0ΡΙί1|ΒΗ Μορόνι; ι ΚΙΤ?ΟΣ Α. ΜΑΚΡΗ? OI ΤΟΙΧ()ΓΡΑΦΙΕΣ ΤΩΝ TUITION ΤΗΣ" ΕΡΑΤΥΡΑΣ -?'ΕΛΙ'ΡΓΑΓ- Αυτή η "άγνωστη χώρα", η Ελλάδα, προσφέρει άπειρες ευχάριστες εκπλήξεις στον "ε- ξερευνητή" της, αλλά και Θλίφη μεγάλη από τη διαπίστωση πως δεν είναι µόνον άγνωστη, µα παει να γίνει και αγνώριστη µε το ρυθµό της καταστροφής όλων των στοιχείων που συν- θέτουν τη φυσιογνωμία της. Ιδιαίτερα της λαϊκής ζωγραφικής που είναι από τα είδη τα λι… γ6τερο ανθεκτικά στο χρόνο. Οι τοιχογραφηµένοι σοβάδες, είτε πάνω σε τσατµά είναι είτε σε λασπόχτιστους πετρότοιχους, ξεκολλούν εύκολα και σκορπούν στο δάπεδο. Και κάτι ακό- µα, οι πρώτοι μελετητές της λαϊκής μας τέχνης, ως τα 1939, αγνόησαν τελείως την τέχνη των χρωµάτων. Αλλά και σήµερα ό,τι έίναι γνωστό για την ελληνική παραδοσιακή ζωγραφική περιορίζεται στα έργα του Παναγιώτη Ζωγράφου και των γιών του, στις ζωγραφιές του Θεό- φιλου, στο ζωγράφο του Μακεδονικού Αγώνα Σωτήρη Ζήση, στις τοιχογραφίες των αρχοντικών της Σιάτιστας1, της Καστοριάς2, των Αµπελακίων3, του Μόλυβου και του Πηλίου. To πλού- σιο και ποικίλο έργο των Χιονιαδιτών ζωγράφων µόλις πριν από ελάχιστα χρόνια έγινε γνω- στό και ελπίζω πως δεν θ'αργήσει και η γνωριµία με την αγιογραφία των βλάχων ζωγράφων της ?αµαρζνας. Με βάση μαρτυρίες από αυτόπτες γέροντες χωρικούς σχημάτισα κατάλογο από 167 σπίτια τοιχογραφηµένα που είτε γκρεμίστηκαν, είτε ανακαινίστηκαν, είτε έχασαν το ζωγραφικό τους διάκοσμο από ασβεστώματα. Η φυματίωση, που μάστιζε την πλλάόα προπολε- μικά, έπαιξε και αυτή το ρόλο της γιατί o πιό προσττός τρόπος απολύµανσης των σπιτιών ήταν το γενικό τους ασβέστωμα. "την επιφάνεια των αγιογραφιών σχηµατίζεται λεπτό στα… µα λιπαρής αιθάλης από τα κεριά και το λιβάνι. ΄Ετσι, τα ασβεστώµατα μπορούν σχετικά εύκολα να αφαιρεθούν. Γτις τοιχογραφίες των σπιτιών, όμως, το ασβέστωμα δεν τις σκαπά- ζει, τις σβύνει καθώς καίει τη συνδετική ύλη. Σήµερα επιχειρώ µπα πρώτη παρουσίαση των τοιχογραφιών του χωριού Ξράτυρα του Βοΐου. Μάο δεκαπέντε τοιχογραφηµένα σπίτια σώζον- ται σήµερα, κι από αυτά τα περισσότ ρα σε άθλια καράσταση. Πολλά δεν κατοικούνται πια και είναι κλειδωμένα -αλλά αυτό δεν εµποδίζει την είσοδο γιατί κάποιος τοίχος τους εί- ναι γκρεµισµένος. ΄Λν η παρουσίαση αυτή γίνει αφορµή να εκδηλωθεί έµπρακτη κρατική µέ- ριµνα, τότε Θα έχει εκπληρωθεί ο σκοπός της. "τη σηµερινή εργασία Θα χρησιµοποιούµε το παλιό όνοµα του χωριού, Όέλιτσα, επειδή έτσι αναφέρεται σε παλιά γραφτά και σε υπογραφές ντόπιων ζωγράφων. To όνοµα 'ράτυρα της δόθηκε σχετικά πρόσφατα, χωρίς να υπάρχει σίγουρη µαρτυρία πως η αρχαία πόλη βρι- σκόταν στον ίδιο χώρο. Η σωστή, στη βάση της, µετονοµασία ξενικών και κακόηχων τοπωνύ- μιων παρέσυρε και µερικά που η βαρειά τους ι%ορική σηµασία θα έπρεπε να τα αφήσει άθι- κτα, όπως η Αλαµάνα, το Κιλελέρ, οι Κορυσχάδες. Η Σέλιτσα βρίσκεται στην επαρχία Ανα- 2 σελίτσας του Νοµού Κοζάνης, ακριβώς στην ευθεία που ενώνει δύο µεγάλα ζωγραφικά κέντρα της Ελλάδας, τη Γιάτιστα και την Καστοριά, πιό κοντά στην πρώτη. Ωστόσο, η ζωγραφική της δεν έχει τίποτα κοινό με τις µπαρόκ τοιχογραφίες των γνωστών αρχοντικών των δύο αυτών δραστήριων ορεινών οικισµών. Βέβαια, στα δύο αυτά κέντρα υπάρχουν και άλλα τοι- χογραφικά σύνολα, σχεδόν άγνωστα, µε δικό τους ζωγραφικό ύφος, όπως π.χ. τα σπίτια του Γκουγκουλίδη και του Μούρτζου στη Γιάτιστα. Η ζωγραφική της ?έλιτσας, αυτή τουλάχιστο που απόμεινε, ανήκει στην περίοδο 1796 … 1915. Η ΤΕΛΙ΄Τ'?Α ΄Αν και το όνοµα της Σέλιτσας -παλιότερα 7έλιτζας η Γέλτζας- εµφανίζεται από το 14ο αιώναΛ, μαρτυρίες για τη ζωή της έχουµε από το 17o, οπότε αναφέρονται εμπορικές σχέσεις της µε την Αυστρία, τη Γερµανία, την Πολωνία και τη Βενετιά. 0 Απόστ. Βακαλό- πουλος τοποθετεί την ίδρυσή της στο 16o αιώνα. "΄Ετσι οι ορεινοί και δασωµένοι όγκοι της Μακεδονίας, η Πίνδος µε τις παραφυάδες της...έγιναν οι προστάτες των πλησιόχωρων πληθυσµών...Παρόµοια συνοικίσΘηκαν στη Δυτική Μακεδονία, όπως αναφέρει η παράδοση, η Γαλατινή, το Μπλάτσι...η Σέλιτσα"5. Ακµάζει κατά το 18ο αιώνα, οπότε, εκτός από το εµ- πόριο µε την Αυστρουγγαρία, τη Τερβία και τη Ρουµανία, έχει αναπτυγµένη βιοτεχνία στη βυρσοδεψία, τη σαπουνοποιία, τη βαφική και την υφαντική. Η ανάπτυξη συνεχίζεται και στις αρχές του 19ου. 0 Πουκεβίλ αναβάζει τότε τους κατοίκους της σε δέκα χιλιάδες, υπο- λογίζοντας 300 πατριαρχικές οικογένειες µε τριάντα άτοµα ή καθεμιά6. Πρόκειται ασφαλώς για υπερβολικό υπολογισµό Κάνε άλλο παρά ειρηνική υπήρξε η ζωή της. Απανωτές οι καταστροφές. "ια τέτοια ανα- φέρεται, χωρίς στοιχεία, στα 1616. Ττα 1774 άτακτοι Φουρκαλβανοί προξενούν σοβαρές ζη- µίες και Θανάτους στο χωριό. Αυτόπτης µάρτυς, ο Καλλίνικος, περιγράφει πολύ παραστατι- κά το χαλασµό "αψοδ΄Απριλήου α'ήµέρα δευτέρα γράφο διά θύµησι οπου εγινε ο χαλασµός /λέξη δυσανάγνωστη/ άπό τους ζορπάδες τόν µισαρόν τά όνόµατα ησούφ ο νιβιτζας ό τζα- τζης και Οσµάν µπεκηκξής κέ ό καραµαχµούτης καί χοτοκούλης κε μπεχλούλης καί οί έπίλη- πρι µπαχουρμπασιάδες τό όνόµατα πιός τα ήξεύρη. ήρθαν χιλιάδες δισ κε µησή κέ έµπίκαν κε έσκότοσαν κε όλο το βηός το έμασαν κε έκαψαν όσπήτια κέ αργαστήρια 104 καί έκαψαν ανθροπους κε άπέθαναν κε έπίραν βιός πολήν φορτία άµετριτα και εκάθησαν µέσα ήµέρες 10 κε βγένοντας έπίραν ως σκλαβους τόν κυρ άναγνώστην αλεξιουν κοτζιάµπασιν και έπίλιπου 10 καί έκαψαν τήν έκλισήαν τής άγίας Παρασκεβής κε τόν άγίον Αποστόλον την έκλισίαν και εγινε θρίνος κε οδηρμός κε γραφο δια Θίµησι"7. ?τα 1804 ο Αλή Πασάς κάνει µε τη βία τσιφλίκι του τη Γέλιτσα. Θα την ξαναγοράσουν οι κάτοικοί της, στα µέσα του 19ου αιώνα, µετά το θάνατο του Αλή, από το Σουλτάνο για 228,000 γρόσια. Στα 1824 νέος χα- λασμός, χωρίς ανθρώπινα θύµατα αλλά µε τεράστιες υλικές ζηµίες. ?τα 1877 νέα επιδροµή 3 Γκέκηδωνπρσκαλεί νές καταστροφές στο χωριόΆ. Υτις συμφορές της Υέλιτσας ας προστεθεί και η δραστηριότητα των ντόπιων κοτζαμπάσηδων που, όπως παντού, ήταν άρπαγες και άσ- πλαχνοι. Χαρακτηριστικό είναι το σελιτσιώτικο δημοτικό τραγούδι που δηµοσίεψε ο Αθαν. Γιομπλάκης= -Γιατί είσαι τόσο αµαρτωλός, τόσο κριματισμένος το λάδι δον είναι νερό και το κερί σου ξύλο και το θυµιάμα όπου καίς και τούτο δε µυρίζει -Πγώ ήµαν γκοτζιάµπασης και προεστώς στη χώρα, στους πλούσιους έβανα εκατό και στους φτωχούς διακόσια και μια χήρα κακόµοιρη την είχα πεντακόσια. Την άρπαξα τ'αμπέλι της και στο Έαρκό χωράφι. Ο To τραγούδι είναι ασφαλώς νεότερο γιατί και λόγιες επιδράσεις έχει και οι στίχοι του δεν έχουν στρώσει από την οµαδική κατεργασία στο χρόνο. Είναι προβληµατικό αν μπορού- σε να τραγουδηθεί, ασφαλώς σε δοσμένη παραδοσιακί µελωδία, µε τις στιχουργικές τη" ανω- μαλίες. Μας παραπέµπει, όµως, στις πανάρχαιες δοξασίες για τους οιωνούς κατά τις θυσίει Πυκνές και οµαδικές οι µετοικεσίες των Τελιτσιωτών προς την Γυρώπη και προς διά- φορα μέρη της Τουρκίας, έτσι που o Αλής βάζει όργανά του να εμποδίσουν τις µεταναστεύ… σεις και να ξαναφέρουν τους φυγάδες, χωρίς πάντα να το καταφέρνουν1Ο. Αναφέρεται, μά- λιστα, ένας ζαµπίτης /αστυνόµος/ που επειδή δεν κατάφερε να βρεί τους σκόρπιου;Γείτσιώ τες εγκατέστησε με τη βία οικογένειες από το κοντινό χωριό Κοντσικό, τη σηµερινή Γαλα- τινή. Αυτή η λύση δεν ικανοποίησε τους προϊσταµένους του, που τον ελέγχουν αυστηρά και του συνιστούν: "ιδέ από τ'άλλα χωριά και τους κοντσιότες τράβα χέρι". Για ένα διάστη- µα η Γέλιτσα σχεδόν ερηµώνει. Οικογένειες ?ε ιτσιωτών αναφέρονται στο Κραγιούγεβατς, στο Βελιγράδι, στην Αυστρία11, στην Πόλη....Κατά το 190 αιώνα η μετανάστευση κατευθύ- νεται κυρίως προς τη Βλαχιά και την Πόλη12. Πολλοί από τους µετανάστες αφοµοιώνονται από το καινούργιο τους περιβάλλον13. Αυτή η δηµογραφική αιμορραγία αναπληρώνεται, ως έ να βαθµό.από συνεχείς εγκαταστάσεις κατοίκων άλλων χωριών. Απελπισμένοι απόκληροι κα- ταφεύγουν στη Γέλιτσα αναζητώντας κάποια καλλίτερη τύχη :" ΄Οποιον δεν τον κρατάει η Γη τον κρατάει η Γέλιτσα". Αργότερα, όταν επεκτείνεται η καλ'ιέργεια και επεξεργασία του καπνού, έρχονται και ειδικευµένοι εργάτες ντενκτσήδες, Επειδή η καπνεργασία είναι εποχιακή, οι περισσότεροι µένουν µόνο για ένα διάστηµα, µερικοί όµως εγκαθίστανται µό- νιµα. Αυτή η συνεχής ανανέωση του πληθυσµού δεν αλλοιώνει την πολιτιστική παράδοση τοι χωριού επειδή γίνεται βαθμιαία και σε µακρύ χρονικό διάστηµα και οι καινούργιοι κάτοι- κοι προέρχονται από κοντινά χωριά µε παραπλήσια παράδοση. ΄Έτσι, αφοµοιώνονται ομαλά στον καινούργιο τους κοινωνικό περίγυρο. Από τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα µας σβύ- 4 νουν οι µεταποιητικές και μεταπραττικές δραστηριότητες του χωριού και η οικονοµία του γίνεται γεωργική-κτηνοτροφική. Τύµφωνα με τα στοιχεία της Κοινότητας, σήμερα υπάρχουν 6,000 ζώα, από τα οποία πάνω από 5,000 είναι πρόβατα, 500 γίδια και τα υπόλοιπα βοο- ειδή1Λ. Χαρακτηριστική της βελτίωσης της καλλιέργειας είναι η µέση στρεµατική απόδο- ση των καπνοχώραφων, που από 41,6 κιλά στα 1954 φτάνει στα 169,5 το 1980. Γήαερα ο πλη θυσμός του χωριού είναι γύρω στα 1,500 άτοµα, αλλά με µεγαλύτερη από το µέσο όρο ανα- λογία µεγάλων ηλικιών. Χωρίς να παρουσιάζει ιδιαίτερη έξαρση, αρκετά ζωηρή είναι η πολιτιστική ζωή του χωριού κατά το 190 και τις αρχές του 200ύ αιώνα. Οι κομπανίες των μουσικών που παίζουν στις γιορτές δεν είναι πάντοτε ντόπιες, µνηµονεύονται, όµως πολλοί αξιόλογοι παίχτες του κλαρίνου, που είτε συµμετέχουν σε ξενόφερτες κομπανίες15, είτε σχηµατίζουν δικές τους, που περιλαμβάνουν και χάλκινα πνευστά όργανα16. Τα πανηγύρια και οι γιορτές κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχασαν τον παραδοσιακό του χαρακτήρα17. Τα σπίτια της 7έλιτσας ανήκουν στο "βορειοελλαδίτικο" τύπο που τον συναντούµε και στην περιοχή του Αργυρόκαστρου, στη νότια Γιουγκοσλαβία, στη νοτιοδυτική Ρουλγαρία ως τη Μακεδονία και την ανατολική Θεσσαλία. ΄"ργα ασφαλώς Δυτικοµακεδόνων µαστόρων, έχουν τον κάτω όροφο λιθόχτιστο, καθώς και ολόκληρο το βορεινό τοίχο, και τον επάνω µε ελαφρά υλικά, τσατμά ή μπαγδατί που προστατεύονται από τη βροχή με έντονη προβολή της στέγης. Υπάρχουν, όµως, και αρκετά σπίτια ολόκληρα λιθόχτιστα. ?