"|… … ,«Τ0 Β…,Κψι…ή III "!…… 18774' άδεια" σακίδιο ΤΙΣ -Ξ.ΚιΚΛιΗΣΙιΞΣ των χω- ριων, δίπλα στούς πλαγι- ινούς τοίχους, δυό σειρές ά- πό στασίιόιια όοηθούµ, τούς γερά,- τους µέ τό κουµπάρο… κορμί νά παρακολουθούν τή, λειπρυιριγία. Καθένας στό γνώριµο στασίδι του. Ανάμεσά ,τους οί νεώτερες γενιές όρθια, μέ διαφορετικό ντύ- σιιιµο, µέ ' υς τρόπους,. Κά- ποια Κυριακή, ένα από τά στα- σίδια µένει άδειο. ΄Ολοι ξέρουν µικρό τό χωριό, γνώριµοι όλοι με… τάξύ τους Εδω και πολλά χρό- νια παρομοίως… 16 δουλειά των παλιών τεχνιτών µιέ λειτουργία, ετσι καθώς όλα γίνονται, I11’ ένα σύστηριό τυπικό, όπου πίστη καί συνήθεια δίνουν στην επανάληψη 6άθος καί νόημα. Στό εκκλησάκι της Μίκης μας τέχνης αδειασαιν τό τελευταιο δεκιάιµιηινο δυό στασί- ένα, Καθώς οί πιστοί όλο, καί ά…- οαιω.νουν, ίσως µείνουν γιά, πάντα άδεια. Αλλάξ.οιν oII καιροί. ’A1r6 16 ένα λείπει ή μορφή ενός χαλ- κούριγού άπό ,τά Κανάλια Βόλου,, σ.κσιμιµιένη από τό χρόνο καί τό μόχθο. Από τό άλλο 511601011100- τ…ρόφου καί ξυλοιγλύπτη άπό τη Φυ λάικιη 'Αιλιμυ.ρού, πιό άνθηιριή γιατί 5 θάνατος ηρθε φνικός, προτού προλάόε| τό σκάοπέλλο, τού χρό- νιου νά σκάψει 6οιθειές, τίς ρυτίδες. Στό στασίιδ.ι του άκουα, I110: μέ σταυρωιιέν….α τά ρσζιασ.μιένα του χέρια ό µπαοµιπια - Γιαννούλης 6 Μπαμπούσης άπό τη Σκύρο …- Kl άκουα λίγοι ΥέΩΟΙ ηπε'ιόωτες τεχνίτες, οί τελευταίοι των πιάτων. Θ,ά ήθελα µέ τίς γραµιµιές τούτες νά χαράξει) τά ψέµατα των «τε- Θν.ιεώτων>> στό τρίπτυχο, της άγίας Ποσθέσεως, νά µνημονεύονται στήν (εέκοώ…νη:ση.>> Ζήσης Ζηι,σωκης-Α- Θανάσιος Μπιζάτ΄ης * Μέ dam/6: δέματα ήρθε () θάνα- τος στό Ζήση Ζησάκιη. Κάτι δέν πήγαινε καλά άπό καιρό στόν 78 χρονο τειχιι.,νίτ, Μά έκιεινο,ς ούτε τό σφυρί του έλεγε ν αοίιστει. ούτε τό ποτηράκι τού τσίπουρου Μόνο τούς τελευταίου-ς μηνες ξάι'ιιλωσε 6- .άντιικείιμιενα αστικά στό K056007I1 & τίς 14 'I- ουρία; πού ισε γιά πάντα τά μάτια του. Γιός τού Παναγιώτη καί της Κατερίνας Σωστά… άπό µι- κρός δούλευε τό χαλκό. Στά γειά- τα του δέν έκανε ολοι"… τέχνη πρός τέρψη! ωµό… καί΄ τουριστών» 'ξ- ιοέτούσε τούς συγχωριανούς του στά Κανάλια καί τούς κατοί- κους κουτι… χωριά). Τ,ά΄ έργα του, γικιούµιια, χύτρα, μπρίκ.ια, σινιά, υχνάρια προυριοιμό τους είχαν τήν κάλυψη προσώπων άιναχκων της πε,- λάτείας του. :Έιιτρεπε νά είναι 6- µορφά, µά K001 νά λειτουργούν σω- T08 KITZOY A. MAKPH στά. Τό πάχος τού χαλκού, οί ουν… δόσεις, τό σχηµα, τά γάνωιµια, όλα έπρεπε νά γίνουν µέ γνώση καί προσοχή, νά άκολουθούν τήν παρά… δόση, πού εδω είναι η συνιστα- μιένη των προσπσιθειων πολλα… γε- γιων νά κάνουν κάθε άντικιε.ίιμ=ε.νο έ- πωρικές οπή, λειτουργία του. Μαζί καί τό μεράκι γιά όμορφο σχήµα καί ταιργιαστή διακόσιμηισ,η. Άρ- γιότιερα, καί κυρίως µετά τό δεύτε- ρο παγκόσµιο πόλεµο, πού τά νέα Ολικά -… τό άλουιµίνιο, τό γάύιλον, τά διάφορα ,άλιλ.ςχ πλαστικά ——- & χρήιστεψων την τέχνη τού χαλ.κού,ο ( Ζη,-σάκης προσαρµόστηκε στη νέα ζήτηση των προιόντων του Έκανε ισικοσιμιηπικά. "Ομως η θητεία του στό θεραπεία τής 00/60/- κιη.ς ύπή|ριξ;ε γι: αύτόιν πολύτιμος καθοδηγητής, Δέν έγινε συνειδη.τός κατασκευαστής «χαλκιίνων γραφικο- τηςωνν>. Δέν ίσχυρίζοιμαι., 6έ6αια, πως άντιιστάθηικε πάντοτε στούς τουριστικούς πει.ρι.ωσιµούς Δύσκολο αυτό γιά έναν άνθρωπο πού περι- μόνο. νά ζήσει την πολυμελή οίκο… γιένει.ά του άπό μιά πληροφόρηση καί άδιάλαικ.τ.η πελατεία. Ωσσόισο κού σέ τέτοιες περιπτώσεις έµεινε παντα ρ ,τε,ιχινιτηις που ξέρει νά ά: αξιοποιεί ολες τίς δυνατοτητες του '0 Με… Ζησάκης µπραστάΒστό εργαστήρι του στά Κανάλια όλου OE'ATPA ABSHNA (Πατησίων κα! Δεριγνύ. τηλ. 837 330. "Αλεξανδράκης — Γαλη- νέα): «Δύο καί δύο κάνουν σέξ». ΑΘΗΝΑ (Αιγάλεω, Μοσχονησίων 32. τηλ. 5987.525. ‘Apcbvn - Παυλάκης). Δ. Γιαννουκάκη: «Μειδιά'στε. παρακα- Μ)». ΑΘΗΝΑΙΟΝ (Πατησίων 55, πιλ- 834. 237 Καρέζη - Καζάκος), Καµπα- νέλλη: «Ένα κάποιο παραµύθι -- τό κουκί καί το ρεΘύΘι». ΔΛΣ0Σ (Παγκράτι. τηλ. 739. 402 α' - λεύΘερο Θέατρο»): «Μιά ζωή Γκολφ». ΑΠΟΛΛΩΝ (Πατησίων 62. τηλ. 839. 222, Γ. Γκιωγάκης). Γ. Ρούσσου c‘O προληπτικός». η'|'Λ΄ΑΣ (Κουντουριώτου 40. Αιγάλεω. τηλ. 598985. 071. «Πειραµατική Σκηνή») Σάαρ: «'Η πόρνη πού σέ6εται». Γ. Σπαταλά: "Ο κληρονόµος της τσάι τοσες». ΑΤΤΙΚΟ (Κοδριγκτ6γος -- Πατησίων. τηλ. 826.777, θίασος Γ. Δόγη): "|µ- Η μορφή τού ’A.9 Μπιζάτη πλαισιωµένη &… ξυλόγλυπτο έρ. - yo του ύλικού του. Ουτε τήν τεχνική του άλλαξε, ούτε τα έργαλεια του. Κά- ποτε, έδιω καί πολλά χρόνια, μιά τοπική επιτροπή τού πρόσφερε µιά σειρά τελειότειρων έργάλε΄ι΄ωιν. Τά τη… ο 1101000111101— ,Ζή.σης, εύχαρί,- οτηισιε, τά …Υε, στό χω… 6 του, 16: έόιαιλε σ ένα ράφι καί 1’ άφησε έ- κε? γιά πάντα. δίπλα σέ µπου.καλά- κια µέ Φάρμακα, πού τού έδιναν οί γιατροί άλλο μέ τον όρο νά «κό- ψει>> τό τσίπουρο Κι, επειδή, δέν εννοούσε νά τη.ρή.,σει τό… όρο, άφιινε άχρη,σιιµσποίη.τα καί τά Φάριµάκα. "Εµεινε σ όλη του τή ζωή ένας πρωινής της διπλής χαράς. της ά- πλή.ς τέχνης… Στίς 5 Σεπτεµβρίου I973, πολύ πρωί, ξεκίνησε από τό χωριό του, τη ΦυιΛάκη ό γεωργοκτη.νοτρόφος Αθανάσιος Μπιςάτης νά κοψει ζυ- λα γιά τίς χειµωνιάτικα άνάγκες τού σπιτικού του. Εφτασε στην το πουεσία Κα6άκι, Εκει, σέ 1.11011I &- πόταµη πλαγιά, άρχισε τη δουλειά του. Γλι΄στρ,ησε όμως καί έπεσε α- πό µεγάλο ύψος Τσάκιοαν τά κέικ,- καλα της λεκάνης του, έσπασαν τά νεφρά, γ-.έιµι σε αίµατος τό κεφάλι του. Μά όρηκ…ε το κουράγιο, καί τή δύναµη νά συ.ρΘιει µέ τά χέρια, v” o’L-véSIE-I τό δύσκολο διάφορο και νά ξαπλώσει κάτω από µιά πουρνα… pIIo'c. EKI5I έγειρε καί πέθανε. µό- νος καί άι6οιήθη.τ,ος στην ερημιά. Τό απόγευµα πέρασε άπό εκεί ε΄- να δοσκόπ…ουλο πού τροµαγμένο εί- δοποίη,σε τό χωριό. Σκη.νίτης έγκατασιτημέν'ος στη Φυλάκη αµέσως μετά τόν πόλ> 6 Μπιζάτης, παγτρεύτη υά έ νε άτεκνος κα υίοθέτησε ενα κυρ τσι . ;γ'.άτ,ό6ά «όρο ωνποπου πλακίδια µε αγ , βελόνε- Θέματά του. τό ,γνωστό ρε- περτόριο τ …; πο.µε*:ικης ξυλ 01/711- . …ς: φίδια, δΟάΚΟνΤ.Ξζ ψάρ- α, εω'οι εάετοί, πωλιά, γοογόκς, καδα…άοηΞ ες άγιοι, γινω ξεϊες μου φε΄ς $61:er oi µπα τές χαρα- κι,ές, τό ωθί, οί παράλληλες "|… μές. Δα)λε,ιά επιμεληµένη, µικρότε- νίκη, χωρίς νά φτάνει στην κουρα- ΜΠΟΥΡΝΕΛΛ" (Λ. "Αλεξάνδρας 24. τηλ. 822 300. Πάντζας -- 'Εξαρχά- κος): «Στρηκιγκ στο πλοίο του τρελ. Η)», επιθεώρηση. 0ΠΤΆΣΙΑ (Περιστέρι. « "Ελευθέρα Σκη- νή»), Δ. Τζελλη: «Μιά νύχτα 016v Πειραιά». ΠΆΡΚ (Λ. 'ΑλεξΜρας. τηλ. 817.369. Βουτσάς, Κοντού, Πιθανά)… Κων- σταντίνου): "Επιθεώρηση: «Κουρδι- στό Μποτάκια»… |'ΙΕ|2Ρ%'Ι' 3|(0Ν (Πασαλιµάνι, Η"… Ξανθόπουλος. Καραγιάννη, κ…ΐ).3 Λαζαρίδη: «οδός ευκαιρίας». IIEPOKE (…, Καραϊσκάκη. τηλ. 529. 730 «Νέα Πορεία») Γ. Χαραλαµπίδη : «ΟΙ 300 της Πηνελόπης». Ρ0ΥΑ|'ΙΑΛ ("Ηπείρου 4, τηλ. 834. 334 Ρίζος, Μιχαλόπουλος. |ίαπανίκα, Νικο- λαϊδης) Βασιλειάδη — Μιχαηλίδη = avg-rm Λ ν……έΜΛ Ν4Ε(Α ΠΑιΝΑθΗ!ΝιΑ|Α: οι δύο Μαϊ ’AIK011. NOPA: O Σάνι" … στην "Αφρική (΄Α αν.) ΟΜΟΝΟΙΑ: Γλυκά. φιλιά 61111109501112- νυν φωτα (Α) 0P ΦΕΥ:Σ Τό μαγαζάκι της Μακης 66ου (Κ) ΠΑιςΙΚ.ΡιΑΤΙιΟιΝ: 'Επικί… πρόσκληση ( Ματ.) ΠΑΛΛΑΣ (θερινός): Τό… :Αρζέπα (AI) ΠΑΛΛΑΣ (χειιµερ.): Μπανάνες (Κ…-13) anKIAIAI: Κοπή πέτρα ( ) Ρ Ξ: Μαλίτσια (Α) PIIBIIEPIAIz‘ Πέθαίγω άπό &… (Λ) POIAIOIN: Δέν από"… καπνός χωρίς » τιά (IAI) , ΤΡΙΑΝ?Ν': OI WIé; In"; Μάλια"- ας . 'ΓιΡ0Π|ΚΑΛ: "Υ… πάσης ύπνωση ( Ματ. ) ΦΙΛΙΠ: Ποντίκι στό Μάρ ι (K) ΌΛ.ΞΡΥ: Η παγίδα τού δολοφόνου (Α) σιμιένη ωιχ.ρό-τη..τα Πολλά άπό τά (θέματά του ειναι πανάρχαια σύμδό- λα πού έχασαν, µέ τό πέρασµα τού χρόνο), 16 παλιό περιεχόμενό τους και έγιναν διπλά διακοσμητικά 110- τί6α. ‘O Μπιζάτη-ς,, άν δέν τούς ξανα:5ίνει τόν άριχικό ,τους 011116070- από ,τά φορτίζει πάντως 11’ έναν πρωτόγονο" (εφόδου,. Μός 6 παλιός σκηνιτ…η,ς, 6'00 κι άν 66705611110596- νιµα από θεισσαλικό χωριό, δέν µπό- ρεσε νά άπαλλαγεϊ από τό δέος ——- 16 δικό του καί των προγόνων του, —- γιά τίς τερατώδεις δυνάμει) πού διαφέντούουν τή ζωή των άνυ- περάσπτιστ… …ηινο,τρόΜ µέσα στό µεγαλείο κιάί τίς Μήγητε,ς εναλλαγές της φύσης. Οί άγριοι ά- γέροι πού ιειριοιζώνουν δέντρα κς,ιί καλού ια µέσα στό μυστήριο της γι΄),- χτας, οί όρμηπιικοί χείµαρρο πού κατρακυλού.ν πειλώριους δράκους, οί άσπρσπές καί οί δ.