαδιού καί τή φέρνουν να ακουμπά στήν προηγούµενη κι έτσι τό ύφασμα γίνεται πυκνό. "Από τήν άποψη τού σχεδίου τα ύφαντα διαιρούνται σέ δυό κατηγορίες πού καθεμιά τους έχει ίδιαίτερη τεχνική ύφανσης, στα «ριγωτα» καί στα «κεν- τητά στον αργαλειό». Τα ριγωτα αποτελούνται από αλλεπάλληλες λωρίδες χρω- ματιστές. Αύτό έπιτυγχάνεται μέ τήν αλλαγή, κατά διαστήματα, τού χρώματος τού ύφαδιού. "Όσες περισσότερες σειρές ύφαδιού περάσουν, τόσο φαρδύτερη γίνεται ή χρωµατιστή λωρίδα. Στά κεντητά στόν αργαλειό ή τεχνική είναι πε- ρισσότερο πολύπλοκη καί δύσκολη αλλά καί τό αποτέλεσμα πολύ πιό ένδιαφέ- ρον. Τα διακοσμητικά θέματα δηµιουργούνται µέ τήν κατάλληλη συνεχή έναλ- λαγή τού χρώματος τού ύφαδιού στήν ίδια σειρα. Τα διάφορα χρωµατιστά ύφά- δια θελιάζονται μεταξύ τους για να μή χωρίζει τό ύφαντό. Προσεκτικά μετρή- ματα έπιτρέπουν στήν ύφάντρια ή στόν ύφαντή να δημιουργεί πάνω στήν έπιφά- νεια τού ύφαντού ποικίλα πολύχρωµα πλουμίδια: γλάστρες, πουλιά, ανθρώπους, βάζα, γεωµετρικά σχήματα. Συχνή είναι ή παρουσία μικτού είδους, όπου για ώρισµένο µήκος έφαρµόζεται ή τεχνική τού ριγωτού, ύστερα γίνονται κεντητά στόν αργαλειό καί οί δύο τεχνικές έναλλάσσονται o" όλο τό μάκρος τού ύφαν- τού. "Ιδιαίτερη τεχνική άπαιτεϊ ένα άλλο είδος ύφαντών, τα «φλοκάτα». Σ"αύτά, κατά τήν ύφανση, τοποθετούν σ'" όλη τήν έπιφάνεια άστριφτα κρόσσια, πού τα στερεώνουν ανάμεσα στα στηµόνια καί τα ύφάδια. ΄Ετσι όλο τό ύφαντό παρου- σιάζει µια θυσανωτή έπιφάνεια μαλακή καί ζεστή. Τα φλοκατα είναι συνήθως µονόχρωμα. Τών μάλλινων ύφαντών οί χρήσεις είναι ποικίλες: τα πιλίμια, μεγαλύτερα συνήθως από τα άλλα ύφαντά, πού στρώνονται στό πάτωμα, οί μπατανι΄ες, κλι- νοσκεπάσματα, τά χράμια, µικρότερων διαστάσεων καί µέ μακριά κρόσσια,πού στρώνονται καί πάνω στα σαµάρια τών µεταφορικών ζώων τίς έπίσημες µέρες, τα μαξιλάρια, προσκέφαλα, κυρίως για διακοσμητική χρήση, οί τροβάδες, μικροί σακκοι, ανοιχτοί έπάνω, πού χρησίμευαν για τή µεταφορα τροφίμων ή μικρών γεωργικών έργαλείων. Τούς κρεµούσαν από τόν ώμο με, µάλλινο έπίσης κορ- δόνι. Τροβάδες, καµωμένους από τραγόµαλλο, χρησιµοποιούσαν για τό τάγι- σµα τών αλόγων καί τών άλλων µεγάλων ζώων. "Επίσης γίνονταν μάλλινα άσπρα σεντόνια, κάπες, βαριοί έπενδύτες από τραγόµαλλο, σπουτιά, κατώτερης ποιότητας μάλλινα ύφάσµατα καί διάφορα άλλα είδη. Ή σύντοµη αύτή