APIG. 725 …… 26 OKT. '77 A m. 22 , . ;" ΄ .? … …' | ! …» ‘MAKInAz πεί… …, εξ' : ξ …… ν……" MAIAZIA … Ή; '- ; .… …;, "Η…" . - … … % " "A mm Puma _ p .…" το και…"… …. - - :… mnPEMA-nuvnnBEP ' "Ετος 280 Τεύχος 725 26 'Oxmvflpiou — 8 Noequiou 1977 ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ το ΣΗΜΕΙΩΜΑ TOY EKADTH ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: ΕΞΏΦΥ-ΜΟ 'Ενα εντυπωσιακό πλεκτό από τη συλλο- γή μος, που ea Βρείτε στίς σελίδες µόδας. Φωτογραφία: Ευσταθία Ναυπλιώτου, 76 ΜΑΤΙ ΝΑΙΝΟΥιΡ!ΓΙΟ: ΤΟ ΦΟΡΕΜΑ-ΠΟΥΛΟΒΕΡ: ΙΚο=µψα καί πρακτικό σπορ σύνολο προτείνουν oi "Ιταλοί μαίτρ. I32 ΠΛΕΚΤΑ TOY XEIMQNA: Διαλεψιµέ'να γιο σάς. ΟΜΟΡΦΙΑ 138 ΜΑιΚ|ιΓΙΑΖ '78: "Ανταύγειες και αρώματα στο πρόσωπο. Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ 87 ΤΟΣΕΣ |ΠΟ|ιΚΙιΛ|Ε|Σ ΜΕ ΚΟΤΟΠΟΥΛΟ: Συνταγές. 92 ΠΑΤΡΩΝ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΕΥΚΟΛΟ ΝΤΥΣ|.ΜιΟ: Ξεσηκώστε το. γιά να paws": μόνη σας τα µοντέλα πού σας ταιριάζουν. 96 ΓΥΝΑΙΚΑ…- |ΔΕιΕιΣ: Oi σελίδες με τίς χρήσιµες συμβουλές. 115 ΦΤΙΑΞΤΕ TO IHVE‘PI‘BOAI ΣΑΣ: Κήπος. 120 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: 'H είικόνα τής αποχής μας. 124 IMH ΨΩΝ|ΖιΕιΤΕ ΜΕ ΚΛΕΙΣΤΑ MATIAI Το ΚΕιΠΕίΚ δίνει µερι- κές δασικές ουμδουλες. ΘΕΜΑΤΑ | Z'AIPANITA ΧΡΟΝΙΑ ΠιΡΟΣΦΟΠΑΣ: T00 Κίτσου Μακρή. για τή … διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. 22 ΦΙιΝιΛΑιΝΔΕΖΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ: Μίλησον για τα πρα6λήματα τής χώρας τους. 23 ΟΧΙ ιΠ|Α Α'ΝΑ-ΜΟΡΦΩΤΗΡΙΑ! Mld αµερικανική é‘ralpia νοµικών -ανα.λαµ66νει την υπεράσπιση ανηλίκων κατηγορουµένων. 24 H ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΠΗιΚΕ ΣΤΗΝ ΨΥΧΗ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ: Ti uno- ρούµε νο προσφέρουμε στο παιδιά. 26 H ιΚΑΡΟΛΙ|ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΕ: 'Αρραι6ωνιοοτηκε έναν κοινό θνητό. 28 O ΛΟΓ|ιΚΟΣ ιΠ.ΑμΑΛοΠοΣ ΙΟΝΕ;ΣΚΟ: Με οι:-Ζήτηση. 31 ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ =ΣΥΜ|Π…ΟΣ|Ο» ΠΟΥ El-Fl-E ΠΟΛΛΑ: Συ- ζήτηση; για το µέλλον τής δημοκρατίας. 32 ΣΤΑ 90 ΤΗΣ… ΑΚΟΜΗ ΣΤ|ιΣ ΕιΠΑ'ΛΞΕ|Σ: 'Η Σουζάνα Παναγο. ασύλου. ουινιδιοικτήτρια τής «HBH». 39 AYTH ΞΕΡΕΙ ΤΙ ΘΕΛΕΙ: 'H «θετική» γυναίκα. 4-4 TA XIPQMATIZTA ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥ IKEMI'I ΕΚ: το χρώµα κυριαρχεί. 47 NB OWVMAN: ‘H αγαπηµένη τοι'ι Μπέργκµαν. 52 ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ KAI ZQH: Στο έργο του ιΜπου'Ζιανη. 56 BOTA'N'OOEPAIHEIA: '0 σημερινός άνθρωπος στρέφεται καί πο… λι στο Βότανα με τίς θεραπευτικές Ιδιότητες. 62 ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ lKOZIMHMATA: Τής εποχής µας. 68 TO BANE EAINAPXETAI: Που οφείλεται ιή επιστροφή; 144 ΕΠΙΠΛΑ ΑΛΒΑΡ Α|ΝΤΟ ΣΤΟ ΖΑ|Π|ΠΕ|Ο: Σχεδιασµένο από το διάσηµο Φινλανδό αρχιτέκτονα. 182 Σ|ιΓΟΥΡΕ|Σ ΣΤΟ ΤΙΜΟΝΙ: Για τίς γυναίκες όδηιγούς. 190 'ΚΑΤ'ΑιΡΓΗι΄ΣΤΕ ΤΗ ΖΑΧΑΡΗ: Θ' αποκτήσετε ή σε διατηρήσετε τιή σιλουέτα σας. χωρίς νο «newborn-an. I92 ΠΟΣΟ ΑΛΛιΑΞΕ Η ΖΩΗ ΜΑΣ: Οί αναγνώστες επισημαίνουν. ΡΟΥΜΠΡ|ΚΕΣ 4 ΄Από δώ κι από κεί. 8 "Ακούω καί Βλέπετε. I2 Χρονογράφημα. 14 τα σύκα-σύκα. I26 Το µενού. I72 Νεες κοπέλλιες. 176 Ένας άντρας µεταξύ µας. 179 Πνευματικο παιχνίδια. 198 "Αγαπητή «Ir-u- ναίκοπ. 210 Μι.λοι'ιν τ' αστρα. ΑΝΑΤΝΩΣΜΑΤΑ 148 Μια αλληλογραφία (αίαθ. νου8έ.λα). 160 Επικίνδυνες γνωριµίες ('Α-στυν. διήγηµα). 202 'Η πράσινη σκιά (Aloe. μυθιστόρημα). "Αν... Τα οσα παραινετικά έγραφα στο προηγούμενο τεύχος για τίς γυναίκες έκλογιείς καί έκλόγιμες, πού πρέπει να κινητοποιη- θούν, για να δικαιολογήσουν τήν κατάκτηση τής ψήφου καί το δικαίωμα να εκπροσωπούν το 500) o περίπου τού εκλογικού σώ- ματος στή Βουλή, το είδα περίπου όµοια στο χρονογράφηιμα τής κ. 'Ελένης Βλάχου στήν ι«ιΚωθήµειρινή» τής 9ης τρέχοντος. "Οχι ότι ή εκλεκτή |ο*ηµ.οσι=ογράκρας καί συνάδελφος έκδότις είδε τό... αριστούργημά μου στή ωΓυναίκα» κι έπιασε τήν Πδέα. Προς Θεού, τέτοιο πράμα. "Αλλωστε, το περιοδικό μας κυκλοφόρησε τρείς μέρες αργότερα, στίς 12 τού ίδίου μηνός. M’ Με λοιπον πρέπει να συμπεράνουµε ότι γενική είναι ή απορία, γιατί οί 'Ελληνίιδες µε τα τόσα αίτήματά τους για συµ- μετοχή στα κοινά, με τίς τόσες κινητοποιήσεις για απελευθέρωση από το |ζιυγο τών ανδρών, τώρα πού τούς δίνεται ή εύκαιρία, κα- ταιθέτουν τα όπλα καί τούς αφήνουν ν' αλωνίζουν μέσα στή Βου- λή. Καί νά τώρα, έξ οίκείιων το Θέλη: «Ούτε ένα γράµμα δεν έχει φθάσει στήν εφημερίδα, γράφει ή κ. Βλάχου, πού ν΄ ασχολείται µε τή γυναικεία παρουσία µε τήν Εκλογική αναμέτρηση.. Ούτε μια οπαιδιος δεν ήρθε να προδάλει κάποια ύποψήφια. "Αν οί έκλιογες έπρό'κειτο να λά6ουν χώρα σέ κάποιο μακρινό πλανήτη, δεν θα ύπήρχε μεγαλύτερη αδιαφορία», Καί, παρακάτω, παραθέτει συγκλονιστικούς αριθµούς για τήν εκλογική δύναμη τών γυναικών, πού οπερτερούν μάλιστα αύτών τών ά)Θλίίων ανδρών οί οποίοι, ενώ είναι μειοψηφία, κρατούν ολη τήν τράπουλα στα χέρια τους. Καί τα σπαθιά δικά τους καί οί 6αλοδες καί το δύο το καλο καί το ιδέκα το καλό. Κρατήστε λοιπον τήν αναπνοή σας, ιδια6άζοντας αύτή τήν παράγραφο πού εμπεριέ- χεται στο ίδιο χρονογράφηµ.α: «Στίς 20 Νοεµ6ρίου θα ψηφίσουν ή πιο σωστά Θα έχουν τή δυνατότητα να ψηφίσουν, διότι είναι έγγεγραμμένες στούς έκλ-ο- γικούς καταλόγους, 3.197.631 γυναίκες, περίπου έξι χιλιάδες περισσότερες από τούς 8.191 .624 εγγεγραμμένους άνδρες». Α… πιο ύπερ6αίνει κάθε οριο. Κι εγώ πού το διά6ασα αίσθά- νοµαι τώρα να τμειονεκτώ μια καί "δεν το ήξερα. Καί κάθομαι καί συλλογιί1ζομαι πόσα λιγότερα δεινά θα τρά6αγε αυτος & τόπο-ς, ή "Ελλάδα μας κι & λαός της, άν... "Αν οί γυναίκες με τήν εύφυία πού τίς διακρίνει καί μέ τή θε- τική αντί-λήψη πού έχουν καί στα δυσκολότερα τών πραγµάτων, μετείχαν στα κοινά κι &ναλά'μ6αναν δηµόσιους τομείς στούς δ- ποίους οί άνδρες το κάνουν θάλασσα... "Αν, ένα τή ύπο|θέσει, είχαμε γυναίκα ύπουργιο τών Κοινωνι- κών 'Υπηρεισιών! Ποιός άλλος, παρα ή γυναίκα μπορεί να νοιώ- σει τον ανθρώπινο πόνο κι έχει τον τρόπο να τον απαλύνει; "Av, όχι ύπουργό, αλλά ύφυπουργ.ο τού 'Ε'μπορίου, είχαμε γυ- ναίκα! Φό6ος καί τρόμος στήν πιάτσα: («Για έλα δώ, κύριε έμπο- ρα, πού µού κάνεις ψεύτικες ΄έκπτώσιεις». «Για έλα 'διώ, κύριε χα- σάπή, πού µοι") πουλάς σάπια κρέατα. Θα σε 6άλω να τα φας έσύ, για να καταλ-ά6εις». Καί ούτω καθεξής.… "Αν είχαμε γυναίκες οπουργιο καί ύφυπουργιο τής Παιδείας, πό- σο αύτος & τομέας θα είχε φτάσει στα ανώτατα επίπεδα! Μήπως &… τή μάνα μας δεν έχουμε μάθει τήν πρώτη άλφα6ήτα; Ποιός άνδρας, παρά "ή γυναίκα μπορεί να καταλά6ει τήν ψυχολογία τοι") παιδιού; Αύτή να το 6οη!θιήσει πραγματικά στα πρώτα δήματά του για τή Γνώση κι αύτή έχει τον τρόπο να το ποιδ'ηγετήσει στον κακοτράχαλο ιάνή'φ-ορο τής ανώτερης Παιδείας. Να είναι, λέτε, μόνο αύτοί οί τομείς στούς οποίους ή γυναίκα μπορεί να προσφέρει απ' τα απέραντα αποθέματα τής εύψυχίας τ ς; ηΚάποτε, στήν αύγή τών α'ίώνων πού το ανθρώπινο είδος συνει- δητοποίησε τήν παρουσία του c’ αύ'τον τον πλανήτη, επικρατούσε το καθεστώς τής μητριαρχ'ί.ας. Καιρος είναι νοµίζω, ν, ανακτήσει ή γυναίκα ένα µέρος απ τα δικαιώματά της. "Ενα μέρος, είπα... Ε. ΤερΖόπουλος 3 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ 4o XPONIA ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΜΑΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΄Εργο ζωής έκανε 6 Κίτσος Μακρής τήν παράδοση τού Πηλίου και τή συντήρησή της, συμπληρώνοντας εφέτος τέσσερις μεστες δεκαετίες μελέτης καί έρευνας πάνω σε όλες τις μορφές τής λαϊκής μας τέχνης. 16 πρεπε να ζού|σ-ατε στο Βόλο γύρω στο ’55. Μετά τούς σεισμούς. "Οπου, γιά v’ ανοίξουν δρόμους, έδεναν 15 ένα χον- τα "συρματόσχοινο κάτι αρχοντικά γεµάτα άπό τοιχογραφίες, ξυλόγλυπτα, φεγγίτες καί άλλα άριστου…ργήμιατα. Τά τρά6αγε μια µπουλντό|ζα καί τα διέλυε. "Οχι ένα, ή δύο ή τρία, ή δέκα… 'Ο σεισµός άπλώς έπιτάχ=υνε το ρυθµό τής καταστροφής. Για- τί ή καταστροφή καί πιριουπήρχε τών σει- σμών… καί συνεχίστηκε μετά...». 