ροντέ,ς… οί άνε- πάντειχες έπιζώοτίες πού ξεκληιΩί- ζουν ολάκαιιρα κοπάδια, τόσα καί τόσα «σημεία» στάλάζουν στην ψυ- χή "έναν, άμορφο φόβο Δεισι5αιμο,- νέες καί pom/I105: ενέργειες όχι μέ, έστω καί ποιοιΞ:.ξηγηιμένο, χρι οποία- κό περιεχόµενο εκφράζουν την ψυ- χσλογία αύτη πού είναι Φυσικό νά 6ρηκιε καί τήν ειίικαστική της έκφρα- ση. Τ,ά έργα τού Μπιζάτη δέν είναι τά µόνα, ύδατα, πού µάς μιλούν γι αύτή την ψυχολογία. Ewen μιά περίπτωση καί σάν τέτοια "Γή …η… μόνεύουμε. " Είπαν-€ πώς τά νεκροταφεία είναι γεμάτο άπό άναντικατάστατους ανθρώπους πού, άπικαιαστόθηκαν. "Οσο οί ίκανότητες ενός άνθρω- ςυ άγτα"οφ κατω σέ µιά; ενερ- . " ς, ΄ µας τέ- χνη, καρπός άλλων εποχών, δέν" 5- χει πιά τή δυνατότητα ,γά άνοιγεώ.-ει τό άνθ,οώπινο δι… νυφικό της. 'Νέ- pg καί τό ύποκατ,άστάτό της. ή σύγχρονη χειροτεχνία, γρήγορα θά παραχωρήσει τή θέση της στή λε- γόμενη «καλλιτεχνική Βιοτεχνία». K: έχει 6 Θεός. Τά στασίιδ.ια τού Ζησάκη καί τού Μπιζάτ-η θά μείναν άδεια …- ύστερα 9’ άοάχ.νιάσει καί η πορτα τής έκκλησιάς. BIOAETEPAI: "Ενα Μάγκνα); 44 γιό τόν &… ' Κάλοηκω (AI) l'A-PAEINIIIA: 'Επιχεί… πυρκαϊά (Κ) FLAINIKIAI: Τό Μάκι (K) ΔΑΦΝΗ: θα… πάρε τό όπλο σα: (Κ) ΔΕΛΦΟΙ: Τρινιτά έναντίον Τριγιτά (Κ) ΔΙ-ΐΗΤ;Α: 0 Μος πού έτρεχε πο- ) ΔΙΑΝΑ: ΠάοΜό θερµός (Λ) ΔΙΟιΝιΥξΙ% κ(ΐ. Συγγρού): "Ενα Με κ οι IK ΔΙΟ,ΝΥΣΙΑ (Πολύγωνα): 9… Με τό &… σον (Κ ) ΕΛΕΝΑ: Χαρτ…) φεγγάρι (Α) EMT: Τό µεγάλο κόλπο των Μακάν πρακτόρων (Λ) ΒΑΣΗ: Τό φύσηµα της καρδιάς (Α) EPEKGEIIOIM Κολσν€λο "Ναυτιλία… (K) ΕΡΜΗΣ: Τό σφυρί (AI) HIPAIIOIzN 'Η"… σκλψς καί τόν & για Βιριτά (A) - W363)" ηµερολόγιο µια; κλέψιµο; θΗΣΕΙΟιΝ: Τό διαζύγιο (Μ……) ΚΑΜΜΙΑ: Κραυγές καί ψίθυροι (IA) KIAINAIPIA: 'Η |…ία τόν Παρισίων (Κατ.) . Μπιτς… "ο µαύρος ως (IA) , KAIPMEINI: ‘O "Ηρακλής εναντίον τού .…ψάτε . .!!! γιά την επιτυχία ούτε… του στό-΄ Στήν περίπτωση των µαθητών, διακοπες σηµαίνει ΄ σιγή άπό μαθήµατα, σχολείο, ωρολογιο πρό- γραµμα. Η, Μαλλαγή όμως αύτη δέν είναι όσο φέτα την δηλώνει η λέξη, γιατί τό παρατηρεί: τού σχολείου, γεννά IKI’ αύτό έγνοιες σέ µικρούς καεί µεγάλους. -Τί θά κάναµε τό καλοκαίρι; ρωτάνε τά παιδιά! . ,--θά µελετάτε. Λένε δρισµένοι οι. ,-θά πατε εξοχή, ταξίδι, κατα- σκ… λένε δρισ.µέινοι γονείς. -,Δέν θέλαµε ούτε 16 ένα, ου- Ξε τά άλλα… Λένε όρισµένα παι- τα. KI’ Εμείς τί λέµε; Νά δώσεις συνταγές γιά τό πως θά περάσουν τά παιδιά τίς διακοπές δέν …. λεΐ. κάθε παιδί έχει τίς δικές του άνάγκες, τά δικά του ενδιαφέ- ροντα. Ιδιότυπες είναι οί συνθή- κες πού τό περι6άλ.λουν. "Eva: 116- vo είναι, 6έ6αιο' η ελεύθερη χρήση τού χρόνου πού δεν, καλύπτεται άπό επαγγελματική ή έκπαιδευτι- κή άπασχόληση είναι δικαίωμα τού ανθρώπου, δικαίωμα, πού πρώτισ- 95151 σε6ασ.µό στό άτοµο σάν ίδι- αίτηση καί άγεπανάληπτη προσω- ποιότητα. Έλεύθερη όμως χρήση του χρό- νου δέν σηµαίνει άπραξία, γιατί αύτ'ή προκαλεί άνία πού κουράζει, όµως… άπογοητεύει καί δίνει στόν ανθρωπο τήν αίσθηση τής. άχρηστίας. Ούτε µπορεί ένα παι- δί & περάσει ολόκληρο τρίµηνο χωρίς νά κάνει τίποτα. "Αρα καί δ έλεύθερος χρόνος µέ κάτι θά γε- μίσει. Δέν μπορεί όμως καί δέν πρέπει νά Kat-7010190195? ένα κοινό πρόγραµμα γιά όλα τά παιδιά, γιατί ι'…άρχει κίνδυνος νά λει- τουργήσει σάν προκρούστεια κλί- νη. Χρειάζεται µόνο νά περιγρα- φούν τά πλαίσια γιά τήν όργάνω- ση των διάκοττωγ. ,Οργάνωση διακοπών θ' άγαμο- 7110on πολλοί, γιατί; Διακοπές σηµαίνει ελευθερία. KI’ όµως, η ελευθερία κάθε… µορφής είναι πού χρειάζεται όργάνωση, πιό µεγάλη ίσως καί όπωσδήποτε πιό δύσκο- λη άπό έκείνην πού χρειάζεται ή δουλειά. Γιατί ή άνοργάνωτη έ- λευθερία χάνεται καί δ άνθρωπος γίνεται έρµαιο τής… στιγµής. Τό νοιώθουν συχνά αύτό όσοι ξυπνάνε μιά Κυριακή πρωί, χωρίς vé’Ixouv τρυπήσει γιά τό πως θά περά- a'ouv τή µέρα τους. Μιά μέρα διέ6αια περνά γρήγο- ρα, Εστω καί άνοργάνωτη. Οί σχο- λικές όµως διακοπές, άν προστε- θούν όλες µαζί καλύπτουν µεγάλο χρονικό διάστηµα, μεγαλύτερο , &- πό τόν χρόνο διακοπών ολόκληρης τής επαγγελματικής ζωής; τού &- τόμου. "Αν πάρουμε σάν δάση, ότι 6 άνθρωπος άνήκει στόν ενεργό πληθυσµό,, τριάντα πέντε χρόνια καί ότι έχει ένα µήνα, τό χρόνο διακοπές, ,… δέν τίς έχει πάντα, εχοµε τριάντα πέντε µήνες, δηλα- δή τρία σχεδόν χρόνια έλεύθερο χρόνο. ‘O µαθητής πάλι έχει έντε- κα καλοκαίρια (Δηµοτικό καί Γυ- µνάσιο) άπό τρείς µήνες τόν χρό- νο, δηλαδή 33 µήνες καί μαζί δό- δεί… χρόνια άπό ένα µη…: τό κα- Give: (Χριστούγεννα καί Πάσχα) σύνολο 45 µήνες. Δηλαδή τέσσερα σχεδόν χρόνια άπό τά δώδεκα μα. θητ,ικά αποτελούνε τόν ελεύθερο χρόνο τού μαθητη. Πως Θά άξιοποιηθούν τά χρόνια σύτά; Πως δέν, θά πάει χαµένη η δεκτικότητα καί ή αυθορµησία τού άνθρωποι") της ηλικίας εκείνης, πού όργανικά, πνευματικά, συναισθη- µατικά είναι ίσχνρος, και ανέπα- φος άπό αγωνες καί άπογοητεύ- σεις; Πρέπει νά σημειωθεί, ότι 6- ταν λέµε άξιοποίηση των διακο- πών δέν ένοοσύµε οίκονοµικ΄ή ή γενικά συµφεροντολογική έκµετάλ- λεω. 'Αξιοποίηση τού ελεύθερου χρόνου γίνεται όταν αύτός κατα- ναλ,ίσκεται γιά χάρη τού "ίδιου τού Θέµου, µέ στόχο, την σωματική καί ψυχική του υγεία καί όταν πο- Μλληλα, δίνει τή συναίσθηση της χου είναι πού χρειάζεται κάποια όργά,νωση καί κάποιο πρόγραµμα. Γιατί Θα΄;θερος χρόνος δέν σημαί- νει άδειος, νεκρός χρόνος, που κουράζει, όσο και & ικα γεµατος. 'Η ανάπαυση είναι ,άγαγκαία μετά τ,ή δουλειά ή τή µελέτη. Πόση έκταση όµως θά πάρει ή άνάπαι.ι,ση καί τί µορΦης θά είναι; Πόση έκταση 06: πάρουν οί διά- νά τί φορες άπασχολήπις για ποιά θά είναι ί γάµεσα στόν άπ6λ χρόνο πού καλύπτει μες άσχο,λίες καί τες; Αύτό είναι 16 6ιληιµα, πού η λύση ' άπό τήν ήλικία καί φέροντα τού κάθε 110 KI εδώ ή άπορία: γούνται ΄ ένδιαοέροντ "Av άφαιρέισοιμε τά Ττ΄'ίς - KAAA. MOI Εξαιρετικά προικισµιέι οί ίικανότητές τους I σέ διάφορες πνευμα χνιικές έκδηιλώ'σιεις,σ ω τού πληθυσμού γεννά τό περι ΄ ενδιαφέροντά είναι τούς παράγοντες 7n ζουν τό χωροταξικό τ ιστι κό που ιι6ιο΄ιιλιλον ποίο άγαπτ,ύισοεται I µέσα στή χώρο μας ,-ι νε ,σ' "ένα πειθώ µά στό παραδοσιακό, και στόν τεχνολογικό Ia’I Θειιιωρούµιενης προόδου φυσικό, ή άφιθαρ,ιτη τού δεύτερου άγτίπα. δάσος πιό πράσινο… λι…εργήισει τά δικά παντα. Σ' αύτό συντελεί ( ους η επίδραση "*... κής έπιικοινωγίας, ί! 61r'rIIKo - δικιουστιικών άλλο ή μείωση της (΄ Δέν έδω παραστάι το Θέατρι Τά θέατρα τών ’AI Πειραιώς δέν έδωσαν στις." Μέχρι χθές τό γνωσΘή άν θά δώσουν OIi κινηµατογράφοι, έδωκαν χθές 1'6 ύράδι προόαλές. τό 52, 5‘," ο είχε περιπου συ μπέ:ασµα 0'16 ότοζο αν υψηλής και… απ τις… ιιιιιιι ιιιιιιιιιι ιιιιιιι ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ" Τό l ..K A. προκηρύσσει δηµόσιον µε… διαγωνιισμ6ν διά την µίσθωσιν κτιρίων : υπό κατασκευην ή έξω-ιτλι-σμένων Βερ ρίων ή διά την σύναψιν συµθάσεωγ µετι πευτηρίων νοµίµως λειτουργούντων καί σµένων διαθετόντων ή µή νοσηλευτικόν I … πάν βοηθητικά προσωπικά καί δυγαµένι νά παράσχουν τροφήν είς τούς άσθενεϊ Τά προσφερόµενα άκίνητα η Θεραπ δέον νά κείνται είς άπόστασιν µή ύπε,; σαν τά 20 χλµ. εκ της Πλατ. Οµονοίας