περιγραφή δέ φιλοδοξεί να δώσει μιαν ακριβή είκόνα τής κατεργασίας τού µαλλιού ώσπου να φτάσει στό έτοιµο ύφαντό. Περισσό- τερο Θέλησε να κάνει ένα γενικό σχεδιάγραµµα τής φροντίδας καί τού µόχθου πού απαιτεί τό δύσκολο τούτο είδος τής λαϊκής τέχνης. Κι ακόμα, να προσ- φέρει ένα μικρό φόρο τιµής στό άξιο ανθρώπινο χέρι καί στό έλληνικό µεράκι. τα ύφαντα τής Θεσσαλίας είναι τα σιωπηλά τραγούδια τής απλής χαράς. 'Η αλύγιστη ψυχή τών Θεσσαλών χαμογελάει γλυκά στή ζωή μέ τών ύφαντών τή µουσική. Καθώς ή µατιά περπατάει στό μάκρος τού κιλιµιού, σέρνει μαζί της τήν καρδια απ"τούς ψηλούς τόνους τού κόκκινου στίς βαρειές νότες τού σκουροπράσινου καί τού µαύρου.για να τραγουδήσει τόν Αύγερινό πού βγαίνει λαμπρός πάνω από τόν κάµπο. Κάθε θεσσαλικό ύφαντό είναι ένα τονισμένο χρο- νικό τής µακριάς τοπικής ίστορίας. Μέσα του άντηχούν άρχαίοι παιάνες, βυ- ζαντινές µελωδίες, ανατολίτικοι σκοποί, κλέφτικα τραγούδια, καύμοί καί πόθοι ένός λαού πού έχει τή δύναµη να φυτεύει τό λουλούδι τής χαράς καί τής έλπί- δας στό χώµα τό ποτισμένο µέ δάκρυα καί αίμα. Εδώ ένα πανάρχαιο γεωµε- τρικό µοτίβο έκεί ένα βυζαντινό κόσμηµα. "Αλλού ένα ανατολίτικο στολίδι άπλοποιημένο µια χρωµατική άρµονία βυζαντινής διακοσµητικής φρίζας, μια θαμπή ανάμνηση βγαλμένη μέσα από τήν κασσέλα τού ναύτη πού γύρισε από τα λιμάνια τής Φραγκιάς, σχέδια πού ταξίδεψαν μέ τα καραβάνια τών πραμά- τευτάδων. Κι όλα αύτά όχι σαν δανεικά « ένθέµατα» αλλά σαν στοιχεία μιάς καινούργιας σύνθεσης,πού μέσα στόν περιωρισµένο χώρο ένός ύφαντού κλείνει τό νόημα τής ζωής ένός λαού, καθώς κυττάζεις ένα θεσσαλικό ύφαντό,θαρρεϊς πώς αντικρύζεις από ψηλά τό θεσσαλικό κάµπο, πελώριο κιλίμι, όπου άφησε τίς πατημασιές της ή 'Ιστορία. ΚΙΤΣΟΣ Α. ΜΑΚΡΗΣ ERA/mid E Ο Ε.! - .….;.ςζ… έ;?!" !- οχι- ». Ε'," µµ ι' ". , Β14Μ3ιώ.:€ "" . . . ΄΄ . "ι.; -.ι.'. ] :..,ΐ怴΄ |… ι.ι΄ Λεπτομέρειες ύφαντών τής όρεινής περιοχής Καλαµπάκας, από τό χωριό Καστανιά. Κιλίμι Πηλίου από τό χωριό Λαύκος. κεντητό στον άργαλειό. Δύο φύλλα. Πλάτος φύλλου 105 έκατ. ΕΚΔΟΣ Σ Ε.Ο.Ε.Χ. Κιλίμι Πηλίου. Βρίσκεται στό Μοναστήρι τού "Αη Θανάση, κοντά στό χωριό Λαύκος. Πλάτος φύλλου 100 έκατ. ΕΚΔΟΣ|Σ E.O.E.X. Χραμι Πηλίου, από τό χωριό Μηλίνα. "Ενα φύλλο πλάτους 85 έκατ. ΕΚΔ΄1Σ|Σ ΐ.3.Ε.Χ. Μαξιλάρια Θεσσαλικών 'Αγράφων, από τό χωριό Καστανιά Καρδίτσης. Διαστάσεις: τό έπάνω 58Χ 105 έκατ., τό κάτω 72X 106 έκατ. ΕΚΔΟΣ|Σ Ε.