ςΚΔοΣι;ιΣ Ο ΑΙΩΝΑΣ |.ΜΑΣ.| MHNIAIO AOI'O'I'EXNIKO KAI KAAAITEXNIKO ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ. . ΑΘΗΝΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 1948 … ΦΥΛΛΟ (16) o ΑΙΩΝΑΣ… MA}: ΓΡΑΦΕΙΑ: 0Δ0Σ MAPNH 26-Δ0ΗΝΑ Σ υν δ ρ 0 μ έ ς: 'ΕσωτερικοΟτ ΄Ετησ[α : δραχ. 36.000 - 'Εξάµηνη : δραχ. 18.000 'ΕξωτερικοΟ: 'Ετησία: Δολλάρια 10, Λίρες 3. Χειρόγραφα: Κώσταν Δαρρίγον . ΕΙκόνες - Σχέδια: Στιι΄ιρον Βάρλαν o 'Δρχιτεκτονική Όλη: πω.. Κυδωνιάτην 'Εμδόσµατα - Παραγγελίες: Σ. Βάρλαν (Μάρνη 26 - "Αθήνας). ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι IIllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII ‘IlIlIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllIIIIIIIIIIIIIIIIIAIIIIIIllllllllllIIIIIIIIulIIIIIIII ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι|ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΥΡΙΒΗΛΗΣ . ΚΩΣΤΑΣ Δ. ΣΟΥΚΑΣ. Τ. Σ. ΕΛΛΙΟΤ . ΖΩΗ ΚΑΡΕΛΛΗ . Ν. ΘΕΟΔΩΡΑΚΑΚΟΣ . ΤΑΚΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ LANGSTON HUGHES ΠΑΝ. ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ . .: Κ. Α. ΜΑΚΡΗΣ NORMAN KENT . ΛΕΩΝ ΣΕΣΤΩΒ . ΚΩΣΤΑΣ ΔΑΡΡΙΓΟΣ ΛΟΥΚΑΣ ΣΙΛΒΑΝΟΣ . ΛΕΩΝ ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ Μ. Δι ΣΤΑΣ[ΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΡΗΣ ΔΙΚΤΑΙΟΣ Λ. Α. ΑΣΤΕΡΙΑΔΗΣ Α. ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ- ΦΙΛΙΚΟΣ: Γ. ΣΥΡΙΓΟΣ ΝΙΚΟΣ ΝΑΚΗΣ Κ. ΜΑΛΑΜΟΣ FLETCHER MARTIN ΙΩΑΝ. ΜΗΤΣΕΑ- ΜΑΛΑΜΟΥ: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κατέβα άγγελε που ταράξεις το ύδωρ (Ποίημα) ‘O "Άσπρος κι' ό Μαύρος (Πεζογράφηµα) ‘H συγκέντρωση της οικογένειας (µετ. Ζωής Καρέλλη) «'Η συγκέντρωση της οικογένειας» τοΟΤ.Σ."Ελλιοτ(Μελέτη) Το τραγούδι του ΄Αληδάκη (Μελέτη) Τοπίο (Ποίηµα) Τραγούδι για µια κοπέλλα µαύρη (Ποίηµα) τό τρελλό βουνό (Νουβέλλα) ‘H γιορτινή σκοπελίτικη φορεσιά (Μελέτη) Fletcher Martin, ένας τραχυς αμερικανός καλλιτέχνης. 'Η νύχτα της Γεθσηµανής (Φιλοσοφικό δοκίμιο) ΑΓΙΟ ΜΗΝΑ ΣΕ ΜΗΝΑ Περίσκεψη (Χρονικό) Για µια πολιτική του προσώπου Θέατρο (6 Λόρκα στο «Θέατρο Τέχνης» - «ό Σατανάς»). Βιβλίο (Χ. Π. Διαµαντοπούλου: «'Η ζωή και το όνειρο»). » (Τ. Ρογαλίδου: «Συγκινήσεις χωρίς έρωτα», Μ. Κουρ- µούλης: «Μάρτυρες της "Ελευθερίας>>). » (Α. Καρρέλ: «'Ο άνθρωπος αυτός ό άγνωστος» - Ζακ Μαριταίν: «Χριστιανισµός και Δημοκρατία)». "Αγγλία St. Ives, µια αποικία καλλιτεχνών. - Ουνέσκο - ό Ζακ Μαριταιν για τον πόλεμο. - 'Ο περσονναλισµός στην 'Αγγλία. - Ξένη πνευµατική ανασκόπηση. - Αλληλο- γραφω. "Εκδόσεις. Ε I K ο N E Σ mo: πια…… Σκοπελίτικο κοστούµι (Τετραχρωµία) Σπίτι Λέσβου » EN'I'O! KEIMENOY Tb τζαµί του Σουλευμαν (Ακουαρέλλα) "Ο Καραγκιόζης Στό εργαστήριο Big Drop of Coney Island — Stormy Weather. Πρώτες προσπάθειες "ΝΟΐΒΕ 3|ΕςιΕ,, REVUE MENSUELLE RUE MARNI 26 - ATHENES GRECE ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι ιιιιιι-ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι Τιµή φύλλου δρχ. 3000 : ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι ι ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι - …...- --..» .. nun-unnum- ιι…ιιιιιι…ιιιιιιιιι…ιιι€ δονιότην ..λη) Μελέτη) :»). ο»). &. Κουρ- ς>> - Ζακ » ό Ζάκ ιός στην Αλληλο- ΜΗΝ|Α|Ο AOTOTEXNIKO ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗ . .: ΚΩΣΤΑΣ ΔΑΡΡΙΓΟΣ ΑΡΧ|ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ . . . . . : Κ. Λ. ΜΕΡΑΝΑΙΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝ|ΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΣΠΥΡΟΣ Β Α Ρ Λ Α Σ Γ. ΣΥΡΙΓΟΥ : ΑΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΘΗΝΑ - ΙΟΥΝΙΟΣ 1948 ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ ΦΥΛΛΟ TE'I'APTO TO TZAMI TOY {OYAEYMAN (ΡΟΔΟΣ) —97 'Η γιορτινή Σκοπελίτικη φορεσιά ΙΝΑΙ πιά κοινός τόπος πως οί τοπικές φορεσιές. Η είτε τής νησιώτικης είτε τής ήπειρωτικής "Ελλά- δας, είναι έπιβιώσεις παληών συρμών. Από τήν πλευρά αίπή δάτανε πολύ ενδιαφέρουσα μιά συγκριτική µελέτη γιά νά βρεθεί ή μακρινή καταγωγή τών συρμών α1*:τών καί να καθορισθεί τό ποσοστό της συμβολής κάθε τόπου στήν τελική διαμόρφωσή των. =Αλλά πρίν επιχειρηθεί ή σύνδεση τούτη είναι άπαραι΄.τητη μια προ- εργασία, δουλειά άχάριστη. χωρίς τή νοστιμάδα τής πρωτότυπης δημιουργίας. "Η προεργασία αυτή συγκεν- τρώνει ι'ιλικό, μελετάει τά κοστούμια πού καθημερινά χάνονται, σημειώνει τήν δνοματολογία τών μερών τους καί όλα τα σχετικά µ' αι")τά. Δίνει δηλαδή. τήν πρώτη όλη γιά τή σύνθεση, που οίίτε τά μουσεία …κι" άν (induct ήταν πλήρη- δεν μπορούσαν να δώσουν γιατί (rind διατηρούν τα κοστούμια μά όχι καί τήν όνοµα…- λογία τών μερών τους καθώς κι: άλλες πληροφορίες. Καί πρίν από τήν επανάσταση τού 1821 διάφοροι περιηγητές πρόσεξαν τίς τοπικές φορεσιές καί τίς άπει- κόνισαν. "Αλλοι είχαν τή φορεσιά σάν κύριο θέμα τους κι, άλλοι τήν βάζουν μέσα σε σκηνές τού βίου τών τότε ΄Ελλήνων ή σε "ιστορικές σκηνές. Οί απεικονίσεις (κότες είναι πολύτιμες για μάς, μ= όλο που τίς περισσότερες φορές είναι άρκετά αυθαίρετες. "Ετσι σχηματίσθηκε τότε ξ. & % ΣΚΟΠΕΛΙΤΙΣΣΕΣ:ΜΕ ΓΙΟΡΤΙΝΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ 114 στήν Εόρώπη -κα'ι κυρίως στά χρόνια της =Επανάστα- σης που ζωηρεψε τό ενδιαφέρον γιά τήν Έλλάδα- μιά λαΐ)εμένη αντίληψη για τίς ελληνικές φορεσιές, εκτός άπό τήν άνδρική φουστανέλλα που ήταν με άκρίβεια γνωστή. "Ο γνωστός ζωγράφος Ντελακρουά στή «Σφαγή τής Χίου», πολύ άπέχει άπ" τήν άλήθεια, που άλλωστε δεν ήταν κι" ό σκοπός του. Στή νεώτερη 'Ελλάδα οί τοπικές φορεσιές εμφανίζονται σε έργα διαφόρων ζωγράφων σάν Ενα ήδογραφικό στοιχείο. 