(Πρώτος.πίναξ)΄ Γιάννη Χριστοφόρου: Αύριανή ΄Ανάµνησις 'Ο Γάλλος κριτικός Μισέλ Ρατ/ιών, γράφει γι' αύτύν: , «‘0 Χριστοφόρου, είναι πραγµατικά, ένας από τούς πιό αξιόλογους καλλιτέχνες τού νέου εικονι- σµού. Ζωγραφίζοντας πρόσωπα τραγικά, µάσκες καί τοτέμ, µε παράδοση ταυτόχρονα νέγρικη όσο καί 6υζαντινή, ξεκίνησε από µία περίοδο πολύ αναπαραστατική, για να καταλήξη προοδευτικά στην σηµερινή του μυθολογία. "Οτι κανει εντύπωση σε ένα πίνακα τού Χριστοφόρου, είναι ή θιαιότης τόσο τής μορφής όσο καί τών χρωµάτων. Τό μέλλον, Θα διατηρήση ασφαλώς τόν σοδαρό δρόµο αυτού τού διαυγούς µάρ'ι'υρος, που δεν επιδιώκει να καταστρέψη µία τάξη πραγµάτων, παρά µό- νον για να δώση εγαλύτερη ένταση στήν ζωή» 'Ανδρέου: Πληγωµένο Πουλί-…'Ανάγλυφο ? ΄. ΄ ΓΡΆΜΜΑ ΑΠΟ TU ΠΑΡΙΣΙ …: ΜΗΝ… agilllllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIllll|IlllIIIIIIIIIIIIIIIlllllllI||||IllllllillHIIIIIIIml|IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllfl-"L IIIIIIIHIII .! En ||IIIII|||||||IIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllll 8 Μαίου 1966 » ίί-Δεύτερας;πίναξ)ζ|"Αννας Σπητέ- ρη- Βεραπουλου : Κλυται µνήστρα (ί960), (τρίτος) Γιάννη Σπυρόπου- λου: "Επιοτ φή Η. Λάδι (1965) καί (τέταρτος) , ολφέσση : Σύνθεση( I 964) Σέ πλαίσιο εύρωπα'ι'…κό, ή έλλπνική' τέχνη αναπτύσσεται καί προ6αλλει σέ διεθνή κλίμακα τίς καλλιτεχνικές μας δυνάμεις ||||Ι|||ίίί|||||||||||||||||||||||ί||Ι||||||||ιξ ΑΜΠΟΛΛιΕΣ εκθέσεις (Ελλήνων καλλιτεχνών στήν Γαλλία καί τό έξωτερικό, έσημείωσαν φέτος, από τό φθινόπωρο τού 1965, τά ρεύματα καί τίς καλλιτεχνικές αναζητήσεις τών Έλλήνων καλλιτεχνών. ιΗ συµµετοχή τους, έξ αλλου, σέ πολλά από τά γαλλικά σαλόν καί τίς δµαδικές έκθέσεις, "έφερε σέ έ- πσφή τήν σύγχρονη ελληνική τέχνη μέ τό εύρύτερο κοινό καί ή παρου- σία αύτή, τόσο στήν Γαλλία όσο καί στό εξωτερικό, συντείνει στήν εύνο'ι΄κή απήχηση τής χώρας µας, αλλά καί στήν καλλιέργεια έπίοης µιάς ίδιαίτερα ζωντανής καί τής μόνης σταθερά διεθνούς πλευράς, τής ελληνικής, καλλιτεχνικής ά…. ζήτησης. (Η τιµητική διόκρισις πα- ράλληλα, τού έλληνα γλύπτη ΘΟ- ΔΩΡΟΥ, στήν Μπιεννάλε τών Νέων, τού Παρισιού, τόν περασµένο ’0- κτώόριο, όπου όλα6ε τό όραόείο Ροντέν, ύπήρξε ίδιαίτερα σημαντι- κό καλλιτεχνικό γεγονός για τήν προδολή σέ πλαίσιο διεθνές, µιάς πλευράς τής σύγχρονης Ελληνικής γλυπτικής τών νέων, αλλά έπίσης, ύπήρξε γεγονός ενθαρρυντικό, για τόν ίδιο τόν καλλιτέχνη, πού ξλαόε µέρος εν συνεχεία, σέ δύο σημαντι- κές έκθέσεις, τήν Εκθεση µέ Θέμα «Τό Χέρι», μέ συμμετοχή ογδόντα περίπου γλυπτών, τής γκαλερί Κλώντ Μπερνάρ καί τήν έκθεσή του, στό Κέντρο Κουλτούρας τής ’A— μιέν τήν φετεινή "Ανοιξη. Η αναζήτηση τού Θόδωρου, προσ- ανατολισμένη σταθερά, στήν σύν- θεση τριών κυρίως επιπέδων, πού αναπτύσσονται όργανικα, από τίς κατεργασµένες, ανώμαλες έπιφά- , . , .., , , .του στό Λονδίνο καί τό νικά κεφάλαια στόν τοµέα τής ζω- γραφικής καί πάµπολλες έκθέοεις Παρίσι, καθώς καί έγκυρες μελέτες Γάλλων κριτικών σέ καθιερωµένα καλλιτε- χνικά περιοδικά, τοποθετούν τό έρ- γο του σέ έπίπεδο, πού αποτελεί 6- πωσδήποτε, μία εγκωµιαστική προ- αφορά καί αναγνώριση τής δικής του ποιότητος όσο καί τού έλληνι- κου ονόµατος. Ποιό είναι «τό µέτρο τού ωθώ- που», είναι τό 6αθύτερο καί στα- θερό θέμα τού Έργου του καί ήταν τό θέµα επίσης τής τελευταίας ό- μαδικής έκθέσεως τής Γκαλερί της 'Αριστερής '΄Οχθης, όπου συµµετεί- χε, πλέι" στα έργα τού Βίκτωρ Μπράουνερ, τού Ζω Ντυµπυφφέ, τού Μάξ "Ερνστ, τού Μάττα καί τού "Ανρύ Μισσώ. "Αλλες όμαδικές έκ- θέσεις,. όπως ή όκθεσις «Ελλάς 1965», πού οργανώθηκε στήν Νάν- τη καί ή έκθεσις «Προσωρινός πί- νακας κατευθύνσεως για µία τινά. γνώση τής σημερινής Τέχνης», τού κριτικά) κάν - Ζακ Λεδέκ, τοποθε- τούν τό έργο του σέ σχέση µέ τήν διαμόρφωση τών καλλιτεχνικών δυ- νάµεων τού καιρού µας καί πρόκει- ται τόν ,Οκτώδριο, δύο ταυτόχρο- νες εκθέσεις του στό Λονδίνο καί τό Παρίσι, να συµµετάσχουν σέ µια όμαδική, πού θά πραγματοποιήση περιφορά σέ όλη τήν Εύρώπη. Τό έργο τού ΑΝΔΡΕΟΥ, πού Ξ- λα6ε μέρος στήν Μπιενναλε τών ’A- ΜΑΝΩΛΗ ΐΜΑΥΡ-οΜΜΑτΗ) , Ξ |Η σεις καί µία ατομική Εκθεσις τής νΤίτας KPIEZH, στήν ίδια γκαλε- ρύ, έπέτρεψε µία συνολική έμφάνι- ίση τού όργου της, προσανατολισµέ- νου στήν σύθόρµητη αποτύπωση ν…χρωµατικών καί όπτικών εντυπώσε- ων, από τοπία, πού αφοµοιώθηκαν καί πού στήν φαινομενικά, αφηρη- μένη τους διατύπωση, παραµένουν [σέ Ενα στάδιο, ένδιάμεσο µεταξύ τής είκόνας πρίν συγκροτηθή καί τής έντυπώσεως, &…) συγχωνευΘή σέ µία αλληλοδιαδοχή προσωπικών , καί εσωτερικών, όαθύτερων μεταδο- … λών. 'Ακολουθώντας στήν εξέλιξή του τήν αντίθετη κατεύθυνση, ό ΓΡΑΜ- ΜΑΤ|ΚΟΠΟΥΛΟΣ, πού έξέΘεσε στήν γκαλερί τού «Πανεπιστηµίου», από τήν αύθόρµητη αποτύπωση τών αίσθησιακών του εντυπώσεων, 68η- γεϊται στήν απόδοση τού περιεχο- µένου τού ύποσυνειδήτου, µέσα ά. πό σηµεία καί από σύμόολα καί οί αφηρηµένες του συνθέσεις, μέ μία ΄ε΄ννοια προσωπική, χαρακτηρίζονται από τήν ύπογράμµιση τού αποξένω- µένου, τού απόκοσµου καί παράδο- ξου, ύποκειµενικού τοπίου. "Αλλοι καλλιτέχνες, όπως 6 ΔΑ- ΜΙΑΝΑΚΗΣ καί ό Φαίδων ΠΑΤΡΙ- ΚΑΛΑΚΗΣ, παρουσίασαν τό έργο τους σέ ατοµικές εκθέσεις, ή Έ- λίζα ΧΑΝ|ΩΤΗ, σέ µια όµαδική στήν γκαλερί Μαρσέλ Μπενα΄ιμ, ο ΒΑΛΣΑΜΗΣ καί ό ΚΟΥΛΕΝΤ|Α- ΝΟΣ, συμμετείχαν στήν έκθεση «Τό Χέρι», τής γκαλερί Κλώντ Μπερ- νάρ, ενώ 6 ΒΥΖΑΝΤ|ΟΣ, ό ΚΑΡΑ- ΧΑΛ|ΟΣ καί ό ΜΟΛΦΕΣΗΣ όλα- όαν µέρος στήν όμαδική έκθεση οι:.» - , (πιτς… I ....... “mm-mum- M ΕΓΑΛΟΣ πειρασμός ή αθα- νασία. Κίνητρο ύψηλών ή απλώς εύγενικών πράξεων, αλλά καί δολιοφθορέας µνημείων τής αρχαιότητας, τού µεσαίωνα, καί τής νεώτερης Έλλάδας. "Ενας ό (Ηρόστρατος στήν αρχαία Έλ- λαδα. Κατάφερε µέ τήν ανόσια πράξη του να τόν ξέρουµε, ύστε- ρα από τόσους αίώνες. Νά ύπο- χρεωθή καί ό ύποφαινόμενος να τόν όνοµατίσει στό σηµερινό ση… µείωµα. Χιλιάδες οί ήρωστρατίδες στή νεώτερη ιΕλλάδα. Έννοούν να απαθανατίσουν τό ασήµαντο ό… νοµό τους χαραζο…ντάς το ΄σέ αρ… χαία μάρµαρα, 6υζαντινές καί µε- τα6υζαντινές τοιχογραφίες, λαϊκά ξυλόγλυπτο. ,ίδιαίτερα, στίς τοι- χογραφίες, πού δέν απαιτούν µε- γάλη προσπάθεια. ‘H ίερότητα τής επιφάνειας κατοχυρώνει τήν διάρκεια τής εγγραφής. Ποιός Θά τολµήσει να άπαλείψει σε6άσµιες τοιχογραφίες γιά νά εξαφανίσει τά όάρ6αρα χαρά ατα ένός ή περισσοτέρων 6έ6η ων; Καί τό κακό προχωρεί µέ γεωµετρική πρόοδο. τά χαράγµατα µεγαλώ- νουν µέ τό πέρασµα τού χρόνου * για να γίνονται πιό εύδιάκριτα. ,Αρκεϊ ένας να γράψει τό όνομα του, μέ µικρά γράµµατα σέ μιαν ακρη αγιογραφίας για να δρεθή ένας δεύτερος να δάλει τό δικό του σέ όρατότερη Θέση καί μέ με- γαλύτερα ψηφία. ‘O είκοστός θά συναγωνισθ,ή σέ µέγεθος τίς έπι- γραφές τών καταστημάτων. Κάτι ξέρουν από αύτά οί εύφυείς καλό- γεροι τού ‘Ayiou "Όρους, πού σκόρπισαν σέ διάφορα σηµεία έ- πιγοαφές: «Τών 6λα:κών τά 6V6— ματα γράφονται παντού». Μητρώα ήλ»ιθίων έπρεπε νά λέ- γονται αύτοί οί κατάλογοι όνοµα- των, οί χαραγµένοι σέ µνηµεία τέχνης. Βέ6αια, ό όρος δέν κα- λύπτει τό φαινόμενο σέ όλες του τίς πλευρές. Πέρα από τήν έλλει- ψη στοιχειώδους νοημοσύνης, πού απλώς δέν ενεργεί ανασταλτικά, οί άλλοι παράγοντες είναι ή µω- ροφιλοδοξία, ή απρέπεια, ή άφι- λοτιµία, ή δεισιδαιµονία καί ή ά… διαφορία για μια κληρονομιά πού δέν τήν δημιουργήσαμε καί έχου- µε ύποχρέωση νά τήν παραδώσου- με ανέπαφη στίς γενιές πού έρ- l ΣΥΝΕΔΡΙΑ, ΜΝΗΜΕΣ, ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ σεις. "Αφθονες οί πρόσφατες έγ- γραφές. Υπάρχουν αντι-κειυενικα στοιχεία, πού τό έπιόεδαιωνουν. Πρώτα απ, όλα, οί χρονολογίες, πού συνοδεύουν πολλές φορές τά όνόµατα. Κι: ακόμα, τό είδος των όνομάτων πού φανερώνει πρόσφα- τη διάπραξη τού 6αινδαλισµ…ού : Λίλιαν, Μπέττυ, Ντίτα, Τζίµης, καί ή λοιπή σειρά όνοιµάτων πού ξενικού προγράμµατος «προµή- θειαι διά τήν Έλλάδα». Νά ανα- φερθούµε σέ περιπτώσεις; κάθε έπισκέπτης τών καλλιτεχνικών καί Ιστορικών μνηµείων έχει προσωπι- κή του πείρα. ‘H φωτογραφία, πού δημοσιεύεται σήµερα, είναι έ- να χαρακτηριστικό παράδειγμα, καί ίσως όχι από τά πιό έντυπω- σιακά. "Ολοι συµφώνσύµε, πώς τό κα- κό πρέπει να σταµατήσει, καί µά- λιστα άµέσως. Είναι απαράδεκτο να καταστρέφονται µνηµεία τού παρελθόντος από τή µαταιοδοξία µερικών άνοήτων. 'Λρκετιή ζημιά προξενεί ή ανακαινιστική μανία τών εκκλησιαστικών έπιτρόπων, ό εύσε6ής ζήλος τών δωρητών, ή έλ- λειψη πιστώσεων καί προσωπικού τών αρμοδίων ύπηρεσιών, ή από- σπαση ένθυμίων από τά µνημεία τού παρελθόντος. Κοντά σ, αύτά, άς προσθέσουμε τήν απογύμνωση έξωκ,κ.λησιών καίιμοναστηριών από φιλότεχνους τουρίστες. "Ανάγκη, λοιπόν, να αναληφθή μια σταυρο- Φορία, για νά σταματήσει ή όλέ- Θρια συνήθεια. "Οταν γίνει κοινή συνείδηση, πόσο καταστρεπτική είναι, &… ή περιφρόνηση καί δ χλευασμός περιµένουν όσους άνα- γράφουν τά δώµατα τους σέ &- γιογραφίες, τότε µόνον... τών έ- χΘρών τους τα όνόματα Θά χαρά- ξουν οί κακοί. 'Η προσπάθεια πρέπει νά είναι διττή, προληπτική καί κατασταλ- τική. Στό σχολείο, στήν εκκλησία πρέπει νά γίνονται σχετικές όµι- λίες όπου να αναλύονται οί ζηµίες 'Λτιοτελούν τιμητικές διακρίσεις, πρού- ιιοΘέτουν, όµως οί διακρίσεις αι';τι΄.