' ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | 93620… πως Ξο΄3-ΐ? Η αγιογραφία, ασφαλώς. υπηρετεί το δόγμα και στο- χεύει στην εκλαί'κευση ευαγγελι- κών περικοπών και στην προβο- λή του παραδείγματος των Αγίων. Στην απεικόνιση, όµως, της μεταθανάτιας τιμωρίας των αμαρτωλών, οι λαϊκοί ζωγράφοι … κυρίως των χωριών - βρί- σκουν την ευκαιρία να καυτηριά- σουν παραβάσεις που στρέφον- ται κατά των λαϊκών στρωμάτων και σε μερικές περιπτώσεις φτά- νουν σε σκληρή κοινωνική κριτι- κή. Μέσα, όµως, από τα αµαρτή- ματα που τιµωρούνται διαφαί- νονται και στοιχεία ιδεολογίας, όπως οι αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκας. Ας μην ξεχνούμε πως, εκτός από μερικά ορεινά δραστήρια κέντρο εμπορίου και βιοτεχνίας, η,αγιογροφία είναι η μοναδική ζωγραφική εκφραση των ραγιάδ Του Κίτσου ΜΑΚΡΗ Το πρώτο που παρατηρεί κα- νείς, είναι πως για τους άντρες προεχουν οι οικονομικές παρα- βάσεις, είτε µε τη μορφή αι- σχροκέρδειας, όπως ο «παραζυ- γιστής», δηλαδή ο έµπορος που κλέβει στο ζύγι ή σκέτο «ο μπα- κάλης», «ο µυλωνάς οπού κλέ- πτ*ει στον μύλον», είτε µε τη μορφή αρπαγής. όπως «o νηδά- ρης οπού κλέπτη πρόβατα και γήδια» και άλλες. Είναι χαρακτη- ριστικό πως, εκτός από τις ανα- φορές που αφορούν αδικήµατα ευρύτατα διαδεδοµένα, κατά τις ιδιομορφίες κάθε περιοχής υπάρχουν και εξειδικευμένα αδι- κήματα, "όπως ο «αλογοσούρ- της», ο ζωοκλέπτης, στις ορει- νές περιοχές ενώ στις πεδινές «ο παραυλακιαστής εκείνος οπού χαλνάει τα συνουρέµατα», αυτός δηλαδή που µεταθέτει προς όφελος του τα αυλάκια που αποτελούν ορόσημα των πε- δινών γεωργικών ιδιοκτησιών. Σε μια περίοδο όπου ο ανορανομι- κός έλεγχος, όπως θα τον λέγα- με σήμερα, είναι ανύπαρκτος και η δημόσια ασφάλεια υποτυ- πώδης, η λαϊκή αγιογραφία κα- λείται'να αντιδράσει. Εδώ οργιά- ζει η λαϊκή φαντασία. Οι ποινές που παριστάνονται δεν πηγά- ζουν, βέβαια, από-κάποιο επίση- µο εκκλησιαστικό κείμενο. Ετσι… βλέπουμε ένα τεράστιο χωνί βυ- θισμένο στον πρωκτό του μπα- κάλη,' τεράστια μυλόπετρα κρε- ΄ µασμενη από το λαιµό του μυλω- O λαϊκός μας πολιτισμός νά, έναν σουβλισμενο ζωοκλέ- πτη να ψήνεται σα γίδα... Για πε- ρισσότερη έμφαση, ως μέσα βα- σανισμού χρησιμοποιούνται τα ίδια τα όργανα που χρησιμοποίη- σε o παραβάτης. ' ντίθετα στις γυναίκες KU- ριαρχούν τα αδικήματα ηθών. Εχουμε τις «πόρνησες γυ- ναίκες και εκείνες που παρακι- νούν ταις άλλες εις πορνίαν», καμιά φορά και στην πιο κατα- νοητή κυριολεξία «η ποτάνα», «οι µάγισσες», «εκείνες οπού κάνουν μαναφικλίκι», δηλαδή συκοφαντούν ή προκαλούν έρι- δες. Κι εδώ οι τιμωρίες επικεν- τρώνονται είτε στα γεννητικά όργανα είτε στη γλώσσα. Το µό- νο αντρικό παράπτωμα σχετικό µε τα ήθη που συναντούµε κι αυ- τό