'H κυρία Χατζημιχάλη μελέτησε με τή γνωστή εόσυνειδησία καί γνώση της το- πικές φορεσιές διαφόρων περιοχών (Σκύρου, Τρικκέρων, Ρουμλουκιοϊ: κ.λ.π.) καί οί εργασίες της είναι όποδειγ- ματικές στό είδος τους. Τό ίδιο καί ή εργασία τοι'ι Λου- κόπουλου για τό πώς ντύνονται οί Αϊτωλοί. Οί «'Ελλη- νικες φορεσιές» τής κ. Ταρσούλη θα μπορούσε νά γίνει ένα πολύτιμο άπόχτημα. "Ενδιαφέρουσα συλλογή τοπι- κών φορεσιών ι'ιπάρχει στό λαογραφικό τμήμα του Μου- σείου Μπενάκη. *Ανάμεσά τους ωραίο δείγμα καί τής σκοπελίτικης γιορτινής φορεσιάς. Της λείπουν μόνον οί άσπρες τρυπητές κάλτσες καί οί κοντοϊιρες΄ τά παπούτσια. Θά παρουσιάσουμε σήμερα μιάν ενδιαφέρουσα γυ- ναικεία φορεσιά, τή σκοπελίτικη, που διαφέρει σύστα- στικά άπό τίς υπόλοιπες ελληνικές φορεσιές. "Οπως καί όλες σχεδόν οί άλλες Ετσι καί ή σκοπελίτικη. περνάει τίς τελευταίες της ώρες. "Ελάχιστες πιά ΣκοπελίτισσΕς δια- σχίζουν τα πεντακάθαρα δρομάκια της Σκόπελος φορών- τας τήν τοπική ενδυμασία. Καί ίσως νά μήν εχουν άδικο. Καμμιά. "ίσως. φορεσιά νά μήν άδικεϊ τόσο τίς γυναί- κες, κρύβοντας µέσα σε μιά θάλασσα πλισέδων κάθε χάρη τού κορμιο΄ύ των. Μά αΐιτό σε: τό εξετάσουμε καλ- λίτερα όταν κυττάξουμε τή φορεσιά σα σύνολο. Τώρα άς δουμε ε΄να-Ξ… τα κομάτια πού τήν άποτελοι':ν. ** Σι τρείς κατηγορίες ότι διαιρέσουμε τά εξαρτήματα της σκοπελίτικης φορεσιάς: στόν κεφαλόδεομο, στήν κύ- ρια φορεσιά καί στήν ύπόδηση. Στήν κορυφή του κεφα- λιου φοριέται τό Κάβο ύκ ι (1) στρόγγυλος τεπές άπό κόκκινο άτλάζι. παραγεμισµένος με βαιιπάκι, σάν πά- πλωμα. "Έχει διάµετρο περίπου 15 πόντους καί πάχος | ( …1 & …. (ζ/ζςέ ιο & ς "Επανάστα- Ελλάδα- μια ιές, εκτός άπό βεια γνωστή. «Σφαγή τής άλλωστε δέν δα οί τοπικές ν ζωγράφων Χατζημιχάλη νώση της το- :. Τρικκέρων, ϊναι δποδειγ- ισία του Λου- ί. Οΐ «'Ελλη- οΐ)σε νά γίνει τυλλογή τοπι- ήμα τοι": Μου- ίγμα καί της :ουν μόνον οί : ο τ"; ρ ε ς, τα αφέρουσα γυ- ιφέρει 006m- ς. =Όπως καί η. περνάει τίς ελίτισσες δια- 3πελος φορών- ν έχουν άδικο. so τίς γυναί- λισέδων κάθε ετάσουμε καλ- nix-010. Τώρα Μελών. ."ά εξαρτήματα εσμο, στήν κι'!- υφή τού κεφα- slog τεπές άπό mm, σάν πά- mg καί πάχος . Ι." . ί΄΄;7,//΄ΐ ,… .…Ν' '.ι///*. ,. . .…- |... "'.,.ιιΚι,,; , . τ . 115 14 ένός δάχτυλου. 'Η κορυφή του άπό χρυσό κεντημένο μέ τρέμουζες (πούλιες). Τό καβούκι στηρίζεται στό κε- φάλι μέ τό καπτσέλι (2) πού περνάει κάτω άπ" τό σαγόνι. Τό καπτσέλι αύτό είναι μιά λωρίδα βελούδο γκρενά κεντημένο μέ άσημογάϊτανο, χρυσό κ.τ.λ. Τό σχέδιο τού κεντήματος λέγεται γ αλ έ ρ ι π ολ ίτ ικ o (7). Oi άκρες τού καπτσελιού πιάνονται μέ τίς περιστέρες (10) μικρές μεταλικές πόρπες σέ σχήμα ρόδακα, μέ μιά ψεύτικη πέτρα στό κέντρο. Στό μέτωπο περνιέται ό μπουνές (4) είδος διχτυού άπό μαύρο μετάξι, πού τραβιέται πρός τά έπάνω καί σκεπάζει τά μαλιά. Δεξιά, πάνω άπό τό αύτί, στηρίζεται ή σάλπα (3) καρδιό- σχημη περίπου, άπό άσπρο άτλάζι κεντηµένο μέ χρυ- σάφι, τιρτίρι καί τρέμουζες. "Υστερα τοποθε- τούνται τά τ σ ι τ σ άκ ια (5) λεπτότατη ταντέλλα μήκους δυόμιση μέτρων, πού μπαίνει σέ σχήμα μισοφέγγαρου, σέ άλλεπάλληλες σειρές, πάνω άπό τό μέτωπο. cH άκρη άπό τά τσιτσάκια λέγεται καν κ άρ δ α καί φτάνει δεξιά πάνω άπό τή σάλπα. Τέλος μπαίνει τό τούλι πού μένει όρθιο. κάθετο δηλαδή στήν έπιφάνεια τού κεφα- λιού καί λέγεται άέρας. Τό πίσω μέρος τού κεφαλιού σκεπάζεται άπό τή μεταξωτή μαντήλα, πού΄ άφού περάσει στό λαιμό κάτω άπό τό σαγόνι, δένεται στόν αύχένα. =΄Ετσι συμπληρώνεται τό στόλισμα τού κεφαλιού. Κατάσαρκα στό σώμα φοριένται τά χασεδένια μα- λ α κ 6 φ ι α. μακρυές μονοκόματες φούστες, άπανωτές, o’m:a τίς δπο"ιες ή πρώτη έχει συριιάτινον κύκλο στόν ποδόγυρο. Τά μαλακόφια, μαζί μέ τό έπίσης χασεδένιο βρακί μέ κορδόνι. είναι τά άσπρόρρουχα. "Από τή φο- ρεσιά, πρώτη φοριέται ή φανέλλα, πού παρά τό όνομά της είναι κι, αύτή άπό χασέ. κοντομάνικο πουκάμισο. Πάνω άπό τή φανέλλα μπαίνει τό άνετοράλι (9) άπό ύφασμα μεταξωτό δλοβρόχ ινο. Τά μανικέτια άπό τό άνετοράλι είναι κεντημένα μέ ά στ ε ρ άκ ι α (8). "Υστερα μπαίνει τό κύριο φόρεμα, τό φουστάνι μό ρκου (11). Είναι πολύ μακρύ, μονοκόματο. φτάνει ως τούς άστράγαλους, καμωμένο άπό μαύρο σατέν μέ γλά- στρες κεντημένες μέ μετάξι. Μόρκα λέγονται στό Πήλιο ένα είδος κόκκινων τριαντάφυλλων πού έχουν μεγάλη όμοιότητα μέ τά κεντητά κόκκινα τριαντάφυλλα πού βρί- σκονται πάνω στίς γλάστρες άπό τό φουστάνι μόρκου (14). "Ολόκληρο είναι πλισέ. Τέλος, φοριέται ένα είδος κον- τού σακακιού, τό μπ α μ πο υκλί (12) άπό γκρενά βε- 116 λούδο, φοδραρισμένο μέ με- ταξωτή φόδρα. Τό µέσα μέ- ρος τών μανικιών, πού φαίνε- ται καθώς τά άνασκουμπώ- νο…. τά μπρομάνικα, εί- ναι κεντημένα μέ τυ μπα- δ όξα (ξά=χρυσά) σέ σχέδιο γαλέρι πολίτικο καί κουμπά- κια. Στό στήθος πιάνεται µέ καρφίτσες ή κολαΐνα (13). είδος μικρής τραχηλιάς άπό βελούδο, νεντημένο σέ σχέδιο γαλέρι πολίτικο, μέ τρέ καί μέ ξά (χρυσά). =Από τήν κο- λα'ί.