ς όχι µόνο θετικές αξίες, , αλλά καί εύρε΄ι΄α γλωσσοµαθεια. Τό LINGUAPHONE μέσα Ι . Βανδαλισµοί M” ΠΗΡΑ" nAmmN τού Κίτσου Α. Μακρή πού προκαλούνται. T6 ραδιόφωνο καί ό τύπος µπορούν να συµ6α- λουν σηµαντικά. Φυσικά, δέν σε ήταν άσκοπη ή ύπενθύμιση των συνεπειών τού Νόµου. Σοφός παν- τοτε δ συνδυασµός τής γάτας µέ τον αγιασµό. Έκτός από (από! νά πρέπει να φωτογραφηθοω τα έργα, πού δέχτηκαν τίς πρώτες εγγραφές ήλιθίων. Για όσα µέχρι σήµερα έμειναν ανέπαφα, δυσκο- λα γίνεται αρχή, Kl’ αν γίνει έπι- σηιµαίνεται εύκολα. "Ένας έλεγχος κατά διαστήµατα, μέ δάση τις φωτογραφίες, θά έντοπίσει τίς νε- ώτερες χαράξεις, πού % έπισύ- ρουν τίς νόμιµες κυρώσεις. 'Η πιό πρόσφορη στιγµή γιά τό έργο αύτό είναι ή Κυριακή τής "Ορθοδοξίας, όταν γιορτάζεται ή αναστήλωση τών είκόνων, ύστερα άπό τήν είκονοµαχία. ‘O συνδυα… σμός τής έπετείου αύτής µέ τήν καταδίκη τών σηµερινών είκονο- κλαστών μπορεί να έχει καλά &- ποτελέοματα. Θά μας επιτρέψει ή ,Αρχιεπισκοπή 'Αθηνών να ύπο- δείξουµε τήν αποστολή μιας έγκυ- ι(λίου στήν δποί,α να δίνονται αδη- γίες, ώστε τό θείο κήρυγµα τής Κυριακής… τής, "Ορθοδοξίας νά έχει και περικοπές, πού να αποτρέ- πουν τούς πιστούς από τέτοιες 6έ6ηλες ένέργειιες. Νά εξηγούν, πώς κάθε άλλο παρά θεϊκή αντα- µοι6ή µπορούν να περιµένουν από τήν άνω… πράξη τους. & Εύκαιρία να σηµειώσουμε καί μερικά ανάλογα φαινόµενα, όπως ή απόσπαση σταλακτιτών καί σταλαγµιτών από σπήλαια. Χα- ρακτηριστικό είναι τό παράδει- γµα δη μοδιδασκάλου, πού όδήγη- σε τούς µαθητές τού σχολείου του, µόλις αποκαλύφθηκε τό πιε- ρίφηµο σπήλαιο τού Περάµατος, κοντά στά Γιάννινα κι> έσπασαν µεγάλη ποσότητα σταλακτιτών για να διακοσµήσουν τή στέρνο: τού σχολείου. "Ας αναλογισθούν πόσοι αιώνες χρειάσθηκαν για να ,σχη.µαπισθούν σύ ά τά φυσικά καλλιτεχνήµατα. ά στηθαϊα τού γεφυριού τής Πόρτα - Rowen/61;, πού χτίστηκε εδώ καί 450 χρό- νια, καταστρέφονται από ό……- δητους περίεργους, πού αποσπούν λιθάρια καί τά ρίχνουν στό ρέµα σέ σύντοµο χρονικό διάστηµα Θά σας έ- ξασφαλίση την αρτία κατάρτι… πού &… παιτεί η σταδιοδροµία σας. Με τό LIN- GUAPHONE δέν πειραματίζεοθε, αλλά ξεκινιΞτε µε όε6αιότητα για την κατάκτη- σι τού σκοπού σας. Για πληροφορίες έ- πισκεφθήτε µας ή γράψτε μας. 96: έχετε τό 26σέλιδο εικονογραφηµένο αναλυτικό µας τεύχος δωρεαν. INHITUYTflN LINGUAPHUNE χονται. ,Απίστευτο, καί όμως αληθινό. Κατά διασταυρωµένες μαρτυρίες χωρικών ή αναγραφή τού όνόµα- τος σέ αγιογραφίες προέρχεται καί από τήν πρόληψη, πώς έτσι δ άνθρωπος προστατεύεται από «κακό µάτι» ή αποχτάει ανοσία από αρρώστιες. Είναι, νοµίζω, πολύ εύκολο να πεισθούν οί προ- ληπτικοί, πώς μια πράξη 6ε6ή… λώσης καί ασέ6ειας, όχι µόνο δέν για να ίδούν πόση ώρα κάνει ν΄ άκουσθή ό ήχος. ‘H λαθραία άμ- μοληψία από ακτές, τά νταµάρια πού τραυµατίζου…ν καί παραμορ- φώνουν περίοπτους λόφους, άρδε- στώµατα τοιχογραφιών από εύσ*ε- δείς ήλικιώµένες κυρίες, χίλιες … µύριες καταστροφές, των µέ λίγη καλή θέληση Θά ήταν δυνατό ν' αποφευχθούν. Θ' αναρωτηθή δ &… ναγνώστη…ς, γιατί τά γράφω όλα αύτά, αφού ξέρω από πρίν πώς µπορεί να έχει εύεργετική έπίδρα- 'ΛΘήναι: Πανεπιστηµίου ιο. Τηλέφ. τίποτα δέν θα γίνει. Με, αν έστω. ση επάνω τους, αλλά τούς έπι6σ- 623.880. καί μια µικρή τοιχογραφία γλυ- ούνει µέ µιαν ακόµα αμαρτία. Θεσσαλονίκη: Τσιµισκή 68. Τηλέφ. τώσει, άν έστω κι, ένα υλόγλυ- Μέ τή διόγκωση τού έκδροµι- 32.370. πτο μένει ανέπαφο, κάτι πρόσφε- κού ρεύματος τό φαινόμενο παίρ- ρε τό σηµερινό σημείωµα. Για πιε- νει συνεχώς µεγαλύτερες διαστά- , ρισσότεοα, άς µήν" ελπίζουµε. 37 ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ

ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ ΚΑΙ I 6 ΣΕΛΙΣ 5 ανδρες. oi γυναίκες καί ή ζωή ιν κόσµο τον Σαρακατσάνων ήθικές αξίες µιας µικρης «κλειστης» κοινωνίας. - Μιά ύ- ειγματική µελέτη του Βρεττανού έρευνητού Δρος Κάµπελ έζησε δύο χρόνια µέ τούς Σαρακατσάνους τού Ζαγοριού της Κυρίας ΚΑΛΛΙΟΠΗΣ MOYZTAKA μιάς κοινότητας Σαρακατσάνων, περίπου 4.000 ψυχές ποτελούνε 600 οίκογένει.ες καί ζούνε τό καλοκαίρι στά τού Ζαγοριού κ.αί … αύτό είναι τό θέμα πού έρευνά καί παρουσιάζει δ Σάµπελ στό τελευταίο 6ι6λίο του: «Τιµή, Οίκογένεια α» (Ι). ; αναφέρει στόν πρό- του είναι καθαρά ι>κή καί όχι έθνο- γραφιική. Κατά µία (ή καί γεωγραφική Σαρακατσάνων τού ιννναΦέας προχωρεί ής οίικογένειας στήν πλατειά της έννοια, νεται στήν ξεχωρι- τόν χειµωνα στίς πεδιάδες τής Koi, καί ακόµη γιατί ή τιµή καί τό γόητρο περνδύν άπό τή μιά γωνιά στήν άλλη, πού κληρονομεί ή µαθαί- ν.ει τό δικό της ρόλο καί άπό τούς δύο γονείς. "Ετσι έξηγείται καί ή µεγάλη έκ- λεκτιικότητα "... Σαρακατσάνων στό συνταίριασιμα τού γάμου. ΄Ανάλογες είναι καί οί ήθικές ύπσχρεώσεις των παιδιών στούς γονείς, .… όροφο… ατσάνοι συζητούν έξω από τίς καλύ6ες τους 511110, καί έξετάζει ί τίς άξίες πού πι- .συθούν τά µέλη της, τιπτώσεις πού έχουν τή ζωή K011i στήν ειδη- "Ετσι ή épycwiu :ίναι μελέτη όάΘους, ιροσωπική τον έρευ- αιµε στά I954 καί δύο σχεδόν χρόνια ιρακατσάνους καί ά- ..… τόν δικό τους ν «μετέχουν παρατη- 'ειρήσωµε σήµερα νά 1’ αύτήν έδω τή στή- ντερες διαπιστώσεις 161 του. γµατα, γράφει 6 δρ έρονται κυρίως οί για τά πρόόατα πού ,i τους, γιατί άπό | ή ζωή καί τό γόη- :ιας, γιά 161 παιδιά τά αγόρια, πού 66… '01 καί φυλάγουν τήν ν καί των αδελφών ,ν δική τους τήν τι- ίέτει σωµατικές καί ς, απαραίτητες γιά ί συχνά έπικίνδυνο από τά τρία αύτα ανάλογα μέ τό πού τούς τήν οικογένεια ονται στοργή, άφο- ττασι α, πρός τους ισµός καί αρακατσάνο οίκογέ- κέντρο τού κόσµου. τοργή καί ασφάλεια 1101 νά στρέφονται ποχρ.εώσεις. Σέ µι- α τά συναισθήματα ται καί σέ όλόκλη. έξω από αύτό, τόν ί κοινωνία, πού για απίση δπλίζεται μέ ιεια καί ανταγωνι- ς έκείνσυς πού δέν :. Σύµφωνα μ' αύτά άναφορός δ Σαρα- ατώνει τό ρόλο του πολίτης. είναι µιά ήθιική έ- 'ήν όποία κάθε µέ- ιό του διαφοροποιη- τόν οποίο δέν μπο- ορίς νά χαλ*άση τήν καί χωρίς νά προ- ώπητο κοινωνικόν έ- όλ…ο πού ή θέση τής πολύ κατώτερη άπό ίι-κή εύθύν-η πού ση- στήν τιμή καί στό 'ένειας είναι τό ίδιο ρόλος τής γυναίκας παρά τήν άντιΘετι- ίναι συμπληρωµατι- L έχθρότη- ; καί των συγγενών μεταξύ τους. Για- τί όλα τα μέλη τής οίκογένειας εί-ί ναι γόητρο καί τίς άλλες αξίες, πού τούς περι6άλλουν σάν τόν ίστό τής αράχνης. "Οταν ό ίστός αύτός σπά- σει κάπου, ματώνεται ή τιμή καί τό γόητρο ολόκληρης τής οικογένειας. γυναίκας, είτε σύζυγος είναι, είτε μάννα, δική της τήν τιμή, στήν στενή έδω σημασία τής λέξεως, έξαρταται ή τιμή, τό γόητρο καί άκόμη ή έπι6ίω- ση τής οίκογένειας. Παρέκκλιση τής γυναίκας από τόν ρόλο πού τής έπι- 6άλλει τό φύλο της, αναγκάζει τόν άνδρα ——- πατέρα, σύζυγο, ή αδελφό … νά φτάση καί 0’ αύτόν ακόµη τόν φόνο, µέ αποτέλεσµα τόν δικό τον χαµό καί τήν καταστροφή τής οί- κογένειας. συνθήκες ή γυναίκα είναι πού διατη- ρεί άσ6εστη τήν έστία τής οίκσγέ-' ι νειας, πού ό άνδρας τήν ":… σει καί τήν αντιπροσωπεύει µέ τό φύλο τους ταυτίζονται από πολύ μικρά 125' τόν Ξ. α η τόν άλλον γονέα καί παίρνουν µέρος στήν εύ- ' . "το… της οίκσγέΏας. Είναι άξιώωµ…η ή κατ… καί ή λογική µέ τήν Μία κανονί- ζονται οί σχέσεις καί οί ρόλοι το. παιδιων καί το. γονέων στήν που δική, έφηόεκή καί δω,… ήλικία, πού θά μπορούσε νά γίνη πρότυπο 716 τή δική µας, δήθεν πολιτισμένη κοι- νων ία. © Τήν ήθι'κή συνοχή τής οίκογένειας έπι6άλλει καί ή ίδιόμορφη διάρθρω… ση τής Κοινότητας των Σαρακα- τσάνων, μέ τή διασπορά τους σέ τό- σα χωριά, µέ τήν απομόνωση τής µιάς οιί>κογένειας από τήν άλλη, καί µέ τήν έχθρότητα πού ύπάρ.χει ανά- µεσα σέ οίκσγένειιες πού δέν συν- δέονται… µέ συγγενικούς δεσμούς, έ- χθρότητα πού είναι γέννηµα άνταγω- νισµού γιά τήν απόκτηση μεγαλύτε- ρου γοήτρου Εύτυχως η φυσική από. σταση των οίκογενειων δίνει έλαχι- στες εύκαιρίες γιά τ-ήν έκδιήλωση τής εχθρότητας αύτής, πού συνήθως πε- ριορίζεται σέ χαιρε…κ.ακία καί κοινω- νικό έλεγχο, ή σέ κλοπές καί αν… κλοπές προ6άτων, ίδίως τήν έπο- χή τής µετακινήσεως άπό τά δουνά στίς πεδιάδες καί τάνάπα.λιν. 'Η κλοπή ζώου στούς Σαρακατσάνους έχει καί συιμ…6φλι+Κή σηµασία. Τό γόη- τρο αύτού πού παίρνει τό 1106160110 01’)§61v51011, ένω αύτού πού 16 χάνει µειώνεται. Γι΄ αύτό είναι 000x050)- µένος νά άνταπσδώση τήν κλοπή. 