'H χαρακτηριστική περιγραφή 6156101- σµένων καί άινεύ|θυνων ιένεργειών, πού μας έχουν στοιχίσει τήν ιάνεπανόρθωτη κατα- στροφή άΙμέτιρητων θησαυρών τής λαϊκής πολιτιστικής μας κληρονομιάς, άνήκει στον K1100 Μακρή. Τον άνθρωπο, πού έκανε έργο |ζωής τή συντήρηση καί διάσωση τής λαϊκής τέχνης καί παραδόσεως γενικά καί τής πηλ'ιορείτικης είδικόίτερα. Σαράντα χρόνια (1937—1977) προσ- φοράς στή διαφύλαξη τών στοιχείων, πού συνθέτουν τή συνοπτική ίστοριία τού έ- θνους, κλείνει εφέτος & μεγάλος «λαογρά- φος. Χρόνια γεμάτα μόχθο,-άντιξοότητες ύπιοκειμενικες καί άντικειμενικ…έ.ς, διω- γμούς. Άλλα .καί μελέτες καί έρευνες μο- ναδικές πάνω σε όλες τίς µορφές ΄-χωρίς έξαι΄ιρεοη- τής λαϊκής καλλιτεχνικής έκ- φιρ'ά'σεως: στή "ζωγραφική, αρχιτεκτονική, γλυπτική, ύφαντική,, |ξυλογλυπτική, κερα- μική, ενδυμασία καί άλλα. Καί & αύτά, άπο προσωπική πρωτο6ουλία. Με μοναδικό κίνητρο το πάθος του γιά κάθε τι, πού Βγήκε από τα χέρια τού άγνού λα-'ικού καλ- λιτέχνη: Τυπώνοντας 10‘1 συμπεράσματα τής δουλειάς του -έχει γράψει περισσότε- ρ'α άπο είκοσι 6ι6λία καί δεκάδες άρθρα- από Κυριακή σε Κυριακή στο τυπογραφείο τού πατέρα του στο Βόλο, μια καί τήν ύ- 116101117] έΘδο|μά|δα, το τυπογραφείο δού- λευε τίς έμποιριικές παραγγελίες. Καί &- κό'µ..η, χωρίς τήν παραμικρή κρατική συµ- παράσταση. Με εξαίρεση 20.000 δρχ., πού τού παραχωρήθηκαν στή διάρκεια τών σει- σμών. -- Να σας ιπώ. ”Evin είµαι εύχαρ=ιστημέ- νος, όταν δέν μ' έμπαδίζου.ν στο έργο μου. Δέν φτάνουν οί φιλοδοξίες μου μέχρι τού νά με συμπαραστέκονται, λέει. Κι" όταν παρατηρώ, ότι μια τέτοια ιδή- λωση, κ…ρύδει πολλή πίκρα, δεν διστάζει νά ξιεδ.ι-αίλύνει τή σκέψη του. …Μά, δυστυ.χώς."Οταν & πρώτος, πού διώ- χτηκε στήν έπταετία από τον ,Οιριγαν…ισ-μο Χειροτεχνίας, ήμουν ενώ; - Γιατί τάδωλαν είδικά µε σας; — K011’ αρχήν, γιατί ήµουν καλος ύπάλ- ληλος, πράγµα, πού δημιούργησε θέμα... εξοντώσεώς μου! K1’ έπειτα, γιατί, όπως συμβαίνει παντού, διάφορα άεργα πλουσι- όπαιδα ήθελαν να κάνουν το λάτιρη τής λαϊκής τέχνης ίσως καί τον Μαικήνα της. 'Η ύπαρξη ή δική μου δέδαια στο Πήλιο, κατά κάποιον τρόπο, τούς έδενε 101 χέρια. Γι αύτο κι ένας 0171’ αύτούς, καί το λέω μέ πλήρη εύΘύνιη τών νομικών συνεπειών, νομαρχ-ι'α'κος σύμδουλος τότε, τής δικτατο- ρίας, φρόντισε 1101 0101x111) καί μέ έμμεση προσπάθεια, να ιέξοντωθώ καί φυσικά... Το 1974, αμέσως μετά τή μεταπολίτευ- ση ο Κίτσος Μακρής έπανήλ|θε |στον Ε- …… 10107101111000 'Ελληνικής Χειροτεχνί- ας στον οποίο ε.ίχε διοριστεί το 1962. Αύ- τή τή φορά, ώς διευθυντής για "τή Θεσσα- .λία. Γεννημένος στή Λάρισα το 1917, & Κί- τσος Μακρής μετακόμισε το 1926 οίκογε- …νει…ακώς στο Βόλο, |όπου ο πατέρας του, έκδότη…ς τής λαιρισινής έφη,μερι'δας «Πρόο- δος» καί ί'διιοκτήτης '6ι6λ-ιοπωλείου καί τυ- πογραφείου είχε έγκατασταθεί από το 1925. 'Η μητέρα του, ένας πολύ καλλιεργηµέ- νος άνθρωπος, «καταλ…α'6αίνετε μιά νοικο- κυριά τού 1925 μέ δική της διύλιοθήικη 017110 300 διδλ'ία ήταν κάτι πρωτοφανές», έσπρωξε 101 παιδιά της προς τίς τέχνες καί 101 γράμματα. Καθηγητής τού διολιού στο "Ελληνικό Ωδείο έγινε ο "Αρης. Δη- μοσιογράφος ο Φαίδων (πρόκειται γιά τα μέχρι πρότινος, πρόεδρο τής 'Ενώσεως Συντακτών Θεσσαλίας καί Στερεάς Ήλ- λάδος), λαογράφος καί συγγραφέας & Κί- Ξυλόγλ…η πόρτα στο σπίτι τού Ντίκα - Πορταριά. κάηκε το I943. τινος. "Η άδελφή τους πέθανε πρόσφατα. T0 1937, δεκαεννιά χρόνων έφηδος ο Κ. Μακρής δοηθάει στίς προδολές, «νεαρος έγώ, ασχολούμενος περί 101 γράμµατα», τον αείμνηστο καθηγητή τής ίστορίας τής Τέ- χνης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Δη- μήτρη Εύα-Υγιελίίδη, πού ΄6ρ-ίσκεται στο Βό- ,λο γιά σειρά διαλέξεων. ' -«.'.Μού φαίνεται ότι έζησε ένα διάστημα έδώ & Θεόφιλος. Δέν ψάχνεις 1101 61051; στοιχεία», λέει κάποια στιγμή, στον μέ τίς θολές άκόμα ικαλλιτεχνικές τάσεις, νεαρό 6οηθό του δίνοντάς του, χωρίς 1101 το ξέ- ρει, ένα συγκεκριμένο στόχο. Αύτή ή τυχαία, άύίαστη ύπόδειξη στά- θηκε αφορµή ν" αποδειχτεί, ότι πράγματι ο Θεόφιλος |έζησε 101 τριάντα κυριότερα σέ δημιουργία χρόνια τής ζωής του στο Πήλιο καί ήιάρχή τής σαραντάχρονης κα- ριέρας τού Κίτσου Μακρή. Δύο χρόνια άκρι6ώς, άιριγότερα, το 1939, τυπώθηκε μέ πρόλογο τού ίδιου τού Εύαγ- γελίδη ΚΟ ζωγράφος Θεόφιλος στο Πή- λιο», πρώτο Θι6λίο τού Μακρή καί πρώτη συστηματική μελέτη τού σχεδον άγνωστου άκόµη τότε, ζωγράφου. Οί αντιδράσεις στο 6161110 στάθηκαν ποικίλες καί άντιφατικές. '0 μεγάλος αρχιτέκτονας Δημήτρης Πι- κιώνης, οί ζωγράφοι Έγγονόπουλος καί Χατζηκυριάκος, & γλύπτης Τόμπρος έν- θουσιασμένοι 6οηθούν οίκονομ.ικά τήν έκ- ! | " . Y ,:Η;ω 20 … - 231:» 8ΡΡξ", ΄ ' Τµήµα άπό τοιχογραφία τού 181m τού Πατριάρχη στήν Πόλη. Μοναστήρι 'Αγ. Λαυρεντίου. Κσταστράφψιε. Θεόφιλου: 'Αθαινάσιος Διάκος - "Ανδρούτσος - Μέγας 'Αλέξανδρος. Τοιχο- δοση. "Αντίθετα, ή εφημερίδα «Έστία» φρύαξε μ, 0101011 τον «άθλιο σοδατζή, πού δέν ήξερε 1101 ζωγραφίζει», φτάνοντας v01 µιλήσει καί για «μιά πελώρια άπάτη, πού κρυ'δόταν πίσω σε όλη αύτή τήν 10100101». "Οσο για τον Ζαχαρία Παπαντωνίου τον οποίο 0 ίδιος & Μακρής ξε.νάγησε στο Πήλιο (1939—40) δείχνοντάς του καί δουλειά τού Θεόφιλου, πέρασε το ζωγράφο «γενεές δεκατέσσερις» μέ τρία άρθρα του στο «Βήμα». Πάντως μετά το ξεκίνημα, άνθρωποι 00111 1011 Γ. Σεφέρη, τον Ν. Βέη, τήν "Αγγελική Χατζημιχάλη, τον Γιάννη Κο,ρδάτο, παραστάθηκαν ζεστά στήν προσ- πάθεια τού …έκλεκτού λαογράφου. 'Η πρώτη γνωριμία τού Κίτσου Μακρή µέ 1011 θεόφιλο έγινε στήν 'Ανακασιά, έ- να χωριο τού "Ανω Βόλου. Τα πήγε έκεί, & Δηµήτρης, γιος τού Γιάννη Κοντού, 010 σπίτι τού οποίου ύπάιρχει ένα μεγάλο δω- μάτιο διακοσμηµένο ολόκληρο μέ τοιχο- γραφίες τού Θεόφιλου (το σπίτι σώζεται σήµερα σχεδον άνέπαφο) . Είναι κυρίως ελεύθερα αντίγραφα άπό τίς τοιχογραφίες τού Φον "Ες τού Μονάχου, στολισμένες μέ πλήθος διακοσμητικά, άπό τοπία τού Πή- λίου, θυρεούς καί άλλα. ΄Ιίήν έποχή, πού ο Κ. Μακρής, άπό σπίτι σέ σπίτι κι άπο χωριο σέ χωριο τού Πηλίου, άνακαλύπτει το Θεόφιλο, δέν ύ- πάρχουν διαμορφωμένα κριτήρια σέ 0,11 αιώνα πού παρίστανε τήν πομπή τής (“demons γραφία σέ καφενείο στον Κάραδο Πορταριάς. Καταστράφηκε στο ……6λεµο. 17 άπαρρίίθµ.η,ση τών καταστροφικών γιά τήν πολιτιστική μας κληρονομιά παραγόντων, άναφέρεται στήν|έρήμωση τών σπιτιών,…- τά τον έκπιατρισ'μιό τών παλιών άρχόντων καί τήν έγκατάλειφή τους άπό τούς πολυ- πληθείς κληρονόμους, άπό τούς οποίους κα- νένας δέν παίρνει τήν πρωτοόουλία τής έ- πισκευής γιά νά καταλήξει στο νόμο πού ορίζει τά νέα σπίτια νά χτίζονται στον τοπικό ρυθμό. Μέ έξαί…ρ΄εση «μερικές σεμνές περιπτώ- σεις», τρ-αγικά χαρακτηρίζει 6 Κ. Μακρής τά ιώποτελνέσμ-ατα αύτού τού νόμου. «κυρίως στον "Ανω Βόλο, όπου ιοί κάπως εύκατά- στατοι Βολιώτες θεωρούν άπαραίτητο να κάνουν καί µιά Βίλα σέ τοπικό ρυθμό, χω- ρίς ούτε |έκείνοι νά τον ξέρουν καί νά τον &- γαπούν, ούτε καί οί άρχιτέκτνονες. "Ετσι, 6λέπετε άνάμεσα στά παραδοσιακά σπίτια, ένα πλήθος από γελοιοποιή.σεις τής πα- ρα'δό"σεως, ώστε σκέπτεται κανείς μήπως θά'τ'αν προτιμότερο νά τούς άφηναν νά χτί- ζουν τσιιµ.ε'ντένια κουτιά, παρά αύτά τά φρικτά, τραγικής άσχή'μιας «παραδοσια- κά» λεγόμενα σπίτια. Το μόνο καλό μ" αύ- τό το νόμο, είναι ότι µας γλυτώνει από με- γέθη, πού θά χαλούσαν τίς άναλο'γίες τού χώρου. Δέν μπορεί, άς πούμε, νά χτίσει κανείς ένα όχταώροφο στον "Αν-ω Βόλο. Από αύτή τήν άποψη έχουµε έξ΄ασφαλι- στει». Τή στροφή τού κόσμου προς τή λαϊκή τέχνη δέν τή θεωρεί καθόλου τυχαία 6 κ. Μακρής. ,Αντίίθετα, ύποστη:ρί.ζει ότι είναι μιά άκραία συνέπεια τού τεχνολογιάού πο- λιτισµ.ού. Γιατί οί άνθρωποι έχουν π-ιά κου- ραστεί άπό αύτά τά ψυχρά, ομοιόμορφα, αδιάφορα προϊόντα τής όιο=µ.