τα ψηλότερα σηµεία του οικισμού που, κατά την αρχιτέκτονα Δέσποινα Αϊβαζόγλου-Λόβα, φαίνεται πως είναι και τα παλιότερα, υπάρχουν σπίτια με χαγιάτι, που ανήκουν σε παλιότερη αρχιτεκτονική φάση. Σ'άλλα σημεία συναντούμε σπίτια µε σαχνισί, που είναι εξελιγμένος τύπος των σπι- τιών µε χαγιάτι. Παλιότερες χρονολογίες σπιτιών που συνάντησα είναι 1711 στο σπίτι τοι Κεχαγιά και 1732 της Λαζαρίδαινας. Τα τέμπλα των εκκλησιών της Παναγίας, του Αγίου πικολάου και το νεότερο/μέσα 1901 αιώνα/ του αγίου Γεωργίου είναι αξιόλογα δείγµατα ηπειρώτικης εκκλησιαστικής ξυλογλυ- πτικής από το 180 αιώνα κι ύστερα. Αξιοσημείωτη είναι η ικανότητα των μαστόρων τους να συνδιάζουν στοιχεία από τη βυζαντινή παράδοση με τα επείσακτα μπαρόκ φυτικά διακοσ… μητικά , όπως π.χ. στις ποδιές του τέµπλου της Παναγίας το συνηθισµένο στα βυζαντινά θωράκια σύµπλεγµα πέντε κύκλων εδώ αποδίδεται µε περιστρεφόµενα σαρκώδη φύλλα που πε- ριβάλλουν ρόδακα. Το µεγαλόπρεπο τέμπλο του ΄Αη Γιώργη1?, πλουσιότατο σε θέματα, σχη- ματίζει στο κέντρο του τεράστια κόγχη. "τα θέµατα δαίνεται επηρεασμένο από τα ξυλόγλυ πτα του παλιού ναού, που βρισκόταν στην ίδια θέση, αν κρίνουµε από λίγα κοµάτια τους που φιλοξενούνται στο πολύ ενδιαφέρον "ουσείο της "έλιτσας. Λιθανάγλυφα λίγα και όχι αξιόλογα υπάρχουν, αλλά σε πεζούλι γύρω από δέντρο στο παλιό "Παζάρι" υπάρχουν πέντε λίθινα κεφάλια σε μέγεθος µεγαλύτερο από το φυσικό, που ! 5 προβάλλουν από τον τοίχο σε τεχνική ολόγλυφου και με φανερή την προσωπογραφική πρόθε- ση. Τα έργα αυτά, µε σίγουρο πλάσιμο και έντονο ρεαλισμό, πρέπει να μελετηθούν και να γίνει προσπάθεια να εξακριβωθούν τα πρότυπά τους, που ασφαλώς κάποια σημασία θα έ- χουν για την ιστορία, έστω τη "μικρή ιστορία" της Γέλιτσας. ?το Μουσείο του χωριού υπάρχουν και μερικά κεντήµατα , από τα οποία τα περισσότε- ρα ανήκουν στην περίοδο γύρω στα 1900 και είναι επηρεασμένα από τα έντυπα πρότυπα που κυκλοφορούσαν ευρύτατα τότε. OI ΤΩΙΧΟΓΡΑΦΙΕΤ Τα πολύτιµα στολίδια της Γέλιτσας είναι ασφαλώς οι τοιχογραφίες των σπιτιών της. Ωστόσο, και σ'όσα έχουν υπογραφή ή είναι γνωστοί οι τεχνίτες τους, δεν είµαστε βέβαιοι πως αυτοί είναι ντόποιοι εκτός από μία περίπτωση. Πάντως είναι εύλογο να υποθέσουμε πως θα είχαν ανατεθεί και σε ντόπιους ζωηράφους διακοσµήσεις σπιτιών. Αγιογράφοι Γελι- τσιώτες υπήρχαν αρκετοί, κυρίως κατά το 19ο αιώνα. Εικόνα της Γλυκοφιλούσας σε σανίδι, που βρίσκεται στο σπίτι του Μίλιου, υπογράφεται από τον Παναγιώτη Ζωγράφο, Τέλιτσα 1857. Ttnv εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στο χωριό Βελίτσι, εικόνα των Τριών Ιεραρχών έχει µόνο τα αρχικά "Γ.Μ.Ζ. εκ Γελίτσης"19. Η κόγχη του καθολικού στο Μοναστήρι της Λα ριούς, κοντά στη Βέρβερη, τοιχογραφήθηκε από τον Πρωτοπαπά Θωμά Ζωγράφο "Τελίτσης" στα 18742Ό.΄Αλλοι ζωγράφοι είναι o Γεώργιος?1, ο Γεώργιος Μανουήλ22, o Αντώνης Καλέτσας, ο I. Καραμήτσος και o Παπαζήκος, που το κανονικό του όνοµα είναι Ζήσης Ζωγράφος, με τους δύο γιούς του Δηµήτριο και Θωµά, που τον συναντήσαμε πιό πάνω κι αργότερα έγινε κληρικός µε τ'όνομα Αγαθάγγελος. 0 Γεώργιος Μανουήλ είναι σύγγαμβρος του Παπαζήκου και εργάσθηκε μαζί του στη Λαύρα του Αγίου ΄0ρους. Ζωγράφοι είναι και οι δύο γιοί του Γε- ωργίου Μανουήλ, ο Ιωάννης και o Εµµανουήλ. Στο τέμπλο της Αγίας Παρασκευής Παλαιού Μυ- λότοπου υπάρχουν µερικές εικόνες λαϊκού ύφους που υπογράφονται από τον Ιωάννη τον εκ ?ελίτσης,1815. O Ιωάννης δεν είναι o γιός του Γεωργίου "ανουήλ γιατί αυτό τον συναντού με µετά µισόν περίπου αιώνα νέον να βοηθάει τον πατέρα του. Για τον Παπαζήκο έχουμε αρ κετά βιογραφικά στοιχεία επειδή o γιός του Θωμάς, ως ΑγαθάγΥελος, Αρχιερατικός Ρπίτρο- πος του Ψεβασμιωτάτου Αγίου Σισανίου, δηµοσιεύει τα "Αποµνημονεύµατά" του, χωρίς τόπο έκδοσης, ούτε χρονολογία, που πρέπει όμως να είναι γύρω στα 1909?Λ. Από αυτά μαθαίνου- με πως ο Παπαζήκος "δεν έσχε το ευτύχημα να αποκτήση μεγάλην παιδείαν, πως έκανε πέντε παιδιά, "διήλθε βίον πλήρη πόνων και βασάνων" και, εκτός από τα ιερατικά του καθήκον- τα και την άσκηση της ζωγραφικής τέχνης, αν και λιγογράμματος, δι ρίστηκε δάσκαλος στι Γέλιτσα. 'Εκανε και τον πρακτικό γιατρό. Παραγωγικότατος τεχνίτης, εργάστηκε στη Βλά- στη, στη Βελανιδιά, στην Καστοριά, στην Κλεισούρα, στο ΄Αγιον ΄0ρος και σε πολλά άλλα μέση. Από τα παραπάνω φαίνεται πως το επάγγελμα του ζωγράφου δεν ήταν αρκετό για να 61 σει την πολυμελή οικογένειά του, πράγμα που τον ανάγκαζε να καταφεύγει σε ποικίλα πα- 1 ραεπαγγέλματα. Οι αγιογράφοι αυτοί ίσως έκαναν και κοσµική ζωγραφική, πράγμα συνηθισμένο στην επτ χή τους, αλλά δεν έχουµε σχετική μαρτυρία. Υπάρχει, όµως, μνεία 7ελιτσιώτη κοσµικού ζωγράφου στα χρόνια του Αλή Πασά. Ο Ιωάννης Φωτόπουλος μεταφέρει αφήγηση γέροντα πως "ο Αλής ελθών εις την Γέλιτοαν εφιλοξενήθη εις την οικίαν του γαλίκη /νυν Γαλίκαινας/, όστις ων ζωγράφος εις τα Ιωάννινα, ήτο ζωγράφος και του Πασά"25. Ζωγράφος στην Αυλή του Αλή Πασά δε µπορούσε παρά να είναι κοσμικός. βίναι γνωστό πως ο νεωτεριστής Τουρ- καλβανός τοπάρχης έχτισε µεγάλα και πλούσια διακοσµηµένα παλάτια. Από περιγραφές ξένων περιηγητών ξέρουµε πως τα διαμερίσματα του Αλή και των γιών του είχαν πλούσια ζωγραφι- κή διακόσμηση µε τοπία, πολεµικές σκηνές, εκτελέσεις Ελλήνων, σκηνές κυνηγιού, προσωπα γραφίες, ουράνια σώματα και άλλα θέματα. Φυσικά, οι κρίσεις των ξένων για την καλαισθτ σία των διακοσµήσεων αυτών είναι συνήθως αρνητικές. O Πουκεβίλ τα θεωρεί έργα Αρμένη- δων "µπογιατζήόων"26. Οι σχέσεις του Αλή µε "Έλληνες κοσµικούς ζωγράδους επιβεβαιώνον- ται και από την αντιδικία του με τον Λευκαδίτη "προφεσόρο" ζωγράφο Υπ. Βεντούρα για τν πληρωμή μιάς προσωπογραφίας2 . Από τις τοιχογραφίες σπιτιών πρώτη έρχεται του σπιτιού ΑαΞαρΞδη, έργο καμωμένο στα 1796 από άγνωστο ζωγράφο. 0 τεχνίτης του φαίνεται πως ήταν αγιογράφος. Το χρώμα τι είναι λιτό και χαµηλότονο, σε συνδιασµούς διαφόρων τόνων του γκριζοπράσινου και του κο φέ σκούρου. Βέβαια, o τόνος των χρωμάτων μπορεί να έχει πέσει από τους καπνούς της θές μανσης και του φωτισµού του δωμάτιου. Επαναλαµβάνει γνωστά θέματα που βρίσκονται κυρί- ως σε εκκλησίες, όπως η αποµίμηση ορθομαρµάρωσης, και µάλιστα σε φρίζα ψηλά δίπλα στο ταβάνι, σε θέση δηλαδή που δεν υπήρχε ποτέ κανονική ορθομαρµάρωση, ο δικέφαλος αετός, το κομμένο καρπούζι µε καρφωμένο επάνω του το μαχαίρι που ήταν παλιότερα συµβολισµός της Αποτομής του Ιωάννη αλλά από το 180 αιώνα ξεχάστηκε το συµβολικό του περιεχόμενο" απόδειξη και το πηρούνι που είναι καρφυμένο στο καρπούζι. Το θέμα το συναντούμε όχι µε νο σε εκκλησίες αλλά και σε σπίτια του Πηλίου, της Γκούρας, της Καστοριάς, της Σιάτι- στας και των νεγάδων. Γυνηθισµένο είναι και το θέμα του δέντρου με καρπούς.΄0λες οι συνθέσεις στο σπίτι αυτό στηρίζονται στην τυπική τριαδική συμμετρία µε κεντρικό κάθε- το ξξονα. ?το δικέφαλο αετό κεντρικός άξονας…σε όλο το ύψος της σύνθεσης.είναι ο αετό. και το δέντρο που προβάλει ανάµεσα στα κεφάλια του. Δεξιά και αριστερά του από ένα δέ τρο. ΄Ετσι υπάρχουν τρία δέντρα με τρείς τούφες φυλλωσιάς το καθένα. 7τα καρπισµένα δ τρα άλλης σύνθεσης κεντρικός άξονας ο κορµός από τον οποίο ξεκινούν τα κλαδιά με τρεί καρπούς το καθένα τους. 7τη σύνθεση του κοµμένου καρπουζιού κεντρικός άξονας οι συνε- χόµενες μορφές του βάζου, του καρπουζιού και του πηρουνιού' δεξιά και αριστερά, συμμε τρικά από ένα πουλί και ένα τσαµπί σταφυλιών. Ανά τρία και τα δέντρα στα µικρά διάµε… σα των συνθέσεων. Το ίδιο ισχύει και για τα διακοσμητικά στα πλάγια του χαμηλού κουµ- , πέ στο κέντρο του ταβάνιού. Αεύτερη χρονολογικά είναι η τοιχογραφία στο ισόγειο του σπιτιού Καρανίτσιου, εκτε- λεσμένη στα 1864 από τους γιούς του Αντώνιου Γεωργιάδη, Αθανάσιο και Γπυρίδωνα. Κατά την τοπική παράδοση, που ενισχύεται και από άλλα στοιχεία, ο πατέρας Αντώνιος είναι ντε πιος και σκάλισε το τέµπλο του Αγίου Γεωργίου με τη βοήθεια των δύο γιών του. Ανάμεσα στις τοιχογραφήσεις των σπιτιών Λαζαρίδη και Καρανίτσιου µεσολαβούν 70 χρόνια. Εδώ θα πρέπει να θυμηθούμε πως οχτώ χρόνια µετά την τοιχογράφηση του σπιτιού Λαζαρίδη η Γέλι- τσα γίνεται τσιφλίκι ΧόΗΧΧΧή για σαράντα ολόκληρα χρόνια. ΄Αν σ'αυτό προσθέσουμε και με ρικές δεκαετίες για να αναλάβει η οικονοµία του χωριού από το αντίτιμο της εξαγοράς τοι το χάσμα εξηγείται. ?