σπάνια, είναι o «apostKoi- της» που προσβάλλει την αντρι- κότητα. Ολα αυτά χαρακτηριστι- κά ανδροκρατικής κοινωνίας. Σηµειώνουμε ότι σε φορολογι- κούς καταλόγους και αλλά εν- γραφα ενώ οι άντρες γράφονται µε το όνομα και το επίθετό τους . ή έστω με το όνοµα του πατέρα τους, στις γυναίκες χρησιµο- ποιείται πολύ συχνά σκέτο το αν- δρωνυμικό «Μήτσαινα», «Γιώρ- γαινα>> κτλ. Το βάψιμο του προσώπου εί- ναι πολύ πιο διαδεδομένο στις γυναίκες της Τουρκοκρατίας από όσο σήμερα πιστεύουμε. Πάμπολλες είναι οι μαρτυρίες- περιηγητών. Ο ζωγράφος Παγώ- νης στην Αγία Μαρίνα Κισσού — 1802 — παρουσιάζει «Εκείνους οπού αγαπούν την διαβολικήν µεταμόρφωσιν» µε τη μορφή γυ- ναίκας που βάφεται ενώ ο Διά- βολος της κρατάει τον καθρέ- «fin-(1) Y ndpxouv, όµως, και περι- πτώσεις όπου η κριτική επεκτείνεται σε γενικότερες εθνικές ή κοινωνικές καταστά- σεις. Σε τοιχογραφία του Ιωάννη Πρόδροµου στο Ανω Λουτράκι Αλμωπίας … 190ς αιώνας με νεότερες επιζωγραφίσεις - εμ- φανίζονται «οι προδότις οπού προδήνουν τον χριστιανόν ης τους Τούρκους». Σημειώνουµε ότι η θρησκεία αποτελούσε το ορατό διαχωριστικό ανάµεσα σε εκμεταλλευτή και εκµεταλλευό- μενο. Εκμεταλλευτής δεν είναι μόνον ο Τούρκος, ούτε εκμεταλ- λευόμενος µόνο ο Χριστιανός. Σε άλλο σημείο της ίδιας τοιχο- ιτική γραφίας βλέπουμε να τιμωρούν- ται «η κοτζιαµπάσηδες οπού τρόγουν από τον χωρίον» που αντιπροσωπεύονται από γυµνόν άντρα κρεμασµένον από χέρια και πόδια. Στο ίδιο κλίμα βρίσκε- ται και δημοτικό τραγούδι από τη Σελιτσα - Εράτυρα όπου ο κο- τζάμπασης εξοµολογείται: Εγώ ήμαν κοτζιάμπαοης και προεστώς στη χώρα, στους πλούσιους εβανα εκατό - και στους φτωχούς διακόσια και µια χήρα κακόμοιρη την είχα πεντακόσια. Την άρπαξα τ' αµπέλι της και στο Βαρκό χωράφι.(2) Τελειώνοντας πρεπει να ανα- φερθούμε και στους ίδιους τους αγιογράφους. Αμεσες πληροφο- ρίες δεν μας παρέχουν οι ζω- γραφιές των εκκλησιών. Μπο- ρούμε, όμως, έμµεσα να σταθμί- σουµε την κοινωνική τους θέση από τις επιγραφές. Σε πάμπολ- λες περιπτώσεις μνημονεύονται τα ονόματα όλων των συντελε- στών της αγιογράφησης εκτός από του ζωγράφου. Πολύ χτυπη- τό παράδειγμα είναι η επιγραφή . στην Αγία Παρασκευή - Αρσένι Εδεσσας 1863 … όπου αναγρά- φονται τα ονόµατα του Αρχιερεα της περιοχής, του εφηµέριου, του επίτροπου, ακόµα… του καντηλανάφτη, όχι όμως του ζω- γράφου που «ανεστόρηοε» το έργο. Αλλού το όνομά του µπαί- νει στο τέλος της επιγραφής εί- τε µε μικρότερα κεφαλαία γράµ- … µατα είτε με ακόµα πιο µικρά πεζά. (1.) Κίτσος Α. Μακρής, Βήμα- τα. Αθήνα 7979, σελ. 283 (2.) Αθανάσιος Noun/lama, Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Epc’z— τυρα επί Τουρκοκρατίας. Περιο- δικό Τα Χ vdpta, τεύχος πέµπτο, 7983, σελ. 37.