να κρέμονται δυό μικρές κορδέλλες. Στα πόδια φοριένται άσ- πρες τρυπητές κάλτσες (6) πλεγμένες μέ κοινό καλτσόν'η- μα. Τελειώνουμε μέ τίς κ ον- τούρες (13) γκρενά βέλου- δένια πασουμάκια κεντημένα μέ χρυσά καί φοδραρισμένα µέ μεταξωτό ύφασμα. Εύκολα καταλαβαίνει ό άναγνώστης πως γιά νά ντυ- θεϊ έτσι μιά γυναίκα χρειάζεται άρκετό χρόνο καί τή συνδρομή βοηθού. *Αλλά τά ρούχα τούτα φοριένται λί- γες φορές τό χρόνο, στίς έπίσημες μέρες. ** Κυτταγμένη σά σύνολο ή γιορτινή σκοπελίτικη φο- ρεσιά παρουσιάζει µεγάλες διαφορές άπ όλες τίς άλλες έλληνικές γυναικείες φορεσιές καί πρέπει νά όμολογή- σουμε πως οί διαφορές αύτές δέν είναι τιμητικές γιά τή σκοπελίτικη. "'Ενα άπό τά κύρια χαρακτηριστικά τών φορεσιών είναι 6 τονισμός τής μέσης. πού δίνει τόση χάρη στό γυναικείο κορµί. Με τόν τρόπο αύτό ξεχωρί- ζουν τά μέρη τού σώματος, διαγράφεται καθαρά ό θώ- ρακας καί τονίζεται ή λυγεράδα. Σ' άλλες περιπτώσεις 13 ιισμένο μέ με- . Τό µέσα μέ- ών, πού φαίνε- άνασκουμπώ- 0 μ ά ν ι κ α, εί- µέ τ υ μ π α- υσά) σέ σχέδιο ο καί κουμπά- ος πιάνεται μέ ο λ α ί ν α (13), τραχηλιάς άπό μένο σέ σχέδιο ο, μέ τρέ καί ). =Από τήν κο- αι δυό µικρές φοριένται άσ- ; κάλτσες (6) οινό καλτσόνη- 1e μέ τίς κ ον- γκρενά βέλου- ίκια κεντημένα φοδραρισμένα ρασμα. ως γιά νά ντυ- χρόνο καί τή φοριένται λί- κοπελίτικη φο- ό΄λες τίς άλλες ι νά όμολογή- .μητικές γιά τή τηριστικά τών ού δίνει τόση ι αύτό ξεχωρί- καθαρά ό θώ- ς περιπτώσεις (όπως οί θρακιώτικες καί μακεδονίτικες στολές) ή ζώνη γίνεται πολύ φαρδιά δίνοντας ίδιαίτερη άνάταση στό κορμί. 'Η μέση ύπογραμμίζεται καί μέ διάφορα κοσμή- ματα (κλειδωτάρια, άλυσσιδωτές ζώνες κλπ.). eAm‘) τή μέση καί κάτω χύνεται φαρδιά ή φούστα πού κυματίζει στό βάδισμα. =Αντίθετα ή σκοπελίτικη φορεσιά δέν ύπο- γραμμίζει τή μέση άλλά σχηματίζει έναν μονοκόματο κώνο μέ κορυφή τό κεφάλι. Τό στήθος καταποντίζεται μέσα σ' αύτό τόν όγκο καί ή χάρη τού βαδίσματος καί τής κίνησης χάνεται. =Αρκεί νά κάνει κανείς τή σύγκριση μέ τή γειτονική τρικκεριώτικη φορεσιά γιά νά δεί στή δεύτερη µέ πόση αίσθηση καί σοφία τονίζεται τό ώραίο παράστημα τών γυναικών τού Τρίκκερι. Λυγερές, βερ- γολυγερές, μέ μέση δαχτυλίδι τίς θέλει ό λαός μας τίς γυναίκες του κι" έτσι τίς τραγουδάει. Μέ καλαμιές, μέ λεύκες τίς παρομοιάζει. Τό σκοπελίτικο κοστούμι δέν άν- ταποκρίνεται 0’ αύτό τό "ιδανικό. Περδικόστηθες τίς θέλει τίς όμορφές του. Τό μπαμ- πουκλί, τό κοντό σακάκι, δέ φτάνει περισσότερο άπό μία πιθαμή κάτω άπό τούς ώμους, δημιουργώντας έτσι τήν έντύπωση ένός δυσάρεστα συνεπτυγμένου θώρακα, άπ' όπου έχει χαθεί κάθε ίχνος γυναικείας κόλπωσης. Παραμερίζει, βέβαια, τό σκοπελίτικο κοστούμι τίς χάρες τού κορμιού, τονίζει όμως τήν όμορφιά τού κε- φαλιού. "Ετσι όπως συγκλίνουν οί γραμμές τού κωνικού φορέματος όδηγούν τή ματιά μας στό κεφάλι. "Οπως φάνηκε κι' άπό τή λεπτομερειακή περιγραφή, ίδιαίτερη φροντίδα δόθηκε στό στολισμό τού κεφαλιού. "Η άσπρη σάλπα πού μπαίνει λοξά, πάνω άπό τό δεξί αύτί, τά χα- ριτωμένα τσιτσάκια, ή μαντήλα, ή κολαΐνα κάτω άπ' τό λαιμό κάνουν ένα ώραίο πλαίσιο στό πρόσωπο τής σκο- πελίτισσας. Τό άσπρο τούλι πού μπαίνει κάθετα καί πού τόσο έκφραστικά τό όνομάζουν ά έ ρ ας. τά χρυσά κεν- τήματα, τά παιχνιδίσματα τού φωτός πάνω στίς τρέμου- ζες είναι σά φωτοστέφανο γύρω 617:s τό κεφάλι. Καί πρέ- πει νά παραδεχτούμε πως τά πρόσωπα τών γυναικών τής Σκόπελος δικαιολογούν αύτή τή φροντίδα. Αρμονικοί χρωματικοί συνδυασμοί κάνουν εύχάρι- στη τήν όψη τής φορεσιάς. Τά χρυσά κεντήδια διαγρά- φονται ώραία πάνω στό γκρενά βελουδένιο φόντο καί τα χρώματα τού κεντήματος τού φουστανιού γίνονται πιό φωτεινά πάνω στό μαύρο ύφασμα. 'Η έξακρίβωση τής μακρινής καταγωγής τών συρ- μών είναι, βέβαια, ένα σοβαρό πρόβλημα άπό τή λύση τού όποίου έξαρτάται ή έπιτυχία τής έρευνας παραπέρα. "Ομως τό πρόβλημα δέ σταματάει έδώ' άντίθετα, μπο- ρούμε νά πούμε πως άπό έδώ άρχίζει. Γιατί έκε΄ίνο πού κυρίως προέχει είναι νά έξακριβωθεί πώς καί γιατί προτιμήθηκαν αύτά τά στοιχεία καί γιατί έχουν ύποστεί αύτή κι: όχι άλλη κατεργασία. Ποιές άνταλλακτικές σχέ- σεις έφεραν τούς κατοίκους ένός τόπου 0’ έπαφή μ" έναν συρμό, γιατί αύτός έγκλιματίστηκε καί ποιοί κοινω- νικοί καί κλιματολογικοί παράγοντες έπέδρασαν στήν πορεία τής διαμόρφωσής του. Είναι σίγουρο πως τά κοστούμια παθαίνουν µιά πολύ άργή έξέλιξη μέσα στό χρόνο. Οί παληές ζωγραφιές πού παριστάνουν κτήτορες έκκλησιών κ.λ.π. είναι πολύτιμα ντοκουμέντα πού μάς πείθουν γιά τήν έξέλιξη αύτή. K:a άν δέν μπορούμε νά δούμε σήμερα αύτή τήν έξέλιξη είναι γιατί ή άντίληψή μας άγκαλιάζει χρονικό διάστημα μικρό σχετικά μέ τό βραδύ ρυθμό τής έξε΄λιξης. Σήμερα οί τοπικές φορεσιές έπ ιζούν καί μάλιστα στά πιό συντηρητικά στρώματα πού άντιδρούν συνειδητά στίς μεταρρυθμίσεις τής φορε- σιάς. “H μεγάλη έξάπλωση τής σύγχρονης εύρωπα'ι'κής φορεσιάς δημιούργησε συνθήκες εύνο'ι'κές γιά τήν παγι- οποίηση τής τοπικής φορεσιάς. Σχεδόν καμμιά νέα γυ- ναίκα δέν φοράει τά «παληά» κι" έτσι έλειψε ή μετά- δοση άπό γενιά σέ γενιά. ”EM-mp1s καί ή πλατειά διάδοση μέσα άπό τήν όποία ξεπηδούν οί μικρές άτομικές προσ- φορές σέ νεωτερισμούς, πού θά γίνουν γρήγορα παρα- δεκτοί άπ* όλους άν άνταποκρίνονται στίς όπτικές συνή- θειες καί στά έθιμα τού τόπου. Οί λίγες, πού άκόμα έπιμένουν νά φορούν τά «παληά» άποκλείουν μέ φανα- τισμό κάθε μεταρρύθμιση. Δέν πρέπει, τέλος, νά παρα- γνωρίσουμε τό άνασταλτικό άποτέλεσμα πού έχει ή μετα- βίβαση άπό τή μητέρα στήν μεγαλύτερη κόρη τής καλής φορεσιάς, πού στοιχίζει μιάν όλόκληρη περιουσία. Πόσα προβλήματα άνοιχτά στή-φιλομάθεια τών καλ- λιτεχνών κι= έρευνητών! zH έργασία τούτη θάχει κάνει τόν προορισμό της άν έσπειρε, έστω καί 0’ έλαχιστους, τό σπόρο τής γόνιμης περιέργειας. κιτιο: Δ. ΜΑΚΡΗΣ "Από τή Ζωγραφική Κίνηση ΝΙΚΟΥ ΝΑΚΗ Ο ΚΛΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΚΩΣΤΑ ΜΑΛΑΜΟΥ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 117