ηχανικής πα- οποία "Ο δεύτερος λόγος είναι ή άνάγκη νά- χιουμε ρίζες, έξαιτίας τού έθνικού αποχρώ- .ματ'ισμού σέ παγκόσμια κλίµακα: Γιά μας τούς Έλληνες είναι άκριόώς ή στιγμή πού άρχ'ί'ζουιµ.ε νά συνειδητοποιούµ.ε ότι μετα- θαλίλό!μαστε σέ κοσμοπολίτες. Καί θέλου- με νά κρατήσουμε τίς ρίζες μας. "Ασχετα μέ το άν αύτή ή τάση παίρνει συχνά τή 20 µορφή μόδας. "Ασχετα μέ το άν 6λέπουμε τήν έπ»ιφάνεια καί όχι το όάθος, ή τάση είναι γνήσια. Είναι μια μόδα. Αλλά δέν παύει νά προέρχεται άπό μιά ούσ…ιαστική άνθρώπινη άνάγκη. -'Επομένως, ή συντήρηση τών στοιχείων πού συνθέτουν το λαϊκό μας πολιτισμό εί- ναι άπολύτως απαραίτητη… τονίζει 6 Κ. Μακρής. Γιατί αύτά είναι οί κρίκοι, πού µάς συνδέουν μέ ολόκληρο το παρελθόν μας. Γιατί κανένας λαος δέν μπορεί νά ζήσει χωρίς ί.σ:τορική μνήμη,. "Ας μήν έ- πανα'λάύουμε το σφάλμα πού κάναμε, δια- γράφοντας 2.000 χρόνια για νά πάµε πίσω στήν άρχα'ιό'τήτα μέ το ν-εοκλιασικισμό, πού είναι οι… εύρύτειρα κοινωνικό. Καί πού το πληρώσαµε πολύ άκρι6ά. Το κακό είναι ότι καί 6 νεοκ΄λασικισμός τής οδού Πανεπιστημίου δέν ήρθε άπό τήν "Ακρό- πολη στήν Πανεπιστημίου. Από τήν ’A— κροπολη πήγε στή Βαυαρία κι άπό τή Βαυαρία ήρθε στήν οδο Πανεπιστηµίου. Μέ τή φωτογράφο - σύντροφο τής ζωής του καί τή μοναχοκόρη του, άπόιφ.οιτο τού Πολυτεχνείου, ζεί στο σπίτι του στο Βόλο, 6 Κίτσος Μακρής. Διώροφο, φτιαγμένο κι έπιπλωμένο στον τοπικό ρυθμό, είναι σιω- στο μουσείο πηλιορείτικης τέχνης.Γιατί,σ αύτό στεγάζεται ή θαυμαστή συλλογή του, πού πειρι.λα|μόάνε-ι 500 περίπου έργα λαϊ- κής ζωγραφικής (22 τού Θεόφιλου, δο-υ- λειά έπί.σης τών Παγώνηδων, Χριστόπου- λου, Μάργαρη, Κουτσοδόντη κι άθλων. Κι ά)κόιμ.α χάλκινα καί ξύλινα άντικει΄'µ.ενα κι ύφαντά) . "Επίσης, 3.000 φωτογραφίες καί σλάιντς άριστουιργηµάτων πού σώζονται ή έχουν ήδη καταστραφεί. Είναι όλα όποµ.νη- µατισμένα λεπτομερειακά. »… Κ-ί=΄τσο Μακρή έχουν άπονεμηθεί πολλές κρατικές τιμητικές διακρίσεις, &- νάμεσα στίς οποίες, πέρυσι, καί το όρα6είο τής "Ακαδημίας "Αθηνών. "Εχει λά6ε;ι μέ- ρος μέ άνακοινώ…σεις του σέ διεθνή καί έλ- ληνικά συνέδρια. "Εχει συνεργαστεί µέ τά έγκυρότερ'α έλληνικά καί ξένα έντυπα, έ- νώ ή συλλογή του λαϊκής τέχνης έχει έκ- τεθεί στήν "Αθήνα, Βόλο, Θεσσαλονίκη καί Γενεύη. Μέλος τής Διεθνούς 'Ενώσεως Τε- χνοκριτών, τής "Εταιρίας 'Ελλήνων Λογο- τεχνών κ.αί άντιπρόείδρος τής 'Εταιρίας Θεσσαλικών Μελετών, πλούτι'σε το συγ- γραφικό του έργο, το χρόνο πού μάς πέ- ρασε, μέ τό μνημειώδες όιόλίο «'Η Λαϊκή Τέχνη τού Πηλίου» ('Εκδόσεις «Μέλισ- σα»), στο οποίο δίνεται όλόκλη-ρη ή είκό- να τής έξελίξεως τής Τέχνης στήν περιο- χή αύτή. "Αληθινό ίστορικο - πολιτιστικό ντοκουμέντο, τό όι6λίο αύτό, άποτελεί τή συνισταμένη τού σα,ρ.αντάχρονου μόχθου τού συγγραφέα του. Τόσο τά κείµενα όσο καί ή είκονογράφηση, καταγράφουν κι &- ξιολογούν καί τίς πιο μικρές δηµιουργίες τής άγνής κι άνό'θευτης λαϊκής τέχνης, δασικά τού 18ου, 19ου καί άρχών τού 20ού αίών'α. «"Αν αύτή ή έριγασία δέν είναι τέρμα, είναι ασφαλώς, ένας σημαντικός σταθµός», γράφει ο" αύτο το τελευταίο 6ι6λίο 6 Κ. Μακρής. Κι όταν τού διατύπωσα τήν άνη|:υχία μου, σχετικά μέ το νόημα αύτών τών… λέ- ξεων, παραδέχτηκε: -'΄Οταν έΘγ-αλα τή «Λαϊκή Τέχνη τού Πηλίου» αί-σθάνθηκα λίγο - πολύ ένα εί- δος πνευματικού συνταξιούχου. Τώρα, πού το ξανασκέφτο,μαι, λέω ότι έκείνα τά λό- για είναι ένας ύποσυνιειίδητος φό-όος ότι τελει'ώνω, ότι είναι το τέρμα. Βέβαια, 6- πάρχουν μερικότερα θέματα πού μέ άπα- σχολούν τώρα καί θά συνεχίσω, άλλά μέ μικρότερες έργασίες. Σάν αποτέλεσµα τών έιριευνών του στήν "Ήπειρο, 6 Κ. Μακρής, έκφ=ράζει τήν κα- τάπληξ'ή του για τον πολιτιστικό πλούτο τής περιοχής, γιά τον ρυθμό τής κατα- στροφής του, άλλά καί γιά το γεγονός ότι, ένώ ή "Ηπειρος έχει πολλούς λογίους μέ παράδοση, δέν δώθηκε ένας άνθρωπος να αφιερώσει τον έ-αυτό του καί να μας πα- ρου-Μάσα όλον αύτό τον πολύτιμο θησαυ- ρό, πού καταστρέφεται μέρα μέ τή μέρα. -Σέ τί σημείο Βρίσκεται σήµερα ή λαϊ- κή μας τέχνη; τόν ρωτώ, - Δέν ύπάιρ!χει σήµερα λαϊκή τέχνη, λέει. Γιατί αύτή ήταν προϊόν τών μικρών οίκο- νομικών καί πολιτιστικών ένοτήτων, στίς οποίες ήταν χωρισμένος ολόκληρος 6 έλ- ληνικός χώρος. Τώρ-α, έχουμε χειροτε- χν-ία μόνο, πού λειτουργεί μέ τελείως δια- φορ-ετικό τρόπο άπό τήν παλιά λαϊκή τέ- χνη. "Επειδή άπευ'θύνεται σέ διεθνές κοι- νό δασικά, ή χειιρ-οτεχνιία μας χρήσιμο- ποιεί στοιχεία, πού δίνουν περισσότερο χα- ρακτήρα, άς τον πούμε ξωτικό. Γιατί αύ- τοί οί άνθρωποι δέν μπορούν νά συλλά- όουν τίνος νοήματος καί περιεχοµένου εί- ναι φορέας τό κάθε άντι'κείµενο, το κάθε διακοσμητικό θέµα. -Τώρα είμαστε σίγουρα πελαγωµένοι! Τί πιστεύετε; Θά όρού|με το δρόμο μας; Τόν ρωτώ, πρίν άπ-οχαιρετιστούιµ.ε. —— Το έλπόζω. Εύχομαι μόνο να μή γίνει αύτο πολύ άργά, τόσο πού νά έχουμε χά- σει τά χνάρια μας. "Avvu Xéppa -Ζυµσροκη — > 22

ςΚΔοΣι;ιΣ Ο ΑΙΩΝΑΣ |.ΜΑΣ.| MHNIAIO AOI'O'I'EXNIKO KAI KAAAITEXNIKO ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ. . ΑΘΗΝΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 1948 … ΦΥΛΛΟ (16) o ΑΙΩΝΑΣ… MA}: ΓΡΑΦΕΙΑ: 0Δ0Σ MAPNH 26-Δ0ΗΝΑ Σ υν δ ρ 0 μ έ ς: 'ΕσωτερικοΟτ ΄Ετησ[α : δραχ. 36.000 - 'Εξάµηνη : δραχ. 18.000 'ΕξωτερικοΟ: 'Ετησία: Δολλάρια 10, Λίρες 3. Χειρόγραφα: Κώσταν Δαρρίγον . ΕΙκόνες - Σχέδια: Στιι΄ιρον Βάρλαν o 'Δρχιτεκτονική Όλη: πω.. Κυδωνιάτην 'Εμδόσµατα - Παραγγελίες: Σ. Βάρλαν (Μάρνη 26 - "Αθήνας). ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι IIllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII ‘IlIlIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllIIIIIIIIIIIIIIIIIAIIIIIIllllllllllIIIIIIIIulIIIIIIII ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι|ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΥΡΙΒΗΛΗΣ . ΚΩΣΤΑΣ Δ. ΣΟΥΚΑΣ. Τ. Σ. ΕΛΛΙΟΤ . ΖΩΗ ΚΑΡΕΛΛΗ . Ν. ΘΕΟΔΩΡΑΚΑΚΟΣ . ΤΑΚΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ LANGSTON HUGHES ΠΑΝ. ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ . .: Κ. Α. ΜΑΚΡΗΣ NORMAN KENT . ΛΕΩΝ ΣΕΣΤΩΒ . ΚΩΣΤΑΣ ΔΑΡΡΙΓΟΣ ΛΟΥΚΑΣ ΣΙΛΒΑΝΟΣ . ΛΕΩΝ ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ Μ. Δι ΣΤΑΣ[ΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΡΗΣ ΔΙΚΤΑΙΟΣ Λ. Α. ΑΣΤΕΡΙΑΔΗΣ Α. ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ- ΦΙΛΙΚΟΣ: Γ. ΣΥΡΙΓΟΣ ΝΙΚΟΣ ΝΑΚΗΣ Κ. ΜΑΛΑΜΟΣ FLETCHER MARTIN ΙΩΑΝ. ΜΗΤΣΕΑ- ΜΑΛΑΜΟΥ: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κατέβα άγγελε που ταράξεις το ύδωρ (Ποίημα) ‘O "Άσπρος κι' ό Μαύρος (Πεζογράφηµα) ‘H συγκέντρωση της οικογένειας (µετ. Ζωής Καρέλλη) «'Η συγκέντρωση της οικογένειας» τοΟΤ.Σ."Ελλιοτ(Μελέτη) Το τραγούδι του ΄Αληδάκη (Μελέτη) Τοπίο (Ποίηµα) Τραγούδι για µια κοπέλλα µαύρη (Ποίηµα) τό τρελλό βουνό (Νουβέλλα) ‘H γιορτινή σκοπελίτικη φορεσιά (Μελέτη) Fletcher Martin, ένας τραχυς αμερικανός καλλιτέχνης. 'Η νύχτα της Γεθσηµανής (Φιλοσοφικό δοκίμιο) ΑΓΙΟ ΜΗΝΑ ΣΕ ΜΗΝΑ Περίσκεψη (Χρονικό) Για µια πολιτική του προσώπου Θέατρο (6 Λόρκα στο «Θέατρο Τέχνης» - «ό Σατανάς»). Βιβλίο (Χ. Π. Διαµαντοπούλου: «'Η ζωή και το όνειρο»). » (Τ. Ρογαλίδου: «Συγκινήσεις χωρίς έρωτα», Μ. Κουρ- µούλης: «Μάρτυρες της "Ελευθερίας>>). » (Α. Καρρέλ: «'Ο άνθρωπος αυτός ό άγνωστος» - Ζακ Μαριταίν: «Χριστιανισµός και Δημοκρατία)». "Αγγλία St. Ives, µια αποικία καλλιτεχνών. - Ουνέσκο - ό Ζακ Μαριταιν για τον πόλεμο. - 'Ο περσονναλισµός στην 'Αγγλία. - Ξένη πνευµατική ανασκόπηση. - Αλληλο- γραφω. "Εκδόσεις. Ε I K ο N E Σ mo: πια…… Σκοπελίτικο κοστούµι (Τετραχρωµία) Σπίτι Λέσβου » EN'I'O! KEIMENOY Tb τζαµί του Σουλευμαν (Ακουαρέλλα) "Ο Καραγκιόζης Στό εργαστήριο Big Drop of Coney Island — Stormy Weather. Πρώτες προσπάθειες "ΝΟΐΒΕ 3|ΕςιΕ,, REVUE MENSUELLE RUE MARNI 26 - ATHENES GRECE ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι ιιιιιι-ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι Τιµή φύλλου δρχ. 3000 : ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι ι ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι - …...- --..» .. nun-unnum- ιι…ιιιιιι…ιιιιιιιιι…ιιι€ δονιότην ..λη) Μελέτη) :»). ο»). &. Κουρ- ς>> - Ζακ » ό Ζάκ ιός στην Αλληλο- ΜΗΝ|Α|Ο AOTOTEXNIKO ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗ . .: ΚΩΣΤΑΣ ΔΑΡΡΙΓΟΣ ΑΡΧ|ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ . . . . . : Κ. Λ. ΜΕΡΑΝΑΙΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝ|ΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΣΠΥΡΟΣ Β Α Ρ Λ Α Σ Γ. ΣΥΡΙΓΟΥ : ΑΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΘΗΝΑ - ΙΟΥΝΙΟΣ 1948 ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ ΦΥΛΛΟ TE'I'APTO TO TZAMI TOY {OYAEYMAN (ΡΟΔΟΣ) —97 'Η γιορτινή Σκοπελίτικη φορεσιά ΙΝΑΙ πιά κοινός τόπος πως οί τοπικές φορεσιές. Η είτε τής νησιώτικης είτε τής ήπειρωτικής "Ελλά- δας, είναι έπιβιώσεις παληών συρμών. Από τήν πλευρά αίπή δάτανε πολύ ενδιαφέρουσα μιά συγκριτική µελέτη γιά νά βρεθεί ή μακρινή καταγωγή τών συρμών α1*:τών καί να καθορισθεί τό ποσοστό της συμβολής κάθε τόπου στήν τελική διαμόρφωσή των. =Αλλά πρίν επιχειρηθεί ή σύνδεση τούτη είναι άπαραι΄.τητη μια προ- εργασία, δουλειά άχάριστη. χωρίς τή νοστιμάδα τής πρωτότυπης δημιουργίας. "Η προεργασία αυτή συγκεν- τρώνει ι'ιλικό, μελετάει τά κοστούμια πού καθημερινά χάνονται, σημειώνει τήν δνοματολογία τών μερών τους καί όλα τα σχετικά µ' αι")τά. Δίνει δηλαδή. τήν πρώτη όλη γιά τή σύνθεση, που οίίτε τά μουσεία …κι" άν (induct ήταν πλήρη- δεν μπορούσαν να δώσουν γιατί (rind διατηρούν τα κοστούμια μά όχι καί τήν όνοµα…- λογία τών μερών τους καθώς κι: άλλες πληροφορίες. Καί πρίν από τήν επανάσταση τού 1821 διάφοροι περιηγητές πρόσεξαν τίς τοπικές φορεσιές καί τίς άπει- κόνισαν. "Αλλοι είχαν τή φορεσιά σάν κύριο θέμα τους κι, άλλοι τήν βάζουν μέσα σε σκηνές τού βίου τών τότε ΄Ελλήνων ή σε "ιστορικές σκηνές. Οί απεικονίσεις (κότες είναι πολύτιμες για μάς, μ= όλο που τίς περισσότερες φορές είναι άρκετά αυθαίρετες. "Ετσι σχηματίσθηκε τότε ξ. & % ΣΚΟΠΕΛΙΤΙΣΣΕΣ:ΜΕ ΓΙΟΡΤΙΝΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ 114 στήν Εόρώπη -κα'ι κυρίως στά χρόνια της =Επανάστα- σης που ζωηρεψε τό ενδιαφέρον γιά τήν Έλλάδα- μιά λαΐ)εμένη αντίληψη για τίς ελληνικές φορεσιές, εκτός άπό τήν άνδρική φουστανέλλα που ήταν με άκρίβεια γνωστή. "Ο γνωστός ζωγράφος Ντελακρουά στή «Σφαγή τής Χίου», πολύ άπέχει άπ" τήν άλήθεια, που άλλωστε δεν ήταν κι" ό σκοπός του. Στή νεώτερη 'Ελλάδα οί τοπικές φορεσιές εμφανίζονται σε έργα διαφόρων ζωγράφων σάν Ενα ήδογραφικό στοιχείο. 'H κυρία Χατζημιχάλη μελέτησε με τή γνωστή εόσυνειδησία καί γνώση της το- πικές φορεσιές διαφόρων περιοχών (Σκύρου, Τρικκέρων, Ρουμλουκιοϊ: κ.λ.π.) καί οί εργασίες της είναι όποδειγ- ματικές στό είδος τους. Τό ίδιο καί ή εργασία τοι'ι Λου- κόπουλου για τό πώς ντύνονται οί Αϊτωλοί. Οί «'Ελλη- νικες φορεσιές» τής κ. Ταρσούλη θα μπορούσε νά γίνει ένα πολύτιμο άπόχτημα. "Ενδιαφέρουσα συλλογή τοπι- κών φορεσιών ι'ιπάρχει στό λαογραφικό τμήμα του Μου- σείου Μπενάκη. *Ανάμεσά τους ωραίο δείγμα καί τής σκοπελίτικης γιορτινής φορεσιάς. Της λείπουν μόνον οί άσπρες τρυπητές κάλτσες καί οί κοντοϊιρες΄ τά παπούτσια. Θά παρουσιάσουμε σήμερα μιάν ενδιαφέρουσα γυ- ναικεία φορεσιά, τή σκοπελίτικη, που διαφέρει σύστα- στικά άπό τίς υπόλοιπες ελληνικές φορεσιές. "Οπως καί όλες σχεδόν οί άλλες Ετσι καί ή σκοπελίτικη. περνάει τίς τελευταίες της ώρες. "Ελάχιστες πιά ΣκοπελίτισσΕς δια- σχίζουν τα πεντακάθαρα δρομάκια της Σκόπελος φορών- τας τήν τοπική ενδυμασία. Καί ίσως νά μήν εχουν άδικο. Καμμιά. "ίσως. φορεσιά νά μήν άδικεϊ τόσο τίς γυναί- κες, κρύβοντας µέσα σε μιά θάλασσα πλισέδων κάθε χάρη τού κορμιο΄ύ των. Μά αΐιτό σε: τό εξετάσουμε καλ- λίτερα όταν κυττάξουμε τή φορεσιά σα σύνολο. Τώρα άς δουμε ε΄να-Ξ… τα κομάτια πού τήν άποτελοι':ν. ** Σι τρείς κατηγορίες ότι διαιρέσουμε τά εξαρτήματα της σκοπελίτικης φορεσιάς: στόν κεφαλόδεομο, στήν κύ- ρια φορεσιά καί στήν ύπόδηση. Στήν κορυφή του κεφα- λιου φοριέται τό Κάβο ύκ ι (1) στρόγγυλος τεπές άπό κόκκινο άτλάζι. παραγεμισµένος με βαιιπάκι, σάν πά- πλωμα. "Έχει διάµετρο περίπου 15 πόντους καί πάχος | ( …1 & …. (ζ/ζςέ ιο & ς "Επανάστα- Ελλάδα- μια ιές, εκτός άπό βεια γνωστή. «Σφαγή τής άλλωστε δέν δα οί τοπικές ν ζωγράφων Χατζημιχάλη νώση της το- :. Τρικκέρων, ϊναι δποδειγ- ισία του Λου- ί. Οΐ «'Ελλη- οΐ)σε νά γίνει τυλλογή τοπι- ήμα τοι": Μου- ίγμα καί της :ουν μόνον οί : ο τ"; ρ ε ς, τα αφέρουσα γυ- ιφέρει 006m- ς. =Όπως καί η. περνάει τίς ελίτισσες δια- 3πελος φορών- ν έχουν άδικο. so τίς γυναί- λισέδων κάθε ετάσουμε καλ- nix-010. Τώρα Μελών. ."ά εξαρτήματα εσμο, στήν κι'!- υφή τού κεφα- slog τεπές άπό mm, σάν πά- mg καί πάχος . Ι." . ί΄΄;7,//΄ΐ ,… .…Ν' '.ι///*. ,. . .…- |... "'.,.ιιΚι,,; , . τ . 115 14 ένός δάχτυλου. 'Η κορυφή του άπό χρυσό κεντημένο μέ τρέμουζες (πούλιες). Τό καβούκι στηρίζεται στό κε- φάλι μέ τό καπτσέλι (2) πού περνάει κάτω άπ" τό σαγόνι. Τό καπτσέλι αύτό είναι μιά λωρίδα βελούδο γκρενά κεντημένο μέ άσημογάϊτανο, χρυσό κ.τ.λ. Τό σχέδιο τού κεντήματος λέγεται γ αλ έ ρ ι π ολ ίτ ικ o (7). Oi άκρες τού καπτσελιού πιάνονται μέ τίς περιστέρες (10) μικρές μεταλικές πόρπες σέ σχήμα ρόδακα, μέ μιά ψεύτικη πέτρα στό κέντρο. Στό μέτωπο περνιέται ό μπουνές (4) είδος διχτυού άπό μαύρο μετάξι, πού τραβιέται πρός τά έπάνω καί σκεπάζει τά μαλιά. Δεξιά, πάνω άπό τό αύτί, στηρίζεται ή σάλπα (3) καρδιό- σχημη περίπου, άπό άσπρο άτλάζι κεντηµένο μέ χρυ- σάφι, τιρτίρι καί τρέμουζες. "Υστερα τοποθε- τούνται τά τ σ ι τ σ άκ ια (5) λεπτότατη ταντέλλα μήκους δυόμιση μέτρων, πού μπαίνει σέ σχήμα μισοφέγγαρου, σέ άλλεπάλληλες σειρές, πάνω άπό τό μέτωπο. cH άκρη άπό τά τσιτσάκια λέγεται καν κ άρ δ α καί φτάνει δεξιά πάνω άπό τή σάλπα. Τέλος μπαίνει τό τούλι πού μένει όρθιο. κάθετο δηλαδή στήν έπιφάνεια τού κεφα- λιού καί λέγεται άέρας. Τό πίσω μέρος τού κεφαλιού σκεπάζεται άπό τή μεταξωτή μαντήλα, πού΄ άφού περάσει στό λαιμό κάτω άπό τό σαγόνι, δένεται στόν αύχένα. =΄Ετσι συμπληρώνεται τό στόλισμα τού κεφαλιού. Κατάσαρκα στό σώμα φοριένται τά χασεδένια μα- λ α κ 6 φ ι α. μακρυές μονοκόματες φούστες, άπανωτές, o’m:a τίς δπο"ιες ή πρώτη έχει συριιάτινον κύκλο στόν ποδόγυρο. Τά μαλακόφια, μαζί μέ τό έπίσης χασεδένιο βρακί μέ κορδόνι. είναι τά άσπρόρρουχα. "Από τή φο- ρεσιά, πρώτη φοριέται ή φανέλλα, πού παρά τό όνομά της είναι κι, αύτή άπό χασέ. κοντομάνικο πουκάμισο. Πάνω άπό τή φανέλλα μπαίνει τό άνετοράλι (9) άπό ύφασμα μεταξωτό δλοβρόχ ινο. Τά μανικέτια άπό τό άνετοράλι είναι κεντημένα μέ ά στ ε ρ άκ ι α (8). "Υστερα μπαίνει τό κύριο φόρεμα, τό φουστάνι μό ρκου (11). Είναι πολύ μακρύ, μονοκόματο. φτάνει ως τούς άστράγαλους, καμωμένο άπό μαύρο σατέν μέ γλά- στρες κεντημένες μέ μετάξι. Μόρκα λέγονται στό Πήλιο ένα είδος κόκκινων τριαντάφυλλων πού έχουν μεγάλη όμοιότητα μέ τά κεντητά κόκκινα τριαντάφυλλα πού βρί- σκονται πάνω στίς γλάστρες άπό τό φουστάνι μόρκου (14). "Ολόκληρο είναι πλισέ. Τέλος, φοριέται ένα είδος κον- τού σακακιού, τό μπ α μ πο υκλί (12) άπό γκρενά βε- 116 λούδο, φοδραρισμένο μέ με- ταξωτή φόδρα. Τό µέσα μέ- ρος τών μανικιών, πού φαίνε- ται καθώς τά άνασκουμπώ- νο…. τά μπρομάνικα, εί- ναι κεντημένα μέ τυ μπα- δ όξα (ξά=χρυσά) σέ σχέδιο γαλέρι πολίτικο καί κουμπά- κια. Στό στήθος πιάνεται µέ καρφίτσες ή κολαΐνα (13). είδος μικρής τραχηλιάς άπό βελούδο, νεντημένο σέ σχέδιο γαλέρι πολίτικο, μέ τρέ καί μέ ξά (χρυσά). =Από τήν κο- λα'ί.