ε.. ή. «τα…… Α.Δ…Ελ Νίκης γίνουν σήμερα. την θα"… ΜΜΜ- .... … εγω...… της Με.…ς . …..ε.λ.….. λαο.… :. κ.… φωτογραφίας, λαϊκά χε 4…6λία …. πηλ.…....…ς … …. ….…..… ...να… Μ.... ….. τ... αύξων όργανα... …. λη μ...… ά:…ιζσµένη … γητάς απ…… έκΜιΜων ιδρυµά- … "". "για… ως. Μπάρας ' . ….π…….…. ΝΕΑ ...... ι2-5-55 .:..- .… . &…… …. Η... τέχνη τοι? Πηλίου , ε.; .... α..…. Μελ, Ν.… 3, é γ..…. α..…. .... 6... Μα..…. . Μ...…" .… ……ως …. γ…- π…. Μ...... λ…. . κ. Κίτον; Μακ… µέ &… Μπαίνω Μ.….. .…" …. . πίνακες λατ.... ζυ- ' πω.. 6ργΜ…ι .… νά)... έ…ψστπη άπό ν……ς ά….&…. Σ…... λογίους, ΜΜπέχνες κα. 'Αννα… μία .… "γραφω τα". Δ. 'Υψηλένκη, mum-.2 άπό τόν θανάση Πωγώνι, το.χογψωί µια ο...… τα? …… Δράκ.α Πηλί . ΒΗΜΑ 12-5-55 ως...» Α... u. γ.νσντα. στην =α'.'θΜ…Μ…ς 3) τα έγκαιν.Ήης έκ Μπας τόν Μπα.» ω…ον:α…ων λαϊκής τέ- c τα"; Πήλιου …. (‘mo γούνα συλλέγει 6 κ. Κ.τ ος Μάκρης κα- ως και των εν Emu r ν». έκδόσει ό γνωστός αυτο: λαο- Φοε τού Βόλου . 'Η {Kazan Iacx' κρατάω ως τίς I21 Μα.… την είπα…… αν… τ.: "Σάξ δα… στις 7,30 πµ. δέκθε (θά ' Αυλή…. στό (Αθήναιου (Αωιιοι… «Η I1) μέ θέμα «Ο! κατα:τωφέ ε…... ..…. …. Π..….» & εµ α…: … Μ…… 2 Μαΐου, ΕΚ "Βαζ …. . .... Μ…… . ΑΚΕΛ, Ν.:" 3, & .γ.α...α …. .… .... ω...…'εν… .… . ο…... .… Μ…… . Μηπως …. Η… "κ. ., ώς …. .… …- …… 6ι6λ. . έκδωσε: . .… .Η …… &". π…"... Μ.….. .». Μ.… ΝΕΑ Η & Η , … .…..πεπΣ.ιε…… "Η!!! &… |" "|…" Εκ την έν Α&.ψαις Μονο»… να… AAEA Θ' άνοίξη σήµερα Εκθεση λοξ- ως τέχνης, του ΠηλίΔν τα". συµπ=λ τον ΜΜΜ… ». Κίτσου Μακρή. Εκθεση; πιριλαµ5άνει άντικε.µενα καΗϊ φωτογραφίες, πέντε έργα του θυσιά- λον, µετώυζανπνξς άγ.σγραΦιες, 21'- κο… χέρ.α- γκλιτσων, ξυλαγλπω κο- 1σµηµατα και άση|ι΄.κα,Μ ξνλαγλυ- πτ΄ονς ατανρι»ύςι 5 6 τΜς Δρα- κείαςρ K (i. "να «. ριψ'τ ην ως»… & :. Κηπος Μακρηξ Θα όµιλήση είς τα «'ΑΘή- να.…» µ.": Θέμα «0. ωταστρ…ς Εµ… να." τέχνης από Πηλιο». "...." Τα…» ‘ Η»… …. !? -5-55 Η ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΓ AAI' KHI nHAIOPElTIKHZ ΤΕΧΝΗΣ H mm ."... Μ...… |"… .....* …. τη… …. .. κ..…. …… στήν στο…" Μελ (Ν.… =), …. ….» …… .. mum ..….µα, θα µείνει &- …… …. α...… κ.