Ωΐω/%% 669… & ΄υέσ> ιώσ>; Ο κ l €φ…Ρ€θ !. ξ ..: ι ..».*..…,……ρ, «Χι. … . |. 54. : ο.... ' & …΄ζίξί΄Λίξ[Η 27 ΟΚΓΩ!)ΡίΟ]΄ I999 εγινε. και…» .!!- Αποδίδουν καρπούς οι προσπάθειες του Δή μου Βόλου ΞΘ10άξξ0υ» Παραπε΄μπεται στο Αρχαιολογικό Συμβούλιο το Θέμα'προς ουζήτη ση, γεγονός που ερμηνεύ ετσι το Θετική εξέλιξη σηµειώ- θηκε χθες για το κτίριο του «Ματσάγγου», αναφορικά µε τις διαδικασίες υλο- ποίησης παρεμβάσεων για την κατασκευή κτιρια- κών εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου Θεσσα- λίας και πλατείας µε υπόγειο γκαράζ, που είχαν ανασταλει΄µετά από την πρόταση του προϊσταµέ- νου της Ε' Εφορείας Νεω- τέρων Μνημείων κ. Πα- λιούρα να κριΘει΄ως διατη- ρητέο ιστορικό μνημείο. Ρεπορτάζ: NTINA ΠΑΠΠΑ Η απεμπλοκή των διαδικασιών έγινε µετά το έγγραφο που εστάλη χθες στο Δήμο Βόλου, με το οποίο κοινο- ποιήθηκε η απόφαση του Υπουργείου Πολιτισµού να παραπεµφθεί η συζή- τηση του θέματος στο Αρχαιολογικό Συµβούλιο. Στην κατεύθυνση αυτή. όπως είναι γνωστό. η δημοτική Αρχή του Βόλου είχε επικεντρώσει τις προσπάθειές ι …. . .-«-.-…- …- -..…" . . ….....-.-.,.΄: ι ί ; της το τελευταίο διάστηµα. με στόχο την κατάθεση των προτάσεων των φο- ρέων της πόλης πριν την έκδοση της τελικής απόφασης από το SCI: 30', είο. Η παραποµπή της εξέτασης του θέ- ματος για το χαρακτηρισμό με": ους ή ολόκληρου του κτιριακού συγκροτή- ματος …Ματσόγγουυ ως διατηρητέου από το Αρχαιολογικό Συµβούλιο. ανα- ζωπυρώνει τις ελπίδες για την δη- µιουργία του έργου. το οποίο κυρίως από τη δηµοτική Αρχή του Βόλου θε- ωρείται ως ζωτικής σημασίας για την αναβάθµιση του κεντρικού ιστού της πόλης και την επίλυση των οξυ|ιένων κυκλοφοριακών προβληµάτων στο εµπορικό κέντρο. Πιθανότατα την ερχόμενη εβδοµά- δα. οι φορείς που εµπλέκονται με την κατασκευή του έργου θα κληθούν να παραθέσουν τις απόψεις και τις προ- τάσεις του αναφορικά με την σκοπιµότητα χαρακτηρισµού μόνο ορισµένων προσόψεων του κτιρίου ως διατηρητέων. Οι προτάσεις του Δήµου Βόλου, ?……|ι.'..…ώ,.:#ι ιν";ΐ.*.τ ;΄υ-.΄΄΄΄ . του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Μαγνη- σίας για το θέµα που έχει ανακύψει µε το κτίριο Ματσάγγου. θα κατατεθούν στη διάρκεια ηµερίδας που θα πραγ- µατοποιηθεί το προσεχές διάστηµα στο Βόλο. Στόχος της ηµερίδας θα εί- ναι η παράθεαη όλων των στοιχείων που διαθέτουν οι εμπλεκόµενοι φο- ρείς. τα οποία Θα αξιοποιηθούν και ενόψει της σύγκλησης του Αρχαιολο- γικού Συμβουλίου. Η Πλατεία Ελευθερίας Κόµφ0ηκαν οι αντιδράσεις του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων για τις πα- ρεµβάσεις που υλοποιούνται στην Πλατεία Ελευθερίας µετά τις εξηγή- σεις που δόθηκαν χθες από το Δήµαρ- χο Βόλου κ. Μιχ. Ι(ουντούρη και τον αντιδήμαρχο κ. Φ. Πρωτοσύγγελο. στους εκπροσώπους του Συλλόγου. κατά τη διάρκεια συνάντησης που εί- χαν στο Δηµαρχείο. Όπως είναι γνωστό τα µέλη του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων διατύπωσαν σοβαρές επιφυλάξεις για τον νέο σχεδιασµό της Πλατείας. επισημαίνο- ντας ότι έχει αλλάξει ριζικά η φυσιο- γνωμία της. Παράλληλα. εξέφρασαν τη δυσφο- ρία τους αναφορικά µε µη ενηµέρωσή του από το Δήµο για την υλοποίηση αισθητικών παρεµβάσεων ώστε να παραθέσουν και τις δικές τους απόψεις. Για το συγκεκριµένο ζήτημα δόθηκε από το Δήμαρχο η διαβεβαίω- ς απεμπλοκη :", …ι ι ΄…ι..…'…΄]' ' . ….ρι.ζ, . "Μπιτ ι….ί-ν - ση ότι η ενέργεια αυτή δεν έγινε σκόπιµα, καθώς οποιοδήποτε καθυ- στέρηση του έργου Θα προκαλούσε µεγαλύτερο κίνδυνο να χαθούν οι πι- στώσεις, οι οποίες προέκυψαν από τη ματαίωση του έργου πεζοδρόµηση του ανατολικού τμήµατος της οδού Ρ. Φεραίου. Οι εκπρόσωποι του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων στη συνάντησή τους με τους κ.κ. Κουντούρη και Πρωτοσύγ- γελο ανέφεραν ότι υπερασπίζουν την επιλογή της δηµοτικής Αρχής να ανα- βαθμίσει τη μοναδική κεντρική πλα- τεία της πόλης. ενώ διαφωνούν με την ολοκληρωτική ανακατασκευή της, κα- θώς όπως δήλωσε και η αρχιτέκτων κ. Ελένη Γαλλή -Ποογκίδη. "εκτιμάται ότι από χώρα αναψυχής θα µετατρα- πεί σε χώρο κίνησης, αφού από τις δύο πλευρές της On είναι ανοικτή και θα διαθέτει διαγώνιο… άξονες-. Η επιστημονική άποψη και η συνερ- γασία των μελι]… του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων. όπως ανέφερε 0 K. Πρωτοσυγγελος "θα ζητηθεί για τις υπόλοιπες παρεµβάσεις που προ- γραµµατίζει να υλοποιήσει ο Δήμος στις Πλατείες και τα πάρκα της πόλης…. O κ. Πρωτοσύγγελος αναφερόµενος cxduj στις εργασίες που γίνονται για τ "ν ανακατασκευή της Πλατείας Ρ'-.ευ΄ 'ρίας. επεσήµανε ότι σχεδιάζεττ.ι :: αύξηση των χώρων πρασίνου και c εμπλουτισµός του εί- δους των υπαρχόντων φυτών που θα προσδώσουν περισσότερο χρώµα στην Πλατεία' " ι:".ε'.: ταση των χώρων από τις πλευράς τι οδών Ανθ. Γαζή και Γαλλίας κ τς ) ι.΄0ως της Αντωι νοπούλου΄ καθώς κι. η φύτευση νέων δέντρων και η :"-ι,ι:΄ :'.'ση των χώρων µε νέες πλακα… ριξτε! ς. Η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία ι'.":αγνησίας Υπεραμύνονται τα μέλη της Περι- βαλλοντικής Πρωτ:χΕ υλίας Μαγνη- σίας της επιλογής τη… δηµοτικής Ap- χής να γίνει η κοπή τ'…'ν γερασμένων και σάπιων δέντρων '.