το μεσοδιάστηµα, όμως, αυτό η λαϊκή μας ζωγραφική έχει κάνει ση- µαντικά βήματα. 'Οταν, λοιπόν, συνεχίζεται η παράδοση τοιχογράφησης των σπιτιών,το ύφοι της ζωγραφικής έχει αλλάξει. Αυτό γίνεται φανερό και από την ωριμότητα που παρουσιάζου* οι τοιχογραφίες στου Καρανίτσιου, από την ποικιλία των θεμάτων, το πλούτο του χρώματος και την ατμόσφαιρα παραµυθιού µέσα στην οποία παρουσιάζονται πολιτείες, δέντρα, βουνά, σύννεφα, πουλιά, καράβια, γυναικείες μορφές, μουσικά όργανα... Η Σέλιτσα, ελεύθερη οι- κονομικά, ξανασαίνει και ρίχνεται µε Αζέφι στη δουλειά για την ανάκαμψή της. Γπειδή η ζωγραφιά απλώνεται σε όλη την επιφάνεια του τοίχου δεν υπάρχει η παρατακτική διάταξη που παρουσιάζεται στις ζωγραφικές φρίζες. ΄Ετσι οι συνθέσεις είναι περισσότερο ελεύθε- ρες αλλά και πιό οργανωμένες. ΄Ισως να υπάρχουν χαρακτικά πρότυπα αυτών των έργων αλλά οι τεχνίτες τα µεταπλάθουν σε γνήσια ζωγραφικά έργα. Οι εμαλλαγές του χρώματος στο έδα φος,που περνούν από το σκουροπράσινο στο κοκκινωπό, οι λόφοι, τα ανοιχτόχρωµο κτήρια που έχουν πάντα σκούρο φόντο, τα χόρτα και τα δέντρα που διαγράφονται καθαρά σε ανοιχτ χρωµο βάθος, οι σκιοφπτισμσί στις φυλλωσιές των δέντρων, στα πανιά των καραβιών και στις τούφες των σύννεφων, στοιχεία που επιδιώκουν την αληθοφάνεια, συνδιάζονται µε πα- ράξενα σχήματα γαλάζιων κυλινδρικών λόφων, µε πλήθος μικρών και µεγά)ων πουλιών στον ουρανό, με μεγάλα ψάρια που φαίνονται καθαρά μέσα στα νερά. 'Ολα αυτά, σ'ένα γοητευτι- κό σμίξιμο, δημιουργούν μαγική ατμόσφαιρα παραµυθιού και καθιστούν τις τοιχογραφίες αυτές λαμπρά δείγµατα ελληνικής παραδοσιακής ζωγραφικής. Οι δύο μικρές γυναικείες µορ- φές µε επιγραφή "κοκόνα καλή" και η αβακωτή επιφάνεια ενός καραβιού θυμίζουν έντονα ντ σιώτικα κεντήµατα. Τρία χρόνια αργότερα, στα 1867, άλλος ζωγράφος κάνει σε δωμάτιο του ισόγειου, µέ- σα σε περίπλοκο πλαίσιο που κορυφώνεται από γυναικείο μαόύστο, ένα τοπίο ψυχρό και χρι ματικά φτωχό. "ε άλλο δωμάτιο του επάνω πατώματος μερικά χρόνια αργότερα άλλος ζωγρά- φος φιλοτεχνεί μερικές τοιχογραφίες µε ρωµαντικές-νεοκλασικές επιδράσεις. Μέσα στη δεκαετία 1865-1875 διακοσµείται το σπίτι του Παπαθεοδώρου.Μαθητής ή οπωι δήποτε επηρεασµένος από τους ζωγράφους του σπιτιού Καρανίτσιου, κάνει µια στενόμακρη ! 8 τοπιογραφική φρίζα σε όλο το μάκρος των τοίχων του μεγάλου χώρου στο επάνω πάτωπα. Αυτ τον υποχρεώνει σε παρατακτική διάταξη των θεµάτων του που είναι µεγάλα κτήρια, γεφύρια δέντρα, τζαµιά, καράβια, ψάρια...πάντα µέσα στην ίδιαν ατµόσφαιρα παραµυθιού. Εδώ, ό- µως, µερικές σκηνές καθηµερινής ζωής δηµιουργούν κλίµα οικειότητας: ο γάϊδαρος δεµένος στο δέντρο, ο ξυλοκόπος, το κοµμένο δέντρο µε τα κλαριά του πεσμένα καταγής, ο καρπο- συλλέκυης επάνω στη σκΧέλα, ο πετεινός, άνθρωποι μέσα σε καράβια, το ειδύλιο στην εξο- χή. Ενώ στα τοπία του σπιτιού Καρανίτσιου απουσιάζει σχεδόν η ανθρώηινη µορφή, που µόν µέσα σε µερικές βάρκες εµφανίζεται, εδώ τον βλέπουµε ενταγµένο ενεργητικά μέσα στο το- πίο. Τε όλο το µήκος της φρίζας κυριαρχούν τρείς οριζόντιες ζώνες, η κάτω με τη γή, η μεσαία µε τη φωτεινότητα του ορίζοντα και η επάνω µε το βαθύτερο χρώμα του ουρανού. Οι άνθρωποι και τα γυμνά δέντρα αποδίδονται µε πλακάτο µαύρο χρώµα και προβάλλουν έντονα επάνω στο ανοιχτό γαλάζιο χρώµα που, άλλωστε,σε διάφορους τόνους κυριαρχεί σ'ολόκληρη τη ζωγραφιά. O ζωγράφος δεν περιορίστηκε µόνο στη φρίζα αλλά διαµόρφωσε χρωµατικά όλες τις επιφάνειες των τοίχων και της οροφής προσθέτοντας και μερικά ανθοδοχεία στα χαμηλό τερα σημεία. Είναι ασφαλώς o ίδιος τεχνίτης που έκανε, λίγο μετά το 1865, τις εσωτερι- κές τοιχογραφίες στο σπίτι του To ίκα στη Βλάστη και τις εξωτερικές στο σπίτι του …σ6γ κα στο ίδιο χωριό. *ε στενή φρίζα περιορίζονται και οι τοιχογραφίες στο σπίτι του ϊΞλιΞυ, έργο που πρέπει να έγινε γύρω στα 1870 με 1880. Εδώ, όµως, η συνέχεια σπάζει σε μικρές ενότητες µε άλλη διάθεση η καθεµθά τους και σε διαφορετική κλίµακα. ΄Ρτσι, χωρισµένη από τη λοι πή τοιχογραφία µε ηρικυκλικές πλαγινές πλαισιώσεις, έχουµε την ειδυλιακή σκηνή τεσσά- ρων περιστεριών που βόσκουν µπροστά σε ολάνθιστο βάτο ενώ στα πλάγια απλβ»εται ειρηνι- κό τοπίο. Τα περιστέρια είναι σε άλλη κλίµακα, µεγάλα όσο περίπου τα λιοντάρια που στι πουν αντικρυστά σε άλλο σηµείο της φρίζας. Αλλού, πάλι χωρισµένο με παρόμοια πλαισίωσ1 ένα ρωµαντικό τοπίο. Πάνω από το τζάκι εμφανίζεται το παμβαλκανι ό θέμα του ανασυρμέ- νου παραπετάσµατος, σε άλλα σηµεία µια οπλισμένη στρατιωτική περίπολος, ένα µικρό έ- φιππο απόσπασµα και παλι χόρτα, δέντρα, κτήρια, σύννεφα.. Από την άποψη της τεχνικής δεν διαφέρει πολύ από τις προηγούµενες τοιχογραφίες. 7το σπίτι του Χατζηγιάννη οι τοιχογραφίες ανήκουν σε δύο περιόδους. Οι εξωτερικέ που πρέπει να έγιναν κατά το χτίσιμο του σπιτιού, βρίσκονται ψηλά στην πρόσοψη, ανάµε σα στη σειρά των παράθυρων και στην προβολή της στέγης. Κύρια θέµατα τα αντικρυστά λιοντάρια και τα παγώνια. Λεν είναι εντελώς αβάσιµο να τις τοποθετήσουµε στην πριν απ την τσιφλικοποίηση της Τέλιτσας περίοδο. ?το εσωτερικό οι τοιχογραφίες είναι αρκετές δεκαετίες νεότερες, οπωσδήποτε μετά την εξαγορά του χωριού. Η µεγαλύτερη σύνθεση είνα ρωμαντικό τοπίο, όπου µέσα σε κλειστό κόλπο είναι αραγµένα πλοία ενώ στη στεριά υψώ- νονται βίλλες και κάποιο αρχαίο κτίσμα. ?την κάτω δεξιά γωνία του τοπίου ρωµαντκή σκη- νή βοόκού που παίζει τη φλογέρα του τριγυρισμένος από τα πρόβατά του. ΄Εργο ψυχρό και άχρωµο, pa σωστή όµως γραμµική και ατμοσφαιρική προοπτική. Σε άλλο δωµάτιο, νεοκλασικό σύµπλεγμα από δυό αγγελάκια-ερωτιδείς μέσα σε φυτικό πλέγμα και σε τεχνική που µιμεί- ται πλαστική διακόσμηση. οι εσωτερικές τοιχογραφίες του σπιτιού Χατζηγιάννη µάλλον εί- ναι έργα Κλεισουριώτη ζωγράφου. 'τα κατάλοιπα ενός από αυτούς, του Κώλτσου ΠαπαγιάνΉ, υπάρχει ευρωπαϊκό λιθογραφικό πρότυπο με το ίδιο σχεδόν θέμα και.ελαφρά τροποποιημένο, δικό του σχέδιο σε μεγέθυνση. ?τα 1878 o ντόπιος ζωγράφος Μπαλµάς τοιχογραφεί, σε µεγάλη ηλικία, το σπίτι του Λελήμπαση, καθώς και το παράσπιτο που χρησίμευε ως εργαστήριο γουνοποιίας. To έργο του ν… αυτό, αν κι έχει πια ξεφύγει από το αφελές μα τόσο γοητευτικό κλίμα των παλιότερων λαϊ- κών τοιχογραφιών και είναι πιό "σοφό", δεν παύει να έχει ποιότητα και δροσιά. Στο σπίτι χωρίζει την επιφάνεια των τοίχων σε μεγάλα ορθογώνια που τα γεμίζει pa ένα επαναλαµβα- νόμενο φυτικό διακοσµητικό που στο κέντρο του έχει κύκλο όπου εικονίζονται είτε μικρά φανταστικά τοπία είτε πουλιά επάνω σε ανθισµένα κλαδιά. To διακοσµητικό αυτό σε φόντο ώχρας περικλείνεται από κοιλόκυρτη πλαισίωση, έξω από την οποία το φόντο γίνεται καφέ σκούρο. fro ταβάνι ενός δωµατίου ζωγράφισε τις παράλληλες σανίδες µε φυτικά διακοσμητι- κά. Περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τοιχογραφίες του παράσπιτου-εργαστήριου. Πά- λι µέσα σε φυτικό πλαίσιο, πλουσιότερο εδώ αλλά σε χρώµα γαλαζοπράσινο και μέσα σε ελ- λειπτικό σχήμα, ζωγραφίζει νεανικές γυναικείες μορφές ως τη µέση τους, ευρωπαϊκά ντυ- μένες και με περιπσιημένη κύρωση. Η µία, με λουλούδια στα μαλλιά, κρατάει µε το ένα τηι χέρι ανθισμένα κλαδιά και µε το άλλο ένα χαρτάκι΄ ίσως να πρόκειται για υπαινιημό κρυ- φού αισθηµατικού δεσµού. Η άλλη, πάλι pa ανθοδέσμη, κρατάει στην αγκαλιά της σκυλάκι. Η τρίτη, εκτός από τα λουλούδια στα μαλλιά και στο στήθος, κρατάει με το ένα της χέρι ανθοδέσμη και pa το άλλο βεντάγια. Πάνω από το τζάκι, σε αψίδα που σχηματίζουν διπλοί ζωγραφιστοί κίονες και τόξο, µία άλλη νεανική γυναικεία µορφή, σχεδόν ολόσωµη, περιπου είται κάποιο πουλί που το έβγαλε από το κλουβί του. Φιόγκος στα μαλλιά που πέφτουν πΡά σε χοντρές µακρυές πλεξούδες, φόρεμα με πολλές δίπλες, σφιχτό στη μέση. π σκηνή στο ε… τερικό αρχοντικού σπιτιού: σιδερόφραχτο παράθυρο, τριπλό χάλκινο κηροπήγιο, κρεμαστή λάμπα, πλουμιστό φαρφουρένιο βάζο, σκαλιστό τραπέζι... Θέματα και εκτέλεση εκφράζουν κοινωνική µερίδα που πέρασε στη μεταποίηση και το εµπόριο και αστικοποιείται µε δυτικό ευρωπαϊκά πολιτιστικά πρότυπα. Στη δεκαετία 1875 µε 1885, πιθανότατα, ζωγραφίζεται το σπίτι του ΞΞκρή,τώρα εκκλη σιαστική ιδιοκτησία. Οι ζωγραφιές του έπαθαν σοβαρές ζημίες στα χαμηλότερα σημεία του τοίχου. Αυτά που χαρακτηρίζουν τη διακοσµητική αντίληψη του τεχνίτη τους είναι η φρον- 10 τίδα να αναδείξει και να υπογραμμίσει τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του χώρου /τζάκι, κόγ- χη/ και η ζωγραφική απομίμηση πλαστικών διακοσµήσεων /ανάγλυφα, φιλέττα/. ?