να κρέμονται δυό μικρές κορδέλλες. Στα πόδια φοριένται άσ- πρες τρυπητές κάλτσες (6) πλεγμένες μέ κοινό καλτσόν'η- μα. Τελειώνουμε μέ τίς κ ον- τούρες (13) γκρενά βέλου- δένια πασουμάκια κεντημένα μέ χρυσά καί φοδραρισμένα µέ μεταξωτό ύφασμα. Εύκολα καταλαβαίνει ό άναγνώστης πως γιά νά ντυ- θεϊ έτσι μιά γυναίκα χρειάζεται άρκετό χρόνο καί τή συνδρομή βοηθού. *Αλλά τά ρούχα τούτα φοριένται λί- γες φορές τό χρόνο, στίς έπίσημες μέρες. ** Κυτταγμένη σά σύνολο ή γιορτινή σκοπελίτικη φο- ρεσιά παρουσιάζει µεγάλες διαφορές άπ όλες τίς άλλες έλληνικές γυναικείες φορεσιές καί πρέπει νά όμολογή- σουμε πως οί διαφορές αύτές δέν είναι τιμητικές γιά τή σκοπελίτικη. "'Ενα άπό τά κύρια χαρακτηριστικά τών φορεσιών είναι 6 τονισμός τής μέσης. πού δίνει τόση χάρη στό γυναικείο κορµί. Με τόν τρόπο αύτό ξεχωρί- ζουν τά μέρη τού σώματος, διαγράφεται καθαρά ό θώ- ρακας καί τονίζεται ή λυγεράδα. Σ' άλλες περιπτώσεις 13 ιισμένο μέ με- . Τό µέσα μέ- ών, πού φαίνε- άνασκουμπώ- 0 μ ά ν ι κ α, εί- µέ τ υ μ π α- υσά) σέ σχέδιο ο καί κουμπά- ος πιάνεται μέ ο λ α ί ν α (13), τραχηλιάς άπό μένο σέ σχέδιο ο, μέ τρέ καί ). =Από τήν κο- αι δυό µικρές φοριένται άσ- ; κάλτσες (6) οινό καλτσόνη- 1e μέ τίς κ ον- γκρενά βέλου- ίκια κεντημένα φοδραρισμένα ρασμα. ως γιά νά ντυ- χρόνο καί τή φοριένται λί- κοπελίτικη φο- ό΄λες τίς άλλες ι νά όμολογή- .μητικές γιά τή τηριστικά τών ού δίνει τόση ι αύτό ξεχωρί- καθαρά ό θώ- ς περιπτώσεις (όπως οί θρακιώτικες καί μακεδονίτικες στολές) ή ζώνη γίνεται πολύ φαρδιά δίνοντας ίδιαίτερη άνάταση στό κορμί. 'Η μέση ύπογραμμίζεται καί μέ διάφορα κοσμή- ματα (κλειδωτάρια, άλυσσιδωτές ζώνες κλπ.). eAm‘) τή μέση καί κάτω χύνεται φαρδιά ή φούστα πού κυματίζει στό βάδισμα. =Αντίθετα ή σκοπελίτικη φορεσιά δέν ύπο- γραμμίζει τή μέση άλλά σχηματίζει έναν μονοκόματο κώνο μέ κορυφή τό κεφάλι. Τό στήθος καταποντίζεται μέσα σ' αύτό τόν όγκο καί ή χάρη τού βαδίσματος καί τής κίνησης χάνεται. =Αρκεί νά κάνει κανείς τή σύγκριση μέ τή γειτονική τρικκεριώτικη φορεσιά γιά νά δεί στή δεύτερη µέ πόση αίσθηση καί σοφία τονίζεται τό ώραίο παράστημα τών γυναικών τού Τρίκκερι. Λυγερές, βερ- γολυγερές, μέ μέση δαχτυλίδι τίς θέλει ό λαός μας τίς γυναίκες του κι" έτσι τίς τραγουδάει. Μέ καλαμιές, μέ λεύκες τίς παρομοιάζει. Τό σκοπελίτικο κοστούμι δέν άν- ταποκρίνεται 0’ αύτό τό "ιδανικό. Περδικόστηθες τίς θέλει τίς όμορφές του. Τό μπαμ- πουκλί, τό κοντό σακάκι, δέ φτάνει περισσότερο άπό μία πιθαμή κάτω άπό τούς ώμους, δημιουργώντας έτσι τήν έντύπωση ένός δυσάρεστα συνεπτυγμένου θώρακα, άπ' όπου έχει χαθεί κάθε ίχνος γυναικείας κόλπωσης. Παραμερίζει, βέβαια, τό σκοπελίτικο κοστούμι τίς χάρες τού κορμιού, τονίζει όμως τήν όμορφιά τού κε- φαλιού. "Ετσι όπως συγκλίνουν οί γραμμές τού κωνικού φορέματος όδηγούν τή ματιά μας στό κεφάλι. "Οπως φάνηκε κι' άπό τή λεπτομερειακή περιγραφή, ίδιαίτερη φροντίδα δόθηκε στό στολισμό τού κεφαλιού. "Η άσπρη σάλπα πού μπαίνει λοξά, πάνω άπό τό δεξί αύτί, τά χα- ριτωμένα τσιτσάκια, ή μαντήλα, ή κολαΐνα κάτω άπ' τό λαιμό κάνουν ένα ώραίο πλαίσιο στό πρόσωπο τής σκο- πελίτισσας. Τό άσπρο τούλι πού μπαίνει κάθετα καί πού τόσο έκφραστικά τό όνομάζουν ά έ ρ ας. τά χρυσά κεν- τήματα, τά παιχνιδίσματα τού φωτός πάνω στίς τρέμου- ζες είναι σά φωτοστέφανο γύρω 617:s τό κεφάλι. Καί πρέ- πει νά παραδεχτούμε πως τά πρόσωπα τών γυναικών τής Σκόπελος δικαιολογούν αύτή τή φροντίδα. Αρμονικοί χρωματικοί συνδυασμοί κάνουν εύχάρι- στη τήν όψη τής φορεσιάς. Τά χρυσά κεντήδια διαγρά- φονται ώραία πάνω στό γκρενά βελουδένιο φόντο καί τα χρώματα τού κεντήματος τού φουστανιού γίνονται πιό φωτεινά πάνω στό μαύρο ύφασμα. 'Η έξακρίβωση τής μακρινής καταγωγής τών συρ- μών είναι, βέβαια, ένα σοβαρό πρόβλημα άπό τή λύση τού όποίου έξαρτάται ή έπιτυχία τής έρευνας παραπέρα. "Ομως τό πρόβλημα δέ σταματάει έδώ' άντίθετα, μπο- ρούμε νά πούμε πως άπό έδώ άρχίζει. Γιατί έκε΄ίνο πού κυρίως προέχει είναι νά έξακριβωθεί πώς καί γιατί προτιμήθηκαν αύτά τά στοιχεία καί γιατί έχουν ύποστεί αύτή κι: όχι άλλη κατεργασία. Ποιές άνταλλακτικές σχέ- σεις έφεραν τούς κατοίκους ένός τόπου 0’ έπαφή μ" έναν συρμό, γιατί αύτός έγκλιματίστηκε καί ποιοί κοινω- νικοί καί κλιματολογικοί παράγοντες έπέδρασαν στήν πορεία τής διαμόρφωσής του. Είναι σίγουρο πως τά κοστούμια παθαίνουν µιά πολύ άργή έξέλιξη μέσα στό χρόνο. Οί παληές ζωγραφιές πού παριστάνουν κτήτορες έκκλησιών κ.λ.π. είναι πολύτιμα ντοκουμέντα πού μάς πείθουν γιά τήν έξέλιξη αύτή. K:a άν δέν μπορούμε νά δούμε σήμερα αύτή τήν έξέλιξη είναι γιατί ή άντίληψή μας άγκαλιάζει χρονικό διάστημα μικρό σχετικά μέ τό βραδύ ρυθμό τής έξε΄λιξης. Σήμερα οί τοπικές φορεσιές έπ ιζούν καί μάλιστα στά πιό συντηρητικά στρώματα πού άντιδρούν συνειδητά στίς μεταρρυθμίσεις τής φορε- σιάς. “H μεγάλη έξάπλωση τής σύγχρονης εύρωπα'ι'κής φορεσιάς δημιούργησε συνθήκες εύνο'ι'κές γιά τήν παγι- οποίηση τής τοπικής φορεσιάς. Σχεδόν καμμιά νέα γυ- ναίκα δέν φοράει τά «παληά» κι" έτσι έλειψε ή μετά- δοση άπό γενιά σέ γενιά. ”EM-mp1s καί ή πλατειά διάδοση μέσα άπό τήν όποία ξεπηδούν οί μικρές άτομικές προσ- φορές σέ νεωτερισμούς, πού θά γίνουν γρήγορα παρα- δεκτοί άπ* όλους άν άνταποκρίνονται στίς όπτικές συνή- θειες καί στά έθιμα τού τόπου. Οί λίγες, πού άκόμα έπιμένουν νά φορούν τά «παληά» άποκλείουν μέ φανα- τισμό κάθε μεταρρύθμιση. Δέν πρέπει, τέλος, νά παρα- γνωρίσουμε τό άνασταλτικό άποτέλεσμα πού έχει ή μετα- βίβαση άπό τή μητέρα στήν μεγαλύτερη κόρη τής καλής φορεσιάς, πού στοιχίζει μιάν όλόκληρη περιουσία. Πόσα προβλήματα άνοιχτά στή-φιλομάθεια τών καλ- λιτεχνών κι= έρευνητών! zH έργασία τούτη θάχει κάνει τόν προορισμό της άν έσπειρε, έστω καί 0’ έλαχιστους, τό σπόρο τής γόνιμης περιέργειας. κιτιο: Δ. ΜΑΚΡΗΣ "Από τή Ζωγραφική Κίνηση ΝΙΚΟΥ ΝΑΚΗ Ο ΚΛΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΚΩΣΤΑ ΜΑΛΑΜΟΥ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 117

ΠΑΡΜΟΣΗ KAI MONTEPNIIMOI H ιι-ι-ιιιι :… TEXNH ιιιι H Σ…… ΖΩΗ Προθλή para, κίνδυνοι καί διέξοδοι ΤΟΥ κ. ΚίΤΣΟΥ Α. ΜΑΚΡΗ Νά τδξερε ή σεβαστή δέσποινα τής Πλάκας ό- ταν έπαιρνε τό αποστολικό ραδδί της για τα κα- τσά5ραχα το… Ελληνικών 6ουνων! Δέν ύπάρχει πια σπίτι στήν ΄Αθήνα καί στίς ιµεγάλες πόλεις χωρίς να έ΄ιχη σέ κάποια γωνιά του λίγα αντικείµενα λαϊ- κής τέχνης. Συνεσταλ'µένοι «πτωχοί συγγενείς», κλειδωτάρια καί κεντήματα καί φλοκάτες συμφι΄ιρον- ται στό κοσµοπολίτικο πανηγύρι τής αστικής πολυ- κατοικίας άνάµεσα στή 6αρειά ξενότροπη έπίπλωση. Παρα;µερίζουιμε, για τήν ώρα, τήν περίφημη «σκυ- ριανή» έπίπλωση. Μακρυά από µας 6 στενόκαρδος σω6ινισ1μός. Με σε6ασµό καί κατανόηση στεκόμα- στε µπροστά στα δηµιουργήµατα όλων .… λαών. Στό έπος τού ανθρώπινου πολιτισμού κάθε τόπος Ξ- γραψε τή δική του ραψωδία. "Εδώ πρόκειται για κάτι δόλο: για τή συνέπεια πού πρέπει να Ξχη ή έσωτερική διακόσµηση καί ή έπίπλωση τού σπιτιού µας. Για τό δεσµό της |µέ τόν τόπο καί τήν παρό- δοσή του. "Ας πούµε κάτι πού στήν αρχή φαίνεται σαν παραδοξολογία. 'Υπάρχει πολύς αµερικανισ»μός σ΄αύτή τή φιλοξενία τής λαϊκής μας τέχνης μέσα από σπίτι µας.Ο'ί "Αµερικανοί,λαός νέος καί εύρωστος,µά χωρίς µακρυά έθνική παράδοση, συνθέτουν µέ τόλµη τούς πιό έτερόκλητους ρυθµούς, τα πιό απίθανα στοιχεία. Καί καταφέρνουν να δηµιουργήσουν έσω- τερικά τολιμηρα καί χαρούµενα. Μέσα στό πολύ- χρωμο αμερικανικό «λί6ινγκ - ραύιµ» ανάµεσα σ'έ µια γιαπωνέζικη πορσελάνη καί σ' ένα έργο άΦηρημένης τέχνης παίρνει κάποιο νόημα καί ένα ροδίτικο πιάτο. "Eva νόημα, όμως, έντελως διαφορετικό άπό έκεϊνο πού πρέπει νά Ext] 6‘ Ένα σπίτι έλληνικό. "Εκεί είναι ένας «περίεργος» έξωτισµός πού προσ- θέτει κάποιο χαμόγελο στή χαρά τού χώρου. 'Εδξι µόνο σάν Eva όργανικό µέλος τού συνόλου µπορεί να σταθή. Είναι ένα καμιμάτι απ' τήν πιό κοντινή μας παράδοση. Καί παράδοση ξεκοµιμένη παύει να είναι παράδοση. Τα παλιά αντικείμενα τής λαϊκής τέχνης µόνο μέσα σ΄ ένα συγγενές περι6άλλον στέκονται. Κι' όταν λέµε συγγενές περιβάλλον δέν έννοούιμε, δέ- 6αια, µια πιστή άποιμίιμηση "Με σπιτιού. Δέ μπορούµε σήμερα να ζήσουµε μέσα σ' ένα σκηνικό ήθογραφικού έργου. "Αλλαξεν ό Ώόπος τής ζωής µας, αλλάξαµε καί µείς oi ίδιοι. "Αλλωστε, παρά- δοση δέ &: πή στασιµότητα καί στανάληψη, αλλά εξέλιξη συνεπή πρός τή φυσιογνωµία πού ύπάρχει καί συνεχή έµπλουτισ.