-'τό την Πλατεία Ελευθερίας. διαφωτ (όντας παράλλη- λα µε την διαδικασία που ακολουθή- θηκε για το συγκεκριμένο θέµα. Ειδικότερα σε ανακοίνωση που εκδόθηκε χθες παραθέτουν τις απόψεις τους για τις παρεµβάσεις οι οποίες γίνονται στην Πλατεία και συ- γκεκριμένα αναφέρουν… εξής: «Πολύς λόγος έγινε τις τελευταίες µέρες για τα δέντρο της Πλατείας Ελευθερίας που κόπηκαν από τη Δη- μοτική Αρχή. H Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας ήταν από τους πρώτους που προσέτρεξαν για να δουν τι συµ- βαίνει, μετά αιτό καταγγελίες πολι- τών. Διαπίστωσε ότι πράγµατι είχαν ήδη κοπεί δύο δέντρα, στα οποία o κορµός είχε σημάδια σαπίσµατος και είχαν αποµακρυνθεί καποιοι θάμνοι Ζήτησε αµέσως την άδεια κοιτής από τον επικεφαλής του συνεργείου… την οποία δεν διέθετε. Ζήτησε επίσης να δει τα σχέδια του έργοιι τα οποία επί σης δεν υπήρχαν… Μετά από λιγη ώρα εµφανίστηκε ο σύμβουλος τοιι Δημάρχου σε Οι΄|ιτιια πρασίνου κ. [Βασ. Σερβετας o οποίος ιταρουσίασε κάποιο σχέδιο το οιιοίο ήταν µνηµείο ιιροχειρότητας. Enthu- ξε επίσης τρία ακόµα δέντρα τα οποία επρόκειτο να κοπούν. εκ των οποίων τα δύο έγερναν και το τρίτο ήταν από παλιά κοµµένο. σχεδόν στη ρίζα. και είχαν από εκεί φυτρώσει δύο κλαδιά το οποία ήταν αρκετά μεγάλο. Δήλω- σε δε ότι στη θέση όσων είχαν κοπεί θα φυτεύονταν µεγάλα δέντρα. Η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία καταγγέλλει τη φιλοσοφία με την οποία αντιμετωπίζει τα ζητήµατα συ- τά η Δηµοτική Αρχή. Συγκεκριμένα απαξιεί να ενημερώσει τους πολίτες και τους ενδιαφερόµενους φορείς και διεκδικεί για τον εαυτό της το αλάθη- το. Στοι. πίσης της φιλοσοφίας της είναι, χι το τι θα διασώσει, αλλά το τι θα κόψει. ':'τ:. ;,….….ϊ?." "& & … ότι…" «η ' :…"-΄Όλ ΚΏ.ίί ' " &… από το «φιρμάνι» Παλιούρα Θεωρούμε ότι είναι πολύ σοβαρότερο ζήτημα η καταστροφή του συντριβάνιού. το οποίο είναι δε- µένο µε την παράδοση της πλατείας και της πόλης και της περίφραξης και όχι τόσο τα δέντρα τα οποία πράγµατι µπορούν να αντικατασταθούν. Τα ιστορικά σημεία αναφοράς της πόλης (Αχίλλειο. Ματσάγγου. Πλ. Ελευθε- ρίας κ.α…) δεν είναι αναλιίιαι|ιο. Η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία δεν έχει (πατήσει να συγκρουστεί |." την παρούσα Δημοτική Λρχή στο Οι.- μα των στοών… Μα…… έχει …… προσφυγή στην Επιτροπή τοιι άτι- 0ροιι m του Νότιου 97… και ο… (… νι΄|γορο του Πολίτη Οιιως και…… ναι στο υπερβολικό κλάδεµα των ι." ν…ων της πόλης Είναι όµως κατά της ιιιιιρβαλ… και… προαιια0εια εξιαωυης των .'.. νίρων της οδού Κυπρου µε αυτα της Πλατείας Ελευθερίας είναι ατυχής » αι. σκόπιµη. Στην περίπτωση της οδού Κύπρου δεν υιιήρχε κανένας λόγος κοπής των 17 κυπαρισαιών που ήταν θαλερότατα και είχε βρεθεί λύση να ενταχθούν στο πεζοδρόµιο που δη- µιουργήθηκε. Όπως συνέβη µε την επόµενη συστάδα 15 κυπαρισαιών που γλύτωσαν την καταστροφική µα- νία της προηγούµενης Δηµοτικής Αρ… χής που καµμία ευαισθησία ή σεβασμό δεν επέδειξε για το πράσινο της πόλης. Δυστυχώς και η νέα Δημοτική Αρχή δεν έχει στα πρώτα της βήματα επι- δείξει την πρέπουσα ευαισθησία για τα δέντρα και το πράσινο της πόλης που ιτερι|ιέναιιε--.

Εξ…γς(,γ… "Θς6,…Άϊαζ 26,λο΄ΘΞ σε? 5 Συνέστησαν άτυπη Επιτροπή για θέματα της πόλης …. Ενστάσεις αρχιτεκτόνων για πλατεία και Ματσάγγου Το δήμαρχο Βόλου συναντούν σή- µερα στη 1.30 το μεσηµέρι … αρχι- ΄Ι΄ξι΄ι΄(ιΠ'΄ίΐ( του Πόλου ::. να ι.: σσυι' ;: 'ιζί του το θέμα. Ντι? *.- ΄σης της Πλατείας Ελευθερίας και κυρίως το είδος της ανάπλασης που επιχειρείται από το δήμο. αιτή- … .'ι :," ,, Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΣΤΑΜΟΥΛΗ ' ι αρχιτέκτονες αντέδρασαν όπως είναι γνωστό στο κόψιμο των δέν- δρων της πλατείας, χωρίς ουσια- στικά να υπάρχει σχετική µελέτη για το πράσινο η οποία τώρα εκπονείται από γε- ωπόνο-καθηγητή του Α.Π.Θ. Πρώτη παρέμβαση του Συλλόγου έγι- νε την περασμένη Παρασκευή στον αντι- δήμαρχο Φίλιο Πρωτοσύγγελο και στην Τεχνική Υπηρεσία του δήµου. Παρέµβαση 'η οποία είχε ως αποτέλεσμα την αναστο- λή των εργασιών στην πλατεία Ελευθε- ρίας, τουλάχιστον στο κομμάτι που αφορά το πράσινο. Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Μαγνη- ιδίας, εκτιμώντας ότι υπάρχουν και άλλα έργα της πόλης για τα οποία πρέπει να υ- ' πάρξει συζήτηση και προβληματισμός, …συνέστησε άτυπη Επιτροπή που κάτω από την εποπτεία του Δ.Σ. θα παρακο- λουθήοει συστηματικά αυτό τα θέματα. Η Επιτροπή του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Μαγνησίας απαρτίζεται από τους Ελέ- νη Γαλή, Δηµήτρη Φιλιππιτζή, Ηλία Μ'"… Η πλαεία Ελευθερίας σήμερα Ψαρρέα, Κατερίνα Ζιζή, Μανώλη Αρχο- λέκα και Δημήτρη Γαλανό. "Πολλές φορές διαβάζουμε στις εφη- µερίδες για το ένα ή το άλλο έργο και λέ- µε, "καλά, εµείς πού είµαστε;". Βεβαίως υ-… πάρχουν μέσα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση συνάδελφοι και εξαιρετικοί, αλλά είναι α- ντιληπτό ότι δεν είναι πάντα εύκολο να αρθρώσεις αντιρρήσεις, αν χρειάζεται στο χώρο δουλειάς σου", είπε στη "Θ" ο Δημ. Γαλανός, μέλος της Επιτροπής που σήμε- ρα συναντάται με τον κ. Κουντούρη. Κατά τον κ. Γαλανό "ξεκίνησε κόψιµο των δένδρων της πλατείας πριν ακόμη να γνωρίζει o δήμος τί προβλέπει n μελέτη ' για το πράσινο που τώρα εκπονείται. Η σωστή σειρά απαιτεί αποτύπωση των ήδη υπαρχόντων δένδρων, αξιοποίησή τους και στη συνέχεια σχεδιασµό. Και δεν µι- λούµε μόνο για το πράσινο. Αυτά τα δέν- δρα στην πλατεία Ελευθερίσς δεν μπο- ρούμε να τα δούμε ξεκομµένα από την l- στορία τους, τον πολιτισµό, την πνευµατι- κή ζωή της πόλης". Για το κτίριο του Ματσάγγου "Όχι µόνο συµφωνούµε µε την πρό- ταση χαρακτηρισµού ως διατηρητέου του κτιρίου Ματσάγγου, αλλά τη θεω- ρούµε και λίγη", λέει ο Δημ. Γαλανός για το θέμα που ανέκυψε πρόσφατα με την κί- vnon του προϊσταμένου της Εφορείας Νε- ωτέρων Μνημείων Δημ. Παλιούρα που θε- ωρήθηκε ότι δεσμεύει την πόλη και το έρ- γο της πλατείας Πανεπιστημίου που προ- γραμματίζει ο δήµος. "Από έρευνα του συναδέλφου Ηλ . Ψαρρέα προκύπτει ότι του Ματσάγγου έ- χει ιστορία από το 1830 μέχρι και το 1960, με προσθήκες, για να φθάσει στην εικόνα που έχουμε σήμερα. Τα κτίσματα είναι πολλά, όλα µαζί είναι n ιστορία Ματσάγ- γου για την πόλη. Αν το δούµε αρχιτεκτ νικά θα πούμε ότι υπάρχουν κτίσµατα ' µεγαλύτερη αξία από κάποια άλλα. Αλ δ:-'.'