'Ε- σφιχτοδε-μένα μέ τήν τιμή, 161 Κάτω όμως 61116 όμαλές΄ δω δηλαδή οί πράξεις αξιολογούνται μέ αντίθετα κριτήρια από τά κρι- τήρια τού σύγχρονου πολιτισµού, καί περίπτωση αύτή είναι µία από τίς λίγες πού διαγράφουν τήν δια- φορά άνάµεσα στήν Κοινότητα των Σαρακατσάνων καί σέ άλλες έλληνι- κές Κοινότητες. . "Αλλη ίδιαµορφία τής κοινότη- τας των Σαρακατσάνων: ή έχθρα…- τα τής μιάς οίκογένειας πρός τήν άλλη, µετα6άλλεται σέ συνοχή των µελών της όταν έξωτερική απειλή &- πό τσύς κατοί…ους των χωριών στά όποία άνήικουν δηµογραφικά οί Σα… ρακατσάνιοι, άπό τούς ε΄μπόρους ή άπό τήν Κυι6έρνηση πρσσόάλλει ένα από τά µέλη της. ΄Επειδή όµως ή συνοχή αύτή, δέν είναι σταθερή κά- θε άρχηγός προσπαθεί νά προφυλά- ξη τή φαµίλια καί τό 061' του μέ διάφορα μέσα. Κάνει K001111690 τόν πρόεδρο τής Κοινότητας ή άλλο ά- τοµο κύρους στό χωριό Η στήν πόλη, προσφέρει δώρα σέ έκπροσώπσυς τής Κυ6ερνήσεως καί δίνει πολιτική 0- ποστήριξη. "Ετσι αρχίζει σχέση κη- δεµονίας ανάµεσα στόν Σαρακατσά- νο καί στόν άνθρωπο τοΘ χωριού ή των πόλεων, πού have-110153 161 συµ- φέροντα καί των δύο, τά ύλικά καί 161 ήθιικά, γιατί καί γιά τά δύο μέλη τής αλληλοεξαρτήσεως αυτής "από. νεται ή 111111'1 καί τό γόητρο. "Ετσι όλες οί άνθρωπινες σχέσεις τού Σα- ρακατσάνου μέσα καί έξω από τήν Κοινότητά του έχουν χαρακτήρα προ- σωπικό καί έξαιρτωνται άπό ύλινκές καί ψυχικές ανάγκες. ΄Αφηρηµένες έννοιες άξιων χωρίς πραγμάτωση στήν καθηµερινή ζωή όχι µόνο δέν ύπάρχουν αλλά καί έρχονται σέ άν- τίθεση µέ τήν άντίληψη τής τιµής καί τού γοήτρου. T6 γόητρο είναι ή ύπέρτερη άξία στήν όποία άποδλέπει καί γιά τήν 6- ποία αγωνίζεται ό Σαρακατσάνος σέ όλη του τή ζωή. ,Απστελείται από τίς ακόλουθες μερικότερες άξίες: τήν ί 5 ο οι ρ χ ία µέσα στήν κοινό- τητα, πού στηρίζεται στή γενιά, στόν πλούτο, στήν ήθική, καί στήν συμπεριφορά κάθε ατόμου, τήν τ ι- µή, πού γιά τόν άνδρα έκφράζεται 061v 61115131011160 καί 7161 τήν γυναίκα σάν σεµνότητα στήν ίδιωτι.κή καί 1 δημόσια ζωή της, σέ όλα 161 στάδια της ώριµης ήλικίας τους - νιάτα, ώριµα χρόνια, γεράτειά. Τό γόητρο των Σαρακατσάνων γεννιέται καί 01- πό ύλικά στοιχεια, όπως 6 6 γ κ 0 ς τής οικογένειας, ίδίως ό άριθµός των αρρένων, o πλούτος της, πού τής εξασφαλίζει οίκσνο*μική καί ,|διαίτε.ρα λεπτή είναι 1'1 θέση τήςγενιικώτερη ανεξαρτησία, ή κατά… γυνή της, πού όμως χωρίς δν… 5115 άδΕλφή΄ Υ…" από την ]. καί πλούτο δέν παίζει µεγάλο ρόλο, & 761 µ ο ς πού θεµελιώνει τό γόη- τρο τής νέας οίκογένειας καί 015E61- νει ή µειώνει τό γόητρο των δύο συμ- πεθεριων καί τέλος ήπερηφάνια πού δείχνει 6 άνθρωπος, πού πιστεύει πως 6ρίσκεται ψηλότερα άπό τούς άλλους. Τά στοιχεία πού αποτελούν τό γόητρο των Σαρακατσάνων μπορούν νά χωρισθούν σέ δυό κατηγορίες. Στή µία Μάγον'ται έκείνα πού έξαρτων- ται από τήν διακοπη προσπάθεια '.ιαί αύτσπει…ία τού ατόµου γιά στήν . κοινότητα. Kai τά παιδιά ανάλογα; τήν έπίτευξή τους, όπως Liv-.1111 ' θέ- ση, ή τιµή καί ή πραγµάτωση τού άν- * ή τού γυναικείου ίδεωδους, καί σίτήν άλλη (µία… τά στοιχεία πείνα, πού σέ µεγάλο δαθμό, είναι … από τήν ανθρώπινη θέληση, ό- …. ,» πλούτος είναι απαραίτητες 716 τήν αξιολό- γηση µάς οίκογένειας, από τήν κοι- νότητα .… Σαρακατσάνων καί από τόν ίδιο τόν έαυτό της, καί τό χά- σιµό της φέρνει απόρριψη από τήν κοινωνία καί πλήγωµα τού έγωισµού .… étéuwv.K1’01K61n-1 γιατί η µία, ούτε 1‘1 άλλη κατηγορία στοι- χείων είναι ικανή να στηρίξη μόνη της τό γόητρο. Το σύστηµα των άξιον, γράφει Καί4οί δυό κατηγορίες στοιχείων= , ουτε . . φάλαια, : 0 . δρ Κάμπελ, πού πιστεύουν οί Σάρα-; κατσάυοι είναι άνάλογο μέ τή ο…! τής κοινωνίας τους, πού χαράκτη…" ζεται από τήν ένότητα της οίκογέ- νειας, τήν έχΘρότητα πρός τούς άλ- λους, καί τήν έλλειψη κάθε oiKovo- µικής καί πολιτικής συνεργασίας, έκτός άπό έκείνην πού στηρίζεται στίς προσωπικές σχέσεις καί στήν κηδεµονία. Οί κοινωνικές αύτές &- ξίες πού στηρίζονται σέ απλές, μα- κρόχρονες καί στερεές αντιλήψεις, δέν Βρίσκονται σέ αντίθεση, όπως Θά μπορούσε νά φανή 61116 τήν πρώτη έντύπωση, µέ τίς Χριστιανικές &- ξίες, γιατί οί Σαρακατσάνοι τίς &- φαρµόζουν στίς σχέσεις τους μέ τούς συγγενείς τους, µέ τούς όποίσυς δέν 6ρίσκονταιι σέ έχθρότητα άλλά σέ 617611111, καί γιατί έχουν 6αθιά συν- είδηση τής έξαρτήσεώς τους από τόν Θεό. Τελειωνοντας τή σύντομη αύτή παρουσίαση τού. 6ι6λίου τού δος Κά- META ΤΙΣ Σ'ΠΑΤΑΛ'ΕΣ Η ΣΑ|΄'ΚΛΝ ΚΑΝΕΙ πιο ανιαιιαιιιεΣ έπιχειρήσεις της ΠΑΡΙΣΙ, Αύγουστος. 'Η Φραν- σουάζ Σαγκάν θά down/110101871 νά κά- μνη οίκονσιμίας μετά 61116 σειράν άν- τιξοοτή:των, αί όποίαι έντ.ελως'ξα- φνιικ.ά, τήν αναγκάζουν νά αλλάξη τρόπον ζωής. Η μέχρι σήμερον ύ- περ6ολικά γενναιόδωρος Γαλλίς συγ- γραφεύς, ή οποία έχάριζεν δλόκλη- ρα διαµερίσµατα είς φίλους της καί έόρταζε 1151’ αύτων κάθε έπιτυχίαν της, παραθέτοντας µυθικά γεύματα, ζεί" σήµερον είς Πλοίων σχεδόν µ.ο- ναξιάν. Παρά τά έιτιμελη.μένα σκη- νιικά τού Μπερνάρ Μπυφέ, τό μπαλ- λέτο της «'Η δηµιουργία» δέν εί- χε τήν έπιτυχίαν τήν όποίαν προέ- 6λιεπον. Εϊς τό aim-rpm «Ζυµνάζ» τό «Τά διολιά καμµιά φορά» τής Σαγκάν δέν μπόρεσαν νά σταθούν παρ΄ όλην τήν διανοµήν των ρόλων είς λαμπρούς καλλιτέχνας. "000v άφορά τήν κινη-µατσγραφικήν ταινί- αν «Πύργος στήν Σουηδία», δέν τής απέφερε ούδέν κέρδος. Καί ένω ή συγγραφεύς πίστεψε είς τό «ξανα- γύρισµα τής τύχης» µέ τήν έπαυ- χίαν τού «Τό μώ6 φόρεµα τής Βα- λεντίνης» αί παραστάσεις 510K6- πησαν έξ αίτίας τής ύγείας τής Ντανιέλ Νταριέ. Κατόπιν αύτων΄, ή Φρανσουάζ Σα- γκάν αποφάσισα νά αποσυρθή από τό πλήθος ":… «παρασίτων» τά 6- ποία διεσκέδαζον μέ 161 χρήµατά της καί των όποίων 1‘1 άχαριστία τόσο τήν θύµωσε. Μόνη έξαί.ρεσις: ή Ζυ- λιέτ Γκρεκό ή όποία τής προσέφε- ρε ένα ταξίδι είς τήν Σουηδίαν. Πως θά εύρεθή τρόπος νά «6γή» άπό 16 0l11K0v011111K6v άδιέξσδον τό όποί-ον '16— 00 την άπασχολεί; "Ισως µπορέση ή Σαγκάν νά εύρη τήν λύσιν είς τήν µοναχικήν γωνιάν της είς τήν δποίαν άπωύρθη. Ε 8 Ν | Κ 0 Ν EKllA I A'EYT’H‘PI‘U‘N AN‘AB‘PYTII‘N "Ανακοίνωση; 'Ανωκοινούται ότι «I έξετάσεις διά τήν είσαγωγήν νέων μαθητών είς τάς τάξεις Δ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ καί Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ να διενεργηθούν έν 'Ανα6ρύτοις τήν 1Οην Σεπτεμ6ρίου 1964, ήµε΄- pow Πέμπτην καί ωραν 911v π. µ. ΑΙ Εξετάσεις &φσρουν όλους τούς ύποψηφίιους μαθητάς, ήτοι καί τούς προερχοµένους Εκ Δημοσίων Η Ι- σοτίιµων τούτων Σχολείων. Αϊτήσεις διά πλήρεις ή μερι- κας ι'ιποτροφίας δέν γίνονται δε. κταί… Πληροφορίαι παρέχονται από 101785 καθηµερινώς παράτής Γραµµατ ε ί α ς (Τηιλε'φ. 012.081 , έσωτ. 97). 'Ανά6ρυτα τή 12)8)1964 'Ο Γενικός Διευθυντής ΗΛΙΑΣ ΓΙ. ΤΣΟΥΚΑ.ΛΑΣ LIIIIIIIIIIl|IIIllllIllIllllllIIIIllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllIIIIIIIIHIIIIIIIIIllIlllllllIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIII' -,umnlnullnlu111111111nmmn-I-“H I ' I nun-m µπελ, πρέπει νά τονίσωμε τήν άνε- ση µέ τήν όποία διαόάζεται, παρ' όλο πού είναι καθαρά επιστηµονικό, τό ένδιαφέρον πού γεννά καί τόν λογισμό πού προκαλεί. Είναι άξιο- θαύμαστο πως ένας ξένος έρευνητής κατάφερε νά γνωρίση 6x1 60100115101- κά, άλλά στό Μος της, μιά τόσο Ι ιδιότυπη έλληνική κοινότητα, καί ά- κόμη να τήν Μι… στά μάτια τά δικά µας καί όλου τού κόσμου-- τό 6ι6λίο αύτό θά κύκλου-… γιατί ρήση σέ όλα τα έπιστηµονικά κέντρα - έτσι, πού να νομίζη ό 611071113- στης ότι έχει ζήσει καί ζυμωθή K1’ αύτός μαζί της. Πάνω… στόν καµ6ά νεότητας, "ένα ΄ … κ κια κι' " Μία ( . .. ό συγγραφέας κεντα τίς αναγκες, τούς θεσµούς καί τίς αξίες των με-; στίς ανθρωπινες σχέσεις καί στόν αγώνα; λδν της, όπως έκδηλόνονται γιά υλική καί ήθική έπι6ίωση καί εύ- ηµερία το. ατόµων. Πλούσιο ύλικό, µεθοδικά ταξινοµηµένα µέσα στίς 359 σελίδες του καί στά ένδεκα κε- έρµηνεύεται µέ σύνεση καί έπιστημονι»κότητα, πού δέν αφήνουν απορίες, ούτε γεννάνε αντιρρήσεις, άλλά πείθουν καί 6ε6αιώνουν τίς δια- πιστώσεις καί τά πορίσµατα. Θαυ- µάσιες φωτογραφίες από τόν «Δηµή- τρη», καί πλούσιο εύρετήριο όνομά- των καί έννοιά". Γενικά είναι ένα έξαίρετο 6ε6λίο, πού πρέπει v61 με- ταφρασθή στά έλληνικά όχι μόνο γιά τό περιεχόµενό του, πού είναι πολύ- τιμο σάν ύλη καί σάν μορφή, όχι µό- νο γιατί είναι µελέτη έλληνικής 'K01- νότητας, πού οί περισσότεροι θε- σμοί καί άξίες της Βρίσκονται σέ πολλές έλληνικές καί μεσογειακές κοινότητες, άλλά καί γιατί 16 61- 6λίο αύτό µπορεί νά χρησιμεύση σάν πρότυπο επιστημονικής έργασί (: ς στίς κοινωνικές έπιατήµες, πού δυ- ".