µό μέ νέα στοιχεία πού προ- σαρμόζονται όµαλά a’ αύτά πού ύπάρχουν. ‘H πα- ράδοση είναι συνεχής δημιουργική προσαρµογή σε µια πραγµατικότητα πού διαρκώς αλλάζει. O‘i καλοί .pag πρόγονοι δέν είχαν στα σπίτια τους Βιβλιοθή- κες καί γραφεία, "ετρωγαν σέ χαμηλούς σοφ;άδες. T’ αρχοντικά τού 6ορειοελλαδίτικου τύπου είχαν τούς χώρους ύποδο.χής στό έπά…νω πάτωμα. Θα µπα- ρούσαµε, µέ τίς σηµερινές συνθήκες τής ζωής, να κάνουμε κάτι παρόμοιο; *Ασφαλώς όχι. Νά προσαρμόσουµε, συνεπώς, τα στοιχεία τής παραδόσεως στίς πρακτικές καί αίσθητικές ανάγκες Evin; σηµερινού ανθρώπου. Εύκολο να τό λέµε. Θα- νάσιιµος κίνδυνος στήν πραγµατικότητα. Πληρώνου- …με πολύ ακριβά τα σφάλµατα ":… πρώτων δεκαετιών τής ελεύθερης εθνικής µας ζωής. Ξεκόψαµε από τή ζωντανή µας παράδοση. Καθαρευουσιανιοιµός καί προγονοπληξία. 'Από τόν πρωτο γλύτωσε ή λογο… τεχνία µας καί ξανασυνδέθηκε µέ τό ζωντανό έκ- φραστικό όργανο τού λαού µας. "Οχι, δέ6αια, χω- ρίς παραστρατήµατα. Τό πρόβληµα είναι πως οι: γίνη τό ΄ι΄διο καί στίς έφαριμοσ.µένες τέχνες χωρίς να µεσολαθ-ήσουν οί δικοί τους Κρυστάλληδες. Γιά τή λογοτεχνία τα πράγµατα ήταν πολύ πιό εύκολα. 'Η ζωντανή γλώσσα άηδονούσε στό χωριό, κυκλο- φορούσε στούς δρόμους τής πολιτείας. '0 ίδιος ό καθαρευουσιάνας λόγιος ύδωρ έγραφε, όµως νερό ζητούσε να ξεδιψάση. Μπορούµε να [σχυρισΘούµε τό 'ι'διο καί για τή λαϊκή mag τέχνη; 'Εκτός από λίγες περιπτώσεις έπαψε να είναι ζωντανή.. Καιρός να ξαναγυρίσου.µε στό παράδειγμα τής «σκυριανής» επιπλώσεως. ΄Έγινε για ένα διάστημα µόδα καί γέµισε τα σπίτια .µέ τυποποιημένες άπο- ιμιμήσεις από τα θαυμαστά εκείνα ΄έπιπλα «:… µα- στόρων τής Σκύρου. 'Ελειψε τό µεράκι τού τε- χνίτη. Τό µικρό εύρηµα πού πολλές φορές τού τό όµπνέει τό τυχαίο σχήµα τού ξύλου, κι' ό ρόζος ακόμα. Κοντά στ΄ άλλα ύπάρχει καί & κίνδυνος προσαρµογής στό γούστο τής διεθνούς πελατείας, όπως έγινε .µέ ένα μέρος τής παραγωγής άµαχοι- 6ίτικων κιλιμιών. ‘H γρήγορη καί φτηνή παραγωγή αποτελεί Evav ακόμα πειρασµό, όταν ή διάθεση των προϊόντων Βρίσκεται στα χέρια τής ίδιωτικής πρω- το6αυλίας. Πρέπει, λοιπόν, να άπογοητευθσύµιε; Κά- θε άλλο. Τό ότι ξέρουµε τούς κινδύνους είναι µία πρώτη έγγύηση πώς µπορούµε να τούς αποφύγουµε. & "Υπάρχει καί ή άλλη όψη τού νοµίσματος. Δι": στερεψε ή δηµιουργική ίκανότητα τού έλληνικού λαού. Χθεσινός ό θεόφιλος-ζωντανδς ό Χριστό- πουλος. Σ΄ς χωρια τού 6ουνού καί τού κάΕπου ά- κοδγΞται΄ακόµα & ρυθ'μ΄ικδς χτύπος τού ΕργαλέίδΌΐ Χρυσικοί καί αγγειοπλάοπες κατέχουν µια αξια- θαύμαστη τεχνική. Γκλίτσες καί ρόκες καί λογής μικρα ξυλόγλυπτα 6γαίνουν από χέρια δασκάλα. ’A- πόμαχοι ναυτικοί καί ναυπηγοί φιλοτεχνούν τα έ- ξαίρετα έκείνα «σκαριά», µικροσκοπικές αναπαρα- στάσεις πλοίων, πού άρµενίζουν στό πέλαγος των θαλασσινών τους αναµνήσεων. ιΥπάρχουν καί τα παλιά πρότυπα. ΄Από αύτά θ΄ αρχίσουµε για να ξα- ναδέσοιιµε τό κομμένο νήμα τής παράδοσης. KI’ όταν ή λα'ι΄κ΄ τέχνη-στά είδη πού μπορούν να κρα- τηθούν-«άρχιση να καλλιεργήται συστηµατικά, τότε θα όρή µόνη της τό δρόµο. "Ενα δρόµο πού θα συ- νεχιση τόν παλιό καί Θα τήν όδηγήση σέ καινούρ- γιες επιτυχίες. Μακρυά, .µόνο, από τίς έποµ6άσεις της δικής µας καλαισθησίας καί πρό παντός από τό κερδοσκοπικό µένος των όµπόρων. "Εδώ αρχίζει τό πεδίο δράσεως καί ή µεγάλη εύθύνη τού καινούρ- γιου ΄Εθνικού ΄Οργανισιµού 'Ελληνικής Χειροτεχνίας. Παλιό όνειρο τών πρώτων πιστών τής λαϊκής µας τέχνης πραγµατοποιείται τώρα µέ τήν ίδρυση τού Οργανισ…ιού. "Οχι πια σκόρπιες κι' άσυντόνι- στις προσπάθειες ίδιωτζνν πού ξόδευαν τα χρόνια, τό µεράκι καί τίς οίκονοµικε΄ς τους δυνατότηαες στή µε- λέτη καί στήν προ6ολή τών έπιτεύξεων τής λαϊκής καλλιτεχνικής δηµιουργικότητας. Μακρυα-πρό παν- τός τού κερδοσκάπου τό θανάσιμον έναγκα- λιοιµό. Σκοπός τού νέου "Οργανισµού, όπως αναφέρε- ται στό ίδρυτικό νοµοθετικό διάταγµα, είναι «ή έν γένει προαγωγή τής Εγχωρίου χειροτεχνίας καί οίκο- τεχνίας, ώς καί τής όιοτεχνίας σε… τέχνης». Δέν πρόκειται για μια ρωµαντική προσπάθεια πού θα ήταν καταδικασµένη σ' έναν έντιµο Θάνατο από φυ- µατίωση. 'Ο 'Οργανισμός θέτει γερές δόσεις-τε- χνικές καί οίκσνοµικί:ς-τής δραστηριότητάς του. Η εξασφάλιση φθηνών καί καλών πρώτων όλων, ή τε- χνική καί έπαγγελµατική µόρφωση των τεχνιτών, ή διάδοση καί διαφήµιση των προϊόντων τής ντόπιας χειροτεχνίας στό Εσωτερικό καί στό έξωτερικό, ή έγ- κατάσταση µόνιμων καί κινητών Εκθέσεων, ή χρημα- τοδότηση τής χειροτεχνικής δραστηριότητας, ή µέρι- µνα για τήν προώθηση, τήν ανάπτυξη καί τή συστη- ΜΥΣΤΙΚΟ ! ΛΟιΓί ΣΜΟί O ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟΣ 'FOY K. ΣΤ. Α. Ν|Κ'ΟΛΑ'1'ΔΗ Αίώνες τώρα γυρεύει ό "Ανθρωπος τόν "Υπεράνθρωπο. Πό-τε τόν ταύτί- ζει ,µε": τόν Σοφά Πότε :µέ τόν Auva- τό. Καί τώρα τελευταία µέ τόν Σκληρό. K’ έτρεξε πρωτα πίσω από τα δή- ματα τού Σ ο φ o ύ. "Ακουσε τά κηρύγματά του. Μα δοκίµασε στο τέλος σύγχυση καί απογοήτευση ! ’H1av τόσο πολλά καί τόσο άλλη- λοσυγκρουόµενα τά διδάγµατα τού Σοφού, πού δέν ήξερε τί να δεχθή απ' αύτά καί τί v’ απορρίψη. Καί πήρε τό µονοπάτι, πού έφερε στόν Δ u v a τ 5. Τόν είδε. Τόν καµάρωσε. Τόν έθαύµασε. Βουνό θε- όρατο, κοντα στούς 'Αδιίνατους. Δυ- νάστης όµως αι.'ιτός στόν θρόνο, καί δούλοι οί άλλοι στα ύποπόδιά του. 'Αδουλα καί σιωπή-λα όργανά του οί σκλάόοι του. Μόνος καί ανεξέλεγκτος κύριος ail-16g. Πως να τόν αγαπήοη: Καί τρά6ηξε στή χώρα τού Σ κ λ η ρού. Με: αύτός ήταν φρικτή µεγέ- Θυνση τού Δυνατά. Πατάω πάνω στα πτώματα … άλλων καί άνε- 6αίνει. Τί είναι οίκτος, τί ανθρωπιά, τί άδελφωσύνη; Λέξεις άγνωστες ! Τίς ακούει καί σαρκά'ζει: Είναι ή «6- mm των μικρών ψυχών»! Τρομάζει ό "Ανθρωπος καί τρέπεται οί: φυγή! Βρίσκεται έξαψνα µπροστα σ' Ξ- να Ναό. Μπαίνει µέσα καί ακούει τό Ανάγνωσµα τού Εύα-γγελίου: -- «Κύριε, είπεν ό Πέτρος, ποσά- κις αμαρτήσει είς but ό αδελφός .µου καί ά…]… αύτώ; έως έπτ…άκις»; -Λέγει ain't.) ό 'ίησούς: Ού λέ- γω σοι 'ε΄ως έπτάκις, αλλ' έως i650- µηκοντάκις έπτά. Καί λο-γαριό:ζει ό "Ανθρωπος «'Ε660µ.1κοντάκις έπτα», δηλαδή τε- τρακόσιες ενενήντα έννέα φορές. "A- ρα: Π ά ν τ ο τ :! - Πόση ά…- θεση µε τούς προηγούµενους — τόν Σοφό, τόν Δυνατό καί τόν Σκληρό! -- ΄Αλλ΄ ή αντίθεση αιι';ιτή Μεγάλω- νε όλοένα κ' έφθανε το Ούράνια. ό- σο άκουε παρακάτω τ ή ν π a - ρα6ολή .… Χρεοφει- λ ε τ & ν : "Ενας Μονάρχης τής ΄Α:νατολής μέ πλούτη αμέτρητα έκάλεσε κάποτε τούς δούλους του καί τούς είπε (Σας δίδω τήν έλευΘερία σας καί σας δανείζω ένα κεφάλαιο στόν κα- θένα σας, για να δο*υλέψετε µόνοι σας, να κερδίσετε καί νά εύτυχήτε. Έπικίνδυνη είναι ή εύτυχία ":… '0- λίγων, πολύ περισσότερον τού 'Ε- νός. Πρέπει όλοι να τήν αποκτήσουν, ή τουλάχιστον οί πολλοί, γιατί ύπαρ- χουν καί µερικοί ανάξιοί της. τά …ε- φάλαια, πού σε: σας δώσω, ea είναι α π α ι τ η τ & από τήν ήµέρα, πού θα τό επιτρέψουν οί εργασίες σας». Καί έδάνει-σε στόν καθένα ανάλογα µέ τίς ίκανότητε΄ς του από Eva πο- σάν. Μετα κάµποσο χρόνον, καλεί τούς «δούλσνς» του καί ζητάει λογαρια- σµό από τόν καθένα. -'Έλα, {at}, πού πήρες τό µεγα- λύτερο δάνειο ":… χιλίων ταλάντων! Πρέπει να έκαµες καλές καί µεγά- λες Εργασίες. τα χίλια τάλαντα εί- ναι όλάκερη περιουσία... Με: γιατί σιωπας; - -Χαµένος είµαι, "Αρχοντά µου! Στήν άρχή ήμουνα πολύ καλά. Πή- παιγα συντηρητικά καί κέριδιζα. 'Α- νοίχθηκα όµως σιγά-σιγά καί μεγά- λωσα τίς δουλειές μου. Καί τα κέρ- δη ανέβαιναν. Με: ξαφνικα µέ κτύπη- σαν συΦορές! το σπαρτά µου τα ξέρανε ό λί6ας. τα κοπάδια µου τα Βρήκε ή αρρώστια καί µού τα ρή- μαξε! K’ είμαι ζαλισμιένος. Σού ζη- τώ μια προσπάθεια καί σού ύπό- σχοµαι να σού έξοφλήσω λίγο-λίγο τό χρέος µου. -"Ακου, παιδί µου! Ξέρω καλά χΡΩΜΑτιΣτΑ ΤΣ!ΜΕΝΙΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΕΩΣ ΔΑΝ|ΑΣ -'Ολων τόν χρωµάτων, απαρά- µιλλο: είς ποιότητας. -Χρι:;ιατισµοί στα€εροί µετά6λητοι: — Δια µωσαϊκά πλακάκια, δάπεδο -Πρσσόψεις απλές καί άρτιφισιελ καί διά κάθε χρήσιν. Τού Oi’xou DANSK CEMENT CENTRAL Lid ΄Αντ]πι:ία - διαρκής παρακαταθήκη ΚΩΝΣΤ. Ν. ΚΑΤΣΑΡΟΣ Δ. Γούναρη …. 40-ΠΕΙΡΑ|ΕΥΣ τω.….. 43.345 :IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllll n-nun καί ά- Ιιιιιι|ιι| »'.ιι|ιιι|Ιι|ιι|ιιι|ιιι|ιιιιιιι|||ιιιιιιιιι|ι4ιιιιιιιιιιιιιινιιιιιιψιιιιιιιιιιιιιιιιιιι" τήν κατάστασή σου. Είσαι πολύ πο- σµένος. Δέν µπορείς να µού πληρώ- σης τό χρέος σου, αν Θέλης να 5|- ορθώσης τίς δουλειές σου. Θα σού χαρίσω τό χρέος σου. Πήγαινε καί δούλευε! Θέλω νά εύτυχήσης. Πήγαι- νε στήν εύχή τού Θεού!. — Σ' εύγνωµονώ, "Αρχοντά µου, σ΄ εύγνωμο-νώ! κ' Εφυγε. Καί δ "Άρχοντας συνέ- χισε τούς λογαριασµούς μέ τούς άλ- λους χρεοΦειλέτες του. © Δέν πέρασε πολύς καιρός, καί μια όχλοδοή ακούσθηκε στήν αύλ.|ή τού ΄Αρχοντα. Μιά οµάδα «συνδούλων» &- δηγούν µπροστά του τόν χρεοφει'λέ- την τών χιλίων ταλάντων, πού ΄ε΄τρε με σύγκορµα. -Αύτός ό κύριος-έξηγεί Ενας-, αύτός, πού τού χάρισες τα χίλια τά- λαντα καί τούς τόκους των, µόλις 6γήκε απ' οι», 6ρήκε ένα χρεοΦειλέτη του, πού τού χρωστούσε έκατό ψω- ροδηνά.ρια, καί έπειδή δεν είχε να τού τα δώση αµέσως, τόν {Gala φυ- λακή, Εως ότου να τού Εξαφλήση καί τήν τελευταία δεκάρα. Συννέφιιασε ή µορφή τού "Αρχον- τα. Καί κεραυνός-ή φωνή του: --Πα-νηρέ καί ασπλαχνε δούλε! Σού χάρισα χίλια τάλαντα. Δέν "& πρεπε καί σύ να λυπηθής τόν αδελφό σου καί να τού χαρίσης το έκατόν δηνάρια; Θα σέ πληρώσω µε τα ίδια νόµισµα: σε: ύπο6ληθής σέ έργα κα- ταναγκαστικά, έως ότου πλήρωσης ό- λο τό χρέος σου. -Ούτω-συιμπεραί…νει ό '|ησούς- καί ό Πατήρ µου 6 ούράνιος ποιήσει ήµίν. έάν μή ως… Exam-09 τό «Ξυδά- φώ αύτού από τα… καρδιών ύμών». © "Ακουσεν ό "Ανθρωπος την Παρα- 6ολή … Χρωφει…λετών καί 10 συµ- πέρασµα τού "Ιησού, καί Εµεινε πολ- λή ώρα 6υ8ισµένιος σέ 6α6εια συλ- λογή. Καί στό τέλος είπε: --'|δού & αληθινός ιΥπεράνθρω- πος! Δέν τού λείπει ή Σ ο φ ί α κ α ί ή Γ ν ώ ο η. Ξµ6αθύνει κι' αύτός στα µεγάλα όντολογικά καί ηθικά προ6λήματα, μελετώντας τα φιλοσοφικά συστήµατα των πα- λαών καί των συγχρόνων καιρών: Καί τής "Ελλάδος το έξοχα φωτεινά πνεύµατα καί τής 'Ανατολής τα µυ- στικά όνειροπολήματα καί τίς φιλο- σοφικές ένοράσεις τής Δύσης άνα- λύει καί αφοµοιώνει ό,τι τού είναι απαραίτητο, για να κατακτήση τή Γή µέ όλα τα αγαθά της καί να Θοδ.΄ιση στόν Ούρανό. Δέν τού λείπει ούτε ή 0 έ λ η σ ηι καί ή Δύναμη. Είναιγε- µατος από Θ-εληµατικότηιτα καί δη- μιουργικότητα. Θέλει να µετα6άλη τήν Πλ-άση όλη σε ρωιµα.λε'α καί ώ-. ραία δηµιουργήµατα µέ Κορυφαίοι τους τόν "Άνθρωπο. Μονάχα δέν εξ… λει σκλά6ους τριγύρω του. Θέλει έ- λεύθερους ανθρώπους, πού νε: μή τούς θίγη κανένας, όσο δυνατός καί αν είναι. ‘H Δικαιοσύνη, ή κάθε Δι. καιοσύνη είναι τό άκαµπτο σύµ6ολό΄ του. ΄Αλ-λ, ασφαλώς τού λείπει κ ά τ ι τού 'Υπεριαν€ρώπιου: ή Σ κ λ η ρ ό- τητα καί ή 'Απανθρω- π ί α. Αύτή είναι κυρίως ή µεγάλη διαχωριστική ΥΡαµιμή ανάµεσα στούς (Υπεραν6ρώ…πους, πού έδηµιούργησεν ό "Ανθρωπος, καί στόν 'ΥπερΜρω-, παν τού Θεανθρώπου: Σκληροί καί ά- δυσώτιητοι έχείνοι, όπως 6 «δούλος» τής παρα6ολής. Γεµάτος Συγγνώµη καί Στοργή αύτός, όπως 6 "Αρχον- τάς της, πού πηγάζουν άπό τήν αί- ωνια πηγή τής 'A ν & π η ς Κάτι είπαν 6έ6αια γι΄ αύτήν καί οί σοφοί τής "Ανατολής. Με: είναι ή Με… τους-έγωιομός καί Μελη…- σμός. Κάτι εψιΘύρισαν καί οί σοφοί τής Αίγιίπτου. Με: καί ή &… αύ- τή ήταν τόσο µικρόψυχη! Λίγο ψω- µί στον πεινασµένο, λίγο νερό στόν 8ιψασµένο, κάποιες θυσίες στούς Θε- ούς καί κάποια µνημόσυνα στούς νε- κρούς. Με: µήπως ή ελεηµοσύνη τού ,Ζαρατούςτρ.α. Ξ.]… ' αν πρός . όμοπίάτους του, ή τής 'Ελλά ος η σακρατική καί αριστοτελική αλληλεγ γίνη, ή ακόµα καί ή Ιάγάπη τού πλη οί… τού Μωαίκού Νόμου μπορούν' να συγκριθούν µέ τήν ΄Αγάπη τού 'Υ-| περανΘρώπου τού Χριστού; Προανα- κρούσµατα ολες έκείνες οί αγάπες, αλλά µελωδία µεγαλόπρεπη καί ού-, ρανία Αύτή. Χαραυγή έκεϊνες. 'Η- λιος Αύτή. "Ενας ψυχικός καί πνευ- ματικός '΄Ηλιος, πού ευ: σ6ήση όλα τα Μίση, πού χωρίζουν τούς …σ- πους, καί θά συνενώση όλη τήν 'Αν- θρωπότητα σε µια Παγκόσµιο Οίκο- γένεια. "Ιδού ό αληθινός 'Υπερα΄νΘρωπος! ΣΤ. Α. ΝΙΚΟΛΑ'|'ΔΗΣ, «TO ΒΗΜΑ» Κυριακή 6 Σεπτεμ6ρίου 1959 OI ΜΣΙ'ΛΕΞ'Σ ΜΕ T‘IN ΠΡ|'Γ…ΠΙΣΣΑΝ ΕΙΡΗΝΗΝ Μία φωτογραφία ":… Έλλ.ή…ν Βασιλέων μετά τής τπριγκηπίσισιης Είρήνης είς το ΄Οσιλο τής Νορ6ηγίας. "Ως γνωστόν ή ιΕλληνική Βασιλική αίκογένΕιια έπέστρεψεν έξ 'Οάλο είς Κοπεγχάγην, από- ? , Μόνον τό "Ελβετικό πλυντήριο" πως, δεν "έχει νήοεως τού ύδατος! "Ετσι τα ρούχα δέ-ν…φδΞ; ροντοι, µέ ότι… έψαξα. χωρις να έρχωντοι κανένα μηχανικό µέσον καί να 1 ξεφτοι'ιν. « Μοναδικό… οτιπτήριον (πατέν- τα),πού οτί6ει το ρούχο δι' φρουλικής πιέσεως. τα ρούχα οτί6οντοι φθείροντοι καί & οπόζουν το κουµπιά! το μόνο πλυντήριο µε ρυθμιζόµενη ταχύτητα περιστροφής. 'Επισκεφδήτε µας , ηµερα 'κριδό τερο, αλλά... τα συµφερώτερο πλυντήριο! δεν ανεχώρησε προχθές οτρόΘιλον περιδι- διότι κοδαρίζονται σε "επαφή µε καλύτερο, δεν Αρχ. 13.600" / . , (Μολέ) - . ,. ΑποκλΕιΣτ|κοι ειΣιιιιιΕ…ιΣ-λιιιΜ…ι ΄ ' ; ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ κοεοτοτ……ι….…… … & τα" ,δήτε. "Θα ε'κπλαγήτε!… VI. » "ΑΛΕ ΚΤΩ Ρ;, % % % | 011 THE Τ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ, Σ χρειάσθη πολύς καπ σις Εχει Επί τέλους κετά είς τήν έδραίι της είς τήν ίατριική ρας Βόρειος από δτ τε. 'Η έφιετεινή έτι τής 'Αµερικανιικής ρείας αφιέρωσεν είς ρον συνεδρίασιν, κα τονίσθη ίδιαιτέρως τής ύπνώσεως είς ι σεις καί ή ανάγκη δεύσεως καί προγρι ιΗ συνεδρίασις ήσχι ουσινήν Εκθεσιν τής σεως τού Συµ6ουλί εινής τής ΄Α.µερικανι ταιρείας, µίαν Εκθει γνώριζε» τήν µέΘοδ δοήΘειαν είς τήν ία καί «παρετκίνει» τ τρούς νά µελετήσου εύρυτέραν κλίµακα. Al Εξελίξεις αι'πι τελευταία «:… έν δοξώτερα κεφάλαια ίστορίας τής ψυχια τέλη τού 180u αίών ίατρός Τράντς 'Αν1 κάλεσεν έντύπωσιν ι µίαν πολύπλοκον Θ; μέρισμά του έφωτίζ είς τούς τοίχους ί καθρέφτες. "Από τό µερίσµατος ήκοι.΄ιετι. καί οί ασθενείς έικό γύρω από Ένα είδος περιείχεν ένα χηµικι σμερ, φέρων χιτώνα λιλά, έγύριζεν may νείς του. Μια µατι ένα χάδι ήταν συχν προκαλέση µιαν ύπ καί να τούς θεραπει'ι να τούς απαλλάξη ρό από πόνους καί c "Ολα αύτα Exam πως:… στα κοινόν. πετέθησαν εναντίον ρω; λόγο τής «έσα πού διετύπωσε διά αποτελέσματα πού πεστήριζεν ότι ήιλεγ άοράτου ύγρού, ένό τισμού», πού προή; λιαν, τήν σελήνην κι καί έπηρέα…ζε τήν τις τών ανθρώπων. Κατ µία συζή:τησις. 'Απ ράν ήτο δ Μέσµερ, λατάνος, δ όποίος σπουδαίον καί οί & τήν άλλην πλευρό… ίπιτροπή διωρισ…ιιέν δο6ίκον 16ον καί πι ξέχοντας Επιστήµονι µίν Φραγκλίνος καί λος χηµικός Aa60u δεν είχε ποτέ τύχην. τέληξεν είς τό &… ρα:σµα. Δέν ύπήρχεν δειξις τής ύπαρξευ τισιµού. ‘H Θεωρία τ ρακώθη καί, δι΄ αν γους, έξηυτελίσθη ή αν καί ούδείς ήµφιι νός ότι είχεν ώφελιήι λούς ασθενείς. "Εµ: πι'χειρηματίαι να ή; µοποιήσαυν πετ.ρέλα πό Eva νέον φρέαρ, καλύφΘη µε τήν 60f κής ράδδου. "Εκτοτ λοτε µέν έξεΘειάζετ ριεφρονείτο. Σήµερ πιν τής χ:ρησιμοποιι θεραπείαν ψυχοπαθι΄ τερον παγκόσµιον γενικής προόδου τή µέθοδος τής ύπνώι: ζουν πολλοί έρευνη νικής αναγνωρίσεως &. 'Απυ της εποχής θαμε πολλά σχετικι ζουσαν µε έκσταση τήν όποι΄αν οί άνθρε να πιστεύουν κατ' : καί να Μακρύ… εί ταγήν. 'Η ύπνωσις είνα… ή Έκφρασις µι νάµεως, αλλά Θέτε κάτι τό όποίον έχει μιν. Δύναται να χ τόν Ελεγχον τού" τ διαταγή διδοµένη κι τής ύπνώσεως-«δί πόνον»-είναι αποτ. ρας µετά τήν awn που. lH µέθοδος air. θυπνωτ l κή απού ολή " ΑΛΕΚΤΩΡ,, µατοποίηση' τής εµπορίας… τών προϊόντων τής χειρο- , .. …,..-..-.. ....- --.- - ..….……,.. ,… .