µ."... 'H mm υγκενψών:ι πολύ Μ…..." …. ως… …. ol άρμόδιοι .... άπω… * … .… ΑΥΓΗ it 8-55 ‘H Exam»; της συλλα- Απ.... ..…. . “Amnesia ενώ: …, Με»… της ovum“; "ο .. κ...… ,. …." :.; .... απ..…. τη. ΜΒΑ, …. ως 3, ‘H anawxg é; γ… περιλαμ- βάνιι ψυγµωίες Μαν πιω; τέχνης: Μ 13 ΠηλιΜ, φωταγΜ(τς Εκκλη…Θν΄ …. 'φχαντια&ν …. η...… να…."- φξυ…ν ... αν: wow); «, & "Εα- ..οι… "Τανκ …. πω…"… τα ", humid άντΠΜα τόν Ειδ…." του κ. Μακρή .… τής …… …λλιτιψ…ής πω.-.…ς …. π.μ.… ει; τ... &… … Μο..…." move; τα": ωµά … Θεόφιλου «πως …. α…… χει"- τ:.χνήµ…ι καµπάνα &… δνοµαστανς λαϊ…ς "Μάκε "Η"... Ν…"…- . . . ψΜ |… µΕΑ ε. s :: |; …ή…" ΣυΔπ αν «Μα...»? ν...-μι… χ...… ...;... «η; n, ..., 1.30 …. δ . . Η «Kama-mom; : … ης πχ ..; "στό π.μ..» ' .… ω... …. φ...… :|ικΘγις.ΈΐΜΘξ αν...» ΝΕΑ .Η- 5-3!

ΘΕΣΣΑΛΙΑ Ηµεροµην'ια: ........ ι.. .! & oooooooo A3 "πως Μελέ… για ανα… τασκευή TOU κτιρίου Κεντρικής βιβλιοθήΚης Πανεπιστηµίου Αρχισε η εκπόνηση της κύριας µελέτης για την ανακατασκευή του κτιρίου σε κεντρική βιβλιοθήκη του Πανεπιστηµιου. όπου προ δεκαε- τιών στεγαζόταν η Τράπεζα Aen- νών και κατόπιν το υπεραστικό ΚΤΕΛ στη διασταύρωση των οδών Δηµητριόδος .- Μεταµοραώσεως και Ερµού ι Ηδη γινεται από τους µελετητός η αποτύπωση του εσωτερικού χώ- ρου του κυριου και αμέσως µετά Θα συνταχθεί ο βασικός, κορµός΄ πια…… "…'- … Παράλληλα συνεχίζονται οι εργα- ως ανακατασκευής και αναμόρ- φωσης του κτιριου πρωην Παπα- στράτου. το οποιο ανήκει στο Πα- νεπιστήµιο ΘεοσαλΙας. Το κτίριο αυτό Θα είναι έτοιμο και θα παραδοΘεΙ τον ερχόµενο Ιούνιο ή Ιούλιο και εκει Θα στεγαστούν τα τμήματα παιδαγωγικής του Πανεπι… στη"… Μακροπρόθεσµα Θα στε- γαστούν εκεί το συνεδριακό κε- ντρο και το διοκητήριο του Πανε- πιστημιου. Ως προς το Η… πρό» ην _ καπνοβιοµηχανιας …Ματοαγγου. το onolo επίσης ο… στο Πανε- πιστήµιο Becoming. έγινε γνωστό ότι αρχές του '91 Θα evened η µε- λετη'για την ανακατασκευή του.… …