μπορ…"μει .ι τι.…΄ » ' "ξεκομµένα,γ' ΄ " …. ι΄. ….ι. "| . "»'.-.ιτι'.…΄ιγ,ος ζ'ι ΟΠό!ΐ.".'!κ ζ &… ……υς σρχι.έκτοι είναι πολλές. Να κ…ιι-ιι'.ι)εί όλος o 0K5} (I A':I\ - . ' τάς και να γίνουν επάνω του παρεµΒόσε Οι παρεµβάσεις δεν µπορούν να γίνε από κάποια υπηρεσία αλλά μέσα από 6 γωνισμό ιδεών, πανελλήνιο ή και πανε ρωπα'ι'κό "για να Βγει κάτι καλό". "Όλα είναι σκέψεις και προβλημα σµοί που θα µεταφέρουμε σήμερα στο ( μαρχο. Γιατί δεν νοείται να υπάρχει έκ Σύλλογος Αρχιτεκτόνων και να μην καλ ται να εκφέρει άποψη. Ή να υπάρχουν νας-δυο Δον Κιχώτηδες-ανάµεοά τους ο Δηµ. Παλιούρας των Νεωτέρων Μι µείων που είναι προς τιµή του που κά τέτοιο αγώνα χωρίς καν την κάλυψη * Συλλόγου και έχει δεχτεί τόσα πυρά". Το πολυώροφο γκαράζ Παρότι το θέμα δεν έχει συζητηθεί . Σύλλογο Αρχιτεκτόνων, όπως διευκριν ο Δηµ. Γαλανός, η προοπτική ενός γκο στο οποίο για να σταθµεύσουν τα αυτι νητα Θα πρέπει να διατρέχουν τον KEV κό ιστό της πόλης "δεν είναι και n καλτ pn λύση" κατά την άποψή του. "Δυστυχώς - κατέληξε - 0' αυτή πόλη αρχιτεκτονούν όλοι, ειδήµονες μη, και ο Θεός να Βόλει το χέρι του...". Η παρέμβαση ωστόσο των αρχιτει νων είναι πράγµατι µια κίνηση σήμα… για την πόλη, γιατί δεν μπορεί παρά ι καλό να αποφέρει.

• Ξ Ξ Ξ ! 5… διαδικασίες για ένταξη του όλου έργου , ονοµάζοντας το κτίριο διατηρητέο. 'ΕΧΘΡΙΚΗ ΠΡΑΞΗ' κατά της πόλης του Βόλου και του Νομού Μαγνησίας. χαρακτήριζε το 1992 σε πρωτοσέ- λιδο και πολύστηλο άρθρο του ο τοπικός 'ΤΑΧΥΔΡΟ- ΜΟΣ'. ενέργειες του προϊσταμένου της 5ης Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων κ Δ. Παλιούρο. σχετικά µε πρω- τοβουλίες του για την διάσπαση του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας και τη διασπορά σχολών (βλέπε Κτηνιατρι- κή) στην Καρδίτσα και άλλες Θεσσαλικές πόλεις. Τον ίδιο χαρακτηρισµό. δυστυχώς. αναγκαζόµαστε να συµµεριστούµε και σήμερα. για το οποίο Παραµένει ακόμη στη θέση του. τον προίστάµενο της 5ης Εφο- ρείας Νεωτέρων Μνηµείων του κ Δ Παλιούρα. Γιατί η ίδια ιστορία. η ίδια τακτική. η ίδια ακριβώς με- θοδολογία επαναλαµβάνεται για πολλοστή φορά. που σήµερα ακούει στο όνοµα Πλατεία Πανεπιστημίου και συγκρότηµα κιισµι΄ττων πρώην εργοστασίου Ματσάγ- γου στο Βόλο. Το θέμα κατασκευή της Πλατείας Πανεπιστηµίου. σε µια πόλη όπου πραγµατικά πάσχει από ανοιχτούς και 4ελεύθερους χώρους. χαρακτηρίζεται οµόφωνα. παλαιότερα και σήµερα ως έργο πνοής για την πάλη του Βόλου. στοοίου Μοτσάγγου. κατόπιν αγοράς. πε-* ριήλθε στην ιδιοκτησία του Πανεπιστη- μίου Θεσσαλίας. Στη συνέχεια προχώρη- σαν και οι διαδικασίες απαλλοτρίωσης γειτονικών ιδιοκτησιών για την κατασκευή της πλατείας. Οντως πρόκειται για ένα ' μεγάλο και σηµαντικό έργο για την πόλη µας που αρχιζει από την οδό Αλεξάνδρος και καταλήγει στην οδό Δηµητριάδος Την ριµένη όµως χρονική περίοδο που η καλή συγκοιρία. ίσως η µοναδική. σύμπραξη και συνεργασία Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας και Δήμου Βόλου. την στιγμή ακριβώς που υπάρχει αυτός ο δυναµίσµός και αφού προηγήθηκαν συ- σκέψεις µε όλους τους εµπλεκόµενους φορείς. διαβουλεύσεις. δημόσιες ανακοι- : νώοεις κλπ. την στιγµή που αρχίζουν οι στο ||| Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης για χρηματοδότησή του. Αυτή την συγκεκριµένη χρονική στιγμή ετιιλέγα ο κ. Παλιούρας και 'ΞΑΦΝΙΚΑ' αγνοώντας όλους και όλα υπογράφει το "ΣΤ ΟΠ" σε όλες αυτές τις διαδικασίες. ΤΩΡΑ φαίνεται πως ανακάλυψε ο κ Πα- … λιούρας ότι το "σύνολο" του κτιριακού … … συγκροτήµατος του πρώην εργοστασίου ' ατσάγγου είναι αξιόλογο και εισηγείται τον χαρακτηρισμό του ως διατηρητέο : µνημείο!!! ΤΟΣΑ χρόνια όµως γιατί δεν το έκανε: … Σχεδόν επί μια εικοσαετία που παραµένει . στο Βόλο ως υπάλληλος της 5ης Ε.Ν.Μ. ; για πρώτη φορά είδε τα συγκεκριμένα κτι'- ' ' ρια και τα στέλνει ΤΩΡΑ για χαρακτηρισµό: Γιατί ο κ Παλιούρας δεν χαρακτήριζεως διοτηρητέα. έστω όσα κτίρια κρίνει εκεί- νοςως αξιόλογα. (πάγιο αίτηµα άλλωστε ' του ΤΕΕ. Συλλόγου Αρχιτεκτόνων. καθώς ΄' και άλλων φορέων). ούτως ώστε οι πολί- τες και οι φορείς αυτής της πόλης να ξέ- ρουν που βαδίζουν: Τόσο δύσκολο είναι: Τουναντίον όµως. ο κ. Παλιούρας επεμ- βαίνει την τελευταία στιγμή. και προβάλ- ' ' λει πλείστα όσα εµπόδια που πολλές φορές είχαν ως αποτ&εσμα ακόµη και ματαίωση σημαντικών έργων. Από δηµοσιογραφική έρευνα. ανατρέχοντας σε πα- λιές πηγές και στοιχεία από εφηµερίδες της εποχής, 'διαπιστώνουμε' ακριβώς την ιδια τακτική. την ίδια με- Θοδολογι'α να εφαρµόζει ο κ. Παλιούρας σε πολλά και άκρως σηµαντικά θέματα για την πόλη του Βόλου. ν Ως γνωστό το κπιριακό συγκρότηµα του πρώην εργο- φουαγιέ του κινηµατογράφου Δεν συμπεριλαµβάνουν ούτε καν µια ενότητα του κτιρίου Εστω ολόκληρο το φουαγιέ που φθάνει µέχρι τα 9 µ. Δηλαδή το υπόλοιπο τμήμα του φουαγιέ (το κόβουμε στη µέση) δεν είναι διατηρητέο; Μπορούµε να το κα- τεδαφίοουµε: Και η κυρίως αίθουσα του κιιηµατοθεά- τρου η σκηνή. τα καμαρίνια κ. kn όλο αυτό είναι κα τεδαφιστέα; Αφού δεν ελέγχονται από την απόφαση χαρακτηρισμού. Και τί νόηµα έχει να διατηρήσουμε µόνο την πρόσοψη και να κατεδαφίσουµε όλο το υπόλοιπο κτίριο. Και γιατί να μην κα εδαφιστεί το υπόλοιπο τµήµα -µη χαρακτηρισµένο αφού η ίδια η υπηρεσία έδινε το πράσινο φως στους ιδιοκτήτες για την κατεδάφισή του (με την άρνηση χαρακτηρισµου του συνόλου του κτιρίου). Ποιός νόµος απαγόρευε την κατεδάφιση του υπολοίπου -µη χαρακτηρισµένου. Τελικά το πώς σώθηκε το Αχίλλειο από την κατεδάφι- ση είναι μια άλλη ιστορία... 3) ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΟΣΤΑΣ|ΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΥΛΙ- ΚΩΝ Ο.Σ.Ε. ΘΕΣΣΑΛΙΑ 1/3/96 N0 αναληφθεί πρωτοβουλία για προώθηση έργων του ΟΣΕ προτείνει το TEE µε έγγραφο στην Νοµαρχία. Μα- γνησίας. 'Την ανάληψη πρωτοβουλιών για την προώθηση της κατασκευής του νέου εργοστασίου του ΟΣΕ στο Βόλο.… Για την κατασκευή του νέου εργοστασίου συ- ντήρησης του τροχαίου υλικού κανονικής γραμµής. στο σταθμό του Βόλου. το Επιµαητήριο. επισηµαίνει ότι υπάρχουν σοβαρά εµπόδια καθώς όλο το συγκρότηµα των εγκαταστάσεων του σταθµού έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο µνηµείο...' 'H µ… για την κατασκευή του νέου εργοστασίου έχει κατατεθεί. αλλά δεν έγινε δεκτή από την τοπική υπηρεσία του ΥΠΠΟ. σηµειώνει το ΤΕΕ. που τονίζει την ανάγκη να αναληφθούν πρωτοβουλίες για το θέµα Σημειώνεται ότι υπήρχε η διεκδίκηση του εργοστα- σίου (100 θέσεων εργασίας) από την γειτονική Λόρι- σα. ι"διαγνώσεις" της 5ης Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων πάντα σε βάρος της πόλης λώς και τους αφορά το θέµα άµεσα. γνωρίζουν αυτές τις λεπτοµέρειες; Μήπως το θέµα εµπεριέχει και ποινικά αδικήµατα; Ας το ψάξουν. 6) ΚΤΙΡΙΟ ΠΜ.Α|ΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΟ ΒΟΛΟ Είναι γνωστή όσο και λυπηρή η περίπτωση κατάρρευ- σης τµήµατος του διστηρητέου κτιρίου κατά τις εργα- σίες επισκευής του. Πέραν της ευθύνης του εργολάβου και των επιβλεπόντων; µηχανικών του Δήµου υπάρχει συνυπευθυνότητα και της εποπτεύουσας αρχής (5η Εφορεία Νεωτέρων Μνηµείων). λόγω του διατηρητέου αλλά και λόγω συγχρηματοδότησης των εργασιών επισκευής από το ΥΠ.ΠΟ. Η τοπική υπηρεσία απ΄ ότι φαίνεται δεν πορσκολού- θηοε την πορεία του έργου και δεν παρενέβη ως όφειλε. Γιατι" τότε δεν υπήρχε ΣΤ ΟΠ στις εργασίες που γινόταν ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση του κτι- pm; 7) TPAINAKI ΠΗΛΙΟΥ Μελέτες επισκευής υποσταΘμών. Ακριβή αντιγραφή από επίσηµη καταγγαια TEE .MI: παρέµβαση του κ. Πολιούρα... πε- ρίελήφΘηκε έντεχνα νέο άρθρο αρ. 7 που δεν υπήρχε σπιν αρχική πρόσκληση ενδια- φέροντος. το οποίο προδιαγράφει και την φωτογραφία του νέου µελετητή που θα εξασφαλίσει την ανάθεση του έργου.. '(O µου:τητής να είναι Πανεπιστηµιακά. σύµ- φωνα µε απαίτηση |που κ Παλιούρα). Αποτέλεσµα της ενέργειας αυτής του κ. Παλιού… ήταν από 2.5 εκατοµμύρια να ανέλθει σε δεκάδες εκατομμυρίων η αµοι- βή για τη σύσταση της µελέτης του υπο- σταθµού του τραίνου. Η δε µελέτη παρεδόθη από τον Αθηναίο πανεπιστημιακά µελετητή στους τοπικούς φορείς μετά την παρέλευση τριετίας. Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι οι Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήµου Βόλου το Μάρτιο του 199B έστειλαν υπόµνηµα µε όλα τα στοιχεία στην 5 Ε.Ν.Μ.. για να "εκφράσει τις…απόψεις της" η υπηρεσία σχετικά µε το θέµα του κτιρίου της πρώην Τραπέζης Ιονικής - Λαϊκής στην οδο Δηµη- '… τριάδα µε Π. Μελά. το οποίο αγόρασαν ιδιώτες και προφανώς σκόπευαν να ανα- γείρουν πολυόροφο κτίριο. Γιατί τότε δεν φρόντισε αμέσως 0 N. no- λιούρας να προχωρήσει στον χαρακτηρισμό του κτιρίου ως διατηρητέο - όντως ώστε να µπλοκάρει όλες αυτές τις ' διαδικασίες και παράλληλα να μειωθεί η αγοραστική αξία του διατηρητέου πλέον ακινήτου για να μην αναγκάζεται το Πανε- πιστήµιο να πληρώνει υπέρογκα ποσά για απαλλοτροίωση (περίπτωση ακινήτου κ Κόκκινου). Αλλά κρατούσε το θέµα στο συρτάρια του γραφείου του σχεδόν επί ένα οκτάµηνο και έτσι διαπίστωσε ότι οι διαδικασίες για επι- σκευή του κτιρίου Ματσάγγου προχώρη- σαν. ήδη o σχεδιασµός για την κατασκευή της Πλατείας Πανεπιστημίου µπαίνει στην τελική του φάση. προχωρά στον χαρακτηρισµό του κτιρίου της οδού Δηµη- :* τριόδος Και το άκρον άωτον. στη συνέχεια. µε δική του καθαρά πρωτοβουλία, αφού κανένας δεν του το ζήτησε. προχώρησε στη δέσµευση του κτιριακού συγ- κροτήµατος Ματσάγγου. χ # Ι Επιλέξαµε και σας παρουσιάζουµε τα πιο σηµαντικά: 1) ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΒΟΛΟΥ Επιλογή δηµοσιευμάτων της εποχής ΘΕΣΣΑΛΙΑ 9/6/92 (πρωτοσέλιο): ! ι πές"… το ζιο…-€ΐζ€€Ωι ότι ι . " 8…ωφιιεεα Τα "ΦΡΕΝΟ' στις εργασίες στο Νοσοκοµείο Βόλου. Κίν- δυνος να χαθεί οριστικά το έργο επέκτασής του. Χά- νεται και η µελέτη που στοίχισε 600 εκατομμύρια". ΘΕΣΣΑΛΙΑ 10/6/92 (πρωτοσέλιδο): "ΝΑ ΣΥΝΕΧ|ΣΤΟΥΝ ΤΑ ΕΡΓΑ ζητούν η Νομαρχία. το ΤΕΕ. οι πρόεδροι του Ιατρικού Συλλόγου και της ΤΕΔΚ" ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 10/6/92: "Κάποιοι μεθοδεύουν την µη επέκταση του Νοσοκο- μέιου. Αν mum χαρακτηριστεί διατηρητέο το κτίριο των Λοιμωδών Νόσων. τότε η 600 εκ. µελέτη. θα είναι άχρηστη. αφού είναι αδύνατον να τροποποιηθει". "... Η εµπλοκή των εργασιών ίσως τελικά µαταιώσει το έργο επέκταση..." '... Αν δεν απορροφηθούν οι πιστώσεις που υπάρχουν σε συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα τότε θα µεταφερ- θούν σε άλλο ανάλογο έργο της περιφέρειας (Νοσο- κοµείο Λάρισας)" ΘΕΣΣΑΛΙΑ 10/6/92 "Τώρα έµαθαν για το Νοσοκοµείο:" 'TII'IpO ανακάλυψαν τα διστηρητέα:' ‘... (o κ. Παλιούρας)... δεν επιτρέπει την κατεδάφιση του ουσ1µστ0ς Λαµωδών του Νοσοκοµείου. Αν αυτή η απαγόρευση… επιβαλλόταν τότε που εκπονείτο η µελέ- τη. τότε σαφώς θα είχε περισσότερους υποστηρατές ΣΗΜΕΡΑ. στα πρόθυρα έναρξης του έργου. η παρά- ληψη δηµιουργεί την απορία. γιατί η Αρχαιαλσγ…ή Υττηρεσία να μην εµφανιστεί εγκαίρως. δίδοντας την εντύπωση