ι εδώ υπάρ- χει η βεβαιότητα νεκλασικών προτύπων. Μερικά τοπία είναι χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον, εκτός από την απεικόνιση της Πόλης, που διαφέρει τελείως από τις γνωστές τοιχογραφίες της Τιάτιστας, της Καστοριάς, της Δράκιας, των ιμπελακίωυ και του Μόλυβου. Τ'αυτή, pa— ρικές αναστροφές της προοπτικής, όπως στις γέφυρες του Κεράτιου Κόλπου, και μερικά ζε- στά κόκκινα στις στέγες καθώς και στις τουρκικές σημαίες πάνω στον πύργο του Γαλατά και σε µιναρέ μάλλον του ?ουλεϊμάν τζαμί, ζωντανεύουν κάπως την άτονη τοπιογραφία. Ρί- ναι µεγάλη η πιθανότητα το σπίτι του "ακρή να διακοσµήθηκε από τον ίδιο Κλεισουριώτη τεχνίτη που ζωγράφισε και το σπίτι του Χατζηγιάννη γιατί και η τοπιογραφική αντίληψη είναι ίδια και το θέμα των αγγέλων-ερωτιδέων παρουσιάζει απόλυτη ομοιότητα και στη σύν θεση και στην εκτέλεση. ?τον ίδιο ζωγράφο, με κάποιες επιφυλάξεις, μπορούµε να αποδώ- σουµε και τις τοιχογραφίες στο σπίτι του ΞΞιαπακέ. Στα 1888 διακοσµείται το σπίτι του ΞήΞΞΞ µε μεγάλα συµμετρικά διακοσμητικά χβτς . παραστάσεις, εκτός από έναν αετό που κρατάει στα νύχια του ταινία με την επιγραφή "1888 ΙΟΥΝΙΟΥ 20". Ta χρώματα είναι βαριά κι έγιναν βαρύτερα από µεταγενέστερο βερνί- κωμα. To σπίτι του.Ξικ:-Ξιαφάρα στολίζεται pa απλά νεοκλασικά διακοσμητικά στα 1909 από τους Παπαφώτη και Μουστακλή, κατοίκους του γειτονικού χωριού Πελεκάνος. Τ**: αερικά ακόμα σπίτια σώζονται κάποια κατάλοιπα τοιχογραφιών. ?το σπίτι του ΞΞΞΞΧΞΞΞΖΞΞΞ διατη- ρείται σε κακή κατάσταση μία µόνο εξωτερική παράσταη δύο λιονταριών ανασηκωμένων στα πίσω πόδια τους. Πε το στόμα κρατούν κορδέλλες που ξεκινούν από στέμα με σταυρό. Η προέλευση του θέματος από ευρωπαϊκό πρότυπο είναι πιθανότατη. To σπίτι του Παστρακίλη ήταν κλειστό όσες φορές βρισκόμουνα στη Σέλιτσα, δηµοσιευµένη όµως φωτογραφία τμήματος των λίγων τοιχογραφιών του/περιστέρι/ δείχνει ζωγραφική μέτρια και σε κακή κατάσταση. Γτο σπίτι του &άτσκου,χτισµένο στις αρχές του αιώνα µας, υπάρχουν ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες με τοπία και σκηνές αγροτικής ζωής, ανάµεσα στις οπόίες και αντίγραφο από τις "Σταχυομαζώχτρες" του Ζαν Φρανσουά Μιλλέ /1814-1874/ που κυκλοφόρησαν σε επιστο… λικά δελτάρια στην Ελλάδα τις δύο πρώτες δεκαετίες του 28ού αιώνα. 'Ενα από αυτά ταχυ- δρομήθηκε στις 2 Νοεµβρίου προς το Δημήτριο Τσιόπελα στον Πειραιά. βρίσκεται στο Αρ- χείο μου. Ο Μιλλέ έκανε και χαλκογραφία µε το ίδιο ακριβώς θέμα, αλλά είναι απίθανο να έφτασε αυτή στα χέρια του ζωγράφου της 7έλιτσας. Απ'όσο ξέρω , µόνο ένα αντίτυπο της χαλκογραφίας υπάρχει στην Ελλάδα και βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη28. 'Αλλωστε, o ζωγράφος της Σέλιτσας ακολουθεί το πρότυπο και στη χρωματική απόδοση. Δίπλα στις τρείς γυναίκες υπάρχει και αντρική µορφή, για να απασχολήσει το χώρο επειδή η τοιχο… γραφία είναι αναγκαστικά πιό στενόμακρη από το έργο του Γάλλου χωρικού ζωγράφου. "ε- ρικέςζωγραφιές στο σπίτι του Τσιουπλάκη pa ψυχρή απόδοση συνηθισµένων θεμάτων /ανθο… ' &… , 11 δοχείο, αµφορέας.../ και δύο μισοχαλασµένα τοπία µέσα σε κύκλους στο σπίτι της Μπακάλως συµπληρώνουν τα γνωστά µας κατάλοιπα της σελιτσιώτικης ζωγραφικής. Τέλος, σε δημοσιευ- µένη φωτογραφία της εποχής του ’30 που παρουσιάζει παστάλιασµα καπνού σε αίθουσα του παλιού Παρθεναγωγείου ?έλιτσας, διακρίνεται θαμπά στο βάθος ζωγραφιά που παριστάνει κά- ποια από τις γνωστές αλληγορίες της προπολεµικής ελληνικής Παιδείας - Ελλάδα, Ρλευθερία Λόξα ή κάτι τέτοιο. Λεν θα έπρεπε να κλείσει η αναδροµή αυτή στη ζωγραφική της ?έλιτσας χωρίς να γίνει απλή µνεία δύο θαυµαστών προσωπογραφιών των δωρητών της αγιογράφησης Κρεµαζόπουλων που βρίσκονται στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, έργα του 1737. Παρόµοια προσωπογραφία του δωρητή Γεώργιου I. Κοεµτσόπουλου, έργο του 1736, στην εκκλησία της Ανάληψηςήπεριγράφει λεπτοµερειακά ο Ιωάννης Φωτόπουλος29. Από τις περιγραφές, και περισσότερο από τις φωτογραφίες που δηµοσιεύονται, γίνεται φανερό πως η ζωγραφική των σπιτιών της Γέλιτσας ακολουθεί, στις µεγάλτες της γραµµές τη πορεία της ελληνικής παραδοσιακής ζωγραφικής. Από την περίοδο της κυριαρχίας του µπαρόκ στη Σέλιτσα ξέρουµε µόνο τις τοιχογραφίες Λαζαρίδη, οι οποίες χαρακτηρίζονται από στα- τικότητα αντίθετη προς την ανησυχία του μπαρόκ. Μία, και χρονικά αποµονωµένη, περίπτω- ση δεν αποδείχνει τίποτα. Από τα 1880 και πέρα διακρίνονται επιδράσεις του νεοκλασικισ- µού και του ακαδηµαϊκού ρεαλισµού, όπως και σε άλλες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας30. Τελειώνοντας θέλω να ευχαριστήσω θερµά τον κ. Βασίλη "τρέμπα για την πολύτιµη συμ- παράστασή του, την κ. Βικτωρία Νικήτα που µου έστειλε από το Παρίσι τις έγχρωμες διαφά- νειες pa έργα του Μιλλέ και τον κ. Αντώνη Βουρνά που φρόντισε ν'αποκτήσω τα επιστολικό δελτάρια που κυκλοφορούσαν στις αρχές του αιώνα μας. την… α. Μπο… Π Α Ρ Α Π Ο Μ Π Ρ Τ 1. Γεώργιος "έγας, "ιάτιστα, τα Αρχοντικά της, τα Τραγούδια της και η "ουσική της. Αθή- να 1963. 2. “Ln. Vovtoénovxoq, Καστοριά, τα Αρχοντικά. Αθήνα 1962. του ίδιου, Καστοριά, Ιστορία, Μνηµεία, Λαογραφία, θεσσαλονίκη 197A. του ίδιου, Καστοριά, Λεύκωµα. Θεσσαλονίκη 1977 .."-"----…"--…- Παντελής Ψσαµίσης, Η Καστοριά και τα "νηµεία της, Αθήνα 19A9. 3, Μιχ. "ουτσδτουλος, Τα Θεσσαλικό Αμπελάκια, Αθήνα 1966. "ιχ. λ8ραμόπουλος, Τα Θεσσα- λικό Αμπελάκια, Θεσσαλονίκη 1961. πγήνωρ Αστεριάδης, To VKCIL του "βάρτς στ'Αµπελά- -…-------- κια, Αθήνα 1928. 4. Βασίλης ?τρέµπας, Υυνοπτική Ιστορία της Εράτυρας /Υέλιτσας/, Περιοδικό Τα Χνάρια, τετ χος πρώτο, Καλοκαίρι 1980, σελ. 2. 5. Απόστολος Ρ. Βακαλόπουλος, Ιστορία της Μακεδονίας 135A — 1833, Θεσσαλονίκη 1969, σελ. 100. 12 6. F. POUQUEVILLE, 70YAGE DANS LA GRECE, PARIS 1820, σελ. 420. 7. Αθανάσιος Γιοµπλάκης, Οι "Χαλασμοί" της Σέλιτσας/Εράτυρας/, Ανάτυπο περ. Μακεδονικά. Θεσσαλονίκη 1968, σελ. 86. 8. Κώστας E. Χασιώτης, Επιδροµή Γκέκηδων στην Εράτυρα το 1877, περ. Τα Χνάρια, τεύχος δεύτερο, Φθινόπωρο 1980, σελ. . 9. Αθανάσιος Γιομπλάκης, Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Βράτυρα επί Τουρκοκρατίας, περ. Τα Χνάρια, τεύχος πέμπτο, 1983, σελ. . 10. Κ. Σιµόπουλος, Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα 1800 — 1810, τόμος Γ1, Αθήνα 1975, oak. 392 και 395 /απδ το βιβλίο του Ψ.Μ. LEAKE, TRAVELS IN NORTHEN GREECE, LONDON 1835/. 11. Απόστολος Βακαλόπουλος, όπου παραπάνω, σελ. 357 και 360. 12. Βασίλης Στρέµπας, όπου παραπάνω, σελ. 4. 13. Απόστολος Βακαλόπουλος, όπου παραπάνω, σελ. 394. 14. Γιάννης Κάτανος, Προτάσεις για Ανάπτυξη και Βελτίωση της κτηνοτροφίας και ειδικό- 15. Ιωάννης Φωτόπουλος, Ιστορία της Σελίτσης |Εράτυρας/, Αθήνα 1939, σελ. 13o. 16. Ομάδα 'Epauvaa Πολιτιστικού, Δηµοτικές Κομπανίες στην Εράτυρα, περ. Τα Χνάρια, τεύ- χος δεύτερο, Φθινόπωρο 1980, σελ. 15. 17. Αθαν. Γιοµπλάκης, Οι Γιορτές στην Εράτυρα, περ. Μακεδονική Ζωή, τεύχος 25. 18. Δέσποινα Αϊβαζόγλου-Δόβα, Το Τέμπλο της Εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου Εράτυρας, περ. ΄Επιπλο και Φως, τεύχος 8, Αθήνα 1982, σελ. 70. 19. Λουΐζα Συνδίκα-Λαούρδα, Μία Εικόνα του Αγίου Νικάνορος, ανάτυπο από το περ. Μακεδο- νικά, Θεσσαλονίκη 1958, σελ. 430. 20. Κωνσταντίνος Σιαµπανόπουλος, Αιανή, Θεσσαλονίκη 1974, σελ. 159. 21. Κλεόβουλος Τσούρκας, Σισάνιον, το Μοναστήρι της Παναγίας, περ. Μακεδονική Ζωή, τ.2' Θεσσαλονίκη 1968. 22. Βασίλης Στρέμπας, Λαϊκό Ζωγραφική της Βράτυρας, περ. Τα Χνάρια,τεύχος πέμπτο, 1983 σελ. 39. 23. Στη Χώρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Τουριστικός Οδηγός Νοµού Πέλης, 1973, σελ.212. 24. Αποµνηµονεύματα του Πανοσιωτάτου Κου Αγαθαγγέλου Αρχιερατικού Επιτρόπου του λεβά- --.… ..-- µιωτάτου Αγ. Σισανίου. Χωρίς τόπο έκδοσης και χρονολογία. 25. Ιωάννης Φωτόπουλος, όπου παραπάνω, σελ. 93. 26. Κυριάκος Σιμόπουλος, Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα 1800 - 1810, τόμος Γ1, Αθήνα 197' σελ. 474. Σπ. Αραβαντινός, Ιστορία Αλή Πασά του Τεπελενλή, Αθήνα 1895, oak. 480, 6. 13 που αυτός τις χαρακτηρίζει "ωραιοτάτας ζωγραφίας". 27. Δ. Θεµελής-Κατηφόρης, Ο Τπυρίδων Έεντούρας και η Αντιδικία του pa τον Αλή Πασά, Επτανησιακή Πρωτοχρονιά 1960, Αθήνα 1960, σελ. 203.0 ?. Λε Βιάζης, αντίθετα, σηµει… ώνει πως όχι µόνο δεν υπήρξε αντιδικία για την αµοιβή αλλά πως ο Εεντούρας " τοσού- τον επιτηδείως την έγραψε /την προσωπογραφία του Αλή/ ώστε ο τύραννος έδωκεν άΧώΧΧΧ αυτώ διπλασίαν τιµήν της συµφπνηθείσης". Υπ. Λε Βιάζης, ΝεοελληνικαίΔξ λπυρίδων Βεντούρας, περ. ΕβδοΞάς, Αθήνα 8 Ιουνίου 1884, oak. 149. 28. Υπουργείο Πολιτισµού και Επιστημών, Ξένοι Χαράκτες στην Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα 1984, πίνακας 1Δ3. 29. Ιωάννης Φωτόπουλος, όπου παραπάνω, σελ. 94. 30. Κίτσος Α. Μακρής, Η Ελληνική Λαϊκή Ζωγραφική και οι Ευρωπαϊκές Καλλιτεχνικές Σχο- λές, Ανακοίνωση στο 1ο Τυµπόσιο για την Τέχνη που οργάνωσε το Τελλόγλειο ΄Ιδρυμα του Αριστοτέλειου Πανεπ. Θεσσαλονίκης 12 - 14 Οκτω ρίου 1984. Θα δηµοσιευθεί στα Πρακτικά του Ρυμπόσιου.