… …- ναδέσουµε τα κοµµένο νήμα τής παράδοσης. Τζι, όταν ή λαϊκή τέχνη-στα είδη πού μπορούν νά κρα- τηθούν-ιαρχιση να καλλιεργήται συστηµατικά, τότε θα 6ρή µόνη της τό δρόµο. "Ένα δρόµο πού θα συ- νεχίση τόν παλιό Kai θα τήν όδηγήση σέ καινούρ- γιες επιτυχίες. Μακρυά, .µόνο, από τίς ιππέα… της δικης µας καλαισθησία; Kai πρό παντός από τό κερδοσκοπικό .μένος … έµπόρων. "Εδώ αρχίζει τό πεδίο δράσεως Kai 1'1 μεγάλη εύθύνη τού καινούρ- γιου ΄ΕΘνικού ΄Οργονισιµού Έλληνικής Χειροτεχνίας. . Παλιό όνειρο τών πρώτων πιστών τής λαϊκής µας τεχνης πραγµατοποιείται τώρα με τήν ίδρυση τού "Οργανισµού. "Οχι πια σκόρπιες κι' Μ……- στες προσπάθειες ίδιωτών πού ξόδευαν τό χρόνια, τό µερακι Kai 1ig oiKovopmég τους δυνατότητες στή µε- λέτη Kai στήν προόολή τών έπιτεύξεων τής λαϊκής καλλιτεχνικής δημιουργικότητας. Μακριά-πρό παν- Ting—6111’ τού κερδοσκόπου τό θανάσιµον ξ.ναγκα- Νοµό. Σκοπός τού νέου "Οργανισµού, όπως αναφέρε- ται στό ίδρυτικό νοµοθετικό διάταγμα, είναι «ή Εν γένει προαγωγή τής έγχυρι'ου χειροτεχνίας Kai οίκο- τεχνίας, ως Kai τής Βιοτεχνίας ε΄ίδών τέχνης». Δεν πρόκειται για µια ρωμαντική προσπάθεια πού θα ήταν καταδικασµένη 0’ Εναν ϊντιµο θάνατο από φυ- µατίωση. ‘0 ’Opyavmpbg θέτει γερές δόσεις-τε- χνικός Kai οίκονοµικες-τής δραστηριότητάς του. 'Η εξασφάλιση φθηνών Kai καλών πρώτων ύλών, ή τε- χνική Kai επαγγελµατική µόρφωση τών τεχνιτών, ή διάδοση Kai διαφήµιση τών προϊόντων τής ντόπιας χειροτεχνίας στό εσωτερικό Kai στό εξωτερικό. 1'1 13y- κατάσταση µόνιµων Kai κινητών Εκθέσεων, ή χρηµα- τοδότηση τής χειροτεχνικής δραστηριότητος, ή µέρι- μνα για τήν προώθηση, τήν αναπτυξη Kai τή συστη- ματοποίηση΄ τής Εµπορίας τών προϊόντων τής χειρο- τεχνίας είναι τα µέσα για τήν έπιτυχία τα… σκοπών τού 'Οργανισµού, όπως διαγράφονται στό ίδρυ*τικο διάταγµα. Σωστός προγραμµατισµός, πού καλύπτει όλο τό πεδίο τής δραστηριότητας Ενός τέτοιου "Op- γανισµού. Θα πρέπει να έπιμείνουμε περισσότερο σ' Eva από τα µέσα µε τα όποϊα έπιδιώκεται ή έκπλήρωση των σκοπών τού "Οργανισµού. ΄Αντιγράφω δλόκληρο τό σχετικό εδάφιο: «δια... τής µερίμνης πρός διαρ- κή δηµιουργίαν νι… σχεδίων, νέων µορφών Kai νέων χρησιµοποιήσεων τών προϊόντων τής χειροτεχνίας, μή ("παρισταµένων όµως κατα 6άσιν τής τοπικής Εμπνεύ- σεως, χαρακτήρος Kai χρώµατος, άλλο µόνον, κατ' ανάγκην είς τα σηµεία προσαρμογής των πρός τας άπαιτήεσεις τής ζητήοεως». ΄Εδώ ξεφεύγουµε πιια από τήν πρακτική πλευρα τού θέµατος Kai µπαίνουμε στό καίριο πρόδλημα τον ξαναζωντανέματος τής λαϊκής µας χειροτεχνίας. 'A- νανέωση Kai προσαρµογή. Δηµιουργία καινούργιων µορφών, πού όµως δέν πρέπει να ξοµακραίνσυν από τήν Έµπνευση, τό χαρακτήρα Kai τό χρώµα τής ντό- mag παραγωγής. Σωστή η διατύπωση, µα πόσοι κίν- δυνοι Kai πόσες αντιρρήσεις στήν εφαρµογή! "Ο,τι για τόν ένα είναι νόµιµο Kai 801.1116, για τόν αλλο είναι απαράδεκτη παραποίηση. Να µείνουµε στα «11001150501150»,- Εύκολη λύση πού αχρηστεύω τήν προσπάθεια. Σι. διαφορετική πελατεία απευθύνεται ό σημερινός τεχνίτης. Δεν είναι πια ή καθηµερινή χρήση πού περιµένει τα αντικείµενα τής χειροτεχνίας. ‘H ήλεκτρική κουζίνα είναι ακατάλληλη για το πλου- .μισµένα σ.…) τού καζαντζή. Διακοσµητικό ρόλο πρόκειται να παίξουν. Oi τουρ6άδες πολύ πιό ντιλι- κατους ώµους πρόκειται να ταλαιπωρήσουν Kai & Θα φιλοξενήσουν τό ψωµοτύρι τού ξωμάχου. Kai τά σα- µαροσκούτια; 'Από πού ξεκίνησαν Kai πού κατέλη- ξαν! 'Ακόµα Kai τα ύφαντά, πού για τήν ίδια πε- ρίπου χρήση προορίζονται, σε διαφορετικό «£01601- λον πρόκειται να τοποθετηθούν. Προσαρµογή «πρός τας απαιτήσεις τής ζητή- σεως» προ6λέπει & νοµοθέτης. Να ζητήσουμε προσαρ- µογή τών «απαιτήσεων τής ζητήσεως» πρός τό χα- ρακτήρα τής λαϊκής μας χειροτεχνίας Θα ήταν τό πιό δρθόόοξο, αλλά Kai τελείως ανεδαφικό. Δεν θα είναι ντόπια όλη ή πελατεία µας. Μόνιμες Kai κινητες εκθέ- σεις & φέρουν ως 1ig paxpuvig πολιτείες τής Εύ- ρώιπης Kai τής 'Αμερικής τα έργα των ταπεινών µας καλλιτεχνών. Να συνδυάσουµε τό γνήσιο ντόπιο χα- ρακτήρα με τις απαιτήσεις τής ζητήσεως είναι ή i- δεώδης λύση. ‘0 'Οργανισµός θα µεταφέρη στό. χω- ριάτικο σπίτι ή από Επαρχιακό Εργαστήρι τό τι ζη- τούν από αύτό 0! paxpuvoi του πελάτες. Καλό είναι να κατατοπίση Kai τήν πελατεία για τό χαρακτήρα τής ελληνικής χειροτεχνίας. "Ετσι, ή ζήτηση εύκολα- τερα Θα μπορέση να συνδυααθή µε τή ντόπια πα: ραγωγή χωρίς να Βελή… να τήν παραμορφωση. Και δεν είναι µικρός πειρασµός τό Εµ6σσµα 01‘. ξένο νόµι- σµα. Πρίν, ή Εστω µαζί µέ τα σύγχρονα αντικείµενα πού Θα προορίζωνται για πώληση, χρήσιµη & ήταν Kai µια µικρή Εκθεση µέ ανάλογα παλιότερα άντικει- µενα. Ξενόγλωσσα 6ι6λιαράκια, πλούσια επαναγρα- παρµένα, ας προσπαθήσουν να µυήσουν στό πνευµα τής λαϊκής µας καλλιτεχνικής δηµιουργίας τό &… ροφόρητο µακρινό κοινό. "Ισως µιεσ' στόν αναγκα- στικα µονολεκτικό χαρακτηρισµό «διαφήµισ'ις» να 11¢- ριλαμδόινωνται Kai τα παραπανω και πολλα αλλα. Κ|ΤΣ'ΟΣ A. ΜΑΚΡΗΣ Inll1111111111111Inn-1111111111 Kai ο]?! κάθε χ-ρ,ήσιν'. " ΄ ' οίκου CENTRAL Με ΄Αντ)πεία - διαρκής παρακαταθήκη ΚΩΝΣΤ. Ν. ΚΑΤΣΑΡΟΣ Δ. Γούναρη αν. 40-ΠΞ!ΡιΑ.|ΕΥΣ Τηλέφ. 43.345 .. .......... ΣΤ. Α. ΝΙΚΟΛΑΙ'ΔΗΣ| Του ΠΑΝ54Κ OEMEN T Illllllllllll ρανια Αυτη. λαραυγη εκεινες. r1- λιος Αι΄ιτή. "Ένας ψυχιικός Kai πνευ- µατικός '΄Ηλιος, πού θα σ6ιήση όλα τα Μίση, πού χωρίζουν τούς ανθρώ- πους, Kai ea: συνενώση όλη τήν ’Av- Θρωπότητα σε µια Παγκόσμιο Οίκο- γένεια. |δού ό αληθινός 'ΥπερανΘρωπος! .IIII11111111111Illulululllun ναµεως, a/ma σετει εις Λειτουργιαν κάτι τό αποϊ0ν Εχει τεραστίαν διέτα- µιν. Δύναται να χρησιµοποιηΞή 8.6: τόν όλεγχαν τού'πόνου. Μία απλή ιδιαταγή διδοµόνη κατα τήν διαρκειαν τής ύπνώσεως-«δεν θα αίσθανΘήτε πόνου-είναι αποτελεσµατική επί & ρας µετα τήν πω…… τού ανθρώ- που. 'Η µέθοδος αύτή, γνωστή ώς µε- 9υπινωτική αποδολή αρκεί δια να κώ- '΄ ΔΛΕΚΤΩΡ,, Με Ιδιαίτερη χορό 0i Toumeai 'AcponopIKci Γραµ- 1.101 όνογγέλλουν τήν 'ι'δρυσιν των Γραφείων τους είς 10g 'ABr'1v0g προς κολυτέρον έξυπηρέτησιν των ΄Ιξι΄ξιδεύετε μέ τα' περίφηµα άεροόιιάφπ ADO ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΗΝ 'Ελλήνων έπιδοτών. Τοξιδεύετε µε το VISCOUNT τών Τουρκικών 'Αερο- πορικών Γ ροµµών, που σας ύπόοχοντοι ένα όνει- ρώδες τοζείδι µε περιποίησι παροιµιώδη! Τύπκ Μονο Υοι,ιΔ.π| Town“ KAI AEponomKAI [DAM/1m: 1ΣΤΑΜΠΟΥΛ - AI‘KYPA ΣΜΥΡΝΗ ν'» ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΕΜΠΤΗ ΣΑΒΒΑΤΟ ΑΘΗΝΑΙ - ΙΣΤΑΜΠ0ΥΛ - ΑΓΚΥΡΑ ΤΡΙΤΗ ΠΕΜΠΤΗ ΣΑΒΒΑΤΟ ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΙΚΥΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΕΜΠΤΗ ΣΑΒΒΑΤΟ ΑΘΗΝΑΙ POM" 'Απευδυνδήτε στον Πρακτορο σας ή 010 γραφεία µας: ΔΡΑΓΑτΣΑΝ|ΟΥ 6 - ΑΘΗΝΑΙ - ΤΗΛ. 21-035 …αν, εντος τριωκοι=τα manage/11.111101! 11 (: ασειενής δύναται να δω…… είς ή ενός λεπτού. ’E-rri πλέον, όλοι 6α€1)ν δπ…ον καί να έλεγχεται. πρακτικώς δύνανται να γίνουν ύπνω- τισταϊ Kai τούτο δέν είναι καλόν. .|ΟΗΝ ΡΡΕ|ΈΈΕΕ Κατα τόν κ. Ραλφ Κάουφμαν, διω- ΜΕΘΑΥΡ|ΟΝ: Τό δεύτερον Kai Θυντήν τού Ψυχιιατρικού Τµήματος τελευταϊον άρθρα ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡ ION ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ NEON ‘FYXI ΚΟΠ ΝΗΠΙΆΓΩΓΕίΟΝ - ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΑΝΑΚΟ l ΠΩΣ l Σ Γίνεται γνωστόν -ειϊς τούς γονείς καί κηδεµόνας, ότι, είς τό ξκπαιιδε…υ- τήριιόν µας, μεταφοριθόν είς τας νέας κτιριακές του εγκαταστάσεις, από τού αρχιομέ-νου σχολικού έτους, &: λειτουργήσουν Δ|Α ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΑΣ ΤΟΥ, εϊδιικα τµήµατα εκμαθήσεως τής Γ E P M A N | K H Σ γ.λώσσης, είς τα Μάο: θα διδάξουν Επί|λιεικτοι καθηγητού τού Γερµανικού '|νιστιτούτου 'Νθιηνώιν. Πλ η ρ οφ op ί αι: ΟΜΗΡΟΥ 16 — NEON ‘PYXIKKON ΤΗΛ. 673-824, 9-1 π.μ., 6—8 µ.µ. ι . ." - 1/ … | ζωα 1600 Πω ενα µ|96Ιι…κΘ; .. - Γ ΄ (| - , .-..ς&"(οι9πε n μαµά ότι του χρονου 1 I \ \ …. - τ ! - θα παω και γω σχοιίειο και Θα μου | (| ' * - napn ωία μου τα πράγµατα άπό του ΔΡΑΓΩΝΑ . ..