ΤΑΥ/ΔΡοΜΟΣ ,Βυ;χο7| ??: ?" ϊ)5 "Απ'" τή ζωή ".... = Η mum ι… δύο πα- λιών κτιρίων των ανταγωιιστρι ών — κάποτε καπνο6*οµηΧανι- αν (αποθήκη; «Παπαστρατου» και εργοστασίου «Ματσάγγου…), ως πανεπιστηµιακών "καποιο σιων, άφιρι πρόσφατα στην :… πι'|.αιροτητα, κυρία; όµως ξα- να0υµισι σι πολλού; µισο"…- που; και ηλικιωµένου; Benelux; ένα από τα πιο σπουδαία κι- .μ΄ι).αια τη; ιστοριας τη; πόλη; του Βόλου. - Που); να το πίστενι, απ τους χιλιάδες ν.απνιργάτι;, που Βούλα… μέσα o’ curd m κτί ρια, ότι καπου θα κατέληγαν να στιγάσουν φοιτητές; — Σ' άλλους, παλι, Bullion; τα κτίρια αυτά έχουν να θυµί ο… άσχηµο; µέρες. , - Οι νώτιροι Baha‘i"; 1n- θανον να µη γνωρίζουν ότι στη στοά … φγοστιισι΄ου Ματσάγ γι…, "τα υπόγεια του κτιρίου, έτρεχαν να σωθούν, στην κατοχή από του; 6ομ6αρδισµού; των Γιρμανιπόν και την Ιταλικών αεροπλάνων χιλιάδις πανικό- 6λητων ιργατόν και &… συν πολιτών. - Βέβαια τώρα παραµένουν κλειστά αφότου α…' να λει- τουργοί το "κατά", όµως, µι την λειτουργία του Πανεπι- στηµίου θα ξαναωσ… :" πώ Άι ζωή στην πόλη να.

ΑµροΠΟΛιΣ & "!ο-€ΐ Συµποσια και Μπροστά σ ενα καρά- για… στο Βόλο Μάρα… ή πμ… Ψ…ιστήµιο Θεσσαλίας». O! έργα» σίες έχουνε διακοπεί" «προσωρινά.» από έλλειψη m- w ..rKai ο Δήµαρχος & πύλης buckeye? " %5881!ό.. Πανεπιστήµιο «έτεραχρονίζεται» γιά T6 Παρ όλα αύτά 16 Διοικητικό Συμβούλιο µετακι- "501"… µ …Ε--ιΕΜ--ΒΕ πού αναγραφοω… «Πα- …ιστηµιο ΘωσαΜας»'. . 'Ενα παρατρο- χάμ… Μο…? μέ κίτρινους φ και πούλ- µαν 100.. .'Πανε'ιτιιστηµίου µεταφέρει Μμετέρους»... 'ξτηι πλέον 16... €" Ιδρι4µα- Φάντασµα» της Θεσ- γιµά καί αλλα .µ' Ενα σωρό ξένους καί-ντ΄ γους ou Βολου τά πράσινα... πω&ογα! , µη .«…

&, €ΝΗΗ€Γ91ν ξ "|- 85 Επιστημονικές εκδηλώσεις του Πανεπιστηµίου µε…… θεσσαλως "I. ΄ " «. * ' . Στο πλαισιο της προετοιµα- οως της λειτουργΙας του ru- νεπιατηµΙου Θεσσαλιας η δι- οικούσα επιτροπή του ιδρύµα- τος οργανώνει μια εθδοµαδα επιστηµονικών εκδηλώσεων µε ωιδαγωγικα θέµατα. στην έδρα του πανεπιστηµιου στο Βόλο. από z; ως a Σεπτεµ- θριου 1985. Οι εκδηλώσεις αυ- τές. που θα πραγματοποι- ηθούν µε τη συνεργασια του δήµου Βόλου και του τεχνικού επιµελητής!" Ελλαδος - τµήµα Μαγνησιος ειναι: Προσχολική αγωγή και κατάρτιση νηπιαγωγών (23-24 ΣεπτεμθρΙου 1985) Διεθνές ωµπδαο µε θεµα . νέες κατευθύνσεις στις παι- δαγωγικές σπουδές (25 - 27 :…… Isms neplou 1985) Εκθεση …δαγωγικού θι- θλ1ου που θα λειτουργήσει σε όλη τη διάρκεια της 3660;16- δα. θα παρουν µέρος έλληνες και ξένοι επιστήµονες. εκπαι- δευτικά. αντ[προσωποι ελλη- ΄΄'νικων υπηρεσιών. ερευνητι- κών κέντρων και οργανώσεων που έχουν ειδικό ενδιαφέρον για το θέµα διεθνών οργανι- σµών κα αν… φορέων που ασχολούνται με τα θέµατα και των δύο συ…

ΘΕΣΣΑΛΟΣ …. ..… .. Τό Θεσσαλικό Πανεπιστήµιο δώ λειτουργήσει μέσα στό έτη 1984-1986 ΑΘΗΝΑ 7 (Α.Π.Ε.) Η… κώφωση ποώδη" την Ιδρυση των Πανεπιστηµιων. Θεσσαλίας και Αι"… του Ιονίου και του Αττικού και οι πρώτες σχολές τους &: λει- τ…ισγήσουν µέσα στα έτη 196-446. Λύτό δήλωσε σήµα; στην Βωλή o ντυπονργός "ουδε! ας x. Στ. Παπα8.*.μελη; απο… τόποι; σε επερώτηση του κ. ΑΘ. Ταλια'δούρσυ (ΝΔ) που κατηγορούσε την κνΦέρνηση ότι παραµέλησε την ίδρυση των πανεπιστηµίων ΘεσσαΜ οι; και Αιγαίου. .Παράλ'ληλα ότι: ο υφυ- πουργό-; ότι η "άρνηση προ χώρησε αποφασιστικά στην o "κλήρωση της λειτουργίας των πανεπιστημίων που υ πάρκων µε τη δηµιουργια νέων σχολών στα ήδη Μι τουργςνντωι.

E M Π Ρ Ο Σ ' 30.5.83 … vno... W .Η ΕΔΡΑ 30 κι'-83 &… επ:Μικογ 'πΑΝε……ιογ , Άπαντα 6 κ. Θ;µ:΄λ΄ή στόν κ. Γ. Σούρλ'α τα αναφορά πα) και… δαλα…κ & Η 8ώΝ…ςιι τικό … τήν Η… γώ Ο… λικοΟ …ιοπψίω … :… τα αν… ό "Μον… Παιδι! ω€Μ…ππ…ωυνκ.…πΜΝΜπ . & …… ώς …: ! '… ών… Μα …ο Ο 84 ως 6 Won/6c ανασα… c τήν … τω τον τας Μαλίκ κατά τήν… . πρατήρια ο…… T00 8.1:. ". ως 0088. Τον…ρονα … ο… Β…; &… comm-m το «πως» … ΙΒΜ; .! "του Π.Δ. για τα …… “(A-(om pt τα Πανεπιστήµια AIL 'jvulw κα! Πάνω). ,. To 'Ynoupvuo “motto: & !όναμεΙκι όπως …… ό κ. ΜΜΜ… … ενα µΗνα τις : "προτάσεις των σε»… και α.. µέντας µετά θα Οι…… τό ΄ όρισπνώ "Μια Μ Προεδρικού ?΄Λιατωµατος. 'Η αι… διοδι Σ…»… Μ ω…πµ…τ των…. Νο… :". .,………,.;"…'Ψ.;'3…η-…….Ψ ;… ::ξι…'-.πψΐ

ΘΕΣΣΑΛΙΑ 18.5.83 .-......………'μ…- %γΚ…ψ ΣτΗΡιΞΕΩΣ Μ΄? τον …επιΣτΗΜιογ οι ………έψ " 3 πόλεων συναντήθηκαν προχ (; τά1 (άρει… στά Τ.ρΏκσ.λα Κα! υπέγρα- ψαν τό καπα0τατ…ό τοι": Ιδρύμα- τος στηρίζει… τα?» Θεσσαλικού |'|ανιτιι…ηµίυυ… "Ως Μη… τού l- Ό|ιι'ηιι.1ω', όµί.υΘηκε ή Κι:,µΌ[…τρα… - ν 127 . --" -. "…κι"…