• ".. …." . Ιον Η ιδέα της ίδρυσης του Θεσσαλι- κού Πανεπιστηµίου το οποίο θα "λειτουργούσε σαν "ένα αυτοτελές πανεπιστημιακό κέντρο στο ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΘΕΜΗΣ, ήταν μια ιδέα αρκετά παλιά.' ' Εκείνος πω έθεσε το ζήτημα της αναγκαιότητας της ίδρυσης ενός αυτοτελούς αυτοσυγκεντρωμ'ενου Πανεπιστηµίου στη Θεσσαλία, ήταν ο πρωθυπουργός της τότε Κυβέρνη- σης Γεώργιος Παπανδρέου, το 1964. Όμως η επακολουΘήοαοα πολιτική κατάσταση που επικράτησε στον τόπο μας τα επόµενα χρόνια δεν επέτρεψε σ' αυτόν την υλοποίηση της ιδέας αυτής. Απο τότε µέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 70 άλλαξαν πολλά στον τόσο μας. Η πιό μεγάλη αλλαγή ήταν η πανεπιστημιακή έκρηξη που , εκδηλώθηκε στη δεκαετία του 70 µε ,… την εισαγωγή στα ΑΕΙ χιλιάδων Φοιτητών καί την ανυπαρδα των . αναγκαίων πανεπιστηµιακών χώρων γιά να τους δεχθούν. Πανεπ. κτίρια κτισµένα πρίν απο μερικές δεκαετίες … καντόφθαλμη προοπτική λειτου- ργίας καί οργάνωσης ήταν αδύνατον ναδώσων απάντηση στίς προκλή- one …… της εποχής Η αναγκαιότητα για την ίδρυση καινούργιων πανεπιστηµίων εµφανί- ζονταν τώρα. εττιτακτική όσο ποτέ άλλοτε. ΄Ετσι τον Ιούλιο του… 1981 το επίσημο κράτος διαπιστώνει την * αναγκαικότητα της "ίδρυσης τω Θωοαλικό Πανεπ. καί αναγκάζεται απ' τα …… δεδοµένα που προκύπτων να εξαγγείλλει την ίδρυση ενός ειδικού "avenue Παι- δαγωγικό Πανεπιστήμιο-καί τα τμήματα που θα λειτουργούσαν ως παραρτήµατα των Πανεπ. της Αθή- νας καί της Θεσσαλονίκης. Η εξαγ- γελία αυτή δενυλσποιήθηκε μετά την - κυβερνητική αλλαγή που επακολού- θησε. Η νέα κυβέρνηση που προέκυ- ψε απ΄ τίς εκλογές του Οκτωβρίου τω 81 υιοθέτησε την ανάγκη της δηµιουργίας του Θεοο. Πανεπ. Το 1982 ορίζεται µια επιτροπή που φέρει τον ονομασία «επιτροπή στήρι- ξης του Θεοσ. Πανεπ.» Στην επιτρο- πή αυτή ωμµετείχαν οι 4 δήμαρχοι των θεσσ. πόλεων καθώς εττίσης καί ανάλογος αντιπροσωπευτικός αριθ- µός εµπε…μώνων απο κάθε πόλη Το έργο αυτής της …… Με, Μ…? && ΥΓ που… "κι'… '"… 000 TO εισηγηση τού κ. Δηµητρίου ' νουμ …΄σ καί ένα όνομα ή τέλος πάντων έναν ., ο που να προέρχεται απο . δυν άν γρηγορότερη λειτουργία του έου αυτού πανεπιστηµιακού ιδρύµατος. Καί πιό συγκεκριµένα την νεύρεση των αναγκαίων κονδυ λίω Ε ρόκειτο για την ΑΝΤΙΠΡΟΣΩ- ΠΕ ίΚΩΤΕΡΗ, ΔΗΜΟΚΡΑΤίΚΟ- περί-ι…. ENTIMOTEPH επιτι>οπΗ που… ιτούργησε ποτέ στα πλαίσια της υσης του Θεσσ. Πανεπ. O_ we n ζωή της παραπάνω επιτ πής δεν θα διαρκούσε για πολ . Εντελώς ξαφνικά καί αιφνιδια- στικ καί χωρίς να ενηµερωθεί καν ς από τους εκπροσώπους της Δ. (ζώσαλίας, χωρίς να σταλεί έστω ένα τυπικό έγγραφο όπου θα ανακοι- νώ νταν η παύση της επιτροπής στήριξης τού Θ. Π. καί ή δημιουργία μιάςΞάλλης επιτροπής στίς 4-4-1983 ανακοινώνεται η ίδρυση του νέου Π.ΘΣ στην εναρκτήρια συνεδρίαση του Εθνικού Συµβουλίου Ανωτάτης Παιδείας µε την ίδρυση καί άλλων Παν…. (Ιονίου καί Αίγαίομ). T τόσα τμήµατα που επρόκειτο να ζιτουργήοουν αρχικά ήταν τα εξήςέ 1. Τµήµα Επιστήµης Φυσικής Ava)" ς καί Αθλητισµού. ' ιδσγωγικό Τµήµα Δηµοτικής Εκπ δευση.ς 3. Π δαγωγικό Τµήμα Νηπιαγωγών . 4. Τ ήμα Γεωπονίας Φυτικής καί ΖωΤ Παραγωγής. 5. Τ µα Χωροτα8ας περιφερειακής Α ης. νος δε ανακοινώνεται καί η Μ α προσπαθήσαµε να διακρί- -΄ αυτήν την επιτροπή έστω εκπ τον 'ρο της Δ. Θεοοαλίας. Ποιοί σποτ εοαν καί συνεχίζουν να απο τελο τη διοικούσα επιτροπή του Θ.Π; το βλέπουµε πιό κάτω. Οί δήµ χοι Βόλου καί Λάρισας καί άλλαξ 10 µέλη 5 Λαρισαίοι καί 5 Βολιώτες. Καταλαβσ ετε λοιπόν τι επρόκειτο να συµβ ο εδώ καί εµπρός. Με µιά έπαιρνε καίριες απ άσεις για το μέλλον του Πανεπ. κ α' αυτην να μη μετέχει κανένας ε : ρόσωπος της Δ. Θεσσαλίας, η υπ εση ίδρυσης σχολών στα Τρίκαλα αί την Καρδί TOG, ήταν χαμένη προκαταβολικά, γιατί αυτοί είχαν το μ ίρι, αυτοί καί …το πεπόνι. Δ.Ε. εκλεγµένους καί μη της Δ. Θεοσαλίας; Με εφίµωσαν τη φωνή ενώ; ζωντανό…- του κοµματιού της Ελλάδας. .. Ποιός τους έδωσε το…δικαίωµα να αποφασίζουν αυτοί γι µας, γιά το μέλλον µας, γιά το µέ μας, ΄ των παιδιών Τι φοβηθήκαν άρα επιτροπή τους δεν εκπρόσωπος της -Δ. δημιουργώντας έτσι ' κύκλωμα αποφάσεων π σηματοδοτήοουν αποφ αστικά τα ' πολιτικά, κοινωνικά καί οικονοµικά µελλοντικά πράγµατα της Θεσσα- λίας; Εύκολα μπορεί κανείς ίνα διαγνώ- σει τίς προθέσεις τους. ε' … Ο αρχικός αντικειµενιιξό΄…ς σκοπός του Μεγαλοπαράγοντα Λαζαρίδη καί των άλλων ήταν να ιμώσει τίς ενοχλητικές, απαιτητικές νές των εκπροσώπων των απληβειΡν» της Δ. Θεσσαλίας. &… . . ! : Ετσι μας αντιμετωπιζ , έτσι μας αντιµετωπίζουν καί έτσ θα µας αντιµετωπίζουν εφ' όσον η δική µας στάση θα συνεχίζει να είναι παθητι- κή. |. άλα στη συγκέντρ άλση φορέων πού έγι τήγ4η Δεκεμβρίου στη ν πόλη µας ροπή όπου - Λάρισας). Διεφ6Νιων οι Λασιω6α.οι τον άλλο Ακουστε, κύριοι, τί αναφέρεταη στο ιστορικό ίδρυσης του 9. Π. στον φάκελλο Μανωστήμιο Θεσσα "' λίας». «To Θ.Π. αποτέλεσε γιά .… πολλά χρόνια στόχο διεκδικήσεωνι1 τόσο της τοπικής αυτοδιοίκησης όσο καί την τοπικών φορέων του Βόλου καί την Λάρισας καί των ΑΛΛΩΝ ι Θεσσ. πόλεων». , ' Οπως βλέπετε καµμιά, μα καμμιά …µνηµόνευοη δεν γίνεται συγκεκριμέ- να καί όνοµαστικα για τον Ν. Τρικάλων καί τον Ν. Καρδίτσας. Φαίνεται ότι γι' αυτούς πώς ακόµα καί η απλή µνημόνευση… τους θα προκαλούσε προβλήματα.» ' Οί αυνεταίροι σ' αυτή την εταιρεία έπρεπε να είναι οι 4 πόλεις της Θεσσαλίας, οι εξής2, δηλ. οΒόλο΄ς. 'Οταν συναντήθηκαν οι κύριοι Δ..Ε στην. πρωτη τους ουνε6ρίαση διεφάνη πώς ο κύριος στόχος του Βολιώπκου τμήματος της "τρως ήταν να δημιωργηθούν do fade καταστάσεις. ώστε όλες οι σχολές του en. να πάνε στον Βόλο. Na όμως που φάνηκε το πρώτο την… μεταξύ των ωνεταίσων (Βόλου- οποία ήθελαν καί αυτοί το ΄µεοάδι τους όσον αφορά την κατανομή των σχολών. Ομως οι Βολιώτες … ήταν ομετακίνητοι. Βλέπετε n περιβόητη φιλοσοφία του συγκεντρωτικού Πα- νεπ. δεν άφηνε καί πολλα περιθώρια επιχειοηωτολσγίας απ' την πλευρά τωνΛαοισαίων. . .. το . . . των 2 περναει δύσκολες.σπνμες. ικίν-, ο… τανμοί - ζοντσι σας; σχέσεις των . ων. Ανα ' . … - τοι μια αλλ "σοφία διά μέσου .; τοπικού ' ου αλλά καί του ABn ,! κού use απλανών… … … " προσωπι όπως των 2 πόλεων - *! οενας » ειρημστο,λονεί είς .; ΄ καί υπερασπίζειτα & -ς της πόλης " . . ΜΕΤΑ! |;

ΘΕΣΣΑΛΙΑ 26.8.84 & …,- …'…» :» .… … ι ' ". - \ ΄ ' ΄ . .. 'ξ"7'Έ ». , … - "ϊ?" ? .. . , . .; » «1… α . . . _ . …' . . .΄ ' " ….-""-΄.'…ΐι ν ΜΑΡΑΘΩΝ!Α συνεργασία έχουν τα µέλη της Διοική- υας Επιτροπής του Θεσσαλικού Πανεπ…ίου για το …- σιµο» του Ιδρύµατος, ώστε αυτό από το πρώτο του μύνηµα . να λειτουργήσει σε οάσεις σωστές. Κι ενώ ο Βόλος ως'έΌρα του νέου Πανεπιστηµίου, επί τέλους. δεν αμφισοητείται απο κατάνα, πρέπει να ξεκαΒαρισΘε'ι το είδος των σχολών… &! λειτουργήσουν στην πόλη μας. magma; ότι το δεσοαλιπο πω νεπιστη;. ιο Θα είναι το τρίτο της χώρας απο πλευράς σημασία ας μετά τα πανεπιστήµια Αθηνών Μαι Θεσσαλονικης. πρεπει να τονισθεί ότι στο Βόλο είναι "η… να εγκατασταθούν! α… οι "κυριότερες σχολές του. 'Οχι µόνο για λογους…Μς. υποδοµής. πολιτιστιαης και πνευματικής πανραδωης.…'α… κυρίως για την. ποιότητα ζωής. που μπορεί να ηρωΝΡ#ι' η" πόλη του Βόλου. στον οποίον ευχαρίστως Θα διαμένει!" δι- δακτικό προσωπικο του Θεσσαλικού πανεπιστηµίου… και δεν Θράκης, όπου οι αα6ηγ'ητες πηγαίνουν, διδάσκουν ααι΄'σ…ε& δουν αεροποριαώ'ς να επιστρέφουν στην Αθήνα. 'Ενα "άλλο .σηµείο, το οποίο Θα πρέπει ν' απααχολήσει πολύ σάτιρα: τη" Μ…: Επιτροπή του Θεσσαλικού. είναι οι πληροφορίας. που πλααύιπαι. " σύµφωνα µε τις οποίες, όπως…" σ' … άλλες πόλεις που φιλοξενούν πανεπιστήµια. έτσι και ατο & λιο άρχισαν 'να αινουνται άτοµα ξενα προς την πόλη και τήνουν…µιαν επιχείρηίση αγορών µικρών διαµερισμάτων. …. προκειµένου αργοτερα ινα τα …ν…οιαιά;ουν :… - οσο στους'φα- ΄…" » τες. Φυσικα,… τα σχέδια αυτά µπορουν κάλλιστα να πώ. -ι ποδών µε τη λειτουργία σε υπάρχοντα κτίρια κατ' αρχάς - φοιτπτιαών εστιών, που Θα παρέχουν φτηνιηοτε…γη' στους - "αύξοντα νέους. ' - ΄ … "…" " "" "Θ"… . - . 