Ο.Ε.Χ. Κιλίμι Θεσσαλικών 'Αγραφων, από τήν Καστανιά Καρδίτσης. ΕΚΔΟΣΙΣ Ε ΄..Ε.Χ. Κιλίμι από τό χωριό Δράκια τού Πηλίου, δίφυλλο. Πλάτος φύλλου 70 έκατ. |||Ό||'|"'ΨΙ|'Ψ τς… . . - …"»……… Κιλίμια Κισσάβου, από τό χωριό 'Αμπελάκια. "Ενα φύλλο πλάτους 75 EKG-r. ΕΚΔΟΣ|Σ Ε.Ο.Ε.Χ. Α΄. Χραμάκι από τήν περιοχή Μηλεών, δίφυλλο. Πλάτος φύλλου 42 έκατ. Β΄. Διακοσμητικό θέμα από κιλίµι νεώτερης κατασκευής, περιοχής Τρικάλων. Γ΄. Διακοσμητικό θέμα Πηλιορείτικου κιλιμιού. Δ΄. Παραλλαγή θέματος από Πηλιορείτικο κιλίμι. ΕΚΔΟΣ|Σ Ε.Ο.Ε.Χ. || ,: ΦύνΨΨγΐ Χράμι νυφιάτικο. "Ενα φύλλο πλάτους 110 έκατ. ΕΚΔΟΣ|Σ Ε.Ο.Ε.Χ. Κιλίμι "Ολύμπου, από τό χωριό Λιβάδι, δίφνλλο. Πλάτος φύλλου 51 έκατ. Μ" " , | ……',#|'ίί… _ '… . — Α'… Πολύχρωμη μπατανία περιφερείας 'Αλμυρού. από τό χωριό Φτελιά. Β'… Κιλίμι περιφερεΙας "Αλμυρού, από τό χωριό Φτελιά. "Ενα φύλλο πλάτους 75 EKG-r. . - .΄ . ι . ι ι . ι, . ...,. ....ι.ι'ι'ι.Ο.ι.Ο'ι'ι.ι.Ο .... .=ιιι.ι.ι.Ι,Ωιι.ι,οι.........' .ι.. . "!!!!!!" .ι'ι.|.| .. . .. ...ι .. .. Ο.... . .. '.'ι'Δ'ι'.'Δ. µ Ο 8έξεξέξαξ ΞΛΛΞΞΔΔΞ=ιΞΔιό ιιιιιιιι δεξαξέξε| Μ)» ;ξκιξζξ ).???) ΞςΞξ ΐξξ8ξΞξ δίφνλλο. Πλάτος φύλλου 82 έκατ. χωριό 'Ανάβρα, Κιλίμι περιοχής "Αλμυρού, από τό Μπατανία Πηλίου, από τό χωριό Ζαγορά. Πλάτος φύλλου 106 έκατ. ΕΚΔΟΣ Σ Ε.Ο.Ε.Χ. , Τρία μαξιλάρια τού Θεσσαλικού κάμπου, άπό τό χωριό Βελεστίνο. Διαστάσεις 50Χ85 έως 60X 100 éKorr. ΕΚΔΟΣ|Σ E.O.E.X. "Υφαντα από την όρεινή περιοχή τών Τρικάλων: Α΄ Μαξιλάρι δίχρωμο, διαστάσεων 47x90 έκατ. B’ καί Γ΄ γεωµετρικά διακοσμητικά θέματα από μπατανίες. Δ΄ τμήμα κιλιμιού. Ε΄ χραμάκι. ΕΚΔΟΣΙΣ Ε.Ο.Ε.Χ. [… ξΦφφφΦφφΦΦ .. αν νο - """ …και 06% Τρουβαδάκια διαφόρων περιοχών τής Θεσσαλίας. Διαστάσεις 32 X35 έως 50X6O έκατ. ΕΚΔΟΣ|Σ E.O.E.X. ξξξ _ 222i Ι' , . , ., . . . :"'"'΄'.…-., .… . . . . '1ΏϊΏ1Υώ mm Μ Κ… &!!! κι υπ…" . m It ι» ίι … ια Α΄. Κιλίμι από τό χωριό Πορταριά Πηλίου. Β΄. Κιλίμι από τό Τρίκερι, σέ σχήμα πού λέγεται «σαλό» (τρελλό, ανήσυχο). Δύο φύλλα. Πλάτος φύλλου 72 έκατ. ΕΚΔΟΣ|Σ E ’- E.X. "ί ; &. …,. . … ……- ….-'Ι, 1… & Κοµμάτια από κιλίµια τού Τυρνάβου. Β' καί Γ΄ δίφνλλα. Πλάτος φύλλου 82 έκατ. ΕΚΔΟΣΙΣ E Ο.Ε.Χ "ως": …ινπ«… Τµήµατα κιλιμιών τού Πηλίου: Α΄ καί Β' από τήν Μακρινίτσα. Γ΄ από τήν Πορταριά. Δύο φύλλα. Πλάτος φύλλου: Α' καί Β΄ 112 έκατ. Γ΄ 82 έκατ. ΕΚΔΟΣ|Σ E.O.E.X.