ότι συµβάλλει στην αναβολή ή και ματαίω- ση του έργου". Αλλά σύµφωνα µε όσα προκύπτουν από τα δηµοσιεύ- µατα. τα οποία σηµειωτέον δεν διαψεύσθηκαν ή αντι- κρούοτηκαν. ήταν η παρεµπόδιση ή έστω και µαταίω- ση του έργου. Η µεταφορά των πιστώσεων στην γειτο- νική Λάρισα. ΣΗΜΕΡΑ. δυστυχώς µε την Πλατεία Πανεπιστηµίου. βλέπουµε να επαναλαµβάνεται το ίδιο σκηνικό. η ίδια ιστορία. µε ΚΑΡΜΠΟΝ. Μένα μόνο να αποδειχθεί τι ωµβσίνει 2) ΚίΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΟ ΑΧ|ΜΕ|ΟΝ Η απόφαση χαρακτηρισμού ως διατηρητέο µνηµείο από το ΥΠ. ΠΟ αναφέρει: ' .. χαρακτηρίζεται ως διστηρητέο µνηµείο. μόνο η πρόσοψη του κινηµατοθεάτρου 'Αχλλειον' και σε βά- θος έξι (6) µέτρων από αυτή..." Απλά επισημαίνουµε ότι τα έξι (6) μέτρα που προβλέ- πει η απόφαση φθάνουν ακριβώς µέχρι τη µέση του 4) ΕΡΓΑ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ Οταν ξεκίνησαν οι µελέτες επέκτασης του λιµανιού. καθώς και η αξιοποίηση των υπαρχόντων κτισµάτων (αποθήκες) κ.λπ. η ίδια υπηρεσία. λέει και πάλι "- ΣΤ ΟΠ" σε όλες τις διαδικασίες και σνατρέπει τον αρχικό σχεδιασµό. γιατί τόνιζε ότι ανακάλυψε ότι στο Λιµάνι του Βόλου υπάρχουν κάποια παλαιά κτίσµατα. τα οποία ενδιαφέρουν την υπηρεσία". 5) ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ ΒΟΛΟΥ. Οι διαδικασίες για επισκευή. βατίωση. περαιτέρω αξιοποίηση τόσο του Δικαστικού Μεγάρου. όσο και τηςγύρω περιοχής. ξεκίνησαν αποδεδειγµένα από τον Φεβρουάριο του 1992. Τον Οκτώβριο του 1997 ο τοπικός Τύπος ανέφερε ότι: "Ξεκινούν OI διαδαασίες για ανακατασκευή και επέ- κταση του Δικαστικού Μεγάρου"... ότι ακολούθησε επίσκεψη στο Βόλο του Γ.Γ. του Υπόυργείου Δικαιοσύ- νης µε θετικές εξ… ότι:". .Μέσα στο 1998 η επέκταση του Δικαστικού Μεγάρου...'. στη συνέχεια δέσμευση του ίδιου του υπουργού κατά την επίσκεψή του στο Βόλο. ότι θα δει θετικά το αίτηµα για χρηματοδότηση. αρκεί να του παρουσιαστεί συγκεκρι- µένη µου… και αφού συντάχθηκε από το ΤΕΕ µαέτη με κΠριολογυιό πρόγραµµα που κοινοποιήθηκε στη Νοµαρχία στους βουλευτές και άλλους ενδιαφερόµενους φορείς. ΤΟΤΕ ο κ. Παλιούρας επεµβαίνει και λέει και πάλι ΣΤ ΟΠ στις όλες διαδικασίες που προηγήθηκαν. Τον Νοέμβριο του 1997 στέλνει το φάκελο της υπόθεσης στο ΥΠ. no. µε εισήγηση να χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνηµειο. τόσο το Im'pIo του Δικαστικού Μεγάρου. όσο και η γύρω περιοχή… "στα όρια της ιδιοκτησίας του" ΙΙΙ Αυτό σηµαίνει ότι καµία επέμβαση δεν µπορεί να γίνει πλέον στον οικοπεδικό χώρο του Δικαστικού Μεγά- ρου. Οπότε και οι τάευτσίες προσκλήσεις του Δήµου Βόλου προς τους εργολάβους για εκδήλωση ενδιαφέ- ροντος κατασκευής υπογείου γκαράζ στην περιοχή Δι- καστηρίων - Πλατείας Ελευθερίας. τινάζσνται στον σέ- ρα ως αναφόΡμΜ=ς… Οι σεβαστά κ.κ. Δικηγόροι της πόλης μας. που ασφα- ΒόΘοΟ (Ζ'/2. ΣτΜπεΡΑΣΜΑτΑ . Πέραν των γεγονότων που αναφέρθηκαν. υπάρχουν και πάρΞπολλές αντιφάσεις. Θα περιοριοθούμε µόνο σε δύο που είναι και οι πιο χαρακτηριστικές. Α- το KTIPIO I'lArIAITPATOY στην παραλία του Βόλου όπου στεγάζεται το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. το πιο χαρακτηριστικό και οντιπροοωπευπκό κτίριο της παραλίας. το κατ' εξοχήν σηµείο αναφοράς. το στολίδι της πόλης µας. δεν- χαρακτηρίστηκε ως διστη- ρητέο µνηµείο από τις υπηρεσίες του ΥΠ. no γιατί λέ- α 'µετά τους σεισμούς έχει υποστεί αλλοιώσεις στην άτυπα… του μορφή" Ενώ τα κτίρια του Ματσάγγου είναι πιο αξιόλογα από αρχιτεκτονικής άποψης και δεν έχουν αλλοιωθεί. σύµ- φωνα µε τον κ. Παλιούρα. αφού εισηγείται τον χαρακτηρισμό τους. Υποβαθμίζα όμως το γεγονός ότι σε όλο το κτίριο. προς την πλευρά της οδού Ερµού. που θεωρείται το πλέον αξιόλογο του συγκροτήµατος. έχουν γίνει εκτε- ταµένες εργασίες με εµφανή µανδύα από οπλισµένο σκυρόδεµα. στο σύνολο του κυρίου. που σαφώς απα- γορεύονται κατηγορηματικά από την υπηρεσία γιατί - "αλλοιώνουν και προσβάλλουν συνάµα την άνοια του διστηρητέου µνηµείου". Αυτό δεν είναι το λεκτικό που χρησιµοποιείται σε ανά- λογες περιπτώσεις. όταν εκδίδεται τις αρνητικές και απαγορευτικές αποφάσεις. Β) ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΤΗΣ ΠΡΩΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΙΟΝΙΚΗ- ΛΑΙ- ΚΗ στην οδό Διπ.ιτπριάδοςΙιρίνεται αξιόλογο να χαρα- κτηρισθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνηµείο. Το κτίριο … όµως της πρώην Τραπέζης Αθηνών στην οδό Δημη- τριάδος και Μεταµορφώσεως. όπου θα στεγαστεί η βι- βλιοθήκη του Πανεπιστηµίου. δεν είναι αξιόλογο να χαρακτηριστεί ως διαιηρητέο µνηµεία: Ποιό από τα δύο κτίρια. συγκρινόµενα. είναι πιο αξιόλογο απο καθαρά αρχιτεκτονική µορφολογία και επί µέρους στοιχεία. ιστορικό περιεχόµενο κ.λπ.; Οσον αφορά τους χαρακτηρισµούς προς τον κ Πα- λιούρα τόσο του πρυτάνη του Πανεπιστημίου κ Λαζα- ρίδη. όσο και του δημάρχου κ. Κουντούρη. ως αισχρό συκοφάντη. ψεύτη. ανόητο. ανάγωγο κλπ. εμείς δεν θα προσθέσουμε τίποτα παραπάνω. Οσον αφορά δε την πολιτιστική µας κληρονοµιά. το Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας. όπως και o Δήμος Βόλου. έχουν δώσει εξετάσεις και πέτυχαν με άριστα. Το Πανεπιστήμιο µπήκε στο κέντρο της πόλης. αξιο- ποίησε κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα παλαιά "και εγκατψ:ιµένα κτίρια τα ανέδειξε και τέλος στεγά- στηκε σ' αυτό. Τα ίδια άριστα στοιχεία έδωσε και ο Δήμος Βόλου. Οτι είναι αξιόλογο να διστηρηθεί. θα διστηρηθεί. όπως έχουν πρόζα μέχρι σήμερα Αυτά τα δείγματα γραφής είναι πάρα πολύ σηµαντυιά και μην το ξεχνάτε. .. .». .. .-ι-…ι και-.Οι"… . . '