'n" . » ΄ :; ' . ν.΄ , ΄ . 1." . ' … ."!!! ι-':….ιεν εξ…!΄.-="' '" … -- :; ζ'.… ' '.'..'…οΐξ:'ς'. :» .; …,-,…-ώ… ζε=…ψ»…ω Μ:ψΥ'.Ψ &…«:"Ψ : , - ' να ".…»ϊ. ,.".Ή . " . …. , ο". . 4 , … , .… » χ'…. ' Φατίχ" . ; # - : ","… |! ή . : . "… η ‘ ' -' t ’l. .. .… 58.4 "εξ >-. '." . "κύτη-… , .. …ι.«ι . .". , .,>.,..…,.,1 ". . , l. ζ,". , …»..." 'ξψζ…ψ r u ‘- Θα συµβει ο… συΜα΄ιιιει µε τα πανεπιστήμια Ιωαννίνων και … ' ΄ ""... ιζ .??- /΄> ">… / |6 ) : (; .…. .-- …- ΐ το παλιο οι…" Α… ' Με… " , .? ψ ζω… '… …ψτοξδε #0 Με… σηµασία απο και…… µου στξκης µε? το Θέατρο της Η …" σας.…. πιο …… = >…" mama . gm &? "του Ξρά μου. Απο τα; που ανα8αΨ΄ να… φιλοξένησε ΄παραστώ :σεις αρχαίου δράµατος »…" αν" ν,ναυλίες, οι…" υψώνοντας χι- Νώε; Με Μα "Warts . ξααι δεατές. Δυστυχώς,… Με. … εντοµα το Κράτος έλαµψε µε ' την απουσία και την αδι τρία του και το περίφηµο Θέα- τρο της Δηµητριάδος έχει υ- O: .…ε ορατές ποώδες του". που η ……ή…ή τους Θα nut-pant τον ιερό αυτον χωρο του αρχαίου πνευµατος σε Νικήτρια …ο της το χνης. εχουν "& την &…" ταλ…ειφη και τις Μπρες και. µας σ…; µετατραπεί-σι Ξ:;τΐ?αλη πλ;ξα. Αν δεν ' … : για"… … move: ια τη συντήρηση΄του Μαώ αυτου αρχαίου θεάτρου. …να κι' εγκατάλειψης των προστα- - το»… της. ότι το σηµαν…… αυτό αρχαίο μνηµείο θα χα- Θει και η απώλεια του θα ' χρεωθεί στην …Νγία της. Είναι κύµα, όµως; να" … τρο της Διψητριάδος είναι & νατο …'………………… θα…" καταδίωκαν =… &… τον αφρό"… ιρν.…".ιΜ 8…" προς "το'" "στα… … Μαντίιµι9.1'ΜΑ…& τα ως! |" "Μ v v +…" "τις… ." ποστ.ε'ι ζηµιές α………τε;. ΄ είναι σίγο.ψη " αν…" Πο- " λντωµου κυρία Μερκούρη, η ' οποία …ουνιχίς…ιι,'υς προς αυ-,ή , το, την παράδοση αδιαφορίας Γ σει …"… τετοιο. όταν το &… . ί Ξ & "?" … Ν'… …. ' ' ;- "ί… αµ… …." ) "εδώ;-λ- '-΄-| "* ιν- ΄ _ 'fdt‘t,:t&. …Κι… ,

ι… r» ‘o - ί . φοιτητιαών εστιών, ΘΕΣΣΑΛΙΑ 26.8.84 ~‘x ‘x » - 333: ή" ζΞ'Έ ".". …,… ' ?…" .…-…-.…ΐη » ΜΑΡΛΘΩΝ1Α΄ουν΄εργασία έχουν τα µελη της Διοψ σας Επιτροπής του Θεσσαλικού… Πανεπ…ιου για το …- σιµο» του Ιδρύµατος, ώστε αυτο απο το που… του ξεκίνημα . να λειτουργήσει σε οάσεις σωστές. Κι ενώ ο Βόλος ως'΄έδρα του νέου Πανεπιστηµίου, επί τέλους, δεν αµφισΘητείται απο "Με", πρέπει να ξειαΒαρισθεί το είδος των σχολών.… Θα λειτουργήσουν στην πόλη μας. Δοθέντος ότι το Θεσσαλικό πω νεπιστη; z-o Θα είναι το τρίτο της χώρας από πλευράς σημασί- ας μετά τα πανεπιστήµια Αθηνών οι… Θεσσαλονίκης. πρεπιτ να τονισθεί ότι στο Βόλο είναι ανάγκη να εγκατασταθούν! και οι "κυριότερες σχολές του… 'Οχι μόνο για λόγους…Μς, υποδοµής. πολιτιστιαης και πνευματικής παράδοσης."… κυρίως για την. ποιότητα με… που μπορεί να ηρωΝΏ#ι' η΄ πόλη του Βόλου. στον οποίον ευχαρίστως Θα δια-μένει.ίτο δι- Μ…… προσωπικο του Θεσσαλικού πανεπιστηµίου και δεν Θα συµοε'ι ο,τι συΜαίνει µε τα πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Θράκης, όπου οι καθηγητές πηγαίνουν, διδάσκουν ααι΄'σπιεω δουν αεροποριαώ'ς …να επιστρέφουν στην Αθήνα. 'Ενα "ά…: .οηµείο. το οποίο & πρέπει ν' απααχολήσει πολύ σοβαρά: τη Μ…… Επιτροπή του Θ΄εοσαλιαου. είναι οι πληροφορίες. που πλαΝώιπαι. ' σύµφωνα µε τις οποίες, οπως…µαι σ' άλλες πόλεις που φιλοξενούν πανεπιστήµια. έτσι και ατο % λ-ο άρχισαν 'να αιτούνται άτομα ξενα προς την πόλη και τήνουν…µιαν επιχείρηση αγορών µικρών διαμερισµάτων, …οο»ειμε΄Νου αργοτερα ινα τα -νο…ια;ουν οσο - οσο στους ψα- rig. Μ…, τα πώ… αυτά µπορούν κάλλιστα να εξουδε- ,=ωΘουν µε τη λειτουργία σε υπάρχοντα κτίρια κατ' αρχάς που…8α παρέχουν φτηνή "άγημα… - σπουΜςοντες νέους. ' ' …: …- ,. . » .." . , …ι , .… 2» ι…-:?;…ι:"-" .………….-ν9 " ζ "&." ΄… '?--Ψ'.=..- ινών….» ;ι…εμ…ψ,Μ=µψκ &" ' ' :" : '… .…-.ν-- .-. "-'.'. ' , .": ξ ' &? ' ϊΐ-4Ψ'-Υ= « ' .. . "Με…" …. ;? Δ "! ο"… …" - ; …Μ"Ψ-'.-λ- -...| ..». …? ι - έσται θεατές. Δυστυχώς,. .ψοατε το Κράτος έλαμψε µε … την απουσία "και την αδι πχ .; ϊ;ν ||. ,…» …,/ &) () ή… ". …- ' Με… . …. ,: "&… flange» Μι &τοξ& θα :" σωµατεία… απο πλευράς αετου οξέα… µε? το Θέατρο της E4 " Μου… &… Με… 3 >…" …ταλεΜιΐ "τάε? …» &&. 'Μιε. φιλοξένησε παραστα- :σεις αρχαια» όραµα… και συ" κναυλίες, ουγ…ιψώνοιτας αν Νώε; Με Με ακροατές Με. ο… του και το περίφηµο Θεα- …τρο της Δηµητριάδος έχει υ- ποστ… ζηµιάς ανεπανόρθωτες. Οι .…ε ορατές κερκίδες του. που η ……τή…ή τους Θα μετέτρεπε τον ιερό αυτον χωρο του αρχαιου πνευµατος χνης. έχουν από την &…: ταλ…ειφη και τις Μπρες και. µας ο…; µετατραπεί-σι Ξ=;τΐ?αλη "και. Av δεν ' … z ymupqz - ιµνα ια τη συντήρηση΄του µοναδικά αυτου αρχαίου Θεάτρου. -να λυτισµου Μία κι' εγ»αταλειφης των πρωτα- : το»… της, ότι το σηµαν…» αυτό αρχαίο µνηµείο θα χα- Θει και η απώλεια του θα ". Είναι ΜΜΜ οµως; να" ο…» ' "ωθεί στην απολογία της… τρις της Δ…ψπτριαοος είναι & ;;;: να …&ει'στ……ανψ . " 5%… Π…"? &… "… Μάο… ΙΜ.…΄τ…3Μ &…" …;"τΥωΐω…ω … Μαντάµιοίι'…Α…& ?… "Έξω "Μ : |" μου. Με τα; που. "αµα…" οι Μιμαρµαρο ναο της Τι, . είναι σιγουρη µ "ως"; new “woman. I» ' οποία .συνιχίς…ει.«ως προς αν… ' το, την παράδοση αδιαφορίας - - .".ζ 3 το παλιο ο….» Μ'. Γ δεί κάτι τέτοιο. όταν το Η… *. &

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ - 1983 IANDYAPIUX _.—-.._-—..——. "Ενηµέρωση" :Αποψασΐσθηκε να ιδρυΒεϊ Θεσσαλικό Παν/µιο µε έδρα τον Βόλο ή το Βελεστϊνο συµφωνα με δηµοσιογραφικες πληροφοριες. "Θεσσαλΐα" : Σύσκεψη στο Δημαρχεΐο για το Πανεπιστήµιο. "Ταχυδρδµος" : Σύντοµα θα εξαγγελθεΐ η ϊδρυση Πανεπιστημιακύν Σχολον στο Βόλο. - Διαβεβαιοσεις του κ. Παπαθεμελή. "Ενηµέρωση" : Σύσκεψη στο Δηµαρχεΐο για το Θεσσαλικό Παν/µιο. Πρωτοβουλΐα του δηµάρχου Βόλου - Θα συγκροτηΒεΐ επιτροπή για να μελετήσει και να µεθοδευσει πις σχετικές κινητοποιήσεις. "Ταχυδρόμος" : Συσκεψη µε θεμα την ϊδρυση Θεσσαλικού Παν|μΐου. Αποφασϊστηκε η συσταση επιτροπης για την συνταξη της προτασης. IAPTIDZ 'Ταχυδρ6µος" : Σύσκεψη για το.Θεσσαλικδ Πανεπιστήμιο. "Ενηµέρωση" : Επιτακτική προβάλλει η Έδρυση του Θεσσαλικού Παν/μίσο. "Ταχυδρόµος" :΄Αµεοα πρέ.π.ει να εξαγγελθεΐ απ' την κυβέρνηση η ΐδρυση Παν/μϊσυ στον Θ,εσσαλικο χωρο. Υποµνημα στον πρωθυπουργο για την Ifipuon Παν/µΐου στον Θεσσαλικο χωρο. ΑΠΡΙΛΙΟΣ ....*----- "Ταχυδρόμος" : I θρψεπαι το Παν/µια Θεσσαλϊας με έδρα.το Βόλο και αλλα 3 ανώτατα εκπαιδευτικα ιδρύματα. - Την αποφαση εξηγ… γειλε ο Παπανδρεου στις 4…4. 83. "Ενηµέρωση" : Σύσκεψη στο Δηµαρχεϊσ Βολου για το Θεσσαλικό Πανεπιστήµιο. Ανακοινώθηκε η Ξδρυση του Θεσσαλικού Παν/µ.ΐσυ- Θα περιλαµβανει σχολές ψυσικης αγωχης και αθλητισμου, δασκαλωη νηπιαγωγών, αγροτικης τεχνολσγΐας και αναπτυξης χωροταξϊας, περιφερειακης αναπτυξης. "Ταχυδρόµος" : Ικανοποϊηση για την ιδρυση του Θεσσαλικού Παν/µϊου, "Ενηµέρωση" : Θεσσαλικό Πανεπιστήµιο. "Θεσσαλΐα" : AIapupTupIu TOU εργατικου κεντρου για τ.ην μη συμμε… τοχη Του στο συμποσιο για το Παν/μιο. "Ελευθερΐα" : Οι βουλευτές της Ν.Δ. κ:Σουφλιας και Κατσαρός ζητούν το θεσσαλικο Παν/μια να ιδρυθει στην Λάρισα .Καλσυν την κυβέρνηση να αναθεωρήσει την απόφαση της για έδρα στο Βόλο. "Βεασαλϊα" : Με τηλεγράφημα του Δηµάρχου Βολου- Καθολική ικανοποι- ηση για το Παν/µια Θεσσαλίας. Αδικαισλογητσς θόρυβος στην Λαρισα" "Ελευθεµΐα" : Επιστολή ιδιώτη " Η δικαϊωση του.αγόνα - 2 "Ταχυδρόµος" : Τηλεγράφημα του Δημάρχου κ. Κουντούρη προς την κυβέρνηση - ευχαριστήρια για την εξαγγελΐα του Θεσσαλικού Παν/μΐσυ "Θεσσαλός" : Χαιρετΐζσυν την ϊδρυση Παν/µΐου στην Θεσσαλΐα οι νοσοκσμιακοΐ γιατροΐ Λάρισας,Βόλου και Τρικάλων. "Ελευθερϊα" : Το νομαρχιακό συµβούλιο θ΄ασχοληθεΐ με το θέμα του Παν/μΐου. "Θεσσαλΐα" : Η κοινότητα Αγριάς στέλνει τηλεγράφηµα προς την κυβέρνηση εκφράζοντας την ικανοποϊησή της για την εξαγγελΐα ϊδρυσης του Παν/µΐου στην Θεσσαλϊα. "Ηµ. Κήρυκας" : ΠαλλαρισαΤκή σύσκεψη για το Θεσσαλικό Παν/µιο ζήτησε ο Βουλευτής κ. Ν. Κατσαρός. Ανακσΐνωση της ένωσης Συλλόγων γονέων και µαθητών. "Ηµ. Κήρυκας" : Συνέρχεται το Δ.