…" 6ρίσ-κονται σέ στάδιο έµ- 6ρυακό στόν τόπο µας. KAAAIO’I'I‘H MOYZTAKA (I) J. K. Campbell: Family and Patronage (O.U.P., Honour, I964). ΔΩ O ΛΟΓΟΣ E 0101 των χωρ τους ένα διπλό σανίδι θέσεις, από αύτές πού άγιοι σέ προτοµή πού οί δυό κα6αλλάρηιδες Γεώργιος. Υπάρχσι, 6660110, ένας τεχνικός λόγος. Στίς µι- κρές διαστάσεις των είκό- νων αύτων µιά πολυπρόσω- πη σύνθεση θά άπαιτούσε μικρογιραφιική τεχνική πού ξεπερνούσε τίς συνηθισμέ- νες δυνατότητες των λαϊ- κών άγιογράφων. Μά καί στίς λίγες περιπτώσεις πού ‘H Παναγία τού Θεοφίλου θά ύπήρχε αύτή ή δυνατότη- τα, ή κατασκευή µιάς τέ- τοιας είκόνας θά 611101110005 πολλαπλάσιο χρόνο µέ συνέ- πεια τήν ανάλογη αύξηση τής τιµής τους. Τά περιτρ- ριισµένα οίκονοµιικά μέσα των χωρικών δέν έπιτρέπσυν τέτοιες δαπάνες. !Υπάρχει, όµως, καί 'Ενας ούσιαστικώ- προς λόγος πού συνδέεται µέ τή λαϊκή ψυχολογία. Στή χωρική οίκογε…νειακή ζωή τό είκονοστάσι παίρνει ένα μέ- ρος 61116 τίς καθημερινές φροντίδες. T6 µαντήλι καθα- ρίζεται καί άνά6ει καθηµε- ρινά. Τίς γιορτές τού Πά- σχα ένα κόκκινο αύγό τοπο- =θοτείται στό είκονοστάσι, νκαθός καί ένα κλώί άπό Βάγισ άπό τήν Κυριακή το. Βαΐων. Σέ διΐ"ορες περιο- χές έκεί προσφέρονται τά πρωτα προϊόντα τής χρονι- άς. Τά στέφανα τού; γάµου, νά… στό drama-11in θά µπούν. Στή σπιτική είκόπ θά προσφύγων τίς δύσκολες στιγμές νά πούν τόν πόνο τους καί νά ζητήσουν 6011- θεια. Οί χωρικοί µας πηγαί- νουν στήν έκκλησία µόνο στήν κυριακάτικη λειτουρ- γία καί τίς χρονιάρες µέ- ρες. ίΑκόµα καί τόν 'E0115- p1v6 µόνος του τόν κάνει συ- νήθως 6 παπάς… Τό άναµµα των καντηλιων στά ξωκλή- σια καί οί εξοχικές λειτουρ- γίες είναι περισσότερο έκ- π.λήρωση κάποιου τάµατος ή µιά µικρή γιορτή. Τό οίκο- γενεακό είκόνισµα είναι ή µυ στική καταφυγή γιά µιά πιό έμπιστευτι.κή όµιλία µέ τό Θείο. "Ομως στίς πολυπρό- σωπες συνθέσιες 161 πρόσω. πα είναι πάρα πολύ Μωβ λημένα μεταξύ τους 7161 νά προσέξουν τίς προσευχές των ταπεινή". Στή σταύρω- ση 6 Χριστός πάσχει έπάνω στό Σταυρό, ή Παναγία καί ό ΄Ιωάννης είναι σνντριµ.µέ- νοι άπό τόν πόνο, Στόν E6. αγγελισµό ή 60106011111 έµ- φάνιση τού άγγέ'λου έκπλήσ… σει τήν Παρθένο. Στή Γέν- τικές είκόνες πού Βρίσκονται στά είκονοστά- πεινδ)ν ζωγράφων. Σπάνια έχουν πολυπρόσωιπες συν- καί στίς είκόνες των εκκλησια… Σχεδόν πάντα ειναι ΛΑΤΡ Ε IA KAI ΤΕΧΝΗ ΤΟύ κ. είναι 716: τίς µικρές λατρευ- …;… µας σπιτιών. ΚαΘεµιά ζωγραφισµένο από χέρια τα- συναντάμε στίς τοιχογραφίες κυττάζουν κατά πρόσωπο ή άγιοι, ό Δημήτριος καί ό νηση ή Θεοτόκος είναι άπο- καµωμένη, οί µάγοι φέρνουν τά δώρα τους, 6 Χριστός όρέ;φος δέχεται τίς πρωτες περιποιήσεις. B100K0i, άγγε- λοι στόν ούρανό, ή φάτνη, Βράχοι, δέντρα... 'Ο π.ρσσευ- χηιτής αίσθάνεται ξένος. ΄Αν τίθετα, στή μόνοπρόσΜη εί- κόνα, προσευχητής καί άγι- ος στέκονται ό ένας Με…... τι στόν άλλο. 'Ο άγιος τόν κυττάζειι » κατάµατα, προσέ- χιει µόνον αύτόν Koni τόν &- κούει νά τού μιλάη γιά τούς πόνους καί τούς πόθους του. Κλίµα κατάλληλο για έξομο- λόγηιση καί προσευχή… ,Ανάμιεσα στά οίικογενεια- κά είκονίδια Ιδιαίτερη θέση έχει ή Παναγία. Βρίσκεται σχεδόν 0' όλα τά έλληνικά σπίτια. Μέ τό γαλάζιο ή γαλαζσττράσινο ίµάτιο καί τήν κόκκινη καλύτπρα τού κεφαλιού, πού σκεπάζει καί τούς ώμους της, κρατάει στά χέρια της τό μικρό Χρι- στό 'Η παρουσία τού Θεού παιδιού της δέν έµποδίζει τή δηµιουργία τής άτµι΄» σφαιρας οίκειότητας. Τό αν. τίθετο σνµ6αίνει' τή δυνα- μώνει. Μέ τό µικρό στήν ω- καλιά συνήθισαν νά &&… ΤΙ:| µανα του "ΙΤ|Όυ νά νοι- -. αψται γιά"τώς…. "Η" &…… τής Θεοτόκου 601- Μίκι µόνο από τήν &… πως 5x51 τή δυνατότητα νά μ…… στό 900— παιδί της γιά τήν έκπλήρωση …. πόθων πού τής 5111110151301;- ται .Τό ήθικό κλίµα τής έ- παφής δηµιουργείται άπό τήν ίδιότητα τής πονεµένης µάνας, πού — άκρι6ως 7101— τί καί ή ίδια πόνεσε πολύ- μπορεί νά νοιώση καί v6 61- παλύνη τόν πόνο τού άλλου. Οί Παναγία ":… λαϊκών αντιγράφων έχουν ά……- κρυνθή από τό Βυζαντινό ί- δειίνδες, πράγµα πού συµ6αί. νει, σέ κυµαυνόµιενη κλίµακα, µ, δλό:κ.ληρη τή λαϊκή µας ά. 7 1 ογραφία. 'Η θρη.σκευτ ι κό- τητα τού 1800 καί τού Ι9συ αίωνα έχει διαφορετική χροιά από τή Βυζαντινή. 'Ο ύπερ- δατικός χαρακτήρας, πού έκ- φράζεται µέ τή γνωστή 6ο- ζαντινή τεχνική, παραχωρεί τώρα τή θέση του σέ μιά πιό άνθρώπινη αντίληψη. T61 δυτικά πρότυπα παίζουν καί έδω τό ρόλο τους. Μόνο πού ή Φραγγοαταναγιά -- Γυναί- κα γίνεται Μάνα -- 'Ελλη- νίδα. "Αν αφαιρέσουμε άπό τήν είκόινα τής Παναγιάς τό .. ' ναφΡ.ιων. ξ ήιγες περιπτωσεις & Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ 'H Θεοτόκος στή λαϊκή αγιογραφία ΚΙΤΣΟΥ A. ΜΑΚΡΗ φωτοστέφανο Θά Εχουµε µπρο στά µας μιά χωρική µέ τό παιδί της. Θά ήθελα v61 προσέξη ό &- νσγνώστης τήν Παναγία τού λ.αι'κού ζωγράφου Θεόφιλου, πού συνοδεύει τό σηµερινό σημείωµα. ’Ag μού συγχωρε- Θή πρωτα µιά µικρή παρένθε- ση. Παρ' όλα 161 «φιλολογι- κά» πού γράφονται τελευ- ταία, ό Θεόφιλος εάν… ένας λ α 'ι' κ 6 ς ζωγράφος, όταν δέ µεταχειριζόμαστε µέ συγ- κατά6αση τή λέξη λαϊκός. 'Εκτελεστής, δέκτης, ζωγρα- φική άντί.ληψη, θεµατολογία, όλα είναι λαϊκά στήν περί- πτωση Θεοφίλου. Η καλλι- τεχνική του αξία είναι ένα άλλο θέµα. Πρόκειται 7161 έργο κάµω. μένα σέ σανίδι πού, γιά νά μή ακύρωση, έχει στίς 015.. νές του πλευρές καρφωµένες πίσω δυό τρα6έρσες. Οί δι- αστάσεις του είναι: 18,5Χ 30 εκατοστά τού µέτρου. Στό πίσω της μέρος έχει τό συνηθισμένο σταυρό, τή χρο. ν-ο«λογία κατασκευής 1911 καί τήν ύπογραφή «"Εργον 'Θιεοφίλου Γ… Χατζή Μιχαήλ». Προέρχεται από σπίτι τής Παρταριάς καί άνή.κει στή συλλογή µου. 'Η Παναγία παριστάνεται, πάνω σέ καφέ φόντο, ως τά γόνατα, κρα- τώντας µέ τό άριστερό της χέρι τό Χριστό, ένω τό δεξί της άκουµπάει στό στήθος της. Ο Χριστός µέ τό άρι- στερό χέρι κρατάει εύαγγέ- λιο καί μέ τό δεξί εύλο- γεί. Δίπλα στό φωτοστέφα- νο, πού αποδίδεται µόνο μέ τριπλό κύκλο σέ χρωµα &. χρας, δύο µικροί άγγελοι πά νω σέ σύννεφα. Στό κεφάλι τής Παναγίας ξενόφερτη Ko- ρ…. "Αν σκεπάσουµε µέ τό χέρι μας τό φωτοστέφανο μέ τήν κορώνα, ποιά διαφορά θά Θρούμε µέ τίς άλλες γυναί- κες τού ίδιου ζωγράφου, κυ- ράδες καί 6οσκοπούλες; «Φέτος χάλασαι ή σοδιά µας καί 16 µουλάρι ψήφισε. "Αν δέ µάς συντάξης καί σύ, ήµασται χαµένοι». Γράµ- μα σέ ξενητοµένον σπιτικό ή δέηση στή μικρή σπιτική Πα' ναγία; Μέ τό ίδιο ύφος άπω 86v01v1011 K101i στούς δύο. Με, τανάστης yin-1011 161 τελευ- ταία χρόνια καί ή είκόνα, µόνο πού παύει δριστικά νά ενδιαφέρεται γιά κεί…νους πού έμειναν στήν πατρική γή. 'Ο γυρολόγος καί & «τουρί- στας» φροντίζουν γι΄ αύτή τή µετανάστευση. Μέ µικρό χρηματικό άντάλλαγ.µα ή µέ τήν αντικατάσταση µέ κά- ποια φανταχτερή λιθογραφία ή εικόνα παίρνει τό δρόµο ' γιά τό άθηιναϊικό παλαιοπω- λ*είο καί γιά τήν εύρωττα΄ι΄κή αγορά… 'Αφού αποψίλωσε 161 ξωκκλήσια, δ «φιλότεχνος» ζήλος στράφηκε πρός τίς εί- κόνες των χωριάτικων 0111- τιων. 'Εδω δέν ύπάρχει καί τό στοιχείο τής κλοπής, άί φού πρόκειται γιά έλεύΘερη συναλλαγή. Γιά τίς είκόνες .… εκκλησιών, όσες σπείρει. ναν, κάποια ύποτΜηςψέ- pup-w: …… τά χρόνια αύτά μέ τή …… τους στίς κεντρικές έκκλη- Ε '! : µια άσο/ραφή: «Είκων Θερτόκσυ ΜΜΜ. « "Αγιοι Κωνσταντίνος m1 "Μη», -, (Εικονίδια ‘A7100)... Καμ- μιά άλλη ένδειξη. Ούτε ύλη, ούτε διαστάσεις, ούτε χρο- νολογία ή …γραφή. Πως Ga έντοπισθή μιά 611111016010- , Τό Δεκαπενταύγουστο γι- ορτάζεται στήν Τήνο ή Με- γαλόχαρη. Αύτή είναι μιά «άλλη Παναγία». Είναι χρυ. σοστόλιστη, κάνει θαύµατα, έιτισκέπτεται Παλάτια, πα- ραστέκει σέ πολεµικές έπι- χειρήσεις. ’A'116 τή δική τους, τήν ταπεινή Παναγία των φτωχών, δέν περιµένουν θαύµατα οί χωρικοί… Λίγη στοργική συμπαράσταση τής ζητούν στή δύσκολη ζωή τους. Είναι τόσο λίγα αύτά πού έλπίζουν! Τούς 611107011- τευσε Kl’ αύτός ό τοπικός Βουλευτής... «Οί καπνσπαρα. γωγοί τού ’Ayplviou, έγρα- φαν πρό καιρού σί έφηµερί- δες, συγκεντρώθηκαν στό δη- µόσιο δρόµο κρατώντας µπροστά μιαν είκόνα τής Παναγίας». ΚΙΤΣΟΣ Α. ΜΑΚΡΗΣ μια!!!" µένουν "… ,σέ ::….

ΘΚΘΘΟΗ … Π&΄ΓΚΗΟ ΤΘ΄ΧΝΗΟ "Γζ mayor στη που? κι'Τοοτ α.…κΡΗ-8΄ιΘοτσΞ Μελ.- 12-21 Με'ι΄'οτ 1955 1 Λαϊκή τέχνη Πηλίου-'Ελληνσομε- pmavoi καλλιτέχνες ΕΤναι γνωστό πώς ένα µεγάλο διά- στημα στην ϊστορια της τέχνης τσι"; νεοελληνικά! λαοδ, το κατέχει ή τέ- χνη εκείνη πού κοινά την ονοµάζουµε λαική. σε: χρειαστεϊ κόπος και µελέτη για να ξεκαθαρίσουμε τα στοιχεϊαποι'ι συγκροτοδν την τέχνη αύτη, να ταξι- νοµήσουµε το ύλικό της και μαζί µε τη γνώση τοι"; περιβάλλοντος πού τη γέννησε. να καταλήξουµε σε" ικανοποιη- τικά, σχετικά, άποτελέσµατα. Κεΐνο που µπορούμε να δούµε εϊναι πως η τέχνη αυτή (nee? µέσξ σε µια φεουδαρ- ' χική κατάσταση, και καθώς στη χώρα ' µας οι φεουδαρχικες΄ οικονοµικές σχέ- σεις βασίλευαν ώς χτές ακόµα σχεδόν απόλυτα, ώς την άποκατασταση δηλ. τοι": ελεύθεροι": έλληνικοδ κράτους, ή τέχνη αύτη έδινε πλούσιους άλλα και χαρακτηριστικούς καρπούς. Χρειάστηκε καιρός για να συνειδητοποιήσει το έ- λεύΘερο κράτος την Μ ;; τιΞΡ.καλλιτε- , χνικής αυτής Κληρονοµιάς και να νοιώ- σει τή σπουδαία σηµασία πού θάχε ή έρευνα της. Μα σε κανένα τοµέα ή ε- ρευνα αύτη δεν εφτασε σέ ικανοποιητι- κά αποτελέσµατα. Στον τομέα οµως-' τών ε1καστικών τεχνών, µπορεϊ να πε! κανείς πώς έχουνε γίνει το λιγώτερα.΄ Μ΄δλο πού οι τέχνες αυτές άφησαν χει-΄ ροπιαστσ έργα πού δέ µπορούσανε ' -…'άλλοιωθοΒν ή να ξεχαοτοδνε, &… νεται στο λαϊκό τραγούδι, στη µοοσ κή κτλ., καμµια σοβαρή προσπάθεια δέ έγινε΄για τη µελέτη τους, ‘Kl Με… ούτε καν προσπάθεια περισυλλογή τους. ΄Ετσι ένα σωρό πράµματα χα θηκαν οριστικά. "Η επ…… κι ή προκα-, τάληψη συμπλήρωσαν το έργο της κα- ταστροφής από τη φωτιά, το σεισμό|' τον πόλεµο, την "Μαφία. . Μέσα σ' αύτη ν κατάσταση, ή &. θόρυβη προσπάθεια ένας εύσυνε[δητοΞ συλλέχτη, του Κίτσου Μακρή &… τ Βόλο, πρέπει να τραβήξει σοβαρα τ προσοχή µας. "Ο,τι δεν έκανε µια κρ τικη ύπηρεσία στην περιοχή αύτη, στ Πήλιο; όπου εΤχαν αποµείνει πλήΘσ…ς &… καλλιτεχνικά έργα, το καταπιά- , στηκε ένας άξιος Ιδιώτης. =Ο Μπαρ"; µε τον ενθουσιασµό τού νέου µελετητή και την ανιδιοτελεια τοι3άληΘινοδ έρευ-,ι , νητή, ξοδεύει τα χρόνια του και ταπε- l ριορισµένα σχετικα µέσα του. για τη & συλλογή πολύτιμου ΟλικοΟ, την ώρα ,, . κρι ς 1ν,σ'χ…ει… οσο πί- καιρη ει΄ναι ή προσπάθεια TOD Μακρή, µπορώ… να το νοιώσο'υµε &… σκε-! φτοι΄:µε πώς ήδη το έργα που φωτα- γράφησε έχουνε κιόλας καταστραφεΤ από τους τελευταίους σεισµούς πού [σοπε6ώσανε το άλλοτε πλούσια χω? ρια τοι,΄ Πηλίου. 'Απ! το έργα αυτά.… άλλα έχουν περισωΘεϊ αύτούσια, όπου γινόταν, κι αλλα έχουνε φωτογραφη- ΘεΤ. =Η συλλογή του περιέχει έτσι &- ξιόλογα δείγµατα λαϊκής αρχιτεκτονι- _ κής, ζωγραφικής,ξυλργλυπτικής καί κάθε ι ε'ι΄δους διακοιηιητικ11ι;΄ "Αρκετά βιβλια- primer και άρθρα, χώρια απ' την πολύ- τιμη συλλογή του, …… ο! καρποί της προσπάθειας αυτής. =Η τελευταία έκ- δήλωσή της ήταν ή έκθεση πού έγινε στην ΑΘήνα στην α'ι'θουσα της ΑΔΕΛ. "Ο Κΐτσος Μακρής παρουσίασε ένα µέ-4 ρος της συλλογής του, οπου µας έπεισε1 πώς δεν εΐναι απλά ενας ψυχρός έρευ- νητής και συλλέχτης παρα ένας κατα- , τοπισµένος και ένεργητικός µελετητής που νοιώθει τη σημασία πού έχουν τα ευρήματα του. "Οπουδήποτε άλλοι") το κράτος θα χρηµατοδοτοδοε µια" τέτοια προσπάθεια, Θα την ένεθάρρονε µε κά- BE τρόπο και Θα προκήρυχνε διαγωνι- σµούς µέ σοβαρά έπαθλα. ""Εδώ δε φαίνεται πώς, για την ώρα τουλάχι- στον, µποροΌµε να έλπ[ζοοµε σε ανά-, λΞγα µέτρα. '΄Ό΄ιΞς & Εποµεινάρια της λα΄ί ης µας τέχνης δεν πρέπει να χαθούν. 'Ο µόνος τρόπος εΤναι νά βρε- Θοι"ινε κι άλλοι Μακρήδες σ' δλες τις γωνιές της χώρας, νέοι µε το δικό του ενθουσιασµό Kai τη δική του προκοπή. Ο! στήλες mare: θ&τανε Ιδιαίτερα Ικανοποιημένες αν το κάλεσμα τους ούτε; βρει" απήχηση στους νέους των επαρχιών και. µε µεγάλη χαρά Θα γι- νότανε & συντον.στής και το βήμα µιάς τέτοιας γενικώτερΠς προσπάθειας. το παράδειγµα TOG Μακρή πρέπει να &… film-tomes? Kai να δικαιωθεΤ. Για την Μύρα αυτό elven το μόνο. , να γίνει. l ΄ ΞΠιΘΕΞΡΜΗ τάκα… ιο1Νπ…5 .- να! 1 που μπορεΐ «

ία») Με… ΜΗ EYBO'I‘KA ΓΡΑΜΜΑΤΑ 7 TA EKOIIEAITIKA MAXAIPAKIA 'Απο τότες πού μπήκανε οί µηχα- νές στή δούλεψη τού άνύρώπου (ή 6 άνθρωπος στή δούλεψη τής μηχανής) έπαψαν καί οί διπλές δουλειές νά είναι µεράκι κι, έγιναν ζόρι πού μετριέται με το δευτερόλεπτο. "Οταν κυττάς πώς δουλεύουν οί τεχνίτες, πού τούς ξέχασε ή πρόοδος σε καμμιά άπόμερη γωνιά, θαρεϊς πως γίνεται λειτουργία σ' έκ- κλησιά. "'Ενα αύστηρό τυπικό κανονίζει τά πάντα. Νειώθεις όµως πως δεν ένα µηχανικό κατασκεύασμα τού µυαλού παρά t6 άπόσταγμα µιάς άρχαίας πείρας πού περνάει χέρι-χέρι άπό πατέρα σε γιό. Στήν ψημέιη όψη . ειναι τού σημερινού τεχνίτη άρπάζεις τήν όψη τού πατέρα του, καί τού ιού πατέρα του. "Εχουν οί κινήσεις απλότητα καί το μεγαλείο που έχει κάθε τί περασμένο 13:6 χρόνο. "Οταν σού μιλάει γιά τήν τέχνη του, 6 απλός µαχαιράς τής Σκοπέλου. μιλάει σιγά, µε τήν κατάνυξη άνθρωπον πού έξοµολογιέιαι κάτι ακριβό γι' αύτόν. Βέβαια αύγάτεψαν οί άνάγκες καί δε γίνεται νά τίς προλάβουν οί τεχνί- τες με τού; παληούς τρόπους δουλειάς. "A1; άφίσουμε στίς μηχανές νά φτιά- χνουν τά μαχαίρια πού κόβουν (καί σφάζουν) κι' άς δούµε πως γίνονται τά μικρά έκεϊνα μαχαιράκια πού είναι περισσότερα στολίδια καί δεν τάχουµε παρά 1:6 πολύ-πολύ γιά νά 2911.0905- τεύουν άΜα βιβλία. "Ας μήν κουρα- στεί δ άναγνώστης παρακολουθώντας µιά δουλειά πού δεν τήν έχει γιά τί- ποτα. "Αρκεί νά΄χε'. καρδιά καί φαντα- σία καί θαύρει πολλή ποίηση στήν ά- πλή τούτη τελετουργία, όσο κι' άν είναι άνήμπορος δ λόγος νά τή μεταδόσει. Γιά τούτο δι΄-: θά στολίσυυμε, τάχατες. τήν περιγραφή μόνο θά την άφίσουμε στήν άπλόιητά της πού πάει ίσια στήν καρδιά τού άχάλαστου άνθρώπου. Οί λαβές των μαχαιριά"… γίνονται πατέρα 100 τήν άπό κάθε λογής κέρατα έξω άπό τά γελαδινά. Τά πριονίζουν πρώτα νά φύγουν τ' άχρηστα καί τά πετούν στή φωτιά ώσπου ν' άνάψουν φλόγα και νά καψαλιστούν άπ' έξω. "Ετσι µαλα- κώνουν όσο είναι ζεστά. Τά πιάνουν με δυό ντανάλιες καί τά ξεστρίβουν. Τά ίσιάζοιιν καί τά σφίγγουν στή μάγ- γινα ώσπου νά κρυώσουν. Τότε μένουν "ίσια καί σκληρότερα ότι" εξαρχής. Με το σκεπάρνι πελεκιέταιτο κέρατο ώσπου νά πάρει το σχήμα πού χρειάζεται. τ το ξανασφίγγουν στή μάγγινα καί το δουλεύουν με τή ράσπα στίς λεπτομέ- ρειες. Επειδή ή ράσπα κάνει τήν ε…- φάνειά του τραχιά περνιε΄ται καί με λίµα. "Οταν ετοιμαστεί έτσι γίνονται µε τό τρυπάνι οί τρύπες στίς θέσεις πού θά περαστούν τά καρφιά. "Ετσι ή λ,αβή,:ό μ αν ίν. ι όπως τό λένε, είναι ετοιμη να δεχτεί τή λεπίδα. Οί λεπίδες γίνονται άπό μαχαιριών». κόβεται 16 λαμάκι στίς διαστάσεις πού χρειάζονται. Ζεσταίνε- ται στη φωτιά καί χτυπιε΄ιαι με 16 σφυρί ώσπου να πόνου κάτω το κανονικό της σχήμα. "Υστερα ύπο- μονετικά με τή λίμα τού δίνουν το σχήµα πού πρέπει. Περνιέται από τον τροχό γιά νά ' ιάτσάλι πάρει ξασπρίσει, να φύγη δηλαδή ή σκουριά της καί νά φανούν οί λεπτομέρειες τού σχήματος. "Υστερα γίνιται το β ά ψ ι μ ο. Τό ατσάλι µε 1:6 πύρωµα έχτισε τή σκλη- ράδα το… κι, έτσι μπόρεσαν καί το δοι'-. λεψιγν. Τώρα πρέπει νά τήν ξαναπά- ρει. Είναι ή m6 δύσκοληδουλειά γιατί πρέπει νά σκληρύνει το άτσάλι με να κρατήσει καί τή λυγεράδα του. T611011- κινίζουν στή φωτιά καί το βοντοι"ιν &- πότομα σε κρύο νερό. Τροχίζεται στήν κόψη καί περνιε΄ται στο λαδάκονο γιά ν' άποχτήσει & '8 έ ρ α νά γίνει δη- λαδή πολύ κοφτερό. "Αντες τώρα v’ άνάψουμε ένα τσι- γάρο νά ξανασάνουµε λιγάκι. 'Ηταν, πού λές, στά παληά τα χρόνια μιά Μα- τίνσ, καπετάνιου κόρη. δεκάξη χρονο") κορίτσι. Σάν περπάταγε στις ρούχες τής Σκόπελος έλαμπε δ τόπος ότι, τήν ομορφιά της. Μιά Κυριακή πρωί φουν- τάρισε στο μώλο ένα Αϊβαλιώτικο κα- ΐκι. Μέσα στο τσούρμο ήταν κι' ένα παληκάρι όμορφο, μόλις πού ϊδρωνε το μουστάκι του. Είδε τή Ματίνα κα- θώς έβγαινε άπ' την έκκλησιά καί τήν άγάπησε. Τούς πιο γλυκσύς άνατολίτι- κους άμανέδες τραγούδησε κάιω άπ'ιά παραθύρια της νύχτες καί νύχτες. Με άπάντησι καμμιά. KI.’ όταν έφτασαν οί μέρες νά σαλπάρει το καράβι. τό πάλη- κάρι άποφάσισε νά πεθάνει γιά το χα- τήρι της. Παράγγειλε σ΄ ένα σκοπελίτη τεχνίτη ένα μαχαίρι νάχει άπάιω του χαραγμένα δυό μόκα καί τρείς λέξεις: ΓΙΑ ΣΕ ΠΕΘΑίΝΩ. "Ολη τήν τέχνη του έβαλε ό μαχαιράς κι' έκανε ένα μαχαίρι πού άστραπτε σάν καθρέπτης… T6 πήρε το παληκάρι καί μιά φεγγα- ροφωτισμένη νύχτα πήγε κάτω άπ' 1:6 ραραθύρι τής Μστι΄νας νά σκοτωύή. Με όπως έσκυψε 01:6 μαχαίρι νά δεί ζωγραφιστά τά μάτια πού τον κάψανε, είδε νά καθρεφτίζονται τά πιάτα του. Λυπή0ηκε τά χρόνια του, έμπηξε τό µαχαίρι του στήν πόρτα της κι' έφυγε. Οί θήκες. τά φη κ άρια, δ- πως τίς λένε γίνονται άπό ύλο πεύκου γιατί έχει ρετσίνι καί δεν άφίνει τή λεπίδα νά σκουριάσει. ενώ άλλα ξύλα έχουν διάφορα ύγρά πού μαυρίζσυν τή λεπίδα. κόβεται το ξύλο λίγο μεγαλύ- τερο άπό τή λεπίδα πού θά. κλείσει καί με. σκεπάρι παίρνει τής χοντρές του γραμµές. "Υστερα το σκίζουν στή…μέση με πριόνι καί ώ σκαφιδώναν εσωτερι- κά. το ξανακλείνουν άφού άλείψουν τίς άκρες με ζεστή ψαρόκολα. T6 τυ- λίγουν σφιχτά μ' ένα σπάγγο καί τ' &- φίνουν ώσπου νά κρυώσει ή κόλα. "0- τον ιό λύσουν 16 ροκανίζουν, το λιμό. ρουν, 16 ξύνοι'ν με τήν ξύστρα. τά για- λοχαρτίζουν καί καρφώνουν τή μύτη µε μολύβι. Στό κάτω µέρος, στο στόμα της, στερεώνεται ή θήκη μ΄ ένα κομάτι πάφιλο. "Αμα βαφεϊ ή λουστραριστεί ή θήκη είναιέτοιμη. 'Οταν όλα έτοιμαστούν γίνεται το μ α ν ί κ το µ. α, δηλαδή ή σύνδεση με καρφιά τής λεπίδα; 01:6 μανίκι. "Υστερα µπαίνουν οί π α ρ α σ β α- ν ά δ ε ς μικρά κομάτια μπρούτζου πού βοηθούν στή στερέωση τής λεπί- δας στο μανίκι. Κολιένται με καλώ" κι' άπό τίς δυό μεριές τής λεπίδας. Με το μπερντάχισμα, με το λιμάρισμα, δηλαδή, των μερών των παρασβανάδων πού προεξέχουν. έχει; έτοιµο µπροστά σου το μαχαιράκι. Τώρα πρέπει νά μπούν τά πλου…- δια καί ή δπογρσφή τού τεχνίτη. 'Α- λοίβεται ή λεπίδα με κερί 01:6 μέρος πού θά σκαλίοουν τ' όνομα καί τά σχέ- δια, καί ή ύπόλοιπη άλοίβεται μέ λη- όλαδο για να μήν τή μαυρίσουν οί άτμοί τού άκουαφόρτε. Χαράζονται τ' όνομά καί τα σχέδια µε βελόνα πάνω στο κερί, κι' επάνω άπλώ1εται άλάτι πού το μουσκεύουν με άκουσφόρτε. Σε λίγα λεφτά πλένετε σε πολύ νερό, ξύνεται το κερίκαί μένουν τά χαράγµα.…. Τέ- λος γίνεται τό σ μ ύ ρ ω μ α: &- λσίβουν ένα ξύλο με ληόλαδο κι, άπό… νω ρίχνουν σµυριδόσκονη. "Εκεί. τρί= βουν τη λεπίδα. "Ολα τούτα τάμα0α ένα καλοκαι- ριάτικο άπόγεµα, το έτος 1947, στή Σκόπελο από τόν τεχνίτη "Ιωάννη Λε- 8 ΕγΒοι…κΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ MHNIAIO ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ξεγΒο'ικΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ. 'Υπ)νος Δ)τής: "Αντρέας Ζώντας Κατοικία: Φαβιέρου 7 - 'Αθήναι… 'Υπ)νος Τυπ)ου: Γ. ΠατρίκηςΞ Κατοικία: Στρυμώνα 32 Ρούφ' Σ Υ Η Δ Ρ Ο Μ Ε Σ Τόν χρόνο δρ. 10.000 Η… εξαμη- νία δραχ. 5 000. Γιά τίς τράπεζες, όργανισµοός κλπ. ή συνδρομή είναι διπλή. Οί διαφημίσεις κατά συµφωνία. FENIKOI Εύβοίας: Βόλου; Πύργου Α ΝΤίΠΡ3ΣΩΠΟί ΚαλλισΘ. Μουστάκας. Λέικ. Πορτοκάλογλου : 'H λείας: Τάκης Δόξας οι νέοι μας Φ 6 ο η Νεκρά όλ'! Τ' άγγιξε δ χειμώνας µε ξεφτι.σµένη φαντασία Kl‘ όπόμεινε άχαρο το τοπίο ως κάτω στον ερημικό γυαλό. 'Η βάρκα χαροπαλεύει καταµεσ'ις τής θάλασσας κι' 6 φάρος απέναντι κρατάει τρεµοσβύνοντας το ίσο τής νεκρής Φύσης- Χλωµή ύπαρξη άναζητάει ηδονές πρόσκαιρες πού ξεψοχάνε κάποιο [δεϊλι. Λουλούδινα κορµιά στολισµένα με χάρη όργοπεΘαίνουν στά βάζα "Ολα βουβά. ΗΛΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡίΖΕΤΑΙ ΤΑ «EYBO'I'KA ΓΡΑΜΜΑΤΑ» μονή,…" άς είναι τά λόγια μου τού- τα ένας μακρινός χαιρετισμός στον άπλό µου φίλο. ΚΙΤΣΟΣ Α. ΜΑΚΡΗΣ Κ.λΡΙ'Σ΄Ι'ΙΝ.-Χ Παρά την παρα κατω νέων .… τάστειλαν άνα.τικαιρότητα πού µας από την Κάρυστο έγκαιρα μά πού δεν μπορέσαμε νά τά συμπεριλάβουμε στό περασμένο φύλλο. τα δηµοσιεύουμε ιύ χιιρίσιως ιώρα, γιά ένδιαφέρο: Μετά τή ιΛουκι΄α» καί της (Φουρ- τούιε,» 6 κ. Σεβαστος Οίκονόμου πα- ρουσίασε :…» Καρυστινο μονόπρακτα τό τοπικό τους κοινό τρία δραµατάκια διαβασμένα άπό περιοδεύοντα πάλι θίασο T6 (πα. ρουσίασε» είναι τρόπο; τού K01 ήταν Οίκονόµου ού ά έργα του χωρίς Πάντως L0616 λίγο μάς λέγειν. "Αλλος ήταν ο είσηγητής. τόλμηµα το νά δεχιή 6 κ. νά παιχτούν … τρία άτό ατελή θίασο σχεδόν πρόβα. καί καμμιά εμπόδισε νά διαπιστώσωµε πώς πρέπει να ύπολογίζωμε .… κ. Οίκονόμου ως ένα έμπειρο καί βαθύ τ χνίιη Προ παντός ή «΄Αμψιβολα» πού έχει ώς θεμα τη ζήλο υππ.΄α ένος συζύγου είναι ένα λεπτό καί γεμάτο ψυχολογία έργο. l0 κ ' πιό τυχερός. Η έπιμονή στάθηκε τού κ. Σ. Οί- κονόµου νά 16v άναδτιξη δεν τόν ά. φησε νά τελειοποίηση 16 έργο του καί Ανάργυρος Δράκο; νά 1:6 έ|ι.φαιι΄ση άλλη φορά. Με τίς φιλότιµες όµως προσπάθειες τού διά- σου τού κ Πασχαλίδη καί με τίς επα- νηλει|ιμένες πρόβες, το πα'ξιμο έπλη- σίασε πολύ 016 πνεύµα τού συγγρα- φέα. ‘O κ. Δράκος άκολουδεί σε πολ- λά 16v κ. Οίκονόμου. ‘H μοίρα, ή ύ- περοχή τού πνεύματος επί τής ύλης. ή τιμωρία τού σαρκιστή είναι "Θέματα κοινά καί των δύο Χωρίς έπιεική κρί- ση τήν ε΄πιείκειά μας για το λεω έργο τού Η. Δράκου τή χρησιμο- ποιούμε κρίνοντας ιΐ)ρισµε΄νες άλλες πλευρές τού δράματος -- ύά έπαινέσω- με τήν ωραία πλοκή τού έργου καί το ήθικοκοινωνικό του περιεχόμενο. 'Ελπίζομε πως 6 κ. Δράκος μετά τήν ωραία αύτή εμφάνισή του θά βοηύήση τον κ. Οίκονόμου γιά νά παρασύρουν καί άλλους διονοούµενους για μιά εύρεϊα καλλιτεχνική κίνηση 016v τόπο μας. πρωτο. Φ. Φ. AHM- κοφΦΑΣ ξ ΝΕΥΡΟΛΟΓΟΣ - ιι'νχιΑΤι=οΣ ί Δ)ντής Νευρολογικού Τμήματος! Λαϊκού Νοσοκομείου - ΔΕΧΕΤΑΙ3-8μ.μ. = Σκοτία… 59 -ΑΘΗΝΑιξ ΜΕΓ. &. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟΝ ΡΟΥΖΒΕΛΤ.. ΟΔΟΣΦ ΦΛΒ|ΕΡΟΥ δ(ΠΛ. ΒΑΘΗΣ) ΕΝ Α ΘΗΝΑ1Σ …… Ε. ΓΈΗΡιιοπογΛοΣ ΝεόδµηΤον καί µεγαλοπρε- πει οίκογενειακάν ξενοδοχεί- έφάμ|λλον των Εορτοπα'ι'κ6>ν, με δωμάτια εόάερα καί εύή- λια, µε άφθονα νερά τρεχούι µενα θερμά καί ψυχρά, είς εκροών δερμάτων. Λουτρά, Ητούς, Κεντρική Θέρµανσις (καλοριφέρ), Τηλέ- φωνον, Μπουφές. Αίθουσα αναµονής. Έπίπλωσι: καί ρουχισμός καινουργής. 'Ακρα καθαριό- της Υπητεσία προθυµοτάτη… Τιμα΄ι λογικαίκαί λίαν συγκατσ|Ξατ…αί διά τούς μονίμευς. ΄!ηλ)µατα ΞΕΝί]΄Δ- ‘POYZBEM. ΤΗΛΕΦΩΝΟΗ 53-413 Από τήν κίνηση της («'Ενώσ. 'Ελλ.Λογοτεχνών» -΄'Ελλήνων Ammu- την τελευταία 'Η "Ενωση χνών> έσηµει΄ωσε, κατά περίοδο, την πάρα κάτω κίνηση: 1) 'Επραγματο΄ποίησε εκδροµή στην "Ελευσίνα κατά τήν οποίαν ώμίλησεν ή κ. Θ. Σειραδόκη κι, απήγγειλε χορι- κά άπό άρχαίας τραγωδίας 6 κ. Θ. Τράγκας. 2) "Εδωσε μουσικοφιλολογική γι- ορτή στό "Θερινό Κέντρο «Λεµονιες» κατά τήν ότι-Ταν ιΞ]μίλησαν ό πρόεδρος τής 'Ενώσεως κ. Δ. I. Ιι(ι;ιλογι-:ρόπου΄ λος, καί ό 'Ακαδημα'ι'κός κ. Σπύρος Μιλάς. 'Απηγγέλθηκαν διάσορα ποι- ήματα. καί ό όμιλος των κ. κ. Μαρι- νου καί Αύηναίου έτραγούδησαν 'Α- θηνα'ι'κές καντάδες. 3) Στίς 3 Σ)βρίου στην τακτική. κατά παρασκειή, συγκέντρωση τής "Ενώσεως ώμίλησεν, 016 παραπάνω κέντρο.ό κ. Αντρέας Ζώντος περί τού Ζακυνθινά ποιητή Γιάννη Τσιλιμίγ- κρα (επί τή 1η έπετείω άπό τού θανά- του του) ποιήµατα τού οποίου άπήγι γειλεν ή κ. M0010 Δαβαρούκα.