01_b_1637.pdf

  • GR UTH-HA PC-KM-SA1-S2-SS2-F2-I67
  • Item
  • Απρίλης 1957
  • Part of Personal Archives

Εν…ΐ&εΓζΘνΓ4 τ…… Ψ ΠΛΝΕΠ|7*Η M IO ΟΕΣΣ|'κΛ|ΛΣ [;|'ι3|'κ|ΟΘΗΚΗ ΣΥΛΛΟε΄ Η ΆΛΟι ΡΛι1>|ΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ KI ΓΣ()Υ ΜΑΚΡΗ Αρ. ε…. 163; .............. ΨΕΥΤ0ΠΑΡΑΘ Η" τού “HAHN κείμενο, σχέδια, χάραξη, έχτύπωσ'η ΚΙΤΣΟΤ Α. ΜΑΚΡΗ "Εκδοση τού συλλόγου «Φιλότεχνοι Βόλου» "Απρίλης …195'7 | ά πηλιορειτικα σπίτια, όπως καί όλα τα σπίτια τού €ορειοελλαδί- τικου τύπου, πάνω άπό τα κύρια παράθυρα τού έπάνω πατώµατος, αμέσως μετά τό γεϊσο τής στέγης, είχαν φεγγϊτες µέ γύψο καί χρωματιστά τζαμάκια. Με τό πέρασµα τού χρόνου, καθώς καταρ- γείται δ φεγγίτης, ενώ διατηρείται ό άρχιτεκτονικός τύπος τού σπιτιού, στή θέση τού φεγγίτη µπαίνει ζωγραφιστή απομίμηση του, τό ψευτοπαράθυρο. ,Από τήν απλοποιημένη απομίμηση τού σχεδίου τού φεγγι΄τη, τό ψευτοπαρά- θυρο περνάει σέ καινούργιες, δικές του μορφές, "Όπως κάθε είδος, πού μπαί- νει στή θέση ένός παλιότερου, στήν αρχή είναι επηρεασµένο άπό τό σχήμα τού παλιού. Σιγά- σιγά, όμως, ξεμακραίνει από αύτό καί άποχτάει δικό του ύφος. Το δέκα σχέδια, πού δημοσιεύονται στό λεύκωµα τούτο, παρουσιάζουν μερικούς βασικούς τύπους πηλιορείτικων ψευτοπαράθυρων. Βέβαια οί παραλ- λαγές τών τύπων αύτών είναι άπειρες, αλλά μέσα στα δέκα αύτά σχέδια κλείνεται όλη ή ποικιλία τους, με το χαριτωρ.ένα σχήματα καί τούς χαρούμε- νους χρωματισµούς, από τή μίμηση τού διπλού γιάλινου ερεγγίτη, όπου μέσα από τή διαφάνεια τού έξωτερικού γιάλινου επίπεδου μισοφαίνεται τό έσωτερικό ώς το σχηµατοποιημένα φυτικά καί ζωικά μοτίβα, καί άπό το άνήσυχα μπα- ρόκ σχήματα ώς το ήρεμα γεωμετρικά σχέδια, πού ή έλαφριά τους ασυμμε- τρία τά σώζει άπό κάποια ψυχρότητα. Τα περισσότερα άπό τα σχέδια αύτά δημοσιεύθηκαν πρίν άπό δέκα πέντε χρόνια σέ πενιχρή μονόχρωμη απόδοση, Έπειδή, όμως, στό ψευτοπαράθυρο, χρώμα καί σχέδιο αποτελούν μίαν άΞεχώριστη ε΄νότητα, ό έκδότης τους έκρι- νε πώς ή έκδοση εκείνη δεν έπρεπε να είναι ή τελική. Οί σεισµοί τής τελευταίας τριετίας κατέστρεψαν όλα σχεδόν τα παλιά αρχοντικά σπίτια τού Πηλίου μέ το χρωματιστά ψευτοπαράθυρα κι' έτσι τό είδος χάθηκε όριστικά, γι' αύτό I f και η έγχρωμη δημοσίευσή τους είναι απαραίτητη. 'Η… έκδοση αύτή απευθύνεται πρός κάθε φιλότεχνο καί φίλο τής λαϊκής είκαστικής δημιουργίας. 'Ιδιαι΄τερα αφιερώνεται στούς "Ελληνες άρχιτέκτονες όσους πιστεύουν στή δυνατότητα καί στήν αξία τής δηµιουργίας νεοελληνικής αρχιτεκτονικής. Τό ψευτοπαράθυρο µπορεί να γίνη στοιχείο χρήσιμο στήν προσπάθειά τους. 'Η προσαρμογή του στίς άνάγκες τής σύγχρονης αρχιτε- κτονικής είναι έργο δικό τους. K. A. M.

Results 1 to 10 of 53