Συµβούλιο με τους φορεΐς της πόλης. … Ερώτηση του κ. Σουφλιά στην Βουλή. "Ελευθερΐα" : Συγχαρητήρια τηλεγράφημα του ΚΠΑ.ΒΙΟ E για την ίδρυση του Παν/μΐου Θεσσαλίας. "Ταχυδρόµος" : Το Θεσσαλικό Παν/µια - Λόγοι για τους οποιους ο Βόλος έπρεπε να ορισθεΐ σαν έδρα του Θεσσαλικού Παν/µΐου. "Ελευθερΐα" : Σοβαρό επεισόδιο χθές στην συνεδρΐαση του Δηµοτικού Συµβουλΐσυ, στην συζήτηση για το Παν/µιο. "Θεσσαλός" : Επεισόδιο δηµιουργήθηκε στο Δημοτικό Συµβούλιο µε πρωταγωνιστή πρωην νοµαρχιακό σύμβουλο. - Στην συζήτηση για το Θεσσαλικό Παν/µιο. "Ελευθερΐα" : Η Λόρα… να γΐνει έδρα του Θεσσαλικού Παν/µΐου. Να αναθεωρηθει η απόφαση - αΐτημα των φορέων της πόλης. "Ταχυδρόμος" : Προβλέπεται ταχύτατη εξέλιξη του Θεσσαλικού Παν/µϊου - Θα καταστεΐ το 30 ολόκληρης της χώρας. - Ανεδαφικές οι αψΠρρήσεπ; της Λάρισας για την έδρα. "Θεσσαλΐα" : 0 εµποροβιοµηχανικός κόσμος συγχαίρει τον Πρωθυ… πουργό για την ΐδρυση του Παν/µιου. Η Λέσχη Δημ. Υπαλλήλων συγχαϊρει την κυβέρνηση για την ΐδρυση του Παν/µϊου. "Ταχυδρόµος" : Δηυαγωγϊα και μόνο θόρυβος για την έδρα του Παν/μιου - από πλευράς Λάρισας µε παιδαριώδη επιχειρήματα - Δηλώνουν παράγοντες του Βόλου. 4.000 οικογένειες Καρδιτσιωτων χαρακτηρΐζουν σαν ορθή την επιλογή της έδρας. "Θεσσαλΐα" : Επισημάνσεις του Δημ. Συμβούλιου της Λάρισας για το Πανεπιστήµιο Θεσσαλΐας. "Ελευθερΐα" : Επιστολή όπου αναφέρεται το επεισόδιο κατά την συζήτηση του Δηµοτικού Συμβούλιου για το Θεσσαλικό Παν/µιο. "Θεσσαλία" : Συγχαρητήρια τηλεγράφηµα των Καρδιτσιωτόν του Ν. Μαγνησΐας προς την κυβέρνηση για το Θεσσαλικό Παν/μιο. / ; 3 _ "BeuuuAIu" : Σύσκεψη των νομάρχων για το Παν/μιο. Θέμα: Η κατανομή των σχολών. ' "Ταχυδρόµος" : Σύσκεψη για το Θεσσαλικό Παν/μια στο Υπουργεΐο Παιδεϊας. "Ενηµέρωση" : Απόψεις τοπικών παραγόντων για το Θεσσαλικό Παν/μιο. -"ΕλευΘερΐα" : Δήλωση του βουλευτή κ. Στάθη - η ΄Εδρα του Θεσσαλικού …Παν/μΐου θα καθορισθεΐ μετά από διάλογο. 0 καθορισμός του Βόλου ΄εϊναι απλός πρόταση. - Τα αντικειμενικά κριτηρια ευνοούν την .Λάρισα σαν έδρα. "Θεσσαλΐα" : 0 Δήμος Ν. Σόνιας προς τον Πρωθυπουργό: Πανεπιστημιού… πολη να γινει To στρατόπεδο "Γεωργούλα" . Ζητεΐται η παρέμβαση . του κ. Παπανδρέου για να εξασφαλισθεϊ ο χωρος. - Αΐτημα. της ΐΕνωσης Συντακτών και για Δημοσιογραφική Σχολή. "Εμπρός" : Εφημερΐδες της Λάρισας αποδϊδουν την Τδρυση του Παν/μιου στον Βόλο σε κυβερνητικό "παράγοντα". . Στην Ν. Ιωνΐα το Παν/μια ! Δεν έχει ακόμα αποφασισθει το οριστικό μέρος όπου θα λειτουργήσει το Θεσσαλικό Παν/μιο. "Ταχυδρόµος" : Η ΄Εδρα του Παν/μΐου - 0 "ταχυδρόμος" σχολιάζει δημσσϊευμα εφημερϊδας της Λάρισας η οποΐα ισχυρΐζεται ότι η έδρα του Παν/μΐου πρέπει να… βρΐσκεται στην Λάρισα. "Ταχυδρόμος" : Απάντηση στους θορυβούντες Λαρισαΐσυς. Μόν…ο με αντικειμενικά κριτήρια η επιλογή του Βόλου ως έδρας του Θεσσαλικού Παν/μΐου τσνϊζουν τοπικοϊ παράγοντες. "Θεσσαλΐα" : Τα οικονομικά επιµελητήριο για το Θεσσαλικό Παν/μια εκδΐδει ψήφισμα με το οποϊσ εκφράζει την ικανοποΐησή του για ΄την ΐδρυση του Παν/μΐου με έδρα τον Βόλο. "EAeuBepIu" : Στην συνεδρϊαση της 29ης Απριλΐσυ το Νομαρχιακό Συμβούλιο θα συζητήσει το θέμα του Θεσσαλικού Παν/μϊου. "Θεσσαλός" : Ψήφισμα του Δήμου Ελασσόνος για το θέμα της Έδρυσης του Θεσσαλικού Παν/μΐου. ' "Ελευθερΐα" : Για ν αναπτύξει η Λάρισα τα επιχειρήματά της- Παραμένει ανοικτό το θέμα της έδρας του Παν/µιου. - Οι σχολές θ΄αποσυμφορήσουν το Αριστοτέλειο Θεσ/νΐκης. "Ελευθερΐα" : Δεν καθορΐστηκε ακόμα η έδρα του Θεσσαλικού Παν/μΐου. "Θεσσαλΐα" : 0πως διαπιστωθηκε στην σύσκεψη της Αθήνας - Αντιδρά ο Νομάρχης Λάρισας για το Παν/µιο στον Βόλο. - Απάντηση του κ. ΜπαΚατσούλα - θα γϊνει νέα σύσκεψη Νομάρχων αύριο στσ"Πάρκ" ΄"Θεσσαλΐα" : Στην Καρδϊτσα η σύσκεψη των Νομάρχων για το Παν/μιο. "Θεσσαλΐα" : Το Πανεπιστήμιο. - Η "συνέπεια" των 20 ημερών. Η εφημερΐδ…α κατακρΐνει την δήλωση του K. Παπαθεμελή ο οποΐσς παρά την κυβερνητική εξαγγελΐα για την έδρα του Παν/μϊου στον Βόλο, δηλώνει ότι η έδρα του Παν/μΐσυ δεν έχει ακόμα καθορισθεΐ. "Ελευθερΐα" : Δηλώσεις του Νομάρχη1ω Βλασιάδη - Ανοικτό το θέμα της έδρας του Θεσσαλικού Παν/μιου. Ο Πρωθυπουργός θα κρϊνει με βάση τα επιχειρήματα των φορέων των νόμων. "Ενημέρωση" : Περΐεργη δήλωση υφυπουργού για την έδρα του Θεσσαλι- ΄κού Παν/μΐου. - 0μόφωνο ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλϊου Βόλου. (Δήλωση του κ- Παπαθεμελή). "EAeuBEpIu" : Ψήφισμα Ιατρικού ΣυλλόγουΛάρισας. - Χαιρετΐζει την ϊδρυσητουΠαν/μϊου και θεωρεΤ ότι η φυσική θέση της έδρας του Παν/μΐου εΐναι η Λάρισα. "Ταχυδρόμος" : Με αφορμή την δήλωση του κ. Παπαθεμελή, - εύλογες ανησυχΐες εκφράζει το ΄Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου σχετικά με την έδρα του Θεσσαλικού Πανεπ ιστημ.ιου. "Ελευθέρΐα" Ξ Με πρόταση των 4 Νομάρχων … ΄Ιδρυµα υποβοήθησης T66 Θεσσαλικού 06v/6I66 θα συσταθεΐ. "Ελευθερΐα" : Οπως τόνισε 6 Νομάρχης: Να μην πέσουμε στην παγΐδα τοπικιστικής διαμάχης - συνεδρΐασε T6 Νομαρχιακό Συμβούλιο. "Θεσσαλός" : Με απόφαση τσυΝομαρχιακού Συμβούλΐου - αρχΐζει να λειτουργεΐ T6 "΄Ιδρυµα στήριξης του Θεσσαλικού Παν/μΐου" ΜΑΙι]Σ , "Εμπρός" :"΄0νειρο ήταν και πάει"(Δυσμενή σχόλια σε ότι αφορά την έδρα τουΠαν/μΐου ύστερα 666 τις δηλώσεις του κ. Παπαθεμελή). "Ελευθερΐα" : ΄Εδρα στην Λάρισα για το Παν/μια ζητά ο Αμπελώνας. "Θεσσαλός" : ΄0πως επισημαϊνει T6 Τ. Ε. Ε.΄ Λάρισαα … χρειάζεται προβληματισμός για την έδρα του Παν/μΐου. Αποφασιστικής σημασΐας το γεγονός. "Ταχυδρόµος" : Συνεδριάζει το ΕΣΑΠ για το Θεσσαλικό Παν/μιο. "Θεσσαλΐα" : 01 προετοιμασΐες για την λειτουργια του Παν/μΐσυ. Πανηγυρική συνεδρϊαση χθές βράδυ της-ομάδας εργασϊας στο Δημαρχειο, "Θεσσαλΐα" : T6 K6IV6TIK6 συμβούλιο Μακρινΐτσας παραχωρεΐ έκταση για την ανέγερση του Παν/μΐου. Απογοητεύσεις των κατοϊκων Βολου ύστερα 666 τις κυβερνητικές αμφισβητήσεις για την έδρα. "Ενημέρωση" : Σχόλιο για τις σχολές του Παν/μϊου και την χρονική περΐοδο που θ αρχισει να λειτουργεΐ. "Θεσσαλϊα" : Η Κοινότητα Μακρινΐτσας παραχωρεϊ δωρεάν έκταση για το Θεσσαλικό Πανεπιστήμιο. " . α . Αϊτημα τσυΚ.Σ. Βερδικούσας - με χωροταξικό κριτήρια I η έδρα του Θεσσαλικού Παν/μΐου. "Ελευθερΐ να ορισθε "Θεασαλΐα" : Διάβημα για την έδρα του Θεσσαλικού Παν/μϊου. - Του δημάρχου Βόλου κ. Κουντούρη. "θεσσαλΐα" : Επισκεψη του Δημάρχου στον Υπουργό Παιδεϊας - Ανοικτό παραμένει το θέμα της έδρας του Παν/μΐσυ. Αντιδράσεις / T5— θα προκαλέσει υπαναχωρηση του Υπουργεΐου. "Εμπρός" : ΄Υστερα από αντϊδραση της …Λάρισα…ς και ενω ο Βόλος αδιαφορεΐ - Στον άξονα Βόλου… Λάρισας το Θεσσαλικό Παν/μιο. Αποκρούεται και η λύση Βελεστϊνου. "Ενηµέρωση" : Πανθεσσαλική σύσκεψη για T6 θέμα του Παν/μΐου. "Βεσσαλΐα" : Υπεγρά…ει το καταστατικό του Ιδρύματος στήριξης του Παν/μΐσυ με έδρ την K666IT66. , "BeoouAIu" : Γενική συνέλευση της .Ενωσης Γονέων. - 0 Βόλος έδρα του Πανεπιστημΐου. "Θεσσαλΐα" : Στο Δημαρχεΐο Βόλου - σύσκεψη φορέων για την έδρα …του Παν/μΐου. "Ενημέρωση" : Ευρεϊα σύσκεψη για την έδρα του Θεσάαλπκού Παν/μϊσυ στον Θόλο. * ΄ ΄΄ "Θεσσαλΐα" : Ευρεΐα σύσκεψη για την έδρα του Θεσσαλικού Παν/μΐου στον Βόλο - Να μην αλλοιωθεΐ η απόφαση για την έδρα. ΄"Ταχυδρόµος" : Ευρύτατη σύσκεψη για T6 Παν/μια - πραγματοποιήθηκε στον Βόλο. - "Ενηµέρωση" : σι εκπρόσωποι του Θόλου ζητούν από τον Πρωθυπουργό να αποσαφηνισΘεΐ το θέμα της έδρας του Παν/μΐου. "Εμπρός" : Υπο μελέτη η έδρα του Θεσσαλικού Παν/µΐου. Απαντά ο κ. Παπαθεμελης στον κ. Σουρτα (Θουλευτη). "Ταχυδόοµος" : Υπογράφηκε χθές η ιδρυτική πράξη. - Η σύσταση ιδρύματος στήριξης του Θεσσαλικού Παν/μϊου. "Θεσσαλΐα" : Δημιουργεΐται ΐδρυμα στήριξης του Θεσσαλικού Παν/μΐου Υπογράφηκε στην Καρδΐτσα - 06I6I την υπέγραψαν. Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ "Θεσσαλΐα" : Επιστολή τουΔημάρχου προς τον Πρωθυπουργό. - Ασκούν- ται ανορθόδοξες πιέσεις για την έδρα του Παν/µΐου. - Επιτροπή Βολιωτων ζητά ακρόαση 666 τον κ. Παπανδρέου. "Θεσσαλός" : Το Θεσσαλικό Παν/μια Θα λειτουργήσει μέσα στα έτη 1984-1986. … Δήλωση κ. Παπαθεμελή. "Ενηµέρωση" : ΕξελΤξεις στο θέμα της έδρας του…Θεσσαλικού Παν/μΐου. "Θεσσαλϊα" : Μετά την επΐσκεψη του Δημάρχου στην Αθήνα - Αισιόδο- ξες προβλέψεις στο Θέμα της έδρας του Παν/μΐου. Η πλάστιγγα κλεϊνει αποφασιστικά υπέρ του Θόλου. "Θεσσαλός" : Με αντικειμενικά κριτήρια θα ορισθεΐ η έδρα του Παν/μΐου. … "Ελευθερΐα" : Συντάχθηκαν απο 3μελή επιτροπή 6I προτάσεις του ΔημοτικούΣυμβουλΐου Λάρισας για το Θεσσαλικό Παν/μιο. -δ- "Θεσσαλΐα" : Σε συνεδριαση του ΕΣΑΠ - Αποφάσεις για την ΐδρυση Παν/μΐου Θεσσαλΐας. "Ενημέρωση" :…Η απόφαση για την έδρα του Θεσσαλικού Παν/μΐου. "Ταχυδρόµος" : Σύντομα Θα λάβει το ΕΣΑΠ τελική απόφαση για Έδρυση του Θεσσαλικού Παν/μϊσυ. "Ταχυδρόµος" : Για την αποσυμφόρηση Αθήνας καιΘεσσαλονΐκης … το Θεσσαλικό Παν/μια θα K6T66TBI σύντομα πλήρες. - Αρχικά θα λειτουργήσουν & Τμήματα. "Θεσσαλός" : Στις 30 Ιουνΐου 6T6 ΕΣΑΠ θα παρθούν αποφάσεις για την έδρα του Θεσσαλικού Πανεπιστημΐου. - Δήλωση του Δημάρχου Λαμπρσύλη για ανακοΐνωση του Δημάρχου Βόλου. . {~55 » "Θεσσαλΐα" : Ανησυχΐα για το θέμα τηςΈέδρας στον Θόλο. -Πολιτική παρέμβαση για το Παν/μιο. Ι D Y Λ Ι Ο Σ "Ταχυδρόµος" : Διάβημα χΘέξ δια την έδρα του Θεσσαλικού Παν/μΐου. Από την επιτροπή του Βόλου. . "Ελευθερΐα" ξ Εκστρατεϊα των Βολιωτών για την έδρα του Παν/μΐσυ. "Ενηµέρωση" : Δεν αποφάσισε το ΕΣΑΠ. Ανοικτό T6 θέμα της έδρας του fl6v/6I66. ' "Hp. Κήρυκας" : Απο την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ - προκλητική ενέργεια σε βάρος της Λάρισας. D Θόλος ορΐσθηκε έδρα του H6v/6I66. "BeoodAIu" : 0μόφωνη η απόφαση του ΕΣΑΠ. - D βόλος έδρα του Θεσσαλικού Πα/μΐου.΄ — αναμένεται η επΐσημη ανακοΐνωση. "Ταχυδρόμος" :'0 Βόλος οριστικά πλέον η έδρα του Πανεπιστημΐου Θεσσαλΐας - σύμφωνα με πληροφορΐες 666 Αθήνα. "Ελευθερΐα" ; Που Θα εϊναι τελικά η έδρα του H6v/6I66 Θεσσαλΐας! Δηλώσεις βουλευτών κ. Σουφλιάιυι Κατσαρού και του Δημάρχου κ. Λαμπρούλη. "Ενημέρωση" : DI αποφάσεις του ΕΣΑΠ για τα νέα Παν/μια. - Το.΄ ΕΣΑΠ έκανε ομόφωνα δεκτό στο σύνολό του σχέδιο Π.Δ που υπέβαλε T6 ΥΠΕΠΘ για την ιδρυση των 3 νέων Παν/μΐων. "Βεσσαλΐα" : Ποιά τμήματα θα ιδρυθούν στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλϊας σύμφωνα με T6 ΕΣΑΠ Θα εξασφαλισθούν οι προυποθέσες για την πλήρη ανάπτυξη και λειτουργΐα του. "Ημ. Κήρυκας" : Το ΕΣΑΠ έκανε δεκτό το Π.Δ. και 6 Βόλος πήρε T6 Παν/μιο.΄- Πσιά τμήματα θα λειτουργήσουν. - ΄ "Ταχυδρόµος" : Τα μέλη της Διοικούσας Επιτροπής του Π…Θ. "EAeuBepIu" : Επιστολή αναγνώστη για την έδρα του Παν/μιου. / … 7 "Ελευθερΐα" : Σχόλια: Δεν υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια για την εκλογή του Βόλου. ' "Θεσσαλία" : Θα'συσταθεΐ με προεδρικό διάταγμα ϊδρυμα που θα >αναλάβει την στήρξ3η του Παν/μΐσυΘεσσαλΐας.΄Θα διοικεΐταιαπο 20μελές Διοικητικό Συμβούλιο. - Αρμοδιότητες του Δ.Σ. Σ΄Ε Π Τ Ε Π Β Ρ Ι Ο Σ "Ταχυδρόμος" ': Εγκριθηκε η σύσταση Ιδρύματος Στήριξης του Θεσσαλι- κού Πανεπιστημιου. Αναφορά προσώπων. "Ταχυδρόµος" : Επιστημονικό συμπόσιο πραγματοποιεΐται στο ΔΔημαρχειο του Θόλου με θέμα το Πανεπιστήμιο Θεσσαλιας και ο… ΄ρόλος του Θόλου. "Θεσσαλΐα" : Το Π.Θ. και η προώθηση των στόχων ήταν το"θέμα της σύσκεψης στην Καρδΐτσα των 4 Νομάρχων των Θεσσαλικών πόλεων. "Ενημέρωση" *: Συμπόσιο στις 30. 9. 83 στο Δημαρχειο του Βόλου θα πραγματοποιηθει για την στήριξη΄ του Π. Θ. - Θα παρευρεθει ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΠΘ. "Ταχυδρόµος" : Επιστημονική εκδήλωση με θέμα το Παν/μια στο Δημαρχειο Βόλού. - Θα συµμετάσχουν διαπρεπεις επιστήμονες. "Ενημέρωση" : ΑΡχΐζει σήμερα το συμπόσιο [30.θ.ΘΒ) για το Π.Θ. "Θεσσαλΐα" : Παρουσΐα των Υφ. Παιδεΐας, Οικονομικών αρχΐζει σήμερα το συμπόσιο για το Π.Θ. . Εισηγήσεις από καθηγητές Παν/- ΄μΐου και άλλους Dav/KOO: φορεΐς. D K T D B P I U Σ "Ενημέρωση" : ΄Αρχισε χθές το συμπόσιο για το Π.Θ. "Θεσσαλΐα" : Προβλέπονται κι΄άλλες σχολές στο Π.Θ. - αυτό άφησε να ενοηθεΐ στο συμπόσιο ο Γ.Γ. του ΥΠΕΠΘ. "Θεσσαλΐα" : ΄Εληξε το συμπόσιο για το Π.Θ. Προτάσεις για την στέγαση του Π.Θ. - ΄Εγιναν προτάσεις κατά την διάρκεια του συμποσΐου. "Ταχυδρόμος" : Απόψεις της διοικησης του Ε. Κ Θόλου για την συμμετοχή της :εργατικής τάξης στην πνευματική ζωή με αφορμή το συμπόσιο για το Θ. Π. "Ελευθερΐα" : Συγκροτήθηκε σε σώμα το 1ο Διοικητικό Συμβούλιο ιδρύματος στήριξης του Παν/μϊου. Ν D E M B P I U Σ "Ταχυδρόµος" : Η ένωση Γυμναστών Μαγνησΐας ζητά να ιδρυθεΐ ανωτάτη σχολή Φυσικής Αγωγής στο Παν/μια Θεσσαλΐας. %%%κ

..-η α. .' . |… Με! &" ψ#ψ1 ΘΕΣΣΑΛΤΑ 10/3/81 υλών"… … …. αν... …… Δ……Χοπ των Β…… "πο… ΄΄ 1 111111511111111111'01 ατα …ή… , έξιτγγε &; (> 11:. Ράλλης "-.- Αλλα τό νομοσχέδιο για τήν ΄ι΄δρυαπ του όςγξ ΓΣ χλαΗΝΑ, 9 (Με)... 0'. ο…… χου τών Θιαααλιιών πόλων ιοί ιιπροσωπαι της διοιιησως της Παψισσαλιιης στέγης, ίγιναν & 11101 σηµιρα τό τη…? άπό τον τη… δαπσνργα ι. 1'. Ράλλη παρισταµι νου ι… τον νπ0νργον Πα …; ι. '.ΑΌαν Τολιαδονρον, πρός το. ι- 11010 Εδωααν "αν…" axnmé µι την 'ιδρνση θιαααλιιον 110111110111- µιαν. τό αϊτηµα διατνπώηιι υστερα από ψηφιομα πού µια"… από τούς δηµάρχους 1101 τα µι" των διοιιηαων των τοπιαων (…και Μ ων ιαί Κοινοτητων ULau'aMoq, οι οποιοι σνγαιντ…ων at παν- διασαλιιη σύσπιψη στό Εκ Νίνο. 0'1 δηµαρχοι ανέπτυξαν ιαί προ ΠΠΧζ| για µε… τις έκλογές!... Ήσνι11.01ηµ|Ώυ στη Οισαωϊα… των από. …- «… πιριλι.,ι6ανιι Ιλολι΄ς Πα… δαμό- γιιης, Μι…νιολογιας uni Ψησλο η… τίς προνποδισιις "γι' "Οπως υπογραµµίστηιι προς γιος Θα νΙ.αρχιι, (τάσης .] &… τόν πρωπονργό ΄ιι. Γ Ράλλη η φ…… για πραιτιιη ζζάσιηση των απονδΜτ… ιοί στους τοµής τό πανιπιατηµιο & λιιτονργή- θιασαλια than το µόνο διαµι΄ρι- α ο της χωρος που 611 ixu ανώ- τατο ιιπαιδωτιια 'ιδρνµα. τρως Ο . Ραλλης πληρ…ρ ιτονς σιι µι΄ τις ιιδιιότηγις Μις (. ΘιαααΜνς δηµαρχονς οτι αυτ πιιδη …' ένας τις (χµ α.άγ΄!! " τιανιπιστηµ…υ % (Η… τό 911111111 'Amen "παίδευση sci αφ ιτι- μου (πιιδη 01 άλλα ιίδιιότη1ις ν- πιριαλόπταντ… άπό τα άλλα που. πιατήµια της χώρας "Εχω γίνω ηδη προιργααια από ,την αιθέρα- αη ιαί ο… ετοιµο 10 "µια… η- w. 'H όνοµα…… τού νων όπως» του (ιπαιδιντιιον Κόμµατος θα ιο bopuabu άπό τόν σχΠιιο ώµο, αλ … ό ιδιος ό . Ράλλης προτιμω … (Μαασάι Βιλιστίνιιο Παν"… σα…… να: νά συνδαται …' τόν γουάν… 'Evubq, εµας, ". ' µηνα Ήρωα, 1011 όποιον τα όνοµα 000111611111 αθώο, άν 10 :" Πανι- (my-nu. …… Έλληνα µαι Μιά" …στην…" άνω Μπαρ…" " ρα ταν "παιδια…… κόσµο. ] Τό πανιπισ1ήµιο τής θιααλΐος » ." Συγέιεια απ΄] σελίδα 6 ψωµιά την άνόγιη της ϊδρυσιυς -… '. Ξ Ο -….-. .. ." "-ι- ->,-:΄΄ ΜΜΜ " " Ρ1Η-τι Η… Ό-ΠΆΝΕΠ…ΗΜ…Υ» ΕΞ" EEE I χ (, ' κ/…Χ ι/( Ψ… ., . . . Χ . J ", Ω …( ς :; … Σ…-ιµις'… … &)… ι () | Α ά)€ ζ'.! ν , &&? θέτει"? 10€ &…» ξαν΄ιπ|'ξώ ι ιρναη ωρα… ινα .1 & 'Χ( Μ… Ν ΄΄ &… στό ποΐο ξ'ξ"…ζ διοµο…Ψω (, & ……)ςΛ, …ή ζητησιις'- λ & Η"… &. πρό- . » αυτοι να προ not τ να σαπ- χ | γα / '/ 610 στη Φυλή |… Μιδέα! δή & αι? , [Ο αν ( . | ( & Χ | Ν Μή …. τάπα; άπζααα:ι πάπα & . , ' ' την ιι νι αν ; an, που χ ξ,» ??! / ,… νδ ( λ ν ξ=τποι΄λ0ιι πό τις "…επι… αν |7(΄ Ν» ΄ ως, & ς Παντως. 1o ΄ν΄ξο "τα…" …." α ή & - | 018 Βιλιατινο ώρα…"… να 'αι'ι Χιλ Ώ ι «, "Χ "33…" από τδι 'Ό΄ιτώιριο ται".1 ' & … 1 Χ , .... & Ον ! ;…"τ΄Γ*Ο & Ο ψ |; "' … & & . & ζ ιΧω ΄΄ ή χ . ζ